Rozdział I: Mapa świata. Obszar aktywności Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I technikum, LO i ZSZ konieczne (ocena dopuszczająca) podstawowe (ocena dostateczna) dopełniające (ocena dobra) rozszerzające (ocena bardzo dobra) wykraczające (ocena celująca) Uczeń potrafi wyjaśnić zwięźle co to jest enklawa, esklawa, terytorium zależne, ale ma problemy z podaniem przykładów na świecie. Przy pomocy nauczyciela potrafi wymienić kraje, które powstały w wyniku dezintegracji w ostatnich latach. Krótko opisuje przyczyny powstania tych państw. Uczeń dysponuje w miarę dostateczną wiedzą jeśli chodzi o mapę polityczną świata. Potrafi m. in.: - wyjaśnić pojęcia: enklawa, esklawa, terytoria zależne i podać przykłady - nazwać większość państw powstałych w latach 90-tych w Europie i państw powstałych po upadku ZSRR, - wymienić kilka państw powstałych w ostatnich 10-ciu latach Uczeń opanował materiał z Mapy świata w stopniu umożliwiającym mu samodzielne posługiwanie się tą wiedzą w praktyce. Potrafi m. in. - wyjaśnić pojęcia ; enklawa, esklawa, terytoria zależne i podać przykłady w/w -nazwać prawie wszystkie państwa powstałe w Europie w latach 90-tych i państwa powstałe po upadku ZSRR, -wymieniać państwa powstałe w ostatnich 10-ciu latach i pokazywać je na mapie, -podać długość granic Polski i pokazywać je na mapie administracyjnej Polski Uczeń zna wszystkie zagadnienia z działu: Mapa świata i stosuje swoją wiedzę w praktyce. Potrafi m.in.: - wyjaśnić pojęcia: enklawa, esklawa, terytoria zależne, - nazwać wszystkie państwa powstałe w Europie w ostatnich 20-stu latach i pokazywać je na mapie, - wymienić państwa powstałe w ostatnich 10-ciu latach i pokazywać je na mapie. Uczeń posługuje się fachowym słownictwem geograficznym, zna wszystkie stolice europejskie i azjatyckie, wybiórczo Ameryki Pd. i Afryki. Bierze chętnie udział w konkursach geogr, i godnie reprezentuje szkołę na zewnątrz teoretyczny z działu; Mapa świata i potrafi wykorzystać wspaniale swoją wiedzę geograficzną na licznych konkursach i olimpiadach. Potrafi: - nazywać enklawy, esklawy, terytoria zależne i pokazywać pełno ich przykładów na mapie politycznej świata -wymieniać wszystkie państwa powstałe w Europie w ostatnich latach -wymienić wszystkie państwa powstałe po upadku ZSRR, zna ich stolice, - wymienić państwa nowe powstałe w ostatnich 10-ciu latach. Ponadto uczeń dysponuje szeroką wiedzę polityczną z geografii państw innych kontynentów, czyta fachową literaturę, posługuje się bogatym językiem geogr. Chętnie wykonuje dodatkowe prace typu collage, plakaty państw, bierze udział w konkursach geogr na szczeblu szkolnym i wyżej.
Rozdział II: Ludność i urbanizacja. Uczeń posługuje się pojęciami: eksplozja demograficzna, przyrost naturalny, ale ma problemy z obliczeniem PN dla danego państwa, nie potrafi dokonać podziału migracji, scharakteryzować struktury wieku i płci ludności Polski bez pomocy nau-la. Zna 3 piramidy wieku płci ludności,ale nie potrafi podać przykładów państw. Wie co to jest ekumena, subekumena i anekumena, ale ma kłopoty z podaniem konkretnych przykładów w/w na świecie. Zna typy wsi, ale nie umie podać konkretnych przykładów ulicówki, okolnicy, owalnicy czy wielodrożnicy. Potrafi podać definicję aglomeracji monocentrycznej i policentrycznej, ale gubi się przy definiowaniu megalopolis. Ma też trudności z podaniem przykładów w/w. Uczeń dysponuje dość ubogą wiedzą jeśli chodzi o Dział II: Ludność i Urbanizację. Zna podstawowe zagadnienia demograficzne tj. eksplozja demograficzna, przyrost naturalny, piramidy wieku i płci, ekumena, subekumena, anekumena, typy wsi i zespołów miejskich, pozytywne i negatywne skutki urbanizacji, wskaźnik urbanizacji, grupy językowe rodziny indoeuropejskiej i przynależne im języki, ale ma niekiedy trudności z praktycznym zastosowaniem tej wiedzy. Nie potrafi np. podać prawidłowych przykładów ekumeny, anekumeny czy subekumeny na, nie zna państw mających piramidę wieku i płci zastojową, regresywną i progresywną, myli okolnicę z owalnicą, aglomerację monocentryczną z policentryczną i podaje złe przykłady w/w. Ogólnie jednak posiada solidne podstawy wiedzy i umiejętności geograficzne. Uczeń opanował materiał z działu II: Ludność i Urbanizacja w stopniu dobrym. Potrafi m. in.: - operować podstawowymi zagadnie - niami demograficznymi, tj. eksplozja demograficzna, fazy rozwoju demograf. i epidemiologicznego, przyrost naturalny i wskaźnik PN, - scharakteryzować 3 rodzaje społeczeństw wg wieku i płci, piramidę wieku i płci Polski, - opisać bariery osadnicze oraz zdefiniować: ekumenę, anekumenę i subekumenę- podać przykłady w/w na - podać obszary na świecie o największej gęstości zaludnienia, - podzielić migracje ze wzg. na czas, przyczynę i zasięg, - podać języki należące do grup językowych rodziny indoeuropejskiej, - wymienić główne religie świata i mniejszości narodowe Polski, - wymienić i opisać typy wsi oraz zespoły miejskie i podać przykłady Ludność i Urbanizacja. Potrafi m.in.: - posługiwać się zagadnieniami demograficznymi, tj. eksplozja demograficzna, przyrost naturalny PN i wskaźnik PN, fazy rozwoju demograficznego i epidemiologicznego, obliczanie wskaźnika PN dla różnych państw, - scharakteryzować 3 społeczeństwa: progresywne, zastojowe i regresywne, - omówić piramidę wieku i płci Polski, - omówić bariery osadnicze, gęstość zaludnienia na zdefiniować pojęcia: ekumena, subekumena i anekumena, podać przykłady obszarów w/w na - podzielić migracje ze względu na czas, przyczynę i zasięg, wymienić kierunki migracji Polaków i mieszkańców innych kontynentów, - wymienić i scharakteryzować religie świata, grupy językowe rodziny indoeuropejskiej, - opisać typy wsi i zespołów miejskich wraz z podaniem przykładów w/w na - zdefiniować wskaźnik urbanizacji na opisać pozytywne i negatywne skutki urbanizacji. teoretyczny z działu Ludność i Urbanizacja i wspaniale potrafi wykorzystać swoją wiedzę geograficzną w praktyce.bierze udział w licznych konkursach lub olimpiadach, podejmuje dodatkowe zadania. Potrafi m.in.: - operować podstawowymi zagadnieniami demograficznymi, tj. eksplozja demograf., przyrost naturalny i wskaźnik PN, 3 piramidy wieku i płci, ekumena, anekumena i subekumena, - omówić bariery osadnicze, zróżnicowanie wskaźnika gęstości zaludnienia na -dokonać podziału migracji ze wzgl. na czas, zasięg i przyczynę, podać kierunki migracji - scharakteryzować różne religie świata i kręgi kulturowe, wymienić wszystkie języki różnych grup językowych rodz. Indoeuropejskiej, - opisać wygląd różnych typów wsi i zespołów miejskich oraz podać przykłady na świecie w/w. Ponadto uczeń dysponuje szeroką wiedzą na temat Ludności i Urbanizacji wykraczającą poza program nauczania..chętnie wykonuje dodatkowe prace, np. plakaty lub przygotowuje referat, prezentację multimedialną,. Godnie reprezentuje szkołę na konkursach, drzwiach otwartych itp.
Rozdział III: Globalna gospodarka. Uczeń dysponuje słabą wiedzą geograficzną z działu Rolnictwo, Rybołówstwo, Leśnictwo, Przemysł, Transport i Turystyka. Potrafi wymienić czynniki przyrodnicze i ma jednak spore trudności z podaniem różnicy między gospodarką ekstensywną a intensywną, nie zna obszarów upraw podstawowych zbóż, trzciny i buraka cukrowego, roślin włóknistychi oleistych. Ogólnie wie co uprawia się w Polsce, zna głównych producentów wieprzowiny i wołowiny na główne łowiska ryb na czynniki lokalizacji przemysłu, zna kilka okręgów przemysłowych na świecie i w Polsce, czynniki lokalizacji przemysłu wysokiej technologii oraz kraje, które posiadają takie ośrodki. Jednak nie potrafi wykorzystać tej wiedzy w praktyce, ciągle potrzebuje pomocy i podpowiedzi nau-la. Uczeń dysponuje dość uboga wiedzą geograficzną z działu Globalna gospodarka.zna podstawowe zagadnienia z Rolnictwa, Przemysłu, Rybołówstwa i Leśnictwa, Transportu i Turystyki. Potrafi m. in.: - podać czynniki przyrodnicze i scharakteryzować gospodarkę ekstensywną i intensywną w rolnictwie, - wymienić kilka obszarów upraw zbóż, rzepaku i soi, lnu, konopii i bawełny, trzciny i buraka cukrowego, -podać obszary chowu bydła i trzody chlewnej, -wymienić największe kompleksy leśne na świecie oraz łowiska ryb, -podać czynniki lokalizacji przemysłu, zagłębia węgla kamiennego, obszary roponośne i wydobycia gazu ziemnego, -wymienić ośrodki przemysłu high-tech, - podać przebieg głównych autostrad i magistrali kolejowych w Polsce, - podać typy elektrowni i zna wady i zalety lotnicze na świecie i w Polsce. - wymienić walory turystyczne przyrodnicze i pozaprzyrodnicze swojej miejscowości. Uczeń rozumie główne zagadnienia, jednak popełnia przy tym sporo błędów. Potrzebuje często wydłużonego czasu pracy. Uczeń opanował materiał z działu Globalna gospodarka w stopniu dobrym. Potrafi m.in.: - podać czynniki przyrodnicze i podać cechy Gospodarki ekstensywnej i intensywnej w rolnictwie, - wymienić obszary upraw zbóż, roślin oleistych, cukrodajnych i włóknistych, - wyjaśnić od czego zależy chów bydła i trzody chlewnej oraz wymienić kilka obszarów chowu podać głównych producentów wieprzowiny i wołowiny, - wymienić największe kompleksy leśne na świecie i w Polsce oraz zastosowanie najważniejszych gatunków drzew, - podac główne łowiska ryb oraz największych eksporterów ryb na -wymienić czynniki lokalizacji przemysłu, zagłębia węglowe, obszary wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego na świecie i w Polsce, - wymienić ośrodki przemysłu high-tech - wymienić rodzaje elektrowni, wady i zalety każdej z nich, -wymienić największe porty morskie i lotnicze na świecie i w Polsce - wymienić kilka autostrad w Polsce i w Europie, magistrali kolejowych, -wyjaśnić co to jest atrakcyjność turystyczna oraz podać walory przyrodnicze i pozaprzyrodnicze jakiejś miejscowości, wymienić kilka regionów turystycznych na świecie i w Polsce. Globalna gospodarka. Potrafi m.in.: - opisać czynniki przyrodnicze i - scharakteryzować gospodarkę ekstensywną i intensywna w rolnictwie, - wymienić wszystkie obszary upraw zbóż, roślin oleistych, cukrodajnych, włóknistych i używek na - wyjaśnić od czego zależy chów bydła i trzody chlewnej oraz podać główne rejony chowu -wymienić wszystkie ważniejsze kompleksy leśne na świecie i w Polsce oraz omówić wykorzystanie niektórych gatunków drzew w gospodarce, - powiedzieć gdzie i co poławiamy, wymienić głównych eksporterów ryb na - wymienić czynniki lokalizacji przemysłu i przemysłu wysokiej technologii, wymienić największe ośrodki wydobycia surowców energetycznych na świecie i w Polsce, -wymienić ośrodki przemysłu high-tech na - omówić typy elektrowni, wady i zalety lotnicze świata i Polski, - podać główne autostrady w Polsce i na świecie oraz magistrale kolejowe, - wyjaśnić na czym polega atrakcyjność turystyczna jakiejś miejscowości, wymienić walory turystyczne przyrodnicze i pozaprzyrodnicze ważnego regionu turystycznego. teoretyczny z działu Globalna gospodarka i wspaniale potrafi ją zastosować na licznych konkursach bądź olimpiadach z geografii. Chętnie wykonuje dodatkowe prace np. plakaty, referaty, prezentacje multimedialne. Potrafi m.in.: - omówić czynniki przyrodnicze i - podać różnice w gospodarce intensywnej i ekstensywnej, - wymienić obszary upraw zbóż, roślin oleistych, włóknistych, cukrodajnych i używek na świecie i w Polsce, - wymienić wszystkie kompleksy lesne na podać funkcje lasów, zastosowanie ważniejszych gatunków drzew w gospodarce, -wymienić główne łowiska ryb na świecie oraz wymienić głównych eksporterów ryb, - scharakteryzowac czynniki lokalizacji przemysłu i przemysłu wysokiej technologii, - wymienić największe zagłębia węglowe oraz obszary wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego na świecie i w Polsce, - wymienić ośrodki przemysłu high-tech na lotnicze na świecie i w Polsce, - podać przebieg głównych autostrad i magistrali kolejowych na - wymienić walory przyrodnicze i pozaprzyrodnicze ważnego regionu turystycznego. Ponadto uczeń dysponuje bogata wiedzą z tego działu wykraczającą poza program nauczania.
Rozdział IV : Globalne problemy. Uczeń dysponuje słabą wiedza geograficzną z działu Globalne problemy. Zna podstawowe pojęcia z tego działu, tj. wskaźnik ekonomiczny i społecznodemograficzny, produkt krajowy brutto, obszary głodu i niedożywienia, otyłość, globalizacja, przyrodnicze i antropogeniczne przyczyny głodu, pomoc doraźna i długofalowa, saldo bilansu handlowego, organizacje międzynarodowe integrujące ludzi, konflikty zbrojne i ich przyczyny oraz źródła terroryzmu. Nie potrafi jednak samodzielnie rozwinąć jakiegoś zagadnienia, potrzebuje jednak stałej pomocy ze strony nau-la. Nie wie co jest przyczyną zbrojnych konfliktów, nie zna wad i zalet integracji europejskiej. Uczeń nie zna celów działalności Unii Europejskiej i innych organizacji międzynarodowych. Potrzebuje często wydłużonego czasu pracy. Uczeń opanował materiał geograficzny z działu Globalne problemy w stopniu dostatecznym. Potrafi m.in.: - zdefiniować wskaźnik ekonomiczny i wskaźnik społ.- demograficzny, PKB, - podać obszary głodu na -wymienić przyrodnicze i antropogeniczne przyczyny głodu - wyjaśnić zjawisko otyłości i powiedzieć w których krajach ono występuje, - na czym polega pomoc doraźna i długofalowa, - wyjaśnić zjawisko globalizacji i na jakich płaszczyznach się ona odbywa, - nazwać pozytywne i negatywne skutki globalizacji, -wyjaśnić pojęcia związane z handlem: - wymienić kilka organizacji międzynarodowych i podać ich charakter działalności, -podać pozytywne i negatywne skutki -wymienić źródła konfliktów zbrojnych i obszary w/w - wyjaśnić co to jest terroryzm i podać przykład zamachu na świecie Uczeń opanował materiał geogr. z działu Globalne problemy stopniu dobrym. Potrafi m.in.: - wyjaśnić pojęcia: wskaźnik ekonomiczny, społecz-demograficzny, PKB, wskaźnik rozwoju społecznego, -podać obszary głodu i niedożywienia na wymienić przyczyny przyrodnicze i antropogeniczne głodu na - wyjaśnić zjawisko otyłości i gdzie ono występuje na -powiedzieć, co wpływa na dietę ludzi, -powiedzieć na czym polega pomoc doraźna i długofalowa w ograniczaniu głodu, - wyjaśnić co to jest globalizacja i na jakich płaszczyznach się ona odbywa, -wymienić pozytywne i negatywne skutki globalizacji, - wymienić organizacje międzynarodowe oraz cele i charakter - podać pozytywne i negatywne skutki - wymienić źródła konfliktów zbrojnych i obszary - wyjaśnić na czym polega terroryzm i podać przykłady zamachów terroryst. Uczeń zna wszystkie zagadnienia z zakresu Globalne problemy. Potrafi m.in.: - wyjaśnić pojęcia: wskaźnik ekonomiczny i społ.-demograficzny i od czego on zależy, PKB, - wyjaśnić co to jest wskaźnik HDI i na jakiej podstawie się go oblicza, - podać obszary głodu na przyczyny przyrodnicze i antropogeniczne występowania głodu na - wyjaśnić zjawisko otyłości i jej skutki, - powiedzieć od czego zależy dieta ludzi, - powiedzieć na czym polega pomoc doraźna i długofalowa, -wyjaśnić na czym polega globalizacja i na jakich płaszczyznach się ona odbywa, - wymienić pozytywne i negatywne skutki globalizacji, - wymienić organizacje międzynarodowe integrujące, podać ich cele i charakter - scharakteryzować pozytywy i negatywy - wymienić przyczyny konfliktów zbrojnych oraz podać obszary konfliktów, - wyjaśnić pojęcie terroryzmu i podać miejsca największych zamachów terrorystycznych. geograficzny z działu Globalne problemy i wspaniale potrafi ja zaprezentować na licznych konkursach i olimpiadach geogr. Jego wiedza i umiejętności wykraczają poza program nauczania. Potrafi m. in.: - wyjaśnić pojęcia: wskaźnik ekonomiczny i społ.-demograficzny, wskaźnik PKB i HDI, - podać obszary głodu i nadwyżki żywności, przyczyny przyrod. i antropogeniczne występowania głodu, - wyjaśnić zjawisko otyłości i w których krajach ono występuje, - powiedzieć, na czym polega pomoc doraźna i długofalowa, -wyjaśnić zjawisko globalizacji, wymienić pozytywne i negatywne skutki globalizacji, saldo bilansu handlowego, nadwyżka lub deficyt handlowy, - scharakteryzować kilka organizacji międzynarodowych integrujących, -podać wady i zalety integracji europejskiej, - wymienić źródła konfliktów zbrojnych i gdzie one występują, - wyjaśnić pojęcie terroryzmu. Ponadto uczeń dysponuje bogatą wiedzą geograficzną z tego działu. Chętnie wykonuje dodatkowe pomoce dydaktyczne, przygotowuje referaty i prezentacje multimedialne.
Rozdział V : Relacje człowiek-środowisko Uczeń opanował materiał geograficzny z działu Relacje człowiek-środowisko w stopniu koniecznym. Zna sposoby oddziaływania człowieka na środowisko, ale nie potrafi podać prawidłowych przykładów występowania dziury ozonowej, obszarów katastrofy ekologicznej, wyjaśnić jak powstaje lej depresyjny, kwaśne deszcze, smog. Potrzebuje stałej pomocy nau-la oraz wydłużonego czasu pracy przy omawianiu zrównoważonego rozwoju, charakterystyce środowiska w etapie przedindustrialnym, industrialnym i postindustrialnym. Przy pomocy nau-la potrafi wymienić formy ochrony przyrody, wyjaśnić co to jest recykling. Potrafi wymienić kilka parków narodowych w Polce. Uczeń dysponuje ubogim zasobem wiedzy na temat Relacje człowiek-środowisko, jednak posiada podstawowe wiadomości z tego działu. Potrafi m. in.: - podać skutki wpływu człowieka na środowisko (na atmosferę, hydrosferę, litosferę i gleby oraz na biosferę), - wyjaśnić na czym polega efekt cieplarniany, jak powstaje dziura ozonowa, kwaśne deszcze, smog, - wyjaśnić na czym polega zrównoważony rozwój i scharakteryzować środowisko w etapie przedindustrialnym, industrialnym i postindustrialnym, - podać sposoby ochrony przyrody i wyjaśnić na czym polega recykling, - wymienić i opisać kilka parków narodowych Polski. Uczeń opanował w stopniu dopełniającym materiał z działu Relacje człowiek-środowisko. Potrafi samodzielnie posługiwać się wiedzą na temat ochrony środowiska w praktyce. Potrafi m. in.: - wyjaśnić na czym polega antropopresja -wyjaśnić jakie są skutki oddziaływania człowieka na atmosferę, hydrosferę, litosferę, gleby i biosferę, - wyjaśnić pojęcia: efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwaśne deszcze, smog, recykling, zrównoważony rozwój, - scharakteryzować środowisko w 3-ech etapach rozwoju, - podać formy ochrony przyrody i opisać je, - - wymienić sposoby ograniczenia wykorzystania zasobów wody pitnej, - wymienić wszystkie parki narodowe Polski i podać ich krótką charakterystykę. Relacje człowiek-środowisko i stosuje je poprawnie. Potrafi m. in.: - wyjaśnić, jakie są skutki oddziaływania człowieka na atmosferę, hydrosferę, litosferę, gleby i biosferę, - wyjaśnić na czym polega efekt cieplarniany, jak powstają kwaśne deszcze, smog, dziura ozonowa, - wyjaśnić na czym polega zrównoważony rozwój, - scharakteryzować środowisko na etapie przedindustrialnym, industrialnym i postindustrialnym, - wyjaśnić jak powstaje lej depresyjny, co to jest recykling, - wymienić i opisać formy ochrony przyrody, kategorie obszarów chronionych na - podać nazwy wszystkich parków narodowych Polski i opisać każdy z nich. Uczeń w stopniu wykraczającym opanował wiadomości z działu Relacje człowiek-środowisko. Potrafi m. in.: - podać skutki wpływu człowieka na różne sfery środowiska, -wyjaśnić na czym polega efekt cieplarniany, jak powstaje lej depresyjny, kwaśne deszcze, smog, dziura ozonowa, - podać definicję zrównoważonego rozwoju, - scharakteryzować środowisko w 3-ech etapach rozwoju społeczeństw, -podać i opisać wszystkie formy ochrony przyrody, - nazwać 6 kategorii obszarów chronionych na - scharakteryzować wszystkie 23 parki narodowe w Polsce. Ponadto uczeń wykazuje szeroką wiedzę z tej tematyki wykraczającą znacznie poza program naucz. i bierze udział w różnych konkursach i olimpiadach z geografii. Dodatkowo wykonuje chętnie pomoce dydaktyczne, referaty lub prezentacje multimedialne.