Czy wiem Biuletyn informacyjno-teologiczny nr 32 siepień 2013 Adres wydawcy: Augustinus Skr. Pocztowa 28 59-902 Zgorzelec 4 E-mail: augustinus@irs.nu Adres mailowy autora : ttjpieczko@gmail.com Strony internetowe: www.augustinus.pl http://blogpastoratomaszpieczko.blogspot.com/ Nota od Redakcji Drodzy Czytelnicy. Oddajemy w Wasze ręce nowy numer naszego biuletynu. Uwaga: postanowiliśmy dokonać pewnej zmiany w zawartości tematycznej naszego biuletynu Czy wiem. W związku z uwagami Czytelników, wydaje nam się istotnym uzupełnienie naszych publikacji o kwestie pastoralne, etyczne. A zatem, tematyka kolejnych numerów Czy wiem będzie w większym stopniu wolna, ujmująca także przedstawienie nauczania głównych nurtów protestantyzmu w kwestiach pastoralnych, etycznych. Od razu chcemy podać kilka uwag, aby uniknąć ewentualnych nieporozumień. Biuletyn nie aspiruje do bycia pozycją akademicką, ujmującą i przedstawiającą wszystkie możliwe niuanse w prezentowanej tematyce. Poruszane tutaj elementy nauczania Kościołów podane są w sposób skrótowy, punktowy. Chcemy poruszać tu niektóre kwestie, nie tylko związane z takim, czy innym aspektem nauczania wiary, ale chcemy przede wszystkim dostarczyć materiału do refleksji użytecznych dla życia praktycznego chrześcijan. A zatem, proszę potraktować nasze biuletyny jako szkic, zachętę do samodzielnego poszukiwania, pogłębienia rozumienia tych, czy innych nauk kościelnych. Jeszcze jedna ważna rzecz, jeszcze raz podkreślana: biuletyn nie aspiruje do pełnej neutralności wobec prezentowanych pozycji teologicznych. Publikacja nasza, będąc pisana przez autora/-ów protestanckich, związanych wyznaniem wiary, przekonaniami teologicznymi, ale i czysto emocjonalnie z nurtem Reformacji, w naturalny sposób szerzej i w niektórych sytuacjach z większym naciskiem będzie prezentowała bliskie im pozycje. Zapraszamy tych, którzy poczują niedosyt informacji, lub nie będą mieli poczucia zgody na prezentowane treści, do kontaktu z nami (maile kontaktowe podane wyżej), lub aby sami zdobyli się na dodatkowy wysiłek, zmierzający do pogłębienia podanej w tak dużym skrócie problematyki. Redakcja. Czy wiem nr 32 1 sierpień 2013
Jeszcze raz o Biblii Słowie Bożym Wydaje się, że aktualna sytuacja naszych Kościołów zmusza nas do ponownej refleksji nad fundamentalnymi punktami odniesienia w refleksji naszej wiary, życia naszych Kościołów. Wydaje się, ze powinniśmy mieć odwagę zadania sobie pytania: czy początkiem naszej refleksji wiary i życia, zarówno nas samych, jak i naszych wspólnot chrześcijańskich, będzie nasza ludzka i tym samym skażona subiektywnością, a czasem i grą interesów lektura rzeczywistości nas otaczającej (ale i naszego życia indywidualnego), czy też do rzeczywistości tej zbliżymy się analizując ją (i nas, a także nasze Kościoły) przez pryzmat Słowa Bożego, Słowa Pisma Świętego? Nie jest to tylko pytanie o charakterze hermenteutycznym (czyli sprowadzające się tylko do wyboru dowolnej metody lektury), jak chcieliby niektórzy, ale jest to pytanie mające znaczenie fundamentalne dla naszej tożsamości bycia chrześcijanami, dzielącymi ideały Reformacji, która tyle uczyniła, której uczestnicy ponieśli tyle ofiar, aby przywrócić Kościołowi Powszechnemu świadomość i dostępność Słowa, które nie jest naszym Słowem, ale Słowem naszego Pana, Pana Kościoła. Biblia Słowo Boże. We wszystkich XVI-wiecznych wyznaniach wiary Reformacji, czyli podstawowych dokumentach przedstawiających w sposób klarowny streszczenie wiary protestantów, znajdują się stwierdzenia dotyczące zasady skrypturystycznej, czyli szczególnej pozycji Biblii w nauczaniu i życiu Kościoła. Być może wyznania wiary nurtu reformowanego są w ich ogólności w tej kwestii bardziej wyraźne, niż np. teksty symboliczne (wyznaniowe) luterańskie, niemniej wszystkie bez wyjątku nurty Reformacji są w ich dokumentach - w dziedzinie wagi Biblii - jednoznaczne i zgodne. W Artykułach Szmalkaldzkich, które Luter napisał w 1537 roku, mając nadzieję na przedstawienie ich na Soborze, który miałby zwołać papież Paweł III, znajdujemy: To Słowo Boże nakłada artykuły wiary i nikt nie ma prawa narzucić nam innych, nawet anioły. Należy zauważyć, że to kościelne wyznanie wiary: Pismo Święte jest Słowem Bożym nie jest niczym innym, jak rozpoznaniem przez Kościół prawdy, którą podaje Pismo o sobie samym. Pismo mówi, że jest jest ono Słowem Bożym, a Kościół wyznaje, że to co mówi Pismo jest prawdziwe. Pismo mówi, w wielu miejscach: Tak mówi Pan! i Kościół Czy wiem nr 32 2 sierpień 2013
wyznaje, idąc za Pismem: Tak! Tak właśnie mówi Pan!. dowodów ludzkich, jakimikolwiek by one były. Autorytet Biblii nie zależy też od autorytetu Kościoła, ani też od autorytetu argumentów o charakterze naukowym. Jak mówi większość wyznań wiary Reformacji: Biblia bierze swój autorytet od Boga samego, nie od ludzi. Na pytanie: dlaczego wierzycie, że Biblia jest Słowem Bożym? Kościół ma tylko jedną odpowiedź: ponieważ faktycznie Biblia jest Słowem; to Duch Święty tak to uczynił i pozwolił nam, byśmy to Słowo otrzymali! A zatem, autorytet Biblii nie jest autorytetem zależącym od jakiegoś autorytetu czy Biblia i świadectwa ludzkie Ale czy Biblia nie składa się ze świadectw ludzkich? Oczywiście, kwestia ta nie pozostawia wątpliwości. A słowa świadek, świadczyć, świadectwa, które znajdują się wielokrotnie w Nowym Testamencie, są słowami zdecydowanie biblijnymi. Możemy w tej kwestii poczynić cztery uwagi: Pierwsza uwaga: Świadkowie biblijni są ludźmi, którzy widzieli, którzy słyszeli, którzy jakby dotknęli pewnych faktów, które wydarzyły się w danym momencie, w danym miejscu. Krótko chodzi tu o fakty o znaczeniu historycznym. Kiedy Jezus zmartwychwstały deklaruje apostołom (Łk 24,48): Wy jesteście świadkami tego, chce w sposób jasny zaznaczyć a kontekst łatwo to wykazuje że apostołowie poznali, widzieli, słyszeli, dotknęli, że byli w tym znaczeniu świadkami Jego życia, Jego cierpień, Jego śmierci i zmartwychwstania. Cała Biblia jest zbiorem świadectw, o formach i zawartości bardzo zróżnicowanych, zawierających następstwa historyczne faktów, mających za centrum Chrystusa, który miał nadejść, który przyszedł i który przyjdzie. Tym właśnie jest historia święta. Druga uwaga: W języku biblijnym, słowa świadek, świadczyć, świadectwo odnoszą się także, podobnie jak w naszym języku współczesnym, do złożonych przed sądem lub innym poważnym gremium zeznań, które pod przysięgą mają świadczyć o prawdzie i tylko o prawdzie, całej prawdzie. Świadkowie biblijni są ludźmi, którzy zobaczywszy, usłyszawszy i dotknąwszy ludzi i wydarzeń historycznych, zaświadczają o nich, pozwalają je poznać, głoszą je. Jezus zmartwychwstały nakazuje apostołom: Wy będzieci moimi świadkami. Ponieważ byli oni świadkami w rozumieniu naszej pierwszej uwagi, świadkowie biblijni prorocy i apostołowie otrzymali nakaz bycia świadkami w rozumieniu naszej drugiej uwagi. Mieli za obowiązek powiedzieć, przekazać to, co sami widzieli, usłyszeli i dotknęli. Czy wiem nr 32 3 sierpień 2013
Trzecia uwaga: Świadkowie biblijni Starego i Nowego Testamentu nie tylko otrzymali powołanie opowiedzenia i przekazania tego, co zobaczyli, usłyszeli i dotknęli, ale otrzymali także władzę i nakaz interpretacji, to znaczy rozstrzygnięcia, odczytania sensu i przekazania sensu ich doświadczenia. Świadkowie faktów, byli oni także świadkami prawdy! I pozostają oni takimi w tekstach Biblii. Stąd bierze się zachęcanie, które każdorazowo towarzyszy ich świadectwo. Historia święta, której oni są świadkami, jest historią zbawienia. Historia ta oczekuje, przygotowuje, wymaga i wzmaga konieczność osobistej decyzji ze strony słuchacza lub czytelnika. Posłuchajmy np. apostoła Jana: Co było od początku, co słyszeliśmy, co oczami naszymi widzieliśmy, na co patrzyliśmy i czego ręce nasze dotykały, o Słowie żywota - a żywot objawiony został, i widzieliśmy, i świadczymy, i zwiastujemy wam ów żywot wieczny, który był u Ojca, a nam objawiony został - co widzieliśmy i słyszeliśmy, to i wam zwiastujemy, abyście i wy społeczność z nami mieli (1 List Jana 1,13); te zaś są spisane, abyście wierzyli, że Jezus jest Chrystusem, Synem Boga, i abyście wierząc mieli żywot w imieniu jego (Ewangelia Jana 20,31). Czwarta uwaga : Świadkowie biblijni zostali wybrani, powołani, naznaczeni przez samego Pana. Inni ludzie, inni Żydzi na przykład, także widzieli, słyszeli, a nawet dotknęli Jezusa. Inni ludzie, inni Żydzi, także byli świadkami takiego lub innego faktu historii świętej. Ale to świadkowie biblijni otrzymali szczególne powołanie: by mówić, bądź pisać. Duch Święty oddzielił ich jakby od reszty, był i pozostaje z nimi. Piotr i apostołowie twierdzą, dla przykładu: A my jesteśmy świadkami tych rzeczy, a także Duch Święty, którego Bóg dał tym, którzy mu są posłuszni (Dzieje Apostolskie 5,32). A Jezus oświadcza apostołom : Gdy przyjdzie Pocieszyciel, którego Ja wam poślę od Ojca, Duch Prawdy, który od Ojca wychodzi, złoży świadectwo o mnie; ale i wy składacie świadectwo, bo ze mną od początku jesteście (Ewangelia Jana 15,26-27). Duch Święty towarzyszył i prowadził apostołów w ich świadectwie. Tak więc świadkowie biblijni napisali świadectwo Ducha. A świadectwo Nowego Testamentu, w pełni apostolskie i duchowe, zawiera świadectwo prorockie ono także duchowe Starego Testamentu, jak wskazują na to słowa Piotra: Przykazał nam też, abyśmy ludowi głosili i składali świadectwo, że On jest ustanowionym przez Boga sędzią żywych i umarłych. O nim to świadczą wszyscy prorocy, iż każdy, kto w niego wierzy, dostąpi odpuszczenia grzechów przez imię jego (Dzieje Apostolskie 10,42-43). oraz Zbawienia tego poszukiwali i wywiadywali się o nie prorocy, którzy prorokowali o przeznaczonej dla was łasce, starając się wybadać, na który albo na jaki to czas wskazywał działający w nich Duch Chrystusowy, który przepowiadał cierpienia, mające przyjść na Chrystusa, ale też mające potem nastać uwielbienie. Im to zostało objawione, że nie sobie samym, lecz wam usługiwali w tym, co teraz wam zostało zwiastowane przez tych, którzy w Duchu Świętym zesłanym z nieba opowiadali wam radosną nowinę; a są to rzeczy, w które sami aniołowie wejrzeć pragną (1 List Piotra 1, 10-12). A zatem, prorocy-świadkowie Starego Testamentu i apostołowie-świadkowie Nowego Testamentu, pierwsi jako świadkowie obietnic i przygotowania, drudzy jako świadkowie wypełnienia obietnic Bożych, potwierdzają wspólnie, zgodnie z wyborem Bożym i przez Ducha Świętego, historyczne Objawienie Boże, Czy wiem nr 32 4 sierpień 2013
skoncentrowane na jedynym Chrystusie - Jezusie i mające w nim swą kulminację. Cała Biblia jest zatem zbiorem świadectw ludzi wybranych przez Pana, by świadczyć o Jego ogromnym objawieniu, mającym za centrum Jezusa Chrystusa i aby zachęcić Izrael i Narody do wiary i do pełnego wdzięczności posłuszeństwa. Świadectwo i Objawienie W poprzednich akapitach podkreśliliśmy dwie rzeczy: - pierwszą, że Biblia jest Słowem Bożym; - drugą, że Biblia jest zbiorem ludzkich świadectw, dotyczących tego Słowa. to nie dałoby ich świadectwom autorytetu innego, niż ludzki. Nie! Autorytet ludzkich słów Biblii bierze się z faktu, że autorzy ich zostali wybrani, przygotowani, chronieni i prowadzeni w inspiracji przez Ducha Świętego w taki sposób, że ich świadectwa są włączone w Objawienie Boże i tym samym obdarzone autorytetem Boga samego. Pytanie, które teraz następuje brzmi: Jak utrzymać razem oba te elementy? Odpowiedź daje sama Biblia (skąd też biorą się kategoryczne stwierdzenia protestanckich kościelnych wyznań wiary): - świadectwa ludzkie, które znajdujemy w Biblii i które świadczą o Objawieniu Bożym, należą także do Objawienia. Jezus powiedział o świadkach, których wybrał: Kto was słucha, mnie słucha (Ewangelia Łukasza 10,16). Możemy zatem stwierdzić, że autorytet słów ludzkich Biblii (a są one wszystkie ludzkie!) nie pochodzi z tego, że ich autorzy byli pierwszymi świadkami, uprzywilejowanymi w dystansie, czy bliskimi faktom, czy wydarzeniom, które relacjonują i interpertują; To dlatego, że jest ono cudownym dziełem Ducha Świętego, Pismo Święte jest pisanym zbiorem Objawienia, spisanym Objawieniem. Albowiem proroctwo nie przychodziło nigdy z woli ludzkiej, lecz wypowiadali je ludzie Boży, natchnieni Duchem Świętym (2 List Piotra 1,21). To dlatego Nowy Testament cytuje wielokrotnie słowa Starego (czy byłyby to słowa Dawida, czy Izajasza lub Jeremiasza) jako powiedziane przez samego Ducha Świętego (por. Dzieje Apostolskie 1,16; 4,25; List do Hebrajczyków 3,7; 10,15). Zatem, pomimo tego, że strony PIsma są ludzkie, że zostały napisane w różnych epokach, przez ludzi mających - każdy z nich - ich własną osobowość, styl, ich charakter, własną manierę życia, widzienia, mówienia i czynienia, i pomimo faktu, że jest ono całością o niezwykłym zróżnicowaniu świadectw ludzkich, Pismo Święte jest bez wyjątku, sine exceptione, jak mówi Kalwin (ICR I,18/4), Słowem Bożym. Czy wiem nr 32 5 sierpień 2013
Cudowne działanie Ducha Świętego triumfuje nad mocą grzechu, nad zniszczeniem śmierci, aby świadectwa biblijne, w samych sobie złożone przez ludzi grzesznych i błądzących, mogły nieomylnie świadczyć i opisać to, co Bóg zechciał nam objawić. Ludzkie świadectwa proroków i apostołów są zatem Objawieniem Bożym dla nas i dla naszego zbawienia. Oznacza to, że Bóg wyraża się sam i zwraca się do nas w i przez słowa ludzkie Pisma Świętego, które On sam natchnął. W centrum, w sercu Objawienia biblijnego, dominując je i przenikając swoim Duchem, jest Pan proroków i apostołów, Słowo przedwieczne, które stało się ciałem, jedyny Zbawiciel i Pośrednik Jezus Chrystus. To do Niego wzywają nas świadectwa Starego i Nowego Testamentu. I to On sam wzywa nas tymi świadectwami. I tak jak jest prawdą, że Pismo Święte prowadzi nas w adoracji i uwielbieniu do Pana, o którym świadczą wszystkie księgi (a każda z nich w sposób jej właściwy i szczególny), tak jest również prawdą, że to sam Pan mówi i objawia się przez to Pismo, cudownie jedno i zróżnicowane, które jest Jego Słowem i Jego Objawieniem. Dalsze artykuły na ten i inne tematy oraz rozważania biblijne na blogu autora: http://blogpastoratomaszpieczko.blogspot.com/ Zamykając ten kolejny numer comiesięcznego biuletynu, poświęconego zarysowaniu zjawisk podobieństw i różnic różnych Kościołów, zachęcamy Was do lektury następnych artykułów o tej tematyce. Niech będzie ona wartościowa z jednej strony dla konfrontacji z wzajemnymi, krzywdzącymi stereotypami, a z drugiej motywująca do Waszych, osobistych poszukiwań. Oczywiście już teraz zainteresowani mogą zwrócić się z pytaniami zarówno do redakcji, jak i do autora(-ów) tekstów w kwestiach, które Was interesują. Pytania zadawane przez czytelników drogą mailową na adres redakcji podany pod tytułem (lub autora tekstów) mogą także wpłynąć na ostateczny kształt artykułów w kolejnych numerach pisemka, starającego się tym samym odpowiadać zasygnalizowanym potrzebom zainteresowanych. Czy wiem nr 32 6 sierpień 2013