BIBLIOTEKA Praw Zwierząt i o Zwierzętach



Podobne dokumenty
Iwona Kossowska. Prawo a zwierzęta. Gdzie znajdę akty prawne obowiązujące w Polsce? Jak korzystać z polskich i europejskich baz danych?

Iwona Kossowska. Prawo a zwierzęta. Gdzie znajdę akty prawne obowiązujące w Polsce? Jak korzystać z polskich i europejskich baz danych?

UMOWA ADOPCYJNA. Panią/Panem:

UCHWAŁA NR VI/39/2015 RADY GMINY KŁAJ

PROJEKT UCHWAŁA NR. RADY MIEJSKIEJ W KRZESZOWICACH

PROGRAM OPIEKI NAD ZWIERZĘTAMI BEZDOMNYMI ORAZ ZAPOBIEGANIA BEZDOMNOŚCI ZWIERZĄT NA TERENIE GMINY DYGOWO NA ROK I.

Uchwała nr XIV/110/2012 =========================== Rady Miejskiej w Krzanowicach z dnia 28 marca 2012 r.

Olsztyn, dnia 26 marca 2018 r. Poz UCHWAŁA NR XXVI/237/2018 RADY GMINY KRUKLANKI. z dnia 20 lutego 2018 r.

Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy Rawicz Rozdział I.

Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy Polanica-Zdrój

P R O J E K T Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie miasta Giżycka w 2014 roku

Krakowska Fundacja Pomocy Zwierzętom. ul. Chocimska 1b Kraków tel KRS Umowa adopcyjna kota

UCHWAŁA NR XXVI/168/2014 RADY GMINY W BROKU. z dnia 17 stycznia 2014 r.

PROJEKT UCHWAŁA NR. RADY MIEJSKIEJ W KRZESZOWICACH

PROJEKT. UCHWAŁA NR.. RADY GMINY MAKÓW z dnia.

Gorzów Wielkopolski, dnia 24 lutego 2016 r. Poz. 378 UCHWAŁA NR XIII/101/16 RADY MIEJSKIEJ W BABIMOŚCIE. z dnia 22 lutego 2016 r.

UCHWAŁA NR. / / 2015 Rady Gminy Niwiska z dnia roku

UCHWAŁA NR XXI RADY MIEJSKIEJ W KRZANOWICACH. z dnia 26 lutego 2013 r.

UCHWAŁA NR XVII/94/12 RADY GMINY W POZEZDRZU. z dnia 23 kwietnia 2012 r.

UCHWAŁA NR LIII/457/10 RADY MIEJSKIEJ GMINY WAŁBRZYCH z dnia 24 czerwca 2010r.

UCHWAŁA NR... RADY GMINY W POZEZDRZU. z dnia r.

UMOWA ADOPCYJNA NR...

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO

Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy Pęcław w 2012 roku.

ul. Chocimska 1b Kraków UMOWA ADOPCYJNA Imię i nazwisko Adres PESEL Seria i nr dowodu Nr telefon Adres Płeć: M / K wiek o umaszczeniu:

UCHWAŁA NR XXV/170/2013 RADY GMINY SŁUPIA. z dnia 2 kwietnia 2013 r.

Załącznik do Uchwały Nr XXXVII/477/2014

UCHWAŁA NR XXX/220/2014 RADY MIEJSKIEJ W KRZANOWICACH. z dnia 25 lutego 2014 r.

[projekt] UCHWAŁA NR / /2015 Rady Miejskiej w Suszu z dnia 2015 r.

UMOWA ADOPCYJNA NR../201_

UCHWAŁA NR XVIII/153/2012 RADY GMINY MILEJCZYCE. z dnia 28 marca 2013 r.

Uchwała Nr XXIII/186/2013 Rady Miasta Jordanowa

UCHWAŁA NR XII/210/2016 Rady Gminy w Chojnicach. z dnia 30 marca 2016 r.

Kraków, dnia 8 kwietnia 2015 r. Poz UCHWAŁA NR III/23/2015 RADY GMINY GRĘBOSZÓW. z dnia 30 marca 2015 roku

PROJEKT Załącznik Nr 1 do Uchwały Rady Gminy Masłów Nr / /2014 z dnia r. GMINA MASŁÓW

Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie miasta Giżycka w 2016 roku Zwierzę, jako istota żyjąca,

UCHWAŁA NR XXVIII/234/13 RADY MIEJSKIEJ W MOŃKACH. z dnia 30 stycznia 2013 r.

Uchwała Nr IV/20/15 Rady Miejskiej w Rynie z dnia 25 lutego 2015r.

UCHWAŁA NR.../.../2016 RADY MIASTA JORDANOWA. z dnia r.

Kraków, dnia 1 kwietnia 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XVI/137/2016 RADY MIASTA JORDANOWA. z dnia 21 marca 2016 roku

Postanow ienia ogólne *

UCHWAŁA NR XV/86/12 RADY MIASTA JEDLINA-ZDRÓJ. z dnia 28 marca 2012 r.

PROGRAM OPIEKI NAD ZWIERZĘTAMI BEZDOMNYMI ORAZ ZAPOBIEGANIA BEZDOMNOŚCI ZWIERZĄT NA TERENIE GMINY GRODZISKO DOLNE NA 2015r.

Załącznik do Uchwały Nr... Rady Miasta Hrubieszowa z dnia..

Warszawa, dnia 11 kwietnia 2018 r. Poz UCHWAŁA NR XLII/257/2018 RADY GMINY W KRZYNOWŁODZE MAŁEJ. z dnia 26 marca 2018 r.

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

Kraków, dnia 10 lutego 2014 r. Poz. 856 UCHWAŁA NR XLII/324/2014 RADY GMINY BUKOWINA TATRZAŃSKA. z dnia 28 stycznia 2014 r.

UCHWAŁA NR XLII/335/14 RADY MIEJSKIEJ W MOŃKACH z dnia 16 kwietnia 2014r.

Kraków, dnia 11 kwietnia 2014 r. Poz UCHWAŁA NR XLIV/385/14 RADY GMINY ZABIERZÓW. z dnia 28 marca 2014 roku

... reprezentować Fundację może osoba wymieniona we władzach w KRS lub osoba działająca na podst. pisemnego upoważnienia....

UCHWAŁA NR XIV/92/16 RADY MIEJSKIEJ W CIĘŻKOWICACH. z dnia 25 lutego 2016 r.

Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy Łobez na rok 2014

UCHWAŁA. w sprawie przyjęcia programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy Bukowina Tatrzańska.

Przewodniczący Rady Gminy Antoni Sadzikowski. Data utworzenia Numer aktu 235. Akt prawa miejscowego TAK

Szczecin, dnia 23 kwietnia 2015 r. Poz UCHWAŁA NR VI/41/2015 RADY MIEJSKIEJ W ŁOBZIE. z dnia 31 marca 2015 r.

UCHWAŁA NR XXIII/176/2012 RADY MIEJSKIEJ W DOBRYM MIEŚCIE. z dnia 30 marca 2012 r.

Poznań, dnia 12 maja 2014 r. Poz UCHWAŁA NR XXXIX/199/2014 RADY GMINY PERZÓW. z dnia 31 marca 2014 r.

UCHWAŁA NR XVII/279/2016 RADY GMINY CHEŁMIEC. z dnia 19 kwietnia 2016 r.

w sprawie przyjęcia Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie gminy Swarzędz w 2012 roku

UCHWAŁA NR XLVI/296/2013 RADY MIEJSKIEJ W JEDLICZU. z dnia 27 lutego 2013 r.

Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Miasta i Gminy Miłomłyn w 2015 roku.

Kraków, dnia 7 kwietnia 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXVI/230/2017 RADY MIASTA JORDANOWA. z dnia 30 marca 2017 roku

Rady Miejskiej w Krobi. z dnia r. w sprawie przyjęcia programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi

UCHWAŁA NR XXI/ /2016 RADY GMINY CZARNKÓW. z dnia 24 lutego 2016 r.

UCHWAŁA NR IV/37/2015 RADY GMINY WODZIERADY. z dnia 24 marca 2015 r.

w sprawie: przyjęcia programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy Łubowo w 2017r.

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W OŻAROWIE MAZOWIECKIM z dnia r.

DZIENNIK URZĘDOWY. Warszawa, dnia 19 czerwca 2012 r. Poz UCHWAŁA Nr 77/XX/12 RADY GMINY SIERPC

PROJEKT REZOLUCJI. PL Zjednoczona w różnorodności PL. Parlament Europejski B8-0252/ złożony w następstwie oświadczenia Komisji

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W OŻAROWIE MAZOWIECKIM z dnia r.

UCHWAŁA NR XXXII/245/2013 RADY MIEJSKIEJ W ŻAROWIE. z dnia 21 marca 2013 r.

Warszawa, dnia 14 kwietnia 2017 r. Poz UCHWAŁA NR XXVIII/182/2017 RADY GMINY W KRZYNOWŁODZE MAŁEJ. z dnia 27 marca 2017 r.

UCHWAŁA NR XLV/254/2014 RADY GMINY W ZAKRZEWIE. z dnia 11 marca 2014 r.

UCHWAŁA Nr /../15 Rady Gminy Bobrowice. z dnia r.

UCHWAŁA NR XLIII/356/14 RADY GMINY WOLA KRZYSZTOPORSKA. z dnia 31 marca 2014 r.

UCHWAŁA Nr XVII/86/16 Rady Miejskiej w Niemczy z dnia 26 lutego 2016 r.

Kraków, dnia 26 lutego 2019 r. Poz UCHWAŁA NR VII/124/19 RADY MIASTA KRAKOWA. z dnia 13 lutego 2019 roku

UCHWAŁA NR XIX/191/2012 RADY GMINY PODEGRODZIE. z dnia 30 marca 2012 r.

seria i numer dowodu osobistego......

PROGRAM OPIEKI NAD ZWIERZĘTAMI BEZDOMNYMI ORAZ ZAPOBIEGANIA BEZDOMNOŚCI ZWIERZĄT NA TERENIE GMINY SKARŻYSKO KOŚCIELNE NA ROK 2014

PROGRAM OPIEKI NAD BEZDOMNYMI ZWIERZĘTAMI ORAZ ZAPOBIEGANIA BEZDOMNOŚCI ZWIERZĄT NA TERENIE GMINY PRUSZCZ GDAŃSKI.

Warszawa, dnia 6 kwietnia 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XXIX/124/16 RADY GMINY KAMPINOS. z dnia 29 marca 2016 r.

PROJEKT UCHWAŁA NR V/./19 RADY GMINY BOBROWICE. z dnia r.

UCHWAŁA NR... Rady Miejskiej w Szczytnie. z dnia..

PROGRAM OPIEKI NAD BEZDOMNYMI ZWIERZĘTAMI ORAZ ZAPOBIEGANIA BEZDOMNOŚCI ZWIERZĄT NA TERENIE GMINY PRUSZCZ GDAŃSKI.

Gorzów Wielkopolski, dnia 30 marca 2017 r. Poz. 733 UCHWAŁA NR XXXIII/271/2017 RADY MIEJSKIEJ W SŁUBICACH. z dnia 23 marca 2017 r.

Kraków, dnia 4 kwietnia 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XX/306/2016 RADY MIASTA ZAKOPANE. z dnia 23 marca 2016 roku

UCHWAŁA NR V/31/15 RADY MIASTA HAJNÓWKA. z dnia 25 marca 2015 r.

Warszawa, dnia 4 kwietnia 2013 r. Poz. 4071

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

UCHWAŁA NR XXXIII/205/14 RADY MIASTA JEDLINA-ZDRÓJ. z dnia 27 marca 2014 r.

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W OŻAROWIE MAZOWIECKIM z dnia r.

UCHWAŁA NR V/38/2015 RADY GMINY W FAŁKOWIE. z dnia 14 kwietnia 2015 r.

UCHWAŁA NR... RADY MIEJSKIEJ W SZYDŁOWCU z dnia... r.

UCHWAŁA NR RADY MIEJSKIEJ GMINY RAWICZ z dnia...

UCHWAŁA NR VI/30/2015 RADY MIEJSKIEJ W JEDLICZU. z dnia 2 marca 2015 r.

UCHWAŁA NR XLVI/299/14 RADY MIEJSKIEJ W LUBSKU. z dnia 26 marca 2014 r.

ul. Bobrzeckiej Kraków UMOWA ADOPCYJNA Kraków, dnia. r. Imię i nazwisko Adres PESEL Nr telefon Adres

Uchwała Nr 0007.V Rady Gminy Krzyżanowice z dnia r.

Transkrypt:

Iwona Kossowska BIBLIOTEKA Praw Zwierząt i o Zwierzętach materiały do ćwiczeń Projekt został zrealizowany dzięki dofinansowaniu ze środków m.st. Warszawy Warszawa 2010

Tekst: Iwona Kossowska Nadzór merytoryczny: adwokat Dorota Dąbrowska (część karna), radca prawny Agnieszka Rabenda-Ozimek (część cywilna) Skład i łamanie: Jarosław Leśniewski Rysunki: Magdalena Szarotka-Kondor, Jarosław Leśniewski Korekta: Maciej Dzieżyc, Piotr Grabowski Uranium PKG www.ravedome.com/uraniumpkg Projekt okładki: Iwona Kossowska, Jarosław Leśniewski Zdjęcie królicy Kluski na str. 4: Izabela Kamionka Slajdy pochodzą ze strony www.sejm.gov.pl prowadzonej przez Kancelarię Sejmu RP oraz ze strony http://eur-lex.europa.eu prowadzonej przez Urząd Publikacji Unii Europejskiej. Wydawca: Stowarzyszenie Pomocy Królikom ul. Ringelbluma 3 lok. 21, 01-410 Warszawa tel. (22) 22 60 179, 609 174 962, fax. (22) 49 05 932 zarzad@kroliki.net tel. (22) 22 60 179 (biuro i biblioteka), fax. (22) 49 05 932 tel. kom. 609 174 962 (prezes), 606 398 130 (dział adopcji królików) www.kroliki.net KRS: 0000237887 REGON: 140196581 NIP: 527-24-79-953 PKO BP Oddział I w Warszawie 83 1020 1013 0000 0102 0133 0554 Volkswagen Bank Polska S.A. 79 2130 0004 2001 0516 7234 0001 Printed in Poland Warszawa, wrzesień 2010 Wydanie pierwsze Druk ukończono we wrześniu 2010 Nakład 1500 egz. Druk: ARSDRUK, ul. Toruńska 31, 03-226 Warszawa Copyright 2010 by Stowarzyszenie Pomocy Królikom Wszystkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych, bez uprzedniego wyrażenia zgody przez wydawcę i autora, za wyjątkiem użytku osobistego.

Prawo a Zwierzęta Materiały do ćwiczeń Gdzie znajdę akty prawne dotyczące zwierząt? Jak korzystać z polskich i europejskich baz danych? Które ustawy są istotne? Stan prawny wrzesień 2010 Tematyka szkolenia 1. Nauka korzystania z bezpłatnej bazy Internetowy System Aktów Prawnych prowadzonej przez Kancelarię Sejmu RP prawo polskie, 2. Omówienie poszczególnych polskich ustaw i rozporządzeń na temat zwierząt, 3. Nauka korzystania z bezpłatnej bazy EUR-Lex prawo Unii Europejskiej, 4. Prawo unijne i międzynarodowe stosowane w Polsce, 5. Prawo innych krajów, które jest korzystniejsze dla dobrostanu bądź idei praw zwierząt niż prawo obowiązujące w Polsce (omówienie ustaw brytyjskich, szwajcarskich, austriackich i chorwackich), 6. Ćwiczenie umiejętności poruszania się wśród polskich i unijnych aktów prawnych i sprawnego odnajdywania potrzebnych treści, 7. Zagadnienia teoretyczno-praktyczne: kazusy z prawa karnego i cywilnego: potrącenie psa przez samochód, przeznaczanie żywych zwierząt na karmę dla gadów, transport zwierząt, warunki utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt, właściwa konstrukcja umowy adopcji zwierzęcia, sprzedaż zwierząt w sklepach zoologicznych, Szkolenie dotyczy zwierząt kręgowych w definicji ustawy o ochronie zwierząt: w tym: domowych, gospodarskich, wykorzystywanych do celów rozrywkowych, filmowych, widowiskowych, sportowych i specjalnych, utrzymywanych w ogrodach zoologicznych, wolno żyjących (dzikich), a także zwierząt w definicji ustawy o doświadczeniach na zwierzętach. Informacja: tel. (22) 22 60 179 lub 609 174 962 biblioteka@kroliki.net, www.bibliotekaprawzwierzat.pl Miejsce: Biblioteka Praw Zwierząt i o Zwierzętach; ul. Ringelbluma 3 lok. 21 (III piętro), Warszawa Wola Do wyboru dwa systemy bezpłatnego szkolenia: 1. pobranie prezentacji ze strony www i samodzielne zapoznanie się z nią oraz zamówienie Materiałów do ćwiczeń, 2. udział w szkoleniu z użyciem projektora w Bibliotece Praw Zwierząt i o Zwierzętach w Warszawie na podstawie prezentacji multimedialnej, z wykorzystaniem zeszytu ćwiczeń i internetu: Czas trwania: 6 godzin. Termin: indywidualny po zebraniu grupy 5-6 osób. Szkolenia prowadzone są przez studentów i absolwentów studiów prawniczych. Nadzór merytoryczny: adwokat Dorota Dąbrowska (część karna), radca prawny Agnieszka Rabenda-Ozimek (część cywilna) Organizator: Stowarzyszenie Pomocy Królikom www.kroliki.net Autor szkolenia: Iwona Kossowska

Stowarzyszenie Pomocy Królikom istnieje od 2004 roku i zajmuje się: Fot.: Izabela Kamionka ograniczaniem bezdomności zwierząt adopcje królików www.adopcje.kroliki.net promocja sterylizacji i kastracji zwierząt, działanie w Komisji Dialogu Społecznego przy Biurze Ochrony Środowiska w Urzędzie m.st. Warszawy (współuczestnictwo w tworzeniu programu zapobiegania bezdomności zwierząt oraz likwidacji jej skutków, rola koordynatora na forum organizacji pozarządowych województwa mazowieckiego przy Wojewódzkim Inspektoracie Weterynarii), edukacją humanitarną, obejmującą m.in. promocję Światowego Dnia Królika oraz akcje przeciwko: doświadczeniom na zwierzętach, porzucaniu zwierząt, hodowlom zwierząt na futro i mięso, odpłatnemu nabywaniu zwierząt w sklepach, hodowlach i na targach, przeciwko utrzymywaniu w placówkach oświatowo-wychowawczych, sprzedaży i wykorzystaniu królików i innych kręgowców na żywą karmę dla gadów i drapieżnych ptaków, przeznaczaniu na żywą przynętę w konkursach norowania w myślistwie, prawem dotyczącym zwierząt i edukacją prawniczą prowadzenie obszernego działu prawnego www.bibliotekaprawzwierzat.pl doradztwo z dziedziny funkcjonowania ustawy o ochronie zwierząt, udział w Koalicji dla Zwierząt www.koalicja.org.pl, która nowelizuje tę ustawę, interwencjami na podstawie ustawy o ochronie zwierząt kontrole sklepów, hodowli, placówek publicznych i terenów prywatnych, poradami na temat królików weterynaria, żywienie, opieka, profilaktyka, zachowanie www.porady.kroliki.net oraz forum dyskusyjne, informacje na temat lekarzy weterynarii, którzy specjalizują się w leczeniu zajęczaków www.kroliki.net/pl/weterynarze Biblioteką Praw Zwierząt i o Zwierzętach Warszawie posiadającą kilkaset wydawnictw polskich i zagranicznych: prawo, etyka, etologia, filozofia, weterynaria, zootechnika, pedagogika, sztuka, beletrystyka, encyklopedie, poradniki pozycje niedostępne w innych polskich bibliotekach; na podstawie naszych książek powstały prace magisterskie na tematy związane z prawem karnym, filozofią prawa, etyką, resocjalizacją, ochroną środowiska, zootechniką, naukami politycznymi czy o doświadczeniach na zwierzętach, forum dyskusyjnym i obszerną stroną www.kroliki.net z blisko czterema tysiącami użytkowników na www.forum.kroliki.net zapraszamy.

Spis treści Przedmowa...................................................................................... 6 Biblioteka Praw Zwierząt i o Zwierzętach............................................................ 7 Prezentacja strony www.bibliotekaprawzwierzat.pl................................................... 8 Jak szukać aktów prawnych w Internecie............................................................. 9 Ustawa o ochronie zwierząt konstrukcja............................................................ 12 Ustawy dotyczące zwierząt......................................................................... 13 Wyszukiwarka międzynarodowa................................................................... 14 Sprzedaż zwierząt................................................................................. 17 Dobre wzorce: umowa adopcji zwierząt darowizna czy użyczenie..................................... 18 Zadania.......................................................................................... 20 Kazus 1.......................................................................................... 20 Kazus 2.......................................................................................... 20 Kazus 3.......................................................................................... 20 Kazus 4.......................................................................................... 20 Kazus 5.......................................................................................... 21 Rozwiązania..................................................................................... 21 Kazus 1.......................................................................................... 21 Kazus 2.......................................................................................... 22 Kazus 3.......................................................................................... 23 Kazus 4.......................................................................................... 24 Kazus 5.......................................................................................... 25 Bibliografia....................................................................................... 28 Dopóki będą istniały rzeźnie, będą istniały i pola bitew. Lew Tołstoj Możemy człowieka ocenić po tym, jak traktuje zwierzęta. Immanuel Kant Należy pytać nie o to, czy zwierzęta mogą rozumować, ani czy mogą mówić, lecz czy mogą cierpieć. Jeremy Bentham Gdy człowiek ma zamiar zamordować tygrysa, nazywa się to sportem; gdy tygrys rzuca się na człowieka nazywane to jest dzikim bestialstwem. George Bernard Shaw Tak długo jak człowiek będzie zabijał zwierzęta, ludzie będą zabijali się nawzajem. W istocie, ten kto zabija i zadaje ból, nie zazna radości i miłości. Pitagoras Ponieważ współczucie w stosunku do zwierząt jest tak nierozerwalnie związane z dobrocią charakteru, można zaufać poglądowi, że jeśli ktoś jest okrutny wobec zwierząt, to nie może to być dobry człowiek. Arthur Schopenhauer 5

Przedmowa Iwona Kossowska Z największą przyjemnością oddaję Państwu do rąk niniejsze opracowanie. Od dawna planowałam wydanie materiałów, które stworzyłam w ramach prowadzonych przeze mnie kursów dla wolontariuszy organizacji społecznych. Dziś właśnie dzięki wsparciu m.st. Warszawy moje marzenie się spełniło. Dokonałam wielu starań, aby zawarte tu informacje były użyteczne zarówno dla osób, które stykają się po raz pierwszy z zagadnieniami prawnymi w takim wymiarze, jak i dla profesjonalistów, którzy jednak do tej pory nie mieli do czynienia z prawem ochrony zwierząt. Szkolenie przeznaczone jest dla osób korzystających z internetu. Sądzę mimo wszystko, iż nawet osoby, które nie posiadły wiedzy informatycznej i zagadnienia dostępu do internetu są im odległe, będą mogły wynieść stąd wiele pozytywnych wskazówek. Będzie to na pewno wiedza na temat mnogości aktów prawnych dotyczących zwierząt i charakterystyki najważniejszych ustaw i rozporządzeń, także unijnych. Niniejsze Materiały do ćwiczeń nie wyczerpują całości problematyki poruszanej na szkoleniu i w prezentacji multimedialnej. Nie obejmują na przykład omówienia ustaw brytyjskich, szwajcarskich, austriackich i chorwackich, stanowiących przykład korzystnych rozwiązań prawnych dla dobrostanu bądź idei praw zwierząt. Ta tematyka dostępna jest jednak na stronie internetowej www.bibliotekaprawzwierzat.pl w dziale Prawo innych krajów. Życzę Państwu owocnej lektury. Warszawa, wrzesień 2010 r. Adwokat Dorota Dąbrowska Mimo, że zwierzęta cierpią tak samo jak ludzie i prawie tak samo jak ludzie potrafią wyrażać swą wolę, odmawia się im ochrony prawnej. Problem ten wynika nie tyle z braku odpowiednich przepisów, czy nieumiejętnej ich redakcji, ile z niewłaściwego stosowania prawa. W tym kontekście każda publikacja przybliżająca sposób, w jaki przepisy dotyczące zwierząt winny być stosowane, ma szczególną wartość. Książka, którą trzymają Państwo w rękach, przeznaczona jest w pierwszej kolejności dla przedstawicieli organizacji pozarządowych, którzy samodzielnie występują przed sądami walcząc o prawa zwierząt. Pomyślana została jako praktyczny przewodnik prawny, zawierający opisy typowych sytuacji oraz opisy sposobów ich rozwiązywania. Całość napisana została w sposób przejrzysty i łatwy do zrozumienia, co ułatwia przyswajanie wiedzy zawartej w książce. Kraków, wrzesień 2010 r. Radca prawny Agnieszka Rabenda-Ozimek Z dużym zaciekawieniem zapoznałam się z treścią prezentowanej broszury. Uważam, że jest to kolejna cenna inicjatywa zwiększająca świadomość prawną nie tylko dorosłych, ale i dzieci. Nie ukrywam, że zajmuję się głównie opiniowaniem kontraktów biznesowych, więc możliwość nadzoru merytorycznego nad takim projektem jest dla mnie ciekawym i nietypowym doświadczeniem zawodowym. Chyba najbardziej kontrowersyjną kwestią okazała się sprzedaż zwierząt osobom małoletnim. W porównaniu z zachodnimi rozwiązaniami nasz ustawodawca nie przewidział negatywnych konsekwencji, jakie za sobą pociąga brak kontroli osób kupujących zwierzę. Zachęcam do lektury! Warszawa, wrzesień 2010 r. 6

Biblioteka Praw Zwierząt i o Zwierzętach Biblioteka Praw Zwierząt i o Zwierzętach to przedsięwzięcie o unikalnym charakterze. Tworzymy je w celu wsparcia rozwoju polskiej nauki, edukacji, etyki i kultury. Stanowi ona pomoc dla osób zainteresowanych poprawą losu zwierząt i chcących rozwijać swoje kompetencje zawodowe i naukowe (lekarze weterynarii, prawnicy, nauczyciele, studenci, doktoranci) lub skuteczność podejmowania interwencji (inspektorzy organizacji, których statutowym celem działania jest humanitarna ochrona zwierząt). Biblioteka służy także mieszkańcom Warszawy, którzy kochają zwierzęta i chcą wiedzieć o nich jak najwięcej. Biblioteka to utworzona w 2008 roku jednostka organizacyjna Stowarzyszenia Pomocy Królikom. Znajduje się w niej już obecnie kilkaset polskich i obcojęzycznych książek i czasopism o tematyce filozoficznej, prawniczej, etycznej, kulturalnej, pedagogicznej, weterynaryjnej, zootechnicznej oraz powieści, wiersze, poradniki, a nawet baśnie i bajki dla najmłodszych. Literatura w całości dotyczy wyłącznie zwierząt lub relacji człowiek zwierzę. Literatura obcojęzyczna obejmuje pozycje wydane w językach: angielskim, niemieckim, czeskim, chorwackim, francuskim, ukraińskim i rosyjskim. Pozycje wydane w innych językach niż polski, a które posiada Biblioteka, nie są dostępne w innym miejscu w Polsce do publicznego wglądu. Pozycje wydane w języku polskim są dostępne pojedynczo w nielicznych innych bibliotekach. Zasoby Biblioteki wzbudzają zainteresowanie studentów. Do tej pory na podstawie naszych książek powstały następujące prace magisterskie: Przestępstwa wobec zwierząt w ustawodawstwie polskim, Ochrona praw zwierząt w Unii Europejskiej, Prawa zwierząt w kontekście społeczeństwa obywatelskiego i przeobrażeń cywilizacyjnych. Czasem nasze książki okazują się pomocne przy powstawaniu filmów. Głośny ostatnio kandydat do Oscara Królik po berlińsku w reżyserii Bartka Konopki częściowo bazował na materiałach udostępnionych reżyserowi przez Bibliotekę. Biblioteka Praw Zwierząt i o Zwierzętach to jednostka organizacyjna utworzona i zarządzana przez Stowarzyszenie Pomocy Królikom www.kroliki.net ul. Ringelbluma 3 lok. 21 (III piętro), 01-410 Warszawa Wola (Koło) tel. (22) 22 60 179, tel. 609 174 962 biblioteka@kroliki.net www.bibliotekaprawzwierzat.pl Godziny otwarcia biblioteki podane są na stronie internetowej 7

Prezentacja strony www.bibliotekaprawzwierzat.pl Prosimy o zapoznanie się z działami: www.kroliki.net/pl/prawo/szkolenia zasady szkoleń Prawo a Zwierzęta www.kroliki.net/pl/prawo/akty-prawne/prawo-polskie polskie ustawy i rozporządzenia o zwierzętach www.kroliki.net/pl/prawo/akty-prawne/prawo-innych-krajow zagraniczne akty prawne o zwierzętach 8

Jak szukać aktów prawnych w Internecie Wystarczy, że zapamiętamy stronę www Sejmu RP lub wpiszemy hasło sejm w wyszukiwarkę internetową. Prawo polskie www.sejm.gov.pl http://www.sejm.gov.pl/ Kancelaria Sejmu 1995, 2010 Na stronie www.sejm.gov.pl po kliknięciu na ikonę PRAWO przechodzimy do działu widocznego na poniższych zdjęciach. Interesuje nas ostatni odnośnik w tym dziale Internetowy System Aktów Prawnych. http://www.sejm.gov.pl/prawo/prawo.html Kancelaria Sejmu 1995, 2010 http://www.sejm.gov.pl/prawo/prawo.html Kancelaria Sejmu 1995, 2010 9

http://isap.sejm.gov.pl/ Internetowy System Aktów Prawnych Baza uzupełniana i redagowana na bieżąco przez Kancelarię Sejmu zawiera: opisy aktów prawnych opublikowanych w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim od roku 1918 oraz ujednolicone teksty ustaw. Po kliknięciu na wyszukiwanie otworzy się nam poniżej widoczna strona właściwej już wyszukiwarki aktów prawnych. Kancelaria Sejmu 1995, 2010 http://isap.sejm.gov.pl/search.jsp Właściwa strona wyszukiwarki aktów prawnych: http://isap.sejm.gov.pl/search.jsp Kancelaria Sejmu 1995, 2010 Praca z wyszukiwarką sejmową http://isap.sejm.gov.pl/search.jsp Szukamy aktów prawnych na temat zwierząt: Status aktu prawnego: obowiązujący Adres publikacyjny: Dziennik Ustaw Hasła: zwierzęta Ilość wyników: zaznaczamy 500 Klikamy: Szukaj Kancelaria Sejmu 1995, 2010 http://isap.sejm.gov.pl/searchservlet Wyniki Ukaże się ponad dwieście tytułów aktów prawnych (ustaw i rozporządzeń) na temat zwierząt. Każdy plik jest w formacie.pdf Potrzebny program o nazwie Adobe Acrobat Reader ze strony: http://get.adobe.com/reader Kancelaria Sejmu 1995, 2010 10

http://isap.sejm.gov.pl/search.jsp Szukamy bezpośrednio w wyszukiwarce: Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. 1997 nr 111 poz. 724 z późn. zm. tekst ogłoszony) (Dz.U. 2003 nr 106 poz. 1002 tekst jednolity) Status: obowiązujące Adres publikacyjny: Dziennik Ustaw Tytuł: ustawa o ochronie zwierząt Rodzaj: ustawa Kancelaria Sejmu 1995, 2010 http://isap.sejm.gov.pl/searchservlet Wynik wyszukiwania: Ukaże się link do kilku ustaw, wybieramy najbardziej pasujący. Kancelaria Sejmu 1995, 2010 http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wdu19971110724 Po kliknięciu na widoczny wyżej link ukażą się pliki w pdf: Tekst ogłoszony Tekst ujednolicony Interesuje nas wyłącznie tekst ujednolicony. Czasem ustawa bądź rozporządzenie nie posiada tekstu ujednoliconego. Wtedy zapisujemy plik o nazwie tekst ogłoszony. Kancelaria Sejmu 1995, 2010 Klikamy na zaznaczony obok na slajdzie link i otwieramy od razu bądź zapisujemy na dysku tekst ustawy. Dobrze jest utworzyć sobie zawczasu na pulpicie folder o nazwie PRAWO. Nazwę pliku zmieniamy na tytuł ustawy, czyli na ustawa o ochronie zwierzat.pdf. Ustawa była zmieniana już wiele razy. Należy raz na pół roku pobierać nową redakcyjnie wersję, czyli tekst ujednolicony, według podanych wcześniej zasad. Tekst ujednolicony to nie to samo, co tekst jednolity. Tekst jednolity to tekst aktu prawnego uwzględniający wszelkie zmiany, jakie w nim zaszły od chwili ogłoszenia. Teksty jednolite ustaw ogłasza Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w Dzienniku Ustaw. Tekst ujednolicony także uwzględnia wszelkie dotychczasowe nowelizacje, nie jest jednak ogłaszany w dziennikach urzędowych, lecz w innych miejscach, np. w wydawnictwach prawniczych, czy prywatnych kompilacjach albo, jak w tym przypadku przez Kancelarię Sejmu RP. Zwracamy bacznie uwagę na prawy margines (daty zmian), zapoznajemy się też z prawem europejskim (stopka). W taki sam sposób jak podany przy okazji ustawy o ochronie zwierząt wyszukujemy i zapisujemy na dysku inne akty prawne, co pół roku sprawdzamy też, czy są aktualne. Kancelaria Sejmu 1995, 2010 11

Ustawa o ochronie zwierząt konstrukcja Tematyka rozdziałów: 1. Przepisy ogólne 2. Zwierzęta domowe 3. Zwierzęta gospodarskie 4. Zwierzęta wykorzystywane do celów rozrywkowych, filmowych, sportowych i specjalnych 5. (uchylony zwierzęta w ogrodach zoologicznych, tematyka przeniesiona do ustawy o ochronie przyrody z 2004 r.) 6. Zwierzęta wolno żyjące (dzikie) 7. Transport zwierząt 8. Zabiegi na zwierzętach 9. (uchylony tematyka przeniesiona do ustawy o doświadczeniach na zwierzętach z 2005 r.) 10. Ubój, uśmiercanie i ograniczenie populacji zwierząt 10a. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt 11. Przepisy karne (art. 35-40) m.in. kara pozbawienia wolności do lat 2. 12. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wdu19971110724 Jak znaleźć akty wykonawcze do ustawy o ochronie zwierząt: Akty powiązane Jeszcze raz spójrzmy na wyniki w wyszukiwarce: Kilkanaście aktów wykonawczych, czyli przede wszystkim rozporządzeń poszczególnych ministrów. A także informacja o aktach: zmienionych, zmieniających, uchylonych (wśród nich interesujące Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o ochronie zwierząt) oraz o dyrektywach europejskich i tekście jednolitym ustawy. Kancelaria Sejmu 1995, 2010 Przykładowe akty wykonawcze do ustawy o ochronie zwierząt Rozporządzenie MRiRW z 2010 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niż te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach UE Dotyczy: krów, byków, koni, owiec, kóz, indyków, gęsi, kaczek (jeśli ptaki danego gatunku z 3 wymienionych przebywają w gospodarstwie w liczbie osobników większej niż 100), strusi, przepiórek, perlic, lisów polarnych, lisów pospolitych, jenotów, norek, tchórzy, królików, szynszyli, nutrii, jeleni, danieli. Nie dotyczy: świń; cieląt; indyków, gęsi i kaczek, jeśli ptaki przebywają w liczbie mniejszej niż 100 osobników danego gatunku w gospodarstwie. Zawiera bardzo szczegółowe nakazy co do: wymiarów klatek, pomieszczeń i wybiegów, ich konstrukcji i rodzaju materiałów, urządzeń, w które muszą być wyposażone, temperatury i wilgotności pomieszczeń, stężenia dwutlenku węgla i amoniaku, ilości i doboru zwierząt w zależności od płci, wieku i wagi. Dostosowanie do rozporządzenia Podczas kontroli na pewno atutem nie będą ambicje nie wykraczające poza minimum ustawowe. Wskazane jest zapewnienie lepszych warunków, zwłaszcza odnośnie wielkości klatek i boksów. Rozporządzenie MRiRW z 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach UE Dotyczy: cieląt; świń; kur niosek oraz kurcząt brojlerów. Zawiera szczegółowe wymogi co do: wymiarów i wyposażenia pomieszczeń, oświetlenia, temperatury, stężenia gazów, wilgotności, zagęszczenia zwierząt w pomieszczeniu i ich doboru w zależności od wieku, płci i wagi, zabiegów zootechnicznych, karmienia i pojenia. 12

Ustawy dotyczące zwierząt Ustawa o ochronie zwierząt z 1997 r. Ustawa o ochronie zdrowia zwierząt z 2004 r. Ustawa o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich z 2007 r. Ustawa o doświadczeniach na zwierzętach z 2005 r. Ustawa o Inspekcji Weterynaryjnej z 2004 r. Ustawa o ochronie przyrody z 2004 r. Ustawa o weterynaryjnej kontroli granicznej z 2003 r. Ustawa o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt z 2004 r. Ustawa Prawo łowieckie z 1995 r. Ustawa o produktach pochodzenia zwierzęcego z 2005 r. Ustawa o zakładach leczniczych dla zwierząt z 2003 r. Ustawa o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych z 1990 r. Ustawa o kontroli weterynaryjnej w handlu z 2003 r. Ustawa o rybactwie śródlądowym z 1985 r. Inne istotne ustawy Kodeks cywilny z 1964 r. Kodeks karny z 1997 r. Kodeks postępowania karnego z 1997 r. Kodeks Prawo wykroczeń z 1971 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia z 2001 r. Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego z 2002 r. Ustawa o czystości i porządku w gminach z 1996 r. Przydatny adres: Wydział ds. Zwierząt Biuro Ochrony Środowiska Urzędu m.st. Warszawy pl. Sokratesa Starynkiewicza 7/9 02-015 Warszawa tel. (22) 257 92 45 Przydatne strony www: www.minrol.gov.pl www.wetgiw.gov.pl www.mos.gov.pl www.um.warszawa.pl/ngo Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Główny Inspektorat Weterynarii Ministerstwo Środowiska informacje Urzędu m.st. Warszawy dla organizacji pozarządowych Ustawa o ochronie zdrowia zwierząt oraz o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt z 2004 r. Dotyczy m.in. sprzedaży zwierząt, handlu i przewozu zwierząt, w tym ryb, także podróży ze zwierzętami w celach niehandlowych oraz np. zwierząt cyrkowych. Zawiera zasady identyfikacji zwierząt i informacje o świadectwach zdrowia i paszportach, a także o poszczególnych chorobach zwierząt (także akty wykonawcze na ten temat). Posiada 4 załączniki z wymienionymi poszczególnymi chorobami zwierząt, np. myksomatozą królików. Posiada bardzo wiele aktów wykonawczych należy je odnaleźć w Internetowym Systemie Aktów Prawnych na takiej samej zasadzie, na jakiej szukaliśmy aktów wykonawczych do ustawy o ochronie zwierząt. Ustawa o doświadczeniach na zwierzętach z 2005 r. Przepisy karne, które znajdują się w tej ustawie to m.in: Art. 40. 1. Kto przeprowadza doświadczenia w celu testowania kosmetyków lub środków higienicznych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Art. 42. Kto wykorzystuje do doświadczeń zwierzęta bezdomne, podlega karze aresztu albo grzywny. Art. 44. Kto pozyskuje zwierzęta bezdomne w celu ich hodowli jako zwierzęta laboratoryjne, podlega karze aresztu albo grzywny. Posiada kilka aktów wykonawczych należy je odnaleźć w Internetowym Systemie Aktów Prawnych na takiej samej zasadzie, na jakiej szukaliśmy aktów wykonawczych do ustawy o ochronie zwierząt. Wśród nich: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków utrzymywania zwierząt laboratoryjnych w jednostkach doświadczalnych, jednostkach hodowlanych i u dostawców. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie znakowania psów, kotów i zwierząt naczelnych. 13

Ustawa o ochronie przyrody z 2004 r. Artykuły 61 do 64 określają zasady importu zwierząt i ich części, tzw. okazów. Surowe przepisy karne Art. 128 od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności za przewóz lub sprzedaż zwierząt chronionych. Art. 129 i 131 między innymi przepadek zwierzęcia oraz nawiązka do 10 tysięcy zł na rzecz organizacji społecznej. Ustawa o ochronie przyrody jest powiązana z Konwencją Waszyngtońską CITES z 1973 r. oraz z 3 rozporządzeniami Wspólnot Europejskich, obowiązującymi w Polsce bezpośrednio. Niedawna nowelizacja pod koniec 2008 r. wzbudziła duże kontrowersje wokół zagadnienia posiadania zwierząt niebezpiecznych. Posiada bardzo wiele aktów wykonawczych należy je odnaleźć w Internetowym Systemie Aktów Prawnych na takiej samej zasadzie, na jakiej szukaliśmy aktów wykonawczych do ustawy o ochronie zwierząt. Wśród nich znajduje się: Rozporządzenie sprawie warunków hodowli i utrzymywania poszczególnych grup gatunków zwierząt w ogrodzie zoologicznym z 2004 r. Wydaje się, że należy je odpowiednio stosować przy utrzymywaniu zwierząt egzotycznych w sklepach. Zawiera szczegółowe tabele dotyczące m.in. różnych gatunków papug i innych ptaków, gadów (np. węże), płazów, zajęczaków, gryzoni, koniowatych, kotowatych, łasicowatych, psowatych. Wyszukiwarka międzynarodowa Prawo europejskie w języku polskim http://eur-lex.europa.eu Tu szukamy obowiązujących w Polsce rozporządzeń oraz dyrektyw i decyzji. http://eur-lex.europa.eu/ http://eur-lex.europa.eu/pl/index.htm Na stronie wyszukiwarki klikamy na polską wersję językową. Unia Europejska, 1998-2010 Unia Europejska, 1998-2010 Klikamy na Wyszukiwanie proste. http://eur-lex.europa.eu/rech_menu.do?ihmlang=pl http://eur-lex.europa.eu/rech_mot.do Klikamy na Słowa. Unia Europejska, 1998-2010 Unia Europejska, 1998-2010 Wpisujemy zwierz*. Gwiazdka na końcu sprawi, że zobaczymy więcej wyników - odmiana wyrazu przez przypadki. 14

http://eur-lex.europa.eu/result.do?arg0=zwierz*&arg1=&arg2=&titre=titre&chlang=pl&rechtype=rech_mot&submit=szukaj Oglądamy wyniki. Sortujemy je poprzez wybór kilku opcji z ramki. Unia Europejska, 1998-2010 Tu interesuje nas Rolnictwo, Rybołówstwo, często też Unia celna i swobodny przepływ towarów. Unia Europejska, 1998-2010 Przeglądamy w pierwszej kolejności Rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo, Sektor rolno-spożywczy, i Transport. Unia Europejska, 1998-2010 Klikamy na: national measures for implementing directives czyli Krajowe Środki Wykonawcze (KŚW) dowiemy się w ten sposób, czy wytyczne płynące z konkretnych dyrektyw europejskich zostały wprowadzone do prawa polskiego, a jeśli tak, to które to będą polskie akty prawne. Unia Europejska, 1998-2010 15

http://eur-lex.europa.eu/result.do?idreq=12&page=3 Na trzeciej stronie wyników, które się wyświetliły widzimy dyrektywę o doświadczeniach na zwierzętach. Klikamy na napis Notka biograficzna + KŚW. Unia Europejska, 1998-2010 http://eur-lex.europa.eu/notice.do?val=413964:cs&lang=pl&list=413964: Klikamy na Polska lub przewijamy niżej, aby zobaczyć konkretne akty prawne. W tym wypadku będzie to ustawa o ochronie zwierząt, ustawa o doświadczeniach na zwierzętach i Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków utrzymywania zwierząt w hodowlach zwierząt laboratoryjnych oraz w jednostkach prowadzących doświadczenia lub testy. Unia Europejska, 1998-2010 CITES Konwencja Waszyngtońska (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora), Międzynarodowa Konwencja o Handlu Gatunkami Zagrożonymi Wyginięciem z 1973 r. Cel: ochrona dziko występujących populacji zwierząt i roślin gatunków zagrożonych w skali świata wyginięciem. Metoda: kontrola i ograniczanie międzynarodowego handlu żywymi zwierzętami i roślinami, ich częściami i produktami pochodnymi (np.: wyroby skórzane, drewniane, instrumenty muzyczne, kości, muszle, nasiona, produkty żywnościowe lub medyczne). Różne stopnie ochrony dla ponad 30 tys. gatunków zwierząt i roślin. Zasięg obowiązywania: ponad 160 krajów. Ratyfikowana przez Polskę w 1989 r. Jej postanowienia wprowadzono do prawa Unii Europejskiej w postaci 3 rozporządzeń: 1. Rozporządzenie Rady (WE) Nr 338/97 wraz z nowelizacjami w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory poprzez reglamentację handlu nimi (wersja zaktualizowana w Rozp. 1497/2003); 2. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 1808/2001 ustanawiające szczegółowe zasady dotyczące implementacji Rozporządzenia Rady (WE) Nr 338/97; 3. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 776/2004 wstrzymujące wprowadzanie do Wspólnoty określonych gatunków dzikiej fauny i flory. Przepisy prawa wspólnotowego dotyczące handlu dziką przyrodą są ostrzejsze niż CITES. Między innymi w Rozporządzeniu nr 1497/2003 wprowadza się nowe rozbudowane aneksy (A-D) obejmujące również gatunki nie uwzględnione w CITES. www.wwf.pl Tu znajdują się wyczerpujące informacje na temat zasad importu i handlu gatunkami zagrożonymi. Rozporządzenie Rady Wspólnot Europejskich na temat transportu zwierząt z 2004 r. Pełny tytuł: Rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97 Zastąpiło obowiązujące wcześniej polskie Rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu transportu zwierząt z 2003 r. 16

Sprzedaż zwierząt W 1934 r. istniało Rozporządzenie o wadach głównych i terminach ich ujawnienia u zwierząt domowych. Obecnie obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 7 października 1966 r. w sprawie odpowiedzialności sprzedawców za wady główne niektórych gatunków zwierząt (owce, konie i norki). Poza tym obowiązują art. 556 do art. 576 Kodeksu cywilnego na temat rękojmi za wady towaru. Sprzedaż zwierząt dzieciom Wedle art. 12 do art. 22 Kodeksu cywilnego (KC) dzieci w wieku poniżej 13 roku życia nie mają zdolności do czynności prawnych, natomiast osoby w wieku 13-18 lat mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Dzieci poniżej 13 roku życia nie mogą skutecznie zawierać umów (są one nieważne). Wyjątek nieważna z mocy prawa umowa zawarta w drobnej, bieżącej sprawie życia codziennego może stać się ważna w chwili wykonania, chyba, że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych (art. 14 KC). Dzieci powyżej 13 roku życia mogą bez zgody rodziców (przedstawiciela ustawowego) zawierać jedynie umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego. Wnioski Pytanie brzmi, czy można nazwać umową w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego zakup zwierzęcia? Zwierzę wymaga kosztownej opieki, też weterynaryjnej, karmy i akcesoriów, na co mogą nie zgodzić się potem rodzice, wskutek czego los takiego zwierzęcia staje się niepewny, natomiast rodzina zostaje pokrzywdzona finansowo, zwłaszcza, jeśli zwierzę było kosztowne, a dziecko nie zachowało lub nie otrzymało dowodu sprzedaży. Wobec niewiedzy dziecka w wieku poniżej 13 roku życia o rzeczywistych kosztach utrzymywania zwierząt umowa może być też nieważna z powodu typowych błędów oświadczenia woli, definiowanych także w Kodeksie cywilnym, pomijając już sam fakt, że i tak dyskusyjne jest to, czy w ogóle taka umowa może być konwalidowana w chwili jej wykonania z racji wieku osoby i wartości przedmiotu umowy oraz pociągających jej nakładów. Z kolei osoby w wieku 13-18 lat, teoretycznie zdolne do zawarcia umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego podobnie z racji niemożności nazwania umowy zakupu zwierzęcia takąż umową wymagają poparcia i wyrażonej w sklepie bądź później zgody przedstawiciela ustawowego (rodzica). Art. 18 Kodeksu cywilnego precyzuje zasady uzyskania zgody przedstawiciela ustawowego. W praktyce może się okazać, ze zwierzę zostanie sprzedane osobie nieprzygotowanej do wydatków i nie nastawionej na dalszą prawidłową opiekę, dlatego polski ustawodawca powinien posłużyć się rozwiązaniami zastosowanymi w Wielkiej Brytanii opisanymi poniżej. Kontrola prawidłowości sprzedaży Podstawa: Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego z 2002 r. Federacja Konsumentów www.federacja-konsumentow.pl Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów www.uokik.gov.pl Tu znajdziemy zasady odnoszące się również do sprzedaży zwierząt w sklepach. Jak pokazane zostanie dalej, w innych krajach następuje zaostrzenie przepisów dotyczących zwierząt, ściślej reglamentowana jest kwestia sprzedaży zwierząt w sklepach zoologicznych identyfikacja osób kupujących, sprawdzanie ich wieku, rejestracja wszystkich sprzedanych zwierząt. Reglamentacja zaczyna przypominać powoli adopcję. Jest to dobra tendencja, wzmagająca odpowiedzialność, zapobiegająca zjawisku bezdomności zwierząt. Tendencje W Wielkiej Brytanii nastąpiło zaostrzenie przepisów dotyczących sprzedaży zwierząt w sklepach zoologicznych: właściciele sklepów zoologicznych zobowiązani są prowadzić rejestr wszystkich sprzedanych zwierząt, natomiast klienci - podpisać oświadczenie o ukończeniu przez siebie 16 roku życia oraz o zapoznaniu się z zasadami opieki nad nabywanym zwierzęciem. Jak wspomniano wcześniej polski Kodeks cywilny z 1997 r. w art. 570, 571 i 572 (przepisy o rękojmi za wady) odsyła ogólnie do rozporządzeń na temat obrotu zwierzętami, w tym do obecnie obowiązującego Rozporządzenia o wadach głównych niektórych gatunków zwierząt z 1966 r., które jest już niedostosowane do rzeczywistości rynku. Wydaje się, że polskie przepisy w obliczu tendencji zachodnich oraz wpływu organizacji, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt ulegną zaostrzeniu i zbliżeniu do prawodawstwa brytyjskiego. 17

Dobre wzorce Umowa adopcji użyczenie, czy darowizna Organizacje społeczne przy projektowaniu umowy adopcji opierają się na przepisach Kodeksu cywilnego: Art. 710-719 (umowa użyczenia) bądź na art. 888-902 (umowa darowizny). Obie umowy łączy ich nieodpłatność. Różnicą jest przeniesienie własności w przypadku umowy darowizny. Umowy cywilne są dodatkowo modyfikowane przez dodanie specjalnych zapisów szczególnie ważnych w przypadku zwierząt, które są słabiej chronione prawnie niż psy czy koty. Umowa adopcyjna oparta na umowie użyczenia Wzór oparty opracowany na podstawie umowy Stowarzyszenia Przyjaciół Fretek Umowa zawarta w (miejscowość) w dniu (data) roku, pomiędzy (nazwa organizacji społecznej) z siedzibą w (miejscowość, adres), zarejestrowanym w Krajowym Rejestrze Sądowym pod nr KRS (numer), posiadającym NIP (numer) i Regon (numer), zwanym w dalszej treści Umowy (skrócona nazwa organizacji), reprezentowanym przez (funkcja) (nazwisko), [opcjonalnie: w imieniu którego działa (nazwisko) na mocy udzielonego przez Zarząd pełnomocnictwa uchwałą nr (numer) z dnia (data),] a (nazwisko), zamieszkałą/ym w (miejscowość), przy (ulica) (kod), legitymującą/ym się dowodem osobistym nr (numer), PESEL (numer) tel. (numer), e-mail (e-mail), zwaną/ym w dalszej treści Umowy Nowym Opiekunem, o następującej treści: Art. 1. (skrócona nazwa organizacji) użycza na czas nieokreślony Nowemu Opiekunowi (gatunek zwierzęcia): płeć (jaka), wiek (podać wiek), umaszczenie: (kolor), kastrowany/niekastrowany (niepotrzebne skreślić), nr chipa: (podać, jeśli jest), cechy szczególne: (wymienić) Art. 2. Nowy Opiekun oświadcza, że znana mu jest kondycja fizyczna i psychiczna (gatunek zwierzęcia) oraz że nie rości w związku z tym żadnych pretensji do (nazwa organizacji). Art. 3. Nowy Opiekun określa miejsce stałego pobytu (gatunek zwierzęcia) pod adresem: (miejscowość, ulica) i zobowiązuje się do pisemnego powiadomienia (nazwa organizacji) w terminie 30 dni o zmianie adresu pobytu (gatunek zwierzęcia) (nie dotyczy okazjonalnych i krótkich wyjazdów). Art. 4. Nowy Opiekun zobowiązuje się, że: 1. będzie utrzymywał (gatunek zwierzęcia) w domowych warunkach, zapewniając odpowiednie wyżywienie oraz bieżący dostęp do czystej wody, 2. zapewni (gatunek zwierzęcia oczywiście nie dotyczy to np. jadowitego węża) codzienne bieganie i zabawy poza klatką, 3. zapewni (gatunek zwierzęcia) najlepszą możliwą opiekę weterynaryjną w razie choroby, a także regularne szczepienia i odrobaczania zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii, 4. nie będzie rozmnażał (gatunek zwierzęcia), 5. wysterylizuje/wykastruje (gatunek zwierzęcia) w terminie do (data) roku i prześle do (nazwa organizacji) w terminie 30 dni od dokonania zabiegu zaświadczenie wystawione przez lekarza weterynarii, który go dokonał [dotyczy (gatunek zwierzęcia) niesterylizowanych/niewykastrowanych], 6. powiadomi (nazwa organizacji) o fakcie poważnej choroby, nie później niż w terminie 7 dni, a w przypadku zaginięcia lub śmierci (gatunek zwierzęcia) niezwłocznie, nie później niż 24 godziny od zdarzenia, 7. nie dokona nieodpłatnego lub odpłatnego przekazania (gatunek zwierzęcia) osobie trzeciej, 8. nie porzuci (gatunek zwierzęcia), 9. powiadomi niezwłocznie (nazwa organizacji) w przypadku zmiany warunków życiowych i braku możliwości dalszej opieki nad (gatunek zwierzęcia), a (nazwa organizacji) zobowiązuje się, że odbierze (gatunek zwierzęcia) najszybciej jak to jest możliwe. Art. 5. (nazwa organizacji) ma prawo do odwiedzin miejsca przebywania (gatunek zwierzęcia) w uzgodnionym wcześniej z Nowym Opiekunem w terminie nie dłuższym niż 7 dni od faktu zgłoszenia chęci odwiedzin. Art. 6. W przypadku stwierdzenia, iż Nowy Opiekun nie spełnia zobowiązań wymienionych w art. 4, (nazwa organizacji) przysługuje prawo do natychmiastowego odebrania (gatunek zwierzęcia). Art. 7. Strony ustalają karę umowną za niedotrzymanie warunków niniejszej umowy na kwotę 500.00 zł (słownie złotych: pięćset), płatną w terminie 14 dni na pierwsze wezwanie (nazwa organizacji), na konto (nazwa organizacji). Art. 8. Niezależnie od kary umownej, określonej w art. 7, (nazwa organizacji) ma prawo wystąpić o zwrot kosztów powstałych w wyniku zaniedbań podczas pobytu (gatunek zwierzęcia) u Nowego Opiekuna. Art. 9. W sprawach nieuregulowanych niniejszą Umową stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego. Właściwym do rozstrzygania sporów mogących powstać w wyniku niniejszej Umowy jest Sąd Cywilny właściwy dla siedziby (nazwa organizacji). Art. 10. Wszelkie zmiany i uzupełnienia do niniejszej umowy mogą być dokonane tylko za zgodą obu stron w formie aneksu pod rygorem nieważności. Art. 11. Umowę sporządzono w 3 jednobrzmiących egzemplarzach, dwa dla (nazwa organizacji) i jeden dla Nowego Opiekuna. Oświadczam, że zapoznałem/zapoznałam się z powyższą umową i akceptuję jej warunki Miejscowość (nazwa), Dnia (data) (podpis Nowego Opiekuna) (podpis przedstawiciela organizacji) Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych dla celów związanych z działalnością promocyjno - informacyjną i organizacyjną (nazwa organizacji) zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926). Miejscowość (nazwa), Dnia (data), Podpis Nowego Opiekuna (podpis) 18

Umowa adopcyjna oparta na umowie darowizny Wzór opracowany na podstawie umowy Stowarzyszenia Pomocy Królikom Umowa Adopcji (gatunek zwierzęcia) zawarta między Nowym Opiekunem a (nazwa organizacji) Ja, niżej podpisany(a) (nazwisko), telefony: (numer), e-mail: (e-mail), zamieszkały(a) w: (adres zameldowania osoby adoptującej oraz adres faktycznego przebywania po adopcji), legitymujący się: (rodzaj, seria i numer dowodu tożsamości) PESEL: (numer), zwany dalej Nowym Opiekunem oświadczam, iż zapoznałem się z Regulaminem Adopcji (nazwa organizacji) zwanej dalej (skrócona nazwa organizacji) i świadomie decyduję się adoptować (gatunek zwierzęcia): o imieniu: (imię), o cechach wyglądu: (wygląd), Płeć: (podać), Wiek: (liczba), Kastracja: tak/nie (data) Koordynator adopcji: (nazwisko), e-mail koordynatora: (e-mail) od: (dane teleadresowe organizacji oraz KRS, REGON i NIP) reprezentowanego przez: (imię i nazwisko przedstawiciela) i zobowiązuję się zapewnić odpowiednie warunki adoptowanemu (gatunek zwierzęcia) zgodnie z Regulaminem Adopcji. Regulamin Adopcji: Przedmiotem umowy adopcji (gatunek zwierzęcia) jest przekazanie własności (gatunek zwierzęcia) pod specjalnymi warunkami. (umowa darowizny na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego) 1. Zabronione jest przeznaczenie adoptowanego (gatunek zwierzęcia) na: pokarm dla ludzi lub zwierząt (np. gadów czy drapieżnych kotów/ptaków oraz innych zwierząt), sprzedaż (np. na targu, w sklepie zoologicznym, na aukcji internetowej czy w jakikolwiek inny sposób), celowe rozmnożenie lub prowadzenie hodowli, prowadzenie testów laboratoryjnych farmaceutycznych i/albo kosmetycznych, futro i skóry oraz jakiekolwiek inne substancje powstałe w wyniku odebrania życia (gatunek zwierzęcia), tresurę psów myśliwskich i wykorzystanie w walkach zwierząt, prezent bądź podarunek dla innej osoby niż osoba adoptująca (Nowy Opiekun). 2. Nowy Opiekun zobowiązuje się dbać o zdrowie adoptowanego (gatunek zwierzęcia) i nie działać świadomie na jego szkodę. Nowy Opiekun sprawując prawidłową opiekę nad (gatunek zwierzęcia) wykorzysta informacje zawarte na stronach: (podać użyteczne adresy stron www) 3. Nowy Opiekun wyraża zgodę na bezpłatne jednorazowe badanie kontrolne stanu zdrowia (gatunek zwierzęcia) przez lekarza weterynarii wyznaczonego przez (nazwa organizacji). Jeśli lekarz stwierdzi, że (gatunek zwierzęcia) jest zaniedbany i krzywdzony przez opiekuna organizacja ma prawo odebrać (gatunek zwierzęcia), (nazwa organizacji) po zakończeniu adopcji ma prawo do utrzymywania kontaktu z Nowym Opiekunem i otrzymywania informacji oraz zdjęć adopcyjnego (gatunek zwierzęcia). W miarę możliwości (nazwa organizacji) organizuje spotkanie zarówno przed adopcyjne jak i po adopcyjne z Nowym Opiekunem w dogodnym dla obu stron terminie. Opiekun poinformuje (nazwa organizacji) o zmianie swojego numeru telefonu, e-maila oraz innych danych. 4. Nowy Opiekun w przypadku bezpodstawnego, niczym nieuzasadnionego i nieprzemyślanego zwrotu adoptowanego (gatunek zwierzęcia) do (nazwa organizacji) nie będzie w przyszłości brany pod uwagę jako osoba mogąca ponownie adoptować (gatunek zwierzęcia) oraz nie będzie mógł stać się członkiem (nazwa organizacji). Nowy Opiekun przed podpisaniem Umowy Adopcyjnej, w przypadku uzasadnionych obaw, co do charakteru bądź stanu zdrowia (gatunek zwierzęcia) lub posiadania już jednego własnego (gatunek zwierzęcia) może tymczasowo przechować (gatunek zwierzęcia) należącego do (nazwa organizacji) w oparciu o Kartę Przyjęcia (gatunek zwierzęcia) do Domu Tymczasowego. Jest to jednak możliwe tylko w uzasadnionych i wyjątkowych przypadkach, o których decyduje Inspektor ds. Adopcji. 5. Inne postanowienia:.......................................................................................................... 6. Adopcje (gatunek zwierząt), pośrednictwo oraz usługi dodatkowe dokonywane w ramach (nazwa organizacji) świadczone są bezpłatnie. Jednakże Nowy Opiekun może dokonać darowizny na rzecz (nazwa organizacji) w ramach swobodnego uznania naszej pracy oraz wsparcia leczenia i utrzymania (gatunek zwierząt) adopcyjnych na konto: (numer konta) 7. Po podpisaniu Oświadczenia Adopcyjnego Nowy Opiekun (gatunek zwierzęcia) zobowiązuje się do przestrzegania warunków adopcji oraz postanowień ustawy o ochronie zwierząt z 1997 r. oraz pouczony został o odpowiedzialności karnej z art. 286 Kodeksu karnego (oszustwo wyłudzenie dotyczy złamania postanowień pkt. 1 niniejszego Regulaminu Adopcji) o następującej treści: Art. 286 Kodeksu karnego 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy. 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 8. Wszelkie ewentualne spory rozwiązywane będą w oparciu o niniejszy Regulamin Adopcji, Kodeks cywilny, ustawę o ochronie zwierząt oraz Kodeks karny. Aktualne wersje aktów prawnych do pobrania na: (podać stronę, np. www.bibliotekaprawzwierzat.pl). 9. Oświadczenie spisano w 2 jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla każdej ze stron. Oświadczam, że zapoznałem/zapoznałam się z powyższą umową i akceptuję jej warunki. Miejscowość (nazwa), Dnia (data) (podpis Nowego Opiekuna) (podpis przedstawiciela organizacji) Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych dla celów związanych z działalnością promocyjno - informacyjną i organizacyjną (nazwa organizacji) zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926). Miejscowość (nazwa), Dnia (data), Podpis Nowego Opiekuna (podpis) 19

Zadania Rodzaj zadań: 1. Potrącenie psa przez samochód możliwe implikacje prawne. 2. Przepisy o transporcie koni gdzie ich szukać? 3. Przepisy o zakazie importu skór foczych na teren Unii Europejskiej odnalezienie według podanego numeru dyrektywy. 4. Jak znaleźć rozporządzenie o warunkach utrzymywania zwierząt gospodarskich bez użycia bezpośredniego wyszukiwania? 5. Sprzedaż gryzoni i królików na karmę dla gadów/płazów czy jest to legalne? Kazus 1 List do redakcji e!stilo od czytelniczki o potrąceniu psa przez samochód 23 lipca o godzinie 23 25 w Łodzi przy ulicy Szczecińskiej między Wersalską i Aleksandrowską miało miejsce następujące zdarzenie. Samochód firmy ochroniarskiej (...) potrącił śmiertelnie psa i nie zatrzymał się. Ograniczenie szybkości w tym miejscu było 40, samochód jechał około 80. Przy najbliższej stacji benzynowej samochód się zatrzymał. Podjechaliśmy, mój przyjaciel powiedział mu, że trzeba jechać trochę bardziej ostrożnie, ja skrzyczałam tego typa, który na moje pytanie Potrącił Pan zwierzę, nie wiem czy Pan zauważył? Odpowiedział: No to co z tego?. Na dalsze pytanie czy wie Pan, że ma Pan obowiązek zatrzymać się i sprawdzić, czy nie dałoby się uratować potrącone zwierzę? nie odpowiedział już nic. Mam numery rejestracyjne (...) Wcześniej, gdy widziałam rozjechane ciałka na drodze, zawsze się zastanawiałam, kim są ci, co tak robią? Dlaczego się nie zatrzymali, żeby przynajmniej usunąć zwłoki z drogi? Z mężem nader często spełniamy ten przykry obowiązek, bierzemy szpadel i chowamy martwe zwierzęta. Zawsze się zastanawiam, czy ktoś nie będzie szukał tego zwierzaka i już nigdy nie znajdzie, ale odpowiadam sobie skoro wypuszcza kota przy tak ruchliwej drodze nie wiele dla niego znaczył, i lepiej niech będzie pochowany niż będą po nim jeździć kolejne samochody Ale po raz pierwszy w życiu widziałam to na własne oczy. Ciało odlatuje, łamie się na pół, z brzucha wypadają wnętrzności. A samochód jedzie dalej. To wszystko. I jeszcze pomyślałam: tylko my zaczęliśmy ścigać tego zabójcę. Ale nie byliśmy sami na drodze. Nie wiedziałam nawet, czy mogę zadzwonić na policję i zgłosić to zdarzenie. Czy potrącone zwierzęta mają prawo na to, żeby dzwonić w tej sprawie na policję? Czy tam też powiedzą: No to co z tego?, nawet jak podam numery. POLECENIE: Proszę za pomocą wszelkich dostępnych metod wytypować i odnaleźć najpierw akty prawne, a potem wytypować przepisy, które można zastosować do opisanego przypadku. Można wykorzystać zapamiętane informacje i wskazówki z prezentacji. Można wykorzystać też książki i czasopisma z biblioteki. Kazus 2 Fragment maila od studentki zootechniki w sprawie wypożyczenia książek Temat mojej pracy: Transport zwierząt gospodarskich a ich dobrostan na przykładzie koni. Będę poruszać takie zagadnienia jak: czym jest dobrostan, Dyrektywa Unii, metody załadunku i wyładunku zwierząt, transport i przystosowanie do nowego środowiska, zjawisko stresu i jak jemu przeciwdziałać, jaki rodzaj transportu jest stosowany, żywienie i pojenie koni w czasie transportu. POLECENIE: Proszę znaleźć odpowiednie akty prawne na temat transportu zwierząt gospodarskich w prawie polskim i unijnym. Kazus 3 Osoba pisząca raport o stosowaniu prawa unijnego w krajach członkowskich Pani Iwono, Mam nadzieję, że książki do Pani dotarły jeszcze raz dziękuję za ich wypożyczenie. Chciałabym zapytać jeszcze Panią o jedną rzecz czy orientuje się Pani, czy w Polsce została wdrożona Dyrektywa Rady 83/129/EWG dotycząca przywozu do Państw Członkowskich skór niektórych gatunków szczeniąt foczych oraz otrzymywanych z nich wyrobów? POLECENIE: Proszę odpowiedzieć na to pytanie poprzez zrobienie małego śledztwa. Wszystkie chwyty dozwolone. Zadanie na czas. Kazus 4 Nagła informacja z prasy o nowym rozporządzeniu, którego tekstu nie da się w ogóle znaleźć Wybieramy się na interwencję kontrolę świń, krów i norek. Jak znaleźć rozporządzenie na temat warunków, w jakich powinny przebywać zwierzęta gospodarskie? Co gorsza, doszły nas słuchy, że prawo miało się zmienić i być może już są jakieś nowe przepisy. 20