Indeks: DKCH/2/0 strona 1 z 13 Niniejszy dokument zawiera wszystkie istotne scenariusze naraŝenia w pracy i środowiskowe (ES) podczas produkcji i stosowania diwodorotlenku wapnia zgodnie z wymogami rozporządzenia REACH (Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 z późniejszymi zmianami). Przy opracowaniu ES zostało uwzględnione rozporządzenie oraz odpowiednie wytyczne REACH. Do opisu przedstawionych zastosowań i procesów uŝyto wytyczne "R.12 - UŜycie systemu deskryptora" (wersja: 2, marzec 2010r., ECHA-2010-G-05-EN), do opisu i wdroŝenia metod zarządzania ryzykiem (RMM) wytyczne R.13 Metody zarządzania ryzykiem (wersja: 1.1, maj 2008r.), do oszacowania naraŝenia podczas pracy wytyczne "R.14 - Oszacowanie naraŝenia zawodowego" (wersja: 2, maj 2010r., ECHA-2010-G-09-EN) i rzeczywistej oceny naraŝenia środowiska "R.16 - Ocena naraŝenia środowiskowego" (wersja: 2, maj 2010r., ECHA-10-G-06-EN). Zastosowana metodologia oceny naraŝenia środowiskowego Scenariusze naraŝenia środowiskowego opisują tylko skalę lokalną, w tym, w stosownych przypadkach, komunalne oczyszczalnie ścieków (STP) lub przemysłowe oczyszczalnie ścieków (WWTP), zarówno dla zastosowań przemysłowych jak i profesjonalnych, poniewaŝ jakichkolwiek efektów, które mogą wystąpić, naleŝy spodziewać się w skali lokalnej. 1) Zastosowania przemysłowe (skala lokalna) Ocena naraŝenia i ryzyka ma tylko do środowiska wodnego, w stosownych przypadkach, w tym STP / WWTP, poniewaŝ emisje w etapach przemysłowych odnoszą się głównie do (ścieków) wody. Wpływ na środowisko wodne i ocena ryzyka dotyczą skutków dla organizmów/ekosystemów ze względu na moŝliwe zmiany ph związane ze zrzutami OH -. Ocena naraŝenia dla środowiska wodnego dotyczy jedynie moŝliwych zmian ph w ściekach wypływających z komunalnych oczyszczalni ścieków i wodach powierzchniowych, związanych ze zrzutami OH - w skali lokalnej i odbywa się poprzez ocenę skutków wynikowego ph: ph wód powierzchniowych nie powinno wzrosnąć powyŝej 9 (ogólnie, większość organizmów wodnych toleruje ph w zakresie 6-9). Metody zarządzanie ryzykiem związanym ze środowiskiem mają na celu uniknięcie zrzutów roztworów diwodorotlenku wapnia do ścieków komunalnych lub do wód powierzchniowych, w przypadku gdy takie zrzuty będą powodować istotne zmiany poziomu ph. Wymagana jest regularna kontrola wartości ph w czasie odprowadzenia do wód. Zrzuty powinny być przeprowadzane tak, Ŝe zmiany ph w wodach powierzchniowych, które je przyjmują, są zminimalizowane. PH ścieków jest zwykle mierzony i moŝe być neutralizowany łatwo, jak często jest to wymagane przez ustawodawstwo krajowe. 2) Zastosowania profesjonalne (skala lokalna) Ocenę naraŝenia i ocenę ryzyka wykonuje się tylko dla środowiska wodnego i lądowego. Wpływ dla wody i ocena ryzyka jest ustalana poprzez wpływ ph. Niemniej jednak, obliczany jest klasyczny wskaźnik charakterystyki ryzyka (RCR), w oparciu o PEC (przewidywane stęŝenie w środowisku) i PNEC (przewidywane stęŝenie, poniŝej którego nie występują skutki). Zastosowania profesjonalne w skali lokalnej odnoszą się do na ziemiach rolniczych lub miejskich. NaraŜenie środowiskowe ocenia się na podstawie danych i narzędzia do modelowania. Narzędzie modelowania FOCUS/Exposit wykorzystuje się do oceny naraŝenia środowiska lądowego i wodnego (pierwotnie stworzone dla środków biobójczych). Szczegóły i wskazania podejścia skalowalnego są zgłaszane w konkretnych scenariuszach. Zastosowana metodologia oceny naraŝenia zawodowego Z definicji scenariusz naraŝenia (ES) opisuje, w jakich warunkach pracy (operational conditions - OC) i przy jakich metodach zarządzania ryzykiem (RMM), daną substancję moŝna bezpiecznie uŝywać. Jest to dowiedzione, jeśli szacowany poziom naraŝenia jest poniŝej odpowiedniego pochodnego poziomu bez wpływu (DNEL), który wyraŝa się współczynnikiem charakterystyki ryzyka (RCR). W przypadku
Indeks: DKCH/2/0 strona 2 z 13 pracowników, powtarzająca się dawka DNEL wdychana, jak równieŝ ostra DNEL wdychana, opierająca się na odpowiednich zaleceniach Scientific Committee on Occupational Exposure Limits (SCOEL), wynosi 1 mg/m³ i odpowiednio 4 mg/m³. W przypadku, gdy nie były dostępne dane pomierzone, ani analogiczne, naraŝenie dla ludzi oceniane jest za pomocą narzędzi do modelowania. Na pierwszym poziomie klasyfikacji, stosuje się narzędzie MEASE (http://www.ebrc.de/mease.html) do oceny naraŝenia przez drogi oddechowe zgodnie z wytycznymi ECHA (R.14). PoniewaŜ zalecenie SCOEL odnosi się do pyłów respirabilnych, podczas gdy szacunki naraŝenia w MEASE odzwierciedlają frakcje wdychane, jeśli stosuje się MESEA do oszacowania naraŝenia, naturalnie zawiera się dodatkowy margines bezpieczeństwa w scenariuszach naraŝenia poniŝej. Zastosowana metodologia oceny naraŝenia konsumenta Z definicji scenariusz naraŝenia musi opisać, w jakich warunkach substancje, preparaty lub artykuły moŝna bezpiecznie uŝywać. W przypadku, gdy nie były dostępne dane pomierzone, ani analogiczne, naraŝenie oceniane jest za pomocą narzędzi do modelowania. W przypadku konsumentów, powtarzająca się dawka DNEL wdychana, jak równieŝ ostra DNEL wdychana opierają się na odpowiednich zaleceniach Scientific Committee on Occupational Exposure Limits (SCOEL), i wynoszą 1 mg/m³ i odpowiednio 4 mg/m³. W przypadku naraŝenia na wdychanie proszków dane pochodzą z van Hemmen (van Hemmen 1992: Bazy danych naraŝenia na rolnicze pestycydy dla oceny ryzyka. Do wyliczenia naraŝenia przez drogi oddechowe zastosowano Rev Environ Contam Toxicol. 126: 1-85.). NaraŜenie przez drogi oddechowe dla konsumentów jest szacowane na 15 µg/h lub 0,25 µg/min. Dla większych zadań oczekuje się, Ŝe naraŝenie przez drogi oddechowe będzie większe. Współczynnik 10 proponuje się, gdy ilość produktu przekracza 2,5kg, w wyniku czego naraŝenie przez drogi oddechowe wynosi 150 µg/godz. Aby przekształcić te wartości w mg/m³, zostanie przyjęta wartość domyślna 1,25 m³/h dla objętości oddechowej w lekkich warunkach pracy (van Hemmen, 1992), co daje 12 µg/m³ dla małych zadań i 120 µg/m³ dla większych zadań. Gdy preparat lub substancja jest stosowana w formie granulatu lub w postaci tabletek, przyjmuje się zmniejszone naraŝenie na działanie pyłu. Aby wziąć to pod uwagę, jeśli nie ma danych o wielkości cząstek i ścieraniu granulatu, stosowany jest model dla proszków, przy załoŝeniu redukcji w tworzeniu pyłu o 10% zgodnie z Becks i Falks (Podręcznik do zatwierdzania pestycydów. Środki ochrony roślin Rozdział 4 Toksykologia człowieka; ryzyko dla operatora, pracownika i osób postronnych, wersja 1.0, 2006). W przypadku naraŝenia przez skórę i naraŝenia oczu zastosowano podejście jakościowe, poniewaŝ nie moŝna wywnioskować DNEL dla tej drogi naraŝenia ze względu na działanie podraŝniające diwodorotlenku wapnia. NaraŜenia drogą doustną nie oceniano, poniewaŝ nie jest to przewidywana droga naraŝenia w odniesieniu do opisanych zastosowań. PoniewaŜ zalecenie SCOEL odnosi się do pyłu respirabilnego, podczas gdy szacunki naraŝenia w modelu z van Hemmen odzwierciedlają frakcje wdychane, dodatkowy margines bezpieczeństwa, jest z natury zawarty w scenariuszach naraŝenia poniŝej, tj. szacunki naraŝenia są bardzo ostroŝne. Ocena naraŝenia dla profesjonalnego, przemysłowego oraz konsumenckiego diwodorotlenku wapnia jest wykonywana i zorganizowana w oparciu o kilka scenariuszy. Przegląd scenariuszy i zakresu cyklu Ŝycia przedstawiono w Tabeli 1.
Indeks: DKCH/2/0 strona 3 z 13 Tabela 1: Przegląd scenariuszy naraŝenia i zakresu cyklu Ŝycia Numer scenariusza naraŝenia (ES) Tytuł scenariusz naraŝenia Produkcja Zidentyfikowane Przygotowanie Końcowe Wynikow y etap cyklu Ŝycia Zastosowanie konsumenckie Trwałość uŝytkowa (dla artykułów) Powiązane ze zidentyfikowanym m BranŜa kategorii (SU) produktów chemicznych (PC): procesu (PROC): artykułu (AC) uwalniania do środowiska (ERC): 9.1 Produkcja i przemysłowe roztworów wodnych X X X X 1 3; 1, 2a, 2b, 4, 5, 6a, 6b, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 23, 24 7, 8a, 8b, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 6a, 6b, 6c, 6d, 7, 12a, 12b, 10a, 10b, 11a, 11b 9.2 Produkcja i przemysłowe słabo pylących ciał stałych / proszków X X X X 2 3; 1, 2a, 2b, 4, 5, 6a, 6b, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 23, 24 6, 7, 8a, 8b, 9, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27a, 27b 6a, 6b, 6c, 6d, 7, 12a, 12b, 10a, 10b, 11a, 11b 9.3 Produkcja i przemysłowe średnio pylących ciał stałych / proszków X X X X 3 3; 1, 2a, 2b, 4, 5, 6a, 6b, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 23, 24 7, 8a, 8b, 9, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 22, 23, 24, 25, 26, 27a, 27b 6a, 6b, 6c, 6d, 7, 12a, 12b, 10a, 10b, 11a, 11b
Indeks: DKCH/2/0 strona 4 z 13 Numer scenariusza naraŝenia (ES) Tytuł scenariusz naraŝenia Produkcja Zidentyfikowane Przygotowanie Końcowe Wynikow y etap cyklu Ŝycia Zastosowanie konsumenckie Trwałość uŝytkowa (dla artykułów) Powiązane ze zidentyfikowanym m BranŜa kategorii (SU) produktów chemicznych (PC): procesu (PROC): artykułu (AC) uwalniania do środowiska (ERC): 9.4 Produkcja i przemysłowe silnie pylących ciał stałych / proszków X X X X 4 3; 1, 2a, 2b, 4, 5, 6a, 6b, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 23, 24 7, 8a, 8b, 9, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 22, 23, 24, 25, 26, 27a, 27b 6a, 6b, 6c, 6d, 7, 12a, 12b, 10a, 11a 9.5 Produkcja i przemysłowe produktów masowych zawierających substancje wapienne X X X X 5 3; 1, 2a, 2b, 4, 5, 6a, 6b, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 23, 24 6, 14, 21, 22, 23, 24, 25 6a, 6b, 6c, 6d, 7, 12a, 12b, 10a, 10b, 11a, 11b 9.6 Profesjonalne roztworów wodnych X X X 6 22; 1, 5, 6a, 6b, 7, 10, 11, 12, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 23, 24 2, 3, 4, 5, 8a, 8b, 9, 10, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19 2, 8a, 8b, 8c, 8d, 8e, 8f
Indeks: DKCH/2/0 strona 5 z 13 Numer scenariusza naraŝenia (ES) Tytuł scenariusz naraŝenia Produkcja Zidentyfikowane Przygotowanie Końcowe Wynikow y etap cyklu Ŝycia Zastosowanie konsumenckie Trwałość uŝytkowa (dla artykułów) Powiązane ze zidentyfikowanym m BranŜa kategorii (SU) produktów chemicznych (PC): procesu (PROC): artykułu (AC) uwalniania do środowiska (ERC): 9.7 Profesjonalne słabo pylących ciał stałych / proszków X X X 7 22; 1, 5, 6a, 6b, 7, 10, 11, 12, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 23, 24 2, 3, 4, 5, 8a, 8b, 9, 10, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 21, 25, 26 2, 8a, 8b, 8c, 8d, 8e, 8f 9.8 Profesjonalne średnio pylących ciał stałych / proszków X X X 8 22; 1, 5, 6a, 6b, 7, 10, 11, 12, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 23, 24 2, 3, 4, 5, 8a, 8b, 9, 10, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 25, 26 2, 8a, 8b, 8c, 8d, 8e, 8f, 9a, 9b 9. 9 Profesjonalne silnie pylących ciał stałych / proszków X X X 9 22; 1, 5, 6a, 6b, 7, 10, 11, 12, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 23, 24 2, 3, 4, 5, 8a, 8b, 9, 10, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 25, 26 2, 8a, 8b, 8c, 8d, 8e, 8f 9.10 Profesjonalne do uzdatniania gleby X X 10 22 9b 5, 8b, 11, 26 2, 8a, 8b, 8c, 8d, 8e, 8f
Indeks: DKCH/2/0 strona 6 z 13 Numer scenariusza naraŝenia (ES) Tytuł scenariusz naraŝenia Produkcja Zidentyfikowane Przygotowanie Końcowe Wynikow y etap cyklu Ŝycia Zastosowanie konsumenckie Trwałość uŝytkowa (dla artykułów) Powiązane ze zidentyfikowanym m BranŜa kategorii (SU) produktów chemicznych (PC): procesu (PROC): artykułu (AC) uwalniania do środowiska (ERC): 9.11 9.12 9.13 9.14 Profesjonale artykułów / pojemników zawierających substancje wapienne Zastosowanie przez konsumentów materiału budowlanego ( zrób to sam ) Zastosowanie przez konsumentów absorbentu CO2 w aparatach oddechowych Zastosowanie przez konsumentów wapna ogrodowego /nawozu X X 11 22; 1, 5, 6a, 6b, 7, 10, 11, 12, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 23, 24 0, 21, 24, 25 X 12 21 9b, 9a 8 X 13 21 2 8 X 14 21 20, 12 8e 10a, 11a, 11b, 12a, 12b
Indeks: DKCH/2/0 strona 7 z 13 Numer scenariusza naraŝenia (ES) Tytuł scenariusz naraŝenia Produkcja Zidentyfikowane Przygotowanie Końcowe Wynikow y etap cyklu Ŝycia Zastosowanie konsumenckie Trwałość uŝytkowa (dla artykułów) Powiązane ze zidentyfikowanym m BranŜa kategorii (SU) produktów chemicznych (PC): procesu (PROC): artykułu (AC) uwalniania do środowiska (ERC): 9.15 9.16 Zastosowanie przez konsumentów jako chemikaliów do uzdatniania wody w akwariach Zastosowanie przez konsumentów kosmetyków zawierających substancje wapienne X 15 21 20, 37 8 X 16 21 39 8
Indeks: DKCH/2/0 strona 8 z 13 UWAGA: Na podstawie dokonanej oceny głównych zastosowań opracowano Scenariusze NaraŜenia w celu zapewnienia bezpiecznego stosowania. Główną cechą mającą wpływ na wybór Scenariusza NaraŜenia są właściwości pylące materiału. W przypadku, gdy dostępne są wyniki badań w tym zakresie, wybór właściwego Scenariusza NaraŜenia nie stanowi problemu. W przypadku braku informacji o klasie pylenia produktu, zaleca się zachowanie środków ostroŝności i wybór domyślnej klasy pylenia, czyli silnie pylący. Aby określić klasę pylenia produktu, naleŝy przeprowadzić badania całkowitego pylenia produktu. Zaleca się metody obracającego się bębna (RDM). Wskazówki podane przez EBRC pomagają w interpretacji wyników badań. Definicje klas lotności (oprócz glosariusza MEASE) Klasy pylenia są określone w ocenie bezpieczeństwa na podstawie badań frakcji występujących w powietrzu metodą obracającego się bębna (RDM). Jest to jedna spośród kilku metod określania tej właściwości. Kryteria stosowane w określaniu klasy pylenia mogą zatem się róŝnić w zaleŝności od stosowanej metody. Oprócz glosariusza MEASE stosowanego przez konsorcjum wapna REACH dla, kryteria oceny według wytycznych REACH (które są bardzo ogólne i raczej niejasne) są podane poniŝej. Postać fizyczna, z wyjątkiem procesów w wysokich temperaturach (PROC 22,23,25, 27a), postać fizyczna określa klasę lotności w sposób podany poniŝej. Niektóre postaci fizyczne mają równieŝ wpływ na ocenę naraŝenia skórnego: zakłada się, Ŝe roztwory wodne mają związek z mniejszą powierzchnią naraŝenia (480 cm 2 dla obu dłoni), a gazy prowadzą do znikomego naraŝenia skórnego. UwaŜa się, Ŝe postać fizyczna moŝe się zmieniać podczas procesu (np. duŝe przedmioty z metalu wkładane do pieca przemysłowego i topione podczas procesu, PROC 22). W takich przypadkach postać fizyczną naleŝy odzwierciedlić poprzez wprowadzenie dodatkowego etapu postępowanie z surowcem (np. postępowanie z duŝymi przedmiotami z metalu, PROC 21 lub postępowanie z metalami w postaci proszku, PROC 26). DuŜe obiekty: duŝe, nie pylące przedmioty o znikomym (niezamierzonym) potencjale ścierania podczas danego procesu mają niski potencjał emisji (zmniejszenie oceny niska lotność o 90%). W przypadku czynności, w wyniku których następuje ścieranie (np. szlifowanie), w zaleŝności od stopnia ścierania naleŝy wybrać klasę pylenia nisko, średnio lub silnie pyląca substancja stała. Substancja stała, nisko pyląca: granulat, tabletki. proszki moczone, itd. O niskim potencjale emisji pyłu (stopień pylenia wynosi mniej niŝ 2,5% według metody RDM). Substancja stała, średnio pyląca: proszki i pyły zawierające stosunkowo gruboziarniste cząsteczki o średnim potencjale unoszenia się w powietrzu (stopień pylenia wynosi mniej niŝ 10% (RDM)). Substancja stała, silnie pyląca: drobnoziarniste proszki o wysokim potencjale unoszenia się w powietrzu (stopień pylenia 10% (RDM)). Roztwór wodny: zazwyczaj substancja stała (w temperaturze pokojowej) rozpuszczona w wodzie. W przypadku większości istniejących procesów, zakłada się, Ŝe stosowanie roztworów wodnych wiąŝe się z bardzo niskim potencjałem emisji (90% zmniejszenie oceny dla niskiej lotności ). JednakŜe, dokonując oceny zastosowań aerozoli (PROC 7, 11), domyślną oceną jest średnia lotność, która odzwierciedla większe naraŝenie przez wdychanie ze względu na oczekiwane
Indeks: DKCH/2/0 strona 9 z 13 emisje (tzn. tworzenie mgły). PoniewaŜ kropelki mają tendencję łączenia się ze sobą, w czasie, zakłada się, Ŝe ta klasa lotności jest najbardziej odpowiednia. Ciecz: substancja ciekła, klasa lotności jest zdefiniowana poprzez ciśnienie pary. Gaz: substancja gazowa, klasa lotności jest zdefiniowana poprzez ciśnienie pary. Klasy pylenia według wytycznych REACH, R.14: Silnie Średnio Nisko Drobnoziarniste, lekkie proszki. Podczas stosowania moŝna zauwaŝyć chmury pyłu, które tworzą się i pozostają w powietrzu przez kilka minut. Na przykład: cement, ditlenek tytanu, pył stosowany w tonerach do drukarek. Substancje stałe w postaci granulatu lub kryształów. Podczas stosowania moŝna zauwaŝyć pył, który jednak szybko osiada. Po uŝyciu pył jest widoczny na powierzchniach. Na przykład: proszek mydlany, kryształki cukru. Substancje stałe w postaci nie kruchego granulatu. Śladowe ilości pyłu podczas uŝycia. Na przykład: granulat PVC, woski
Indeks: DKCH/2/0 strona 10 z 13
Indeks: DKCH/2/0 strona 11 z 13
Indeks: DKCH/2/0 strona 12 z 13
Indeks: DKCH/2/0 strona 13 z 13 UWAGA: W przypadku otrzymania niewłaściwego scenariusza naraŝenia, naleŝy zwrócić się do jednostki wystawiającej kartę: TRZUSKAWICA Spółka Akcyjna z siedzibą w Sitkówce Sitkówka 24, 26-052 Nowiny tel: 41 346 92 09, fax: 41 346 91 39