ROZDZIAŁ IV SPACERY PO MIEŚCIE

Podobne dokumenty
Serwis Internetowy Gminy Lutomiersk

Wieża Trynitarska jest najwyższym punktem zabudowy staromiejskiej Lublina. Została wzniesiona w 1693 roku w miejscu dawnej furty miejskiej jako

Trasa wycieczki: Zabytki sakralne Łomży. czas trwania: 5 godzin, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa

TROCHĘ O HISTORII MIASTA. Grodno XVI wiek

Trasa wycieczki: Siemiatycze na Podlasiu. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa

Ryc. 1. Sianki. Cerkiew greckokatolicka z 1645 r., obecnie we wsi Kostrino (Ukraina). Budzyński S Op. cit., s

W drodze do Petersburga

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Marcina w Chojnacie

AB Zapisywanie danych POI

1. Zwiedzanie Bazyliki Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Rudach. 2. Zwiedzanie klasztoru 3. Spacer po przypałacowym parku

Trasa wycieczki: Śladami Tarnowskich. czas trwania: 5 godzin, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa

Trasa wycieczki: Drewniane cerkwie i kościoły Bielska Podlaskiego

Gmina Polanka Wielka

JAKIE SĄ NAJSTARSZE KOŚCIOŁY W BIELSKU BIAŁEJ?

Wycieczki Benedyktyńskie Opactwo Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Tyńcu Przewodnik: Wanda Koziarz Kraków (8 czerwca 2017 roku)

Co można zwiedzić w Bieczu

Wstęp. Wejście główne do kościoła Najświętszego Zbawiciela

Trasa wycieczki: Synagogi Krakowa. czas trwania: 2 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa

Wycieczki Zwiedzanie Kościołów św. Józefa i św. Benedykta w Krakowie-Podgórzu rok

Rowerem po Poznaniu - osobliwości przyrodniczo-historyczne. Poznań wielu wyznań - śladami historycznych obiektów sakralnych

Kościoły. Kościół Parafialny w Kamieńcu

Ewidencja zabytków z obszaru Lokalnej Grupy Działania Krasnystaw PLUS. Gmina Gorzków

Renesans i Barok - style architektoniczne

SCENARIUSZ TURNIEJU WIEDZY DLA UCZNIÓW KLAS V SZKOŁY PODSTAWOWEJ " ZABYTKI SAKRALNE CHEŁMA"

Polskie Towarzystwo Turystyczno Krajoznawcze Oddział Ziemi Tarnowskiej ul. Żydowska Tarnów

CENTRUM WIELOKULTUROWOŚCI - DOM NA SKRZYŻOWANIU IM. SIOSTRY MARII ELIZY PATORY W MIEJSCOWOŚCI NOWA SOBÓTKA 18

Skała Podolska / Skała nad Zbruczem

Maria Pawlak. Czortków

Szlak Rodowych Gniazd Lubomirskich II. Zamek Lubomirskich III IV. Rynek w Rozwadowie, kościół farny VI.

KLESZCZELE Dasze Dobrowoda Saki KLUKOWO Gródek Kostry, Lubowicz-Byzie Kuczyn Wyszynki Kościelne KNYSZYN

EDK Przeginia. Trasa via Salvator. Opis trasy EDK via Salvator. Przeginia Imbramowice

Przed Wami znajduje się test złożony z 35 pytań. Do zdobycia jest 61 punktów. Na rozwiązanie macie 60 minut. POWODZENIA!!!

Praca na konkurs pn. By czas nie zaćmił

Anna Wysocka Angelika Miezio Alicja Wysocka

Trasa wycieczki: Szlakiem romańskich i gotyckich kościołów Pomorza Zachodniego

PARAFIA PW. NARODZENIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY W PEŁCZYCACH

Zofia Antkiewicz. Satanów

Architektura romańska

STYCZEŃ 2014 r. 3 odznaka srebrna i złota Dodatkowo: PAŁAC SZTUKI Towarzystwo Przyjaciół 3 wszystkie odznaki

Zofia Antkiewicz. Olesko

Maria Pawlak. Grzymałów

Trasa wycieczki: Biała Piska - małe mazurskie miasteczko. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa

free mini przewodnik ciekawe miejsca w okolicy Gminny Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy

POCZĄTKI CHRZEŚCIJAŃSTWA, HISTORIĄ KATEDR

SZTUKA. opracowała Elżbieta Anioła

25 kwietnia 2015 OD MICHAŁOWA DO KAMIONKA podczas Spaceru Warszawskiego prowadziła nas przewodniczka - pani Iwona Gąsiorek

Kraków ul. św. Jana 7. Kościół pw. śś. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty (Siostry Prezentki)

Kłodzko - niem. Glatz. gmina : Kłodzko. powiat : kłodzki. województwo : dolnośląskie ( , )

Kraina UNESCO KRAINA UNESCO

Szlakiem architektury zabytkowej

Elżbieta Kwiecińska. Husiatyn

Wybrane terminy stosowane w architekturze i sztuce:

Maciej Tokarz, kl. VIa Zabytkowy kościół p.w. św. Mikołaja w Tabaszowej

Ikonostas w Cerkwi p.w. Św. Bazylego Wielkiego w Koniecznej

Wieliczka ul. Brata Alojzego Kosiby 31. Kościół pw. św. Franciszka z Asyżu. Sanktuarium MB Łaskawej

Podlasie to płótno, wypełnione jaskrawymi barwami. Jest to region wieloetniczny i wielokulturowy. Na tym terenie od stuleci współistnieje wiele

Wschód is good! BIAŁORUSKIE BEZKRESY 7 dni Kameralna grupa 15 osób

Umowy dotacyjne MKZ

Grenada (Granada) miasto w południowej Hiszpanii, w dolinie rzeki Genil (dopływ rzeki Gwadalkiwir), w Górach Betyckich, 271 tys. mieszkańców (1994).

Na szlaku do Pani Ostrobramskiej Pielgrzymki 2013

Spis obiektów zabytkowych nieruchomych na terenie Powiatu Łosickiego wpisanych do rejestru zabytków

Mazury i Pojezierze Suwalskie

UCHWAŁA NR LXVII/1664/17 RADY MIASTA KRAKOWA. z dnia 29 marca 2017 r.

Trasa wycieczki: Leszno po królewsku. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa

GRA MIEJSKA ŚLADAMi LubLinA

Wybory Prezydenckie - 24 maja 2015 r.

placyk na szczycie wału na rozwidleniu ścieżek spacerowo-rowerowych.

Przedwojenny Przeworsk. widziany oczami Basi Rosenberg

Fot. 1. Pozdrowienia z Chełmży z wizerunkami: katedry, kościoła św. Mikołaja, cukrowni i budynku poczty. Pocztówka sprzed I wojny światowej.

Cena : od 206 zł/os*

Trasa wycieczki: W drodze do Trójmiasta, czyli pomiędzy Tczewem a Pruszczem Gdańskim

Nepomuki Ziemi Dobrzyńskiej

MATERIAŁY DO DZIEJÓW SZTUKI SAKRALNEJ NA ZIEMIACH WSCHODNICH DAWNEJ RZECZYPOSPOLITEJ Redakcja naukowa: Jan K. Ostrowski CZĘŚĆ I

Atrakcje Zabytkowe Obiekty Mury obronne

Trasa św. Franciszka z Asyżu.

EKSTREMALNA DROGA KRZYŻOWA NISKO Opis trasy św. Jana Pawła II

4. INWENTARYZACJA OBIEKTÓW HISTORYCZNYCH I KULTUROWYCH GMINY KOLONOWSKIE

Historia i rzeczywistość

Świątynie murowane. Kościoły murowane:

Trasa wycieczki: Zabytkowe nekropolie Łomży. czas trwania: 4 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa

Architektura renesansu

VIII Miedzynarodowy Turniej o Puchar Slonecznej Tloczni w Starym Saczu

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /16:51:26. Zabytki

Architektura Zamek w Chambord, Francja Największy z zamków w dolinie Loary. Renesansowy zamek, o planie nawiązującym do gotyckich zamków obronnych,

Trasa wycieczki: Powiat Czarnkowsko-Trzcianecki cz.i. czas trwania: 1 dzień, typ: samochodowa, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa

Trasa wycieczki: Reszel, jedno z najstarszych miast Warmii. czas trwania: 4 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 8, stopień trudności: bardzo łatwa

via sacra PODRÓŻOWANIE BEZ GRANIC.PRZEZ WIEKI. W ZADUMIE.

2018 CENNIK USŁUG I BILETÓW WSTĘPU

Misja Przygoda. Przebieg trasy Questing-u. Cudze chwalicie, swego nie znacie Skołyszyn. Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej

2015 CENNIK USŁUG I BILETÓW WSTĘPU

Podróżnik zaprasza. Nysa śląski Rzym. Otmuchów letnia rezydencja biskupów

2013 CENNIK USŁUG I BILETÓW WSTĘPU

SOŁECTWO KRZYWORZEKA I i KRZYWORZEKA II

Trasa bł. Michała i bł. Zbigniewa

Dane podstawowe: Liczba mieszkańców: 6,7 tys Powierzchnia: 265 km2

2. Wykonanie zarządzenia powierza się Sekretarzowi Miasta. 3. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

D. BROWAR I PIEKARNIA A.F. JENSZÓW, NASTĘPNIE H. KIJOKA przy ul. Podwale 7, nr pol

WIEJSKIE KOŚCIOŁY GMINY CHOSZCZNO

KARTA GMINNEJ EWIDENCJI ZABYTKÓW

Transkrypt:

ROZDZIAŁ IV SPACERY PO MIEŚCIE Jedno miasto, wiele religii Kościół luterański sobór Święto- -Pokrowski kościół i klasztor Brygidek bazylika katedralna św. Franciszka Ksawerego kościół i klasztor Bernardynów kościół i klasztor Franciszkanów cerkiew Narodzenia Bogurodzicy (dawna cerkiew i klasztor Bazylianek) synagoga cerkiew św.św. Borysa i Gleba (kołożska) Pierwsza trasa wiedzie nas śladem najstarszych zabytków architektury i sztuki sakralnej Grodna, świadectw wspólnego życia w jednym mieście katolików, prawosławnych i Żydów, mozaiki wyznaniowej, tak charakterystycznej dla wszystkich miast znajdujących się na styku oddziaływań i wpływów różnych kultur oraz państw. Większość z odwiedzanych przez nas świątyń pochodzi z czasów największego rozkwitu miasta w dobie renesansu i baroku. Na trasie spotkamy jednak także świadków zarówno najdawniejszej, jak i dużo mniej dla nas odległej historii Grodna. Jedno miasto, wiele religii jest najdłuższą z proponowanych przez nas tras. Jej przejście może nam zabrać ponad pół dnia. Po przybyciu pociągiem do Grodna i przejściu kilkuset metrów ul. Orzeszkowej (Ожешко, Ажешкі) w kierunku centrum, oczom naszym, po prawej stronie, ukaże się strzelista wieża neogotyckiego luterańskiego kościoła (po lewej zaś ręce ujrzymy bryłę kościoła prawosławnego, ale do niego wstąpimy dopiero za chwilę, ponieważ najpierw kierujemy się do kirchy). K 1 (Лютеранская Кирха) znajduje się na rogu ul. 1 Maja (1 Мая) i Akademickiej (Академическая). Został wzniesiony na początku XX w., w miejscu drewnianego kościoła protestanckiego z XVIII w. (za czasów Tyzenhauza do Grodna przybyło wielu niemieckich rzemieślników). Strzelista wieża-dzwonnica góruje nad okolicą, nadając świątyni monumentalności. Fasadę zdobi rozeta z zachowanym witrażem. Niestety, kościół jest zamknięty na cztery spusty i powoli zamienia się w ruinę. Nie odprawia się tu już nabożeństw, nie można także zwiedzić jego wnętrza. Spod luterańskiego kościoła przez park dochodzimy do ulicy Orzeszkowej, wprost na okazałych rozmiarów Ś -P Trasa 1 2 (Свято-Покровсий Собор). Podobnie, jak znajdujący się nieopodal oddalony kościół luterański, prawosławna świątynia była wznoszona również na początku XX w., zacho- Jedno miasto, wiele religii 47

Jedno miasto, wiele religii 48 Oprac. B. Cisowski

wała się jednak w doskonałym stanie. Zwieńczona kilkoma kopulastymi wieżyczkami, swoim stylem nawiązuje do rosyjskich cerkwi. Została zbudowana na cześć żołnierzy poległych na wojnie rosyjsko-japońskiej (1904 05) i pełniła funkcje garnizonowej cerkwi. W 1961 r. otrzymała status soboru, codziennie odbywają się w niej nabożeństwa. W cerkwi przechowywana jest słynąca z cudów ikona Matki Bożej Kazańskiej. Aby dotrzeć do kolejnych zabytków architektury sakralnej Grodna, musimy odbyć piętnastominutowy spacer ul. Lenina (Ленина), z której zaraz skręcamy w prawo w ul. Tielegrafnyj (Телеграфный), a następnie w lewo, w ul. Wasilka (Василька) u jej skrzyżowania z ul. Marksa (Маркса) ukażą się nam B - 3 (Костел и монастырь св. Бригитты). Zespół otoczony wysokim murem z narożnymi basztami stoi przy ul. Marksa (Маркса). Zakonnice reguły św. Brygidy Szwedzkiej przybyły do Grodna w latach 30. XVII w. Sprowadziła je magnacka rodzina Wiesiołowskich. Wybudowany w latach 40. XVII w. jednonawowy, barokowy kościół otrzymał wezwanie Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Do dzisiaj zachował on swój pierwotny wygląd. Dwukondygnacyjną fasadę zdobią pilastry, górną jej część wieńczą dwie narożne wieżyczki ozdobione kutymi krzyżami. Jednonawowe wnętrze kościoła przypomina salę z zamkniętym półokrągło prezbiterium. Niestety, z bogato zdobionego, barokowego wystroju świątyni do naszych czasów przetrwało bardzo niewiele. Na uwagę zasługują noszące datę 1642 r., pięknie zdobione portale wejściowe do kościoła główny i boczny. Do świątyni przylega kompleks zabudowań klasztornych, otoczony ogrodem, który wygląda jakby od kasaty zakonu przez Rosjan w 1842 r. nie dotknęła go ręka ogrodnika. Od poł. XIX w. nakazem władz zaborcy w klasztorze mieszkały siostry z różnych zakonów. W latach 1855 85 budynki klasztorne padły ofiarą pożaru. Pod koniec XIX w. żyło tu tylko pięć sióstr. Na początku XX w. brygidki przekazały klasztor zgromadzeniu sióstr nazaretanek, które w okresie międzywojennym prowadziło tu prężnie działającą szkołę. Podczas II wojny światowej Sowieci deportowali zakonnice do Starobielska i za Ural, same zabudowania ucierpiały natomiast od bombardowań. Po wojnie kościół zamknięto, a w klasztorze władza radziecka urządziła szpital psychiatryczny. W 1991 r. budynki klasztorne zostały zwrócone nazaretankom. We wnętrzu zachowanego, zaniedbanego, dwukondygnacyjnego, głównego budynku klasztoru znajdują się dwie duże sale refektarz na parterze i biblioteka na piętrze. Na terenie klasztornego ogrodu brygidkowskiego przetrwał piękny drewniany lamus (лямус) z XVII w., zbudowany bez użycia jednego gwoździa. Jedno miasto, wiele religii 49

Jedno miasto, wiele religii Dwukondygnacyjna budowla została wzniesiona na planie prostokąta z masywnych belek. Lamus, nakryty czterospadowym, gontowym dachem z galerią arkadową od frontu, ukryty wśród drzew zapuszczonego ogrodu, robi niesamowite wrażenie. Legenda mówi, że miały w nim mieszkać pierwsze brygidki przybyłe do Grodna. Aby móc zobaczyć lamus, trzeba skręcić z ul. Marksa za murem klasztoru, wejść w wąską uliczkę, przejść nią kilkadziesiąt metrów do bramy, przy której stróżuje portier i poprosić go o wpuszczenie na teren opuszczonego klasztoru. Dozorujący klasztornym mieniem nie stwarza żadnych problemów wręcz przeciwnie, wydaje się być zadowolony z funkcji kustosza i służy odwiedzającym opowieścią o losach zespołu budowli. Nie oczekuje też żadnego napiwku. Spod kościoła Brygidek, patrząc w kierunku placu Sowieckiego (Советская площад), rozpościera się jeden z najbardziej kanonicznych za sprawą utrwalonych w międzywojniu przez fotografa Jan Bułhaka widoków Grodna: ulicy, wówczas Brygidzkiej, dziś Marksa, u wylotu której dostrzegamy mury, wieże i kopułę kościoła pojezuickiego. Naprawdę warto na chwilę przystanąć. Kierując się w stronę wspomnianej świątyni, po prawej stronie mijamy siedzibę władz kościelnych diecezji grodzieńskiej i po kilku minutach dochodzimy do najcenniejszego zabytku sakralnego Grodna. Nad dawnym rynkiem, obecnie plac Sowiecki, górują zatem dwie wieże i kopuła wznoszącej się na rogu ul. Karola Marksa (Маркса). F K - 50 Oprac. A. Styrska

Jedno miasto, wiele religii 4 (Кафедральный костел). Pierwotnie należała ona do jezuitów, w 1782 r. stała się kościołem farnym, a od 1991 r. jest grodzieńską bazyliką katedralną (msze w języku polskim: 7.30, 9.00, 10.30, 12.00, 15.30, 19.00, 21.00; po białorusku: 15.00). Swoim wyglądem przypominająca kościół Il Gesù w Rzymie, jest jedną z największych świątyń barokowych wzniesionych na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Swoimi rozmiarami (60 m długości i 30 m szerokości) oraz pięknem założeń architektonicznych dorównuje barokowym kościołom św. Piotra w Krakowie i św. Kazimierza w Wilnie. Rynek z Ratuszem i kościołem farnym, 1861 1869, rys. Napoleon Orda Inicjatorem powstania świątyni był Stefan Batory. Jego śmierć (1586) przerwała jednak dzieło fundacji na kilkadziesiąt lat. Budowę podjęto dopiero za rządów króla Władysława IV (1632 48), a jej konsekracja odbyła się dopiero w 1667 r. Powstający przez kilkadziesiąt lat kościół jest trójnawową bazyliką na przecięciu nawy głównej z poprzeczną wznosi się okazała kopuła. Płaską fasadę zdobioną pilastrami flankują dwie wysokie wieże z hełmami. Zaraz po wejściu do świątyni dostrzegamy imponujący barokowy ołtarz główny, który wypełnia całe prezbiterium. Las kolumn dzieli go na dwie kondygnacje, pomiędzy który- 51