Spis treści Wstęp............................................................... 9 ROZDZIAŁ I ROK 2010........................................................ 11 1. Strategia przyda się w kraju....................................... 12 2. Bezpieczeństwo narodowe i stosunki polsko-rosyjskie................ 16 3. W wojsku jest za dużo wodzów, to trzeba zmienić.................... 19 4. Najważniejsza jest zmiana priorytetów............................. 25 5. Rozmowa ze Stanisławem Koziejem, szefem BBN.................... 31 6. Perspektywy unijnej polityki bezpieczeństwa........................ 37 7. Na Polskę nikt dziś nie czyha..................................... 43 8. Bezpieczeństwo narodowe priorytetem BBN........................ 48 Rozdział II ROK 2011........................................................ 55 1. Wokół bezpieczeństwa narodowego................................ 56 2. Do ocieplenia trzeba dwojga...................................... 61 3. Wywiad z prof. Koziejem, szefem BBN............................. 63 4. Wywiad, tygodnik FORUM Polski the Times...................... 67 5. Przeprowadzimy audyt bezpieczeństwa............................. 75 6. Uczelniane męki................................................ 84 7. Przełamać opór generałów........................................ 89 8. Przyszłość Sił Zbrojnych RP...................................... 95 9. Czy to Pan, czy nie Pan? List otwarty szefa BBN do Leszka Millera..... 97 10. Zintegrowane bezpieczeństwo państwa............................. 98 11. Wychodzimy z Afganistanu...................................... 105 12. Najlepszym gwarantem bezpieczeństwa są nasze własne zdolności obronne.. 107 13. Nie możemy spocząć na laurach................................... 115 14. Wymierny zysk z misji to wyszkolenie............................. 118 ROZDZIAŁ III ROK 2012........................................................ 121 1. Prezydent nie wprowadzi stanu wojennego.......................... 122 2. Groźby to niedobry sygnał. Rosja wyznaje filozofię Kalego............ 123
6 Spis treści 3. Nowa strategia dla zmieniającego się świata......................... 126 4. Strategia wspólnoty interesów to najlepsza strategia na niepewne czasy... 131 5. Na początek będzie jedna bateria.................................. 134 6. Tarcza to skrót myślowy......................................... 136 7. Obrona powietrzna to priorytet................................... 138 8. Tarcza to skrót myślowy......................................... 140 9. Nie jesteśmy gotowi na cyberwojnę................................ 143 10. Koordynacja i integracja służb jest konieczna........................ 147 11. Polsce pucz nie grozi, ale widać degradację więzi z państwem........... 150 12. To owoc bolszewizacji [o reformie służb specjalnych]................. 153 ROZDZIAŁ IV ROK 2013........................................................ 155 1. Obronić się i zarobić............................................ 156 2. O modernizacji obrony Polski.................................... 158 3. Nie tylko pierwszy krok......................................... 163 4. Trzeba rozmawiać z sąsiadami..................................... 169 5. Nowoczesność to proces......................................... 171 6. Francja i Polska są naturalnymi sojusznikami........................ 175 7. Sprostowanie publikacji tygodnika Uważam Rze................... 179 8. O służbie w Siłach Zbrojnych PRL i płk. Kuklińskim................. 180 9. Wszystko o strategii............................................. 194 10. Trzeba chwycić byka za rogi...................................... 199 11. Grupa Wyszehradzka to wspólny interes............................ 203 12. Priorytet zdolności przeciwzaskoczeniowe....................... 205 13. O reformach polskiej armii oraz bezpieczeństwie międzynarodowym.... 214 14. Skupmy się na naszym bezpieczeństwie............................. 222 15. Rozmowa z portalem Media i Młodzież o integracji Ukrainy z UE...... 234 16. NSR do poprawki............................................... 235 17. Iskandery na postrach Polakom................................... 237 18. Iskandery to poważna broń....................................... 239 19. Wyzwania na 2014 rok........................................... 241 ROZDZIAŁ V ROK 2014........................................................ 247 1. Ryszard Kukliński wspaniały szef, idealny agent.................... 248 2. Kijów musi zabiegać o Krym politycznie. W starciu z Rosją nie ma szans. 255 3. O polskich reakcjach na kryzys ukraiński........................... 258 4. Także Polska jest dziś zagrożona.................................. 260 5. Każdy sojusznik powinien wnosić do NATO specyficzne zdolności..... 261 6. Jakie wyzwania stoją przed NATO................................. 267 7. Trudno być wróżką............................................. 269 8. Nowa strategia dla Polski........................................ 270
Spis treści 7 9. Spokojnie, bez paniki............................................ 276 10. Rosja może skierować swoje zainteresowanie na Naddniestrze.......... 279 11. Rozwijajmy siły specjalne........................................ 281 12. III wojna światowa może wybuchnąć nawet z przypadku.............. 291 13. Wojna mało prawdopodobna [o konflikcie Rosja-Ukraina, NATO]...... 295 14. Nie wyobrażam sobie III wojny światowej.......................... 297 15. Polska gotowa na kryzys? Szef BBN o zmianach w systemie kierowania obroną państwa................................................ 301 16. Możemy mieć ponad stutysięczną armię............................ 309 17. Rosja zmierza do odbudowy Imperium............................. 314 18. Kluczowa jest jakość sił zbrojnych................................. 317 19. Unowocześniamy siły zbrojne.................................... 318 20. Czeka nas skok w nowoczesny przemysł............................ 326 21. Chroni nas tzw. doktryna Komorowskiego.......................... 331 22. W armii chętnych do doskonalenia się mamy wielu................... 333 23. Jesteśmy w momencie kończenia się pozimnowojennej ery w dziedzinie bezpieczeństwa................................................. 338 24. O zmianach w środowisku bezpieczeństwa.......................... 340 ROZDZIAŁ VI ROK 2015........................................................ 343 1. Rosja celuje w Arktykę. I dalej będzie odstraszać.................. 344 2. Cyberdoktryna RP.............................................. 345 3. Wirtualny atak jest realny........................................ 349 4. Czy dyplomacja wystarczy, by Moskwa zakończyła wojnę na Ukrainie?.. 350 5. Ambicje Rosji nie muszą się spełnić................................ 353 6. Przemysł obronny otrzymał dodatkowe zamówienia. Decyzja MON nie szkodzi Mielcowi czy Świdnikowi.............................. 354 7. Wojna o niebo. Jak się obronić przed niespodziewanym ciosem......... 357 8. Czy przed 89 r. polska armia mogła być inna?........................ 362 9. Polemizowałbym z tezą o słabej polskiej obronności.................. 375 10. Podwyżki dla żołnierzy muszą mieć systemowy charakter............. 386 11. Musimy być przygotowani na dywersję ze strony zielonych ludzików.. 387 Zakończenie......................................................... 395 Oryginały tekstów w jęz. angielskim..................................... 400 National Security and Polish-Russian Relations.......................... 400 A new strategy for a changing world................................... 403 Head of the Polish National Security Bureau Stanisław Koziej on Poland s Defense Modernization.......................................... 407 It s All About Strategy.............................................. 413 The Visegrad Group is a community of interests......................... 417
8 Spis treści Bibliografia wywiadów................................................. 420 Bibliografia uzupełniająca............................................... 425 Wybrane publikacje internetowe nawiązujące do tematów bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego w latach 2010 2015.................... 431 Indeks czasopism, dzienników, portali, wydawców i nazwisk dziennikarzy...... 438
Wstęp Lata 2010 2015 charakteryzowały się ogromną dynamiką procesów zachodzących w sferze bezpieczeństwa zarówno na arenie międzynarodowej (zakończenie okresu pozimnowojennego w stosunkach bezpieczeństwa z Rosją), jak i krajowej (przeprowadzenie pełnego cyklu narodowego planowania strategicznego). Pełniąc zaszczytną i odpowiedzialną funkcję szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego za prezydentury Bronisława Komorowskiego miałem możliwość i obowiązek w tych procesach bezpośrednio uczestniczyć. Równolegle z zakrojonymi na szeroką skalę pracami analitycznymi, koncepcyjnymi i planistycznymi dużo miejsca w swej aktywności poświęciłem upowszechnianiu, popularyzowaniu wiedzy na temat bezpieczeństwa. Zadanie to, prowadzące do zwiększania tak dziś koniecznej świadomości strategicznej Polaków, uznaliśmy za jedno z kluczowych w ramach pierwszego w warunkach Polski Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Nie ulega bowiem wątpliwości, że im bardziej państwo demokratyczne, tym w większym stopniu decyzje jego władz zależą od obywateli, od wyborców. Wiedza, świadomość, opinie, poglądy obywateli są więc niezmiernie ważne. Od nich zależy, na ile strategiczne lub nie, będą decyzje rządzących. A w sprawach bezpieczeństwa decyzje muszą być długoterminowe, właśnie strategiczne. One niekoniecznie są zbieżne, a raczej z reguły są sprzeczne z bieżącymi, krótkoterminowymi potrzebami obywatelskimi i społecznymi. Dlatego właściwa wśród obywateli i instytucji państwa świadomość istoty, charakteru i możliwego kształtowania w przyszłości wyzwań i zagrożeń w sferze bezpieczeństwa narodowego jest podstawowym warunkiem racjonalnych decyzji strategicznych w tej dziedzinie. Jedną z form upowszechniania wiedzy kształtowania społecznej świadomości strategicznej jest komunikowanie się specjalistów i decydentów z obywatelami poprzez media, przedstawianie, komentowanie i wyjaśnianie problemów bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Zawarte w niniejszym tomie moje, jako szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, wywiady w czasopismach, prasie i portalach internetowych są wyrazem właśnie tego typu aktywności jednego z organów państwa odpowiedzialnego za bezpieczeństwo narodowe w latach 2010 2015. Publikacje ujęte są w poszczególnych rozdziałach chronologicznie, co, jak się wydaje, pozwoli lepiej prześledzić, jakimi sprawami bezpieczeństwa żyła Polska w ubiegłym pięcioleciu. Życzę dobrej lektury.