PROPONOWANE TEMATY NA WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W SESJI WIOSENNEJ 2014 LITERATURA: 1. Przedstaw różne sposoby wykorzystania tematu powrotu do,,lat dziecinnych" w literaturze polskiej XIX i XX wieku. 2. Prześledź różne rodzaje stylizacji i określ ich funkcję na wybranych przykładach literackich. 3. Witkacy jako człowiek teatru. Wskaż i omów walory sceniczne wybranych dramatów. 4. Motyw domu w literaturze różnych epok. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów. 5.Przestrzenie znaczące w literaturze. Na wybranych przykładach przedstaw sposoby ich kreowania i funkcjonowania. 6. Omów różne sposoby kształtowania przestrzeni w wybranych utworach literackich. 7.Różne sposoby funkcjonowania tradycji homeryckiej w literaturze polskiej. Omów na 8.Twórczość J. Kochanowskiego w tradycji literackiej późniejszych epok. Rozwiń temat na przykładzie wybranych utworów. 9.Trudny problem dziedzictwa sarmackiego w literaturze epok późniejszych. Przedstaw zagadnienie na 10. Artysta jako bohater literacki. Omów na 11. Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Przedstaw na 12. Dosłowne i metaforyczne funkcjonowanie motywu jesieni w wybranych utworach literackich. 13.Marzyciele, szaleńcy, straceńcy w litaraturze czasów niewoli. Omów zagadnienie, odwołując się do stosownych utworów. 14.Twórcy mitów narodowych i demaskatorzy na wybranych przykładach literatury XIX i XX wieku. 15.Dokumentaryzm i paraboliczność jako dwa sposoby prezentacji świata w literaturze współczesnej. Omów zagadnienie na 16.Etos inteligenta i jego demaskacja. Przedstaw problem na wybranych przykładach. 17.Sposoby kreowania przestrzeni i czasu w twórczości Brunona Schulza. Przedstaw na 18.Rozważ, czy polski dramat współczesny stworzył swój typ bohatera. Omów zagadnienie na 19.Dekalog bohaterów Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Rozwiń temat na 1
20.Twój region w polskiej geografii życia literackiego i kulturalnego (zjawiska, grupy, postaci). Przywołaj wybrane przykłady i uzasadnij wybór. 21.Drzewo - świadek, uczestnik życia bohaterów literackich. Omów temat wykorzystując teksty z różnych epok. 22.Sposoby obrazowania ładu świata w literaturze różnych epok. Rozważ temat, przywołując wybrane przykłady. 23.Dekalog bohaterów literatury współczesnej. Rozwiń temat w oparciu o wybrane przykłady. 24. Motyw snu w literaturze. Przedstaw temat odwołując się do literatury różnych epok. 25. Biografia twórcy XX wieku jako tworzywo literackie. Omów problem na wybranych przykładach literackich. 26. Historia jako materiał literacki. Zanalizuj związki między historią a literaturą, przywołując wybrane utwory literackie z różnych epok. 27.Rola artysty w XIX wieku. Omów zagadnienie, wykorzystując literaturę z różnych dekad XIX wieku. 28. Świat bez sacrum czyli wizje wojny w literaturze XX wieku. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 29. Rola didaskaliów w dramacie polskim( dramat romantyczny, młodopolski, XX wieku). Omów, ilustrując wywód przykładami z wybranych utworów. 30. Magia jako temat literatury dawnej i współczesnej. Zaprezentuj zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów. KORESPONDENCJA SZTUK: 1. Omów rolę nawiązań do malarstwa, rzeźby i muzyki w wybranych utworach literackich. 2. Różne sposoby wykorzystywania motywów muzycznych w liryce wybranego okresu literackiego. Przedstaw zagadnienie na 3. Na wybranych przykładach dzieł literackich i malarskich porównaj sposoby kształtowania przestrzeni w sztuce romantyzmu. 4. Inspiracje literackie, malarskie, muzyczne w wybranych tekstach kultury z przełomu XIX \ XX wieku. 5. Teatr w domu mój sezon w Teatrze Telewizji. Dokonaj oceny repertuaru, biorąc pod uwagę potrzeby i wymagania młodego pokolenia. 6.Na podstawie dokumentacji (recenzji, opracowań krytycznych, zarejestrowanych na kasetach video przedstawień itp.)porównaj dwie realizacje teatralne wybranego dramatu. 7. Dawne i współczesne wzorce rodziny. Przedstaw problem na podstawie wybranych tekstów literatury i filmu. 8. Sposoby kreacji postaci błazna oraz jej rola w kulturze i literaturze zanalizuj na wybranych przykłach. 9.Rola,,małych ojczyzn" w kształtowaniu świadomości twórców i odbiorców kultury 2
XX wieku. Rozważ na przykładzie wybranych tekstów kultury. 10.Różnorodne funkcjonowanie motywu tańca we wskazanych przez Ciebie utworach i filmach. Omów na 11.Funkcje cytatów malarskich,,żywych obrazów") w filmowych adaptacjach dzieł literackich (np.,,brzezinie,",, Weselu" Wajdy, Nad Niemnem" Kuźmińskiego itp.). 12.Z. Herbert i K. Kieślowski jako twórcy dekalogu człowieka czasów zagrożenia. Odwołując się do wybranych dzieł, wskaż podobieństwa i różnice. 13. Współczesne wersje motywu Madonny w literaturze i sztuce współczesnej. Omów na 14.Różne ujęcia motywu biblijnego w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych przykładów. 15.Różnorodne ujęcia motywu pożegnania w literaturze i sztuce. Przedstaw na 16.Przywołując wybrane przykłady, rozważ rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i w filmie. 17.Język filmu i język literatury. Porównaj dzieło literackie i jego filmową adaptację. 18.Motyw ogrodu w malarstwie i literaturze wybranej epoki. Omów na wybranych przykładach związki ujęć malarskich tego motywu z ujęciami literackimi i zinterpretuj dostrzeżone różnice i podobieństwa. 19.Peryferie wielkich miast i ich mieszkańcy w literaturze i sztuce. Przedstaw różne ujęcia tego tematu, przywołując wybrane przykłady. 20.Różne obrazy zaświatów (piekła, czyśćca, raju) obecne w literaturze i sztuce europejskiej. Przedstaw na wybranych przykładach, uwzględniając zależności miedzy konwencją estetyczną epoki a artystyczną wizją danego twórcy. 21. Rozważ zagadnienie kontrastu jako zasady kompozycji w literaturze i malarstwie baroku. 22.Różnorodne ujęcia i funkcje motywu lotu w literaturze i sztuce. Przedstaw na 23. Arkadia i/lub apokalipsa w literaturze i sztuce. Przedstaw różne obrazy tych motywów i ich ewolucję na przestrzeni epok. 24. Kawiarnie literackie, kabarety i środowisko cyganerii artystycznej XIX i XX wieku. Odwołaj się do wybranych tekstów kultury. 25. Deformacja jako sposób kształtowania świata przedstawionego. Przedstaw funkcję wskazanego środka wyrazu, odwołując się do malarstwa i literatury. Język l.na podstawie wybranych utworów okresu baroku i oświecenia określ charakterystyczne cechy polszczyzny XVII i XVIII wieku. 3
2. Nowomowa jako zjawisko językowe. Na wybranych przykładach dokonaj jego prezentacji i próby oceny. 3.Omów mechanizmy funkcjonowania wyrazów modnych we współczesnej polszczyźnie. 4.Dokonaj analizy słownictwa specjalistycznego Twojego przyszłego zawodu. 5. O sztuce przemawiania na przykładzie wybranych tekstów literackich dawniej i dziś. 6.Na wybranych przykładach przedstaw językowe i graficzne środki wyrazu w liryce Norwida oraz omów ich funkcje. 7. Językowe środki kształtowania wypowiedzi w utworze groteskowym. Rozwiń temat, odwołując się do języka wybranych utworów XX- lecia międzywojennego. 8.Funkcje dialektyzacji w literaturze. Omów na 9. Różne funkcje archaizacji języka w powieści historycznej. Omów zagadnienie na 10. Twórcze wykorzystanie i funkcjonowanie języka środowiskowego w literaturze polskiej. Omów na 11. Rola neologizmów w tworzeniu literackich obrazów świata. Omów zagadnienie na podstawie wybranych tekstów poetyckich. 12. Omów język wybranych bohaterów literackich ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność środowiskową i charakter. 13.Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok. 14.Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładzie literatury współczesnej. 15.Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze różnych epok. Omów na 16.Zapożyczenia językowe. Omów problem i oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim. 17. Awans polszczyzny potocznej w XX i XXI wieku. Omów, analizując wybrane teksty poetyckie i prozatorskie. 18. Pisana i mówiona odmiana języka. Zaprezentuj różnicę między językiem mówionym i pisanym, przywołując współczesne przykłady literackie, przykłady polszczyzny szkolnej i opinie językoznawców. Opracowały: mgr Elżbieta Baczewska - egzaminator OKE mgr Bogumiła Gaweł - egzaminator OKE mgr Agnieszka Kurządkowska - egzaminator OKE 4
5