Misja kanoniczna do nauczania religii w szkole Polskiej na terenie Archidiecezji Chicago Dokumentem o najbardziej podstawowym znaczeniu umożliwiającym w obecnym stanie prawnym zatrudnienie nauczyciela religii w szkołach polskich na terenie Archidiecezji Chicago jest tzw. missio canonica", czyli imienne skierowanie do nauczania w określonej szkole wydane przez kompetentną władzę kościelną. Wymóg posiadania przez nauczycieli religii misji kanonicznej podyktowany jest tym, iż kościół musi mieć możliwość wpływu na obsadą stanowiska katechety, gdyż katecheta jest nie tylko nauczycielem i wychowawcą, ale także i przede wszystkim naucza prawd, które stanowią depozyt wiary kościoła. Missio canonica jest zatem gwarantem wierności danego katechety doktrynie kościoła, który Misja kanoniczna do nauczania religii w szkole Polskiej na terenie Archidiecezji Chicago go desygnował do pełnienia tej misji. Misja Kanoniczna pozwala na PODNOSZENIE JAKOŚCI PRACY KATECHETÓW W SZKOLE Kościół domaga się od katechetów w przekazie katechetycznym zachowania zasady integralności nauki chrześcijańskiej. Wspomniana integralność powoduje, że proces katechizacji stanowił przekaz całej nauki katolickiej dotyczącej wiary i obyczajów oraz sakramentalnego życia Kościoła. Kiedy Ojciec Święty Jan Paweł II w swojej adhortacji mówi, że żadnemu katechecie nie wolno własną powagą dzielić dziedzictwa wiary na to, co on uważa za ważne i nieważne, aby potem jednego nauczać, a drugie przemilczać. Przepisy prawa kanonicznego Jedną z podstawowych zasad prawa kanonicznego jest, iż wszelkie nauczanie i wychowanie religijne przekazywane w jakichkolwiek szkołach i zakładach wychowawczych podlega władzy kościelnej. Zasada ta zawarta jest m.in. w kan. 804 1 KPK. W zakresie nauczania religii katolickiej można mówić o trzech ośrodkach władzy". W imieniu Stolicy Apostolskiej normy dotyczące prowadzenia we właściwy sposób formacji katechetycznej wydawane są głównie przez Kongregację Spraw Duchowieństwa (Congregatio pro Clericis). Ponadto prawo kanoniczne upoważnia Konferencje Episkopatów do wydawania norm ogólnych na terenie swej właściwości (kan. 804 1 KPK). 173
Główna i bezpośrednia troska nad działalnością katechetyczną Kościoła powierzona została biskupom diecezjalnym. Szczegółowe kompetencje biskupów diecezjalnych w tym zakresie określone zostały w kan. 805, który stanowi, iż w odniesieniu do własnej diecezji ordynariusz miejsca ma prawo mianowania lub zatwierdzania nauczycieli religii oraz usuwania lub żądania usunięcia, ilekroć wymaga tego dobro religii lub obyczajów. W podejmowaniu powyższych decyzji biskup diecezjalny jest autonomiczny, a Konferencja Episkopatu nie ma w tym zakresie żadnych uprawnień nadzorczych czy apelacyjnych. Powyższe przepisy wskazują zatem, iż dokument misji kanoniczne wydaje w przypadku Kościoła katolickiego biskup diecezjalny. Przy weryfikacji legalności tego dokumentu należy pomocniczo stosować przepisy prawa kanonicznego. a) ponieważ władza w Kościele katolickim ma charakter terytorialny, misja kanoniczna musi pochodzić od biskupa diecezjalnego właściwego miejscowo ze względu na usytuowanie określonej placówki szkolnej; b) należy pamiętać, iż ci biskupi (kapłani), którzy pełnią w danej diecezji funkcje wikariuszy generalnych lub wikariuszy biskupich występują w imieniu biskupa diecezjalnego bez dodatkowych upoważnień (posiadają oni władzę zastępczą, a nie własną); c) ponadto inni pracownicy kurii biskupich mogą działać z upoważnienia biskupa diecezjalnego wówczas konieczne jest upoważnienie wyraźne. Misja kanoniczna a kwalifikacje zawodowe Kwalifikacje zawodowe nauczycieli religii są uwarunkowane polisą Archidiecezji Chicago #1800. Nauczyciel religii powinien posiadać certyfikat katechety Archidiecezji Chicago. Może otrzymać go po ukończeniu kursu katechetycznego Wychowując w wierze Jeżeli osoba posiada wyksztalcenie teologiczne z Polski, powinna przedstawić kopie dyplomu ukończenia studiów teologicznych koordynatorowi programu z ramienia Archidiecezji Chicago, aby otrzymać certyfikat katechety. Certyfikat ten pozwala na uczenie religii na terenie Archidiecezji Chicago. Aby nauczyciel religii mógł otrzymać misje kanoniczną podlega następującym wymaganiom dodatkowym: 1. szkolenie Virtus 2. sprawdzenie rekordu kryminalnego 3. zapoznanie się i podpisanie Kodeksu postepowania Misja kanoniczna do nauczania religii w szkole Polskiej na terenie Archidiecezji Chicago 174
4. zapoznanie się i podpisanie formy CANTS ( co roku) 5. zapoznanie się i podpisanie dokumentu Wytyczne w sprawie komunikacji elektronicznej z nieletnimi. 6. wypełnienie i przesłanie kwestionariusza Samooceny katechety w wyznaczonym przez koordynatora katechetycznego Archidiecezji terminie. 7. wypełnienie i przesłanie kwestionariusza Informacyjnego katechety do Biura Katechetyczno Młodzieżowego Archidiecezji w wyznaczonym przez koordynatora katechetycznego Archidiecezji terminie. 8. przesłanie opłaty rocznej w wysokości $40.00 w wyznaczonym terminie przez koordynatora katechetycznego Archidiecezji. Misja kanoniczna jest odnawiana co roku. 1. Troska o ciągłość trwania misji kanonicznej należy do katechety, a nie do Dyrektora programu Misja kanoniczna do nauczania religii w szkole Polskiej na terenie Archidiecezji Chicago katechetycznego, Dyrektora szkoły, koordynatora szkolnego programu katechetycznego ani koordynatora archidiecezjalnego. 2. To katecheta, kiedy kończy się ważność misji kanonicznej, powinien zwrócić się do koordynatora archidiecezjalnego z prośby o przedłużenie misji kanonicznej. 3. Wszystkie formalności z przedłużeniem tego dokumentu w Kurii załatwia sam katecheta. 4. Potrzebna dokumentacje udostępnia koordynator Archidiecezji Chicago. Katecheta do danej szkoły jest zatrudniany przez Dyrektora katechetycznego w porozumieniu z Dyrektorem szkoły. Skutki utraty misji kanonicznej 1. Dokument misji kanonicznej jest wydany na czas określony. 2. Misja kanoniczna wygasa po upływie oznaczonego czasu. 3. Obowiązek legitymowania się przez katechetę aktualnym skierowaniem do nauczania w określonej szkole ma charakter permanentny, tzn. że winien się on weryfikować podczas całego okresu zatrudnienia. Utrata misji kanonicznej, czy to na skutek jej wygaśnięcia, czy też cofnięcia jej przez biskupa diecezjalnego, powodować będzie konieczność ustąpienia katechety z zajmowanego stanowiska. 175
4. Cofnięcie (utrata) misji kanonicznej ma bezpośredni wpływ na utratę kwalifikacji zawodowych, zaś utrata tych kwalifikacji stanowi przyczynę bezpośrednią podjęcia przez dyrekcję szkoły stosownych działań, zmierzających w kierunku wygaśnięcia stosunku pracy w przewidzianym przez status szkoły. 5. Na szczególną uwagę zasługuje sytuacja gdy misja kanoniczna zostaje katechecie cofnięta przez biskupa diecezjalnego. Biskupi diecezjalni tak na mocy ogólnej władzy prawodawczej w swoich diecezjach, jak i na podstawie prawa powszechnego mogą w sposób swobodny mianować, zwalniać i przenosić katechetów. Przede wszystkim zaś takie kompetencje wynikają z kanonów 775 1. oraz 805 KPK. Kanon 705 1 KPK daje ogólną dyspozycję, iż zadaniem biskupa diecezjalnego jest wydawanie norm, odnośnie do katechezy. Natomiast kan. 805 stanowi kategorycznie, iż ordynariusz miejsca ma prawo usuwania [katechetów], ilekroć wymaga tego dobro religii lub obyczajów". Z powyższego przepisu wynika zatem, iż dobro religii lub dobre obyczaje są wystarczająca racją powzięcia decyzji o usunięciu katechety, który niekoniecznie musi być winien zaistniałemu zagrożeniu. 6. Zatrudnienie nowego katechety Na miejsce nauczyciela religii, który w trakcie roku szkolnego utracił misję kanoniczną i wobec tego ustąpił ze stanowiska, biskup diecezjalny może skierować do nauczania religii nowego katechetę. Decyzja podejmowana jest w porozumieniu z koordynatorem archidiecezjalnym i dyrektorem danej szkoły. 7. Katecheta zawsze ma prawo odwołania się do biskupa lokalnego o udostępnienie dokumentów w wyniku analizy których nastąpiło zawieszenie lub zwolnienie katechety. Misja kanoniczna do nauczania religii w szkole Polskiej na terenie Archidiecezji Chicago 176
Wymogi bycia katechetą w Archidiecezji Chicago Katecheci muszą wykonać następujące czynności, aby spełnić prawne wymagania Archidiecezji Chicago Wymogi bycia katechetą w Archidiecezji Chicago 1. Wypełnij formę Application for Employment or Volunteer Service Form i przekaż ją koordynatorowi katechetycznemu szkoły w której katechizujesz. 2. Dokonaj sprawdzenia historii kryminalnej (Criminal Background Check) logując się na stronę podaną poniżej https://www.eappsdb.com/login.asp?orgz_key=18 3. Wypełnij formularz CANTS przekaż ją koordynatorowi katechetycznemu szkoły. Ta szczególna forma jest wymagana przez Departament Dzieci i Rodziny, Stanu Illinois (DCFS). Forma znajduje się na stronie internetowej podanej poniżej http://www.archchicago.org/departments/o_protection/cants1009.pdf 4. Przeczytaj ze zrozumieniem Code of Conduct. Podpisaną ostatnią stronę przekaż koordynatorowi katechetycznemu szkoły. 5. Zarejestruj się na szkolenie Virtus. Jest to wymóg dla każdego kto ma kontakt z dziećmi. Kopię dyplomu ukończenia kursu Virtus przekaż koordynatorowi katechetycznemu szkoły. Informacje na temat terminów kursu Virtus oferowanych na terenie Archidiecezji Chicago znajdziesz na stronie internetowej: http://www.virtusonline.org/virtus/reg_list2.cfm?theorgid=18958&theme=0 6. Szkolenia Mandated Reporter jest dostępne na online. Czas trwania szkolenia to godzina włączając egzamin końcowy. To szkolenie wymagane jest przez departament DCFS. Na stronie internetowej: http://www.archchicago.org/departments/o_protection/trainingschedule/mandatedreportert rainingonline.pdf uzyskasz pełną instrukcję przebiegu szkolenia. Po zdaniu egzaminu wydrukuj świadectwo ukończenia szkolenia. Podpisz. Kopię dyplomu przekaż koordynatorowi katechetycznemu szkoły. Katecheci muszą wykonać następujące czynności, aby spełnić formacyjne wymagania Archidiecezji Chicago 1. Wychowując w wierze archidiecezjalny proces formacji katechety. Więcej informacji na stronie internetowej: http://www.mlodziezpolska.org/pl pl/wychowującwwierze.aspx 2. Kursy doszkalania zawodowego są oferowane w ciągu każdego roku szkolnego. Wymagane jest ukończenie 50 godzin doszkalania zawodowego w przeciągu 5 lat aby móc ponownie otrzymać Certyfikat Katechety. Rozkład spotkań na stronie internetowej: http://www.mlodziezpolska.org/pl pl/programyformacyjne.aspx 177
3. Katechecie powierzono otwarcie serc i umysłów studentów w programie katechetycznym. Z tego powodu wymaga się uczestnictwa katechetów w stałej formacji duchowej poprzez uczestnictwo w rekolekcjach. Informacje dostępne na stronie internetowej: http://www.mlodziezpolska.org 4. Coroczna konferencja katechetyczna http://www.catechesis chicago.org/ccc Wymogi bycia katechetą w Archidiecezji Chicago 178
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII Przedmiot oceny z religii zawiera kryteria poznawcze, kształcące i wychowawcze. W wartościowaniu oceny z religii nauczyciel uzupełnia dydaktyczny zakres oceny wymiarem duszpasterskim, czyli ideałem życia chrześcijańskiego. W ocenianiu z religii obowiązują poniższe zasady: 1. Obiektywność zastosowanie jednolitych norm i kryteriów oceniania. 2. Jawność podawanie na bieżąco wyników pracy ucznia 3. Instruktywność wskazanie na występujące braki. 4. Mobilizacja do dalszej pracy. Prowadzenie zróżnicowanych form i rodzajów kontroli: 1. Kontrola wstępna (dokonanie diagnozy wiedzy i umiejętności w początkowej fazie kształcenia). 2. Kontrola bieżąca (sprawdzanie w trakcie trwania procesu kształcenia). 3. Kontrola końcowa (dotyczy zakończonego etapu kształcenia). 4. Kontrola dystansowa (zbadanie trwałości wyników po pewnym okresie od zakończenia procesu). PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII 179 Metody kontroli i oceny: 1. Konwencjonalne (bieżąca kontrol, posługiwanie się książką, ćwiczenia praktyczne, kontrola graficzna, obserwacja uczniów w toku ich pracy itp.) 2. Techniczne sposoby kontrolowania procesu dydaktycznego (kontrola i ocena przy pomocy zróżnicowanych zadań testowych). Sposoby oceniania: wartościowanie gestem słowem mimiką stopniem Elementy wchodzące w zakres oceny z religii: 1. Ilość i jakość prezentowanych wiadomości. 2. Zainteresowanie przedmiotem. 3. Stosunek do przedmiotu.
4. Pilność i systematyczność. 5. Umiejętność zastosowania poznanych wiadomości w życiu. 6. Postawa. Kontrola i ocena w religii nie dotyczy wyłącznie sprawdzenia wiadomości, lecz także : wartościowania umiejętności, postaw, zdolności twórczych, rozwoju zainteresowań, motywacji uczenia się, a głównie kształtowania cech charakteru, woli, odpowiedzialności za swoje czyny, dokładności, wytrwałości, pracowitości, kultury osobistej, zgodności postępowania z przyjętą wiarą. Ocenie podlegają: 1. Pisemne prace kontrolne 2. Odpowiedzi ustne 3. Wypowiedzi w trakcie lekcji, podczas dyskusji, powtórzenia itp. 4. Praca domowa 5. Ocena ze znajomości podstawowych prawd wiary zdobywana podczas odpowiedzi ustnej lub pisemnej. 6. Zeszyt 7. Pilność, systematyczność, postawy, umiejętności 8. Przygotowanie do poszczególnych katechez. 9. Korzystanie z Pisma Świętego, podręcznika i innych materiałów katechetycznych. 10. Zaangażowanie w przygotowanie i przeprowadzenie uroczystości szkolnych o charakterze religijnym, Skala ocen: bardzo dobry (5), dobry (4), dostateczny (3), niedostateczny (1). Ocena NIEDOSTATECZNA Katechizowany: Wykazuje rażący brak wiadomości programowych. Wykazuje brak jedności logicznej między wiadomościami. Prezentuje zupełny brak rozumienia uogólnień i nieumiejętność wyjaśniania zjawisk. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII [Pick the date] 180
Przejawia nieumiejętność stosowania wiedzy. Podczas przekazywania informacji popełnia bardzo liczne błędy. Posiada niepoprawny styl wypowiedzi. Nie wykazuje się znajomością pacierza. Nie posiada zeszytu lub dość często nie przynosi go na lekcję. Lekceważy przedmiot. Nieodpowiednio zachowuje się na lekcji. Wyraża lekceważący stosunek do wartości religijnych. Opuszcza lekcje religii. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII Uwarunkowania osiągania oceny DOSTATECZNEJ Katechizowany: Opanował łatwe, całkowicie niezbędne wiadomości, postawy i umiejętności. Prezentuje podstawowe treści materiału programowego z religii. Wykazuje się wiadomościami podstawowymi, połączonymi związkami logicznymi. Dość poprawnie rozumie podstawowe uogólnienia oraz wyjaśnia ważniejsze zjawiska z pomocą nauczyciela. Potrafi stosować wiadomości dla celów praktycznych i teoretycznych przy pomocy nauczyciela. W przekazywaniu wiadomości z religii popełnia niewielkie i nieliczne błędy. Komunikuje wiedzę wybiórczo. Wykazuje się podstawową znajomością pacierza. W zeszycie ucznia sporadyczne braki notatek, prac domowych. Prezentuje przeciętną pilność, systematyczność i zainteresowanie przedmiotem. Stara się uczestniczyć w życiu parafii. Uwarunkowania osiągania oceny DOBREJ Katechizowany: Spełnia wymagania określone w zakresie oceny dostatecznej. Opanował materiał programowy z religii. Prezentuje wiadomości powiązane związkami logicznymi. Poprawnie rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska inspirowane przez nauczyciela. Stosuje wiedzę w sytuacjach teoretycznych i praktycznych inspirowanych przez nauczyciela. Podczas wypowiedzi nie popełnia rażących błędów stylistycznych. Wykazuje się dobrą znajomością pacierza. 181
W zeszycie posiada wszystkie notatki i prace domowe. Podczas lekcji posiada określone pomoce (podręcznik, zeszyt i inne) i korzysta z nich. Systematycznie uczestniczy w zajęciach religii. Jest zainteresowany przedmiotem. Włącza się w przeżycia i dynamikę roku liturgicznego. Wykazuje się dobrą umiejętnością zastosowania zdobytych wiadomości. Postawa ucznia nie budzi wątpliwości. Stara się być aktywnym podczas lekcji. Uwarunkowania osiągania oceny BARDZO DOBREJ Katechizowany: Spełnia wymagania określone w zakresie oceny dobrej. Opanował pełny zakres wiedzy, postaw i umiejętności określony poziomem nauczania religii. Prezentuje poziom wiadomości powiązanych ze sobą w logiczny układ. Właściwie rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska bez ingerencji nauczyciela. Umiejętnie wykorzystuje wiadomości w teorii i praktyce bez ingerencji nauczyciela. Wykazuje się właściwym stylem wypowiedzi. Posiada pełną znajomość pacierza. Wzorowo prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe. Aktywnie uczestniczy w religii. Postępuje bez żadnych zastrzeżeń. Jest pilny, systematyczny, zainteresowany przedmiotem. Chętnie i systematycznie uczestniczy w życiu parafii. Odpowiedzialnie włącza się w dynamikę i przeżycia roku liturgicznego. Stara się być świadkiem wyznawanej wiary. Wykorzystano: http://lo2lubartow.pl/lo2/dokumenty/pso/pso_religia.pdf PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII [Pick the date] 182
Arkusz Samooceny Katechety na rok szkolny Biuro Katechetyczno-Młodzieżowe Archidiecezji Chicago I. Informacje ogólne 1. Imię i nazwisko katechety 2. Szkoła 3. Klasa lub klasy w której katecheta prowadzi zajęcia II. Samoocena pracy katechety 1. Przygotowanie Katechetyczne jakie posiadasz (proszę wybrać właściwe) Certyfikat Archidiecezji Chicago, Studia Teologiczne lub Katechetyczne, Nie posiadam. 2. Umiejętności zawodowe: doświadczenie katechetyczno pedagogiczne Ile lat katechizujesz? 3. W jaki sposób troszczysz się o swój rozwój duchowy i zawodowy: Czy uczestniczysz w katechetycznych programach dokształcających i modlitewnych organizowanych przez Biuro Katechetyczne? (proszę wybrać właściwe) a. udział w Dniach Skupienia b. udział w Warsztatach Katechetycznych 4. Jakie korzyści czerpiesz z tych spotkań dla swojej pracy katechetycznej? 5. Swoje samopoczucie jako katechety określasz jako: (proszę wybrać właściwe) bardzo dobre dobre średnie złe bardzo złe 6. Znajomość swojej posługi: (proszę wybrać właściwe) a. Czy przejawiasz generalną i techniczną wiedzę dotyczącą obowiązków katechetycznych? b. Czy szukasz możliwości rozwoju i dążysz do pogłębiania wiedzy?
c. Czy dążysz do pogłębiania wiary? d. Czy zgłębiasz nowe metody i sposoby? e. Czy organizujesz z dziećmi i młodzieżą: Jasełka, Misterium Męki Pańskiej, Drogę Krzyżową? które f. Ile razy w ciągu roku uczestniczycie wspólnie z klasą i szkołą we Mszy Świętej? 7. Cechy sprzyjające sukcesom w pracy katechetycznej: a. Powołanie katechetyczne radość z pełnionej posługi Słowa Bożego: (proszę wybrać właściwe) wysoka średnia niska bez oceny b. Przekonanie, że efekty działania zależą od twojego świadectwa życia w przyjaźni z Chrystusem c. Twoja modlitwa za uczniów d. Wytrwała praca nawet przy braku pochwał, nagród, czy aprobaty przełożonych w szkole i parafii 8. Jakość Katechezy: a. Czy przygotowujesz katechezę z odpowiednim wyprzedzeniem? b. Czy prowadzisz katechezę w sposób dokładny i zaplanowany? c. Czy przygotowujesz lekcje katechezy profesjonalnie? d. Czy przygotowujesz konspekt na lekcje katechezy? e. Czy spotykasz się z rodzicami uczniów swoich klas przynajmniej raz w roku szkolnym? tak nie czasami kiedy III. Umiejętności komunikacji katechety i ocena uczniów 1. Czy posiadasz dziennik lekcyjny, w którym odnotowujesz obecność i wpisujesz oceny uczniów? 2. Czy stosujesz pytania otwarte? 3. Czy prowadzisz lekcję katechezy na temat? 4. Jak radzisz sobie z ośmielaniem uczniów podczas ich wypowiedzi, dzielenia się pomysłami, umiejętnościami? 5. Czy prowadzisz zajęcia katechetyczne z podziałem uczniów na małe grupy?
6. Czy uczniowie znają kryteria twojej oceny i co składa się na twój system oceniania? 7. Czy twoje oceny uczniów oparte są na gruntownej znajomości wiedzy ucznia, czy na pobieżnym oglądzie? 8. Trudności, jakie zauważasz w swojej klasie? 9. Czy masz trudności z utrzymywaniem dyscypliny na lekcji katechezy? a. Jeżeli tak, to w jaki sposób kontrolujesz swoje uwagi? IV. Katecheta osoba wiary 1. Czy przekazujesz Słowo Boże dokładnie? 2. Czy, oraz w jaki sposób zachęcasz i pobudzasz swoją postawą do modlitwy i rozwoju duchowego? 3. W jaki sposób umożliwiasz swojej klasie i wspólnocie dzielenie się doświadczeniem wiary?
4. W jaki sposób angażujesz się w życie parafialne, jako katecheta, osoba pracująca z dziećmi i młodzieżą? V. Katecheta, jako budujący wspólnotę W jaki sposób przyczyniasz się do budowania wspólnoty, w której pracujesz i przebywasz? VI. Katecheta, jako Lider 1. Czy widzisz siebie jako Lidera Grupy? 2. W jaki sposób przyczyniasz się do rozwoju programów katechetycznych dla dzieci i młodzieży? _ VII. Osiągnięcia i cele katechetyczne Wypisz listę osiągnięć za rok 2014/2015 (maksymalnie 5) 1. 2. 3. 4. 5. Główne cele na rok 2015/2016 1. 2. 3. 4. 5.
VII. Sugestie i propozycje dla Biura Katechetycznego Podpis Katechety Data Proszę przesłać wypełniony kwestionariusz do Koordynatora Katechetycznego Archidiecezji do dnia 15 maja każdego roku.