Ocena aktualnej sytuacji upraw w Centrum Kompetencji BASF w Jarosławcu k/ Środy Wlkp. 24 kwietnia 2017, Szymon Łączny, Dział R&D BASF Polska Miniony, poświąteczny tydzień upływa w Polsce pod znakiem znacznego ochłodzenia i załamania pogody. W regionie Polski północno-zachodniej na szczęście nie odnotowano opadów śniegu, ale obserwowano przelotne opady deszczu z gradem. Najbardziej dokuczliwe było znaczne ochłodzenie temperatury w ciągu dnia nie przekraczające 7-8 C, silny wiatr z kierunku północnego i nocno-poranne przymrozki. Już od godzin 01:00 02:00 temperatura oscylowała około zera i wraz z upływem nocy spadała dalej. Co prawda wg wskazań stacji meteo w Jarosławcu, termometr na wysokości 2 metrów wskazał w ostatnim tygodniu temperaturę minimalną -1,1 C, ale lokalnie szczególnie przy gruncie temperatury były jeszcze niższe. Poniżej tabela z danymi meteorologicznymi z kwietnia z Jarosławca. Data Temp.pow. Średnia Minimum Maximum Wilg. wzgl. Opady 2016-04-01 16,2 9,2 23,5 64,3 0 2016-04-02 13,7 8,2 20,6 75,6 0 2016-04-03 10,5 6,2 14,7 87,6 0 2016-04-04 11,7 5,8 18,5 86 0 2016-04-05 9,3 6 14,1 98,8 1,2 2016-04-06 7,7 4 12 74,9 0,6 2016-04-07 7,5 4,5 9,7 98,9 5,4 2016-04-08 8,8 8,1 10 99,7 0 2016-04-09 10,4 7,2 16 88,9 0 2016-04-10 13,4 5,9 23,2 72,4 0 Kwiecień I dekada 11 84,7 7,2 2016-04-11 7,3 4,1 10,4 67,2 1,4 2016-04-12 6,9 4,1 9,1 100 12,6 2016-04-13 7,7 5,5 12 94,8 4,4 2016-04-14 7,4 4,9 11,6 86,1 0 2016-04-15 8,1 5,7 11,9 92,3 4 2016-04-16 5,3 3,7 7,8 86 0,4 2016-04-17 4,1 1,8 7,8 99,2 5,2 2016-04-18 4,3 1,9 7,8 74,9 0,2 2016-04-19 3,2-0,7 7,5 61,7 0 2016-04-20 3,8-1,1 8,7 62,2 0 Kwiecień II dekada 5,8 82,4 28,2 2016-04-21 7,6 0,7 12,6 71,2 0,2 2016-04-22 6,4 2,3 10,1 79,4 6,2 2016-04-23 4,6 1,3 10,9 91,9 3,4 2016-04-24 0,1
Rośliny rzepaku ozimego znajdują się w fazie rozwoju pąków kwiatowych zielony/zwarty pąk więc mamy nadzieje, że nie doszło do znacznych uszkodzeń pąków kwiatowych, nie mniej jednak o poranku można było obserwować przejściowe deformacje pędów z powodu przymrozków. Jarosławiec, 20 kwietnia 2017, godz. 6:30, fot Szymon Łączny, Marcin Łański Faza rozwojowa w jakiej aktualnie znajdują się rośliny rzepaku to okres intensywnego uwodnienia komórek, dlatego zjawiskiem dość często spotykanym są pęknięcia łodyg, które jednak w tym sezonie spotęgowane zostały przymrozkami i w efekcie finalnym nie trudno o znalezienie roślin z takimi uszkodzeniami. Jarosławiec, 20,21 kwietnia 2017, pęknięcia łodyg roślin rzepaku ozimego, fot Szymon Łączny, Marcin Łański
Jarosławiec, 20-21 kwietnia 2017, pęknięcia łodyg roślin rzepaku ozimego, fot Marcin Łański, Szymon Łączny Takie pęknięcia łodyg stają się otwartą bramą do infekcji chorób grzybowych. Szczególnie obecnie występujące warunki pogodowe chłodna i wilgotna aura są optymalne do rozwoju szarej pleśni. Jarosławiec, 21 kwietnia 2017, wczesne symptomy szarej pleśni, fot. Szymon Łączny Jednocześnie na plantacjach niechronionych jeszcze wiosną można obserwować rozwój na liściach suchej zgnilizny kapustnych. Grzybnia tego patogena już w temperaturze powyżej 0 C przerasta z plam na blaszkach liściowych (zdjęcie poniżej) poprzez ogonki do formującej się łodygi (S. Kryczyński, Z. Weber, 2011). Rozwój suchej zgnilizny kapustnych na łodydze sprowadza się do infekcji wiązek przewodzących - ograniczenia i dalej całkowitego zahamowania przepływu wody i składników pokarmowych, przedwczesne dojrzewanie, wyleganie i osypywanie się nasion.
Jarosławiec, 21 kwietnia 2017, objawy suchej zgnilizny kapustnych, fot. Szymon Łączny W najbliższym czasie należy więc przygotować się do wykonania zabiegu fungicydem w fazie kwitnienia rzepaku ozimego, do którego zalecam użycie sprawdzonego i wysoce skutecznego produktu Pictor 400 SC w dawce 0,5 l/ha w fazie pełni kwitnienia/opadania pierwszych płatków kwiatowych. Chłody jakie obserwujemy spowodowały również przemijające przebarwienia pędów rzepaku ozimego (zdjęcie poniżej) oraz w innych uprawach, najsilniej przebarwienia są widoczne na roślinach niedożywionych azotem - w celu szybszej regeneracji warto wykonać zabiegi dokarmiania dolistnego w momencie ustąpienia przymrozków. W przypadku ocieplenia należy spodziewać się intensywnych nalotów słodyszka rzepakowego w momencie przekroczenia progu szkodliwości warto sięgnąć po insektycyd Fastac Active 050 ME i zastosować go w dawce 0,2-0,3 l/ha do fazy luźnego kwiatostanu/żółtego pąka. Pamiętajmy by w podjęciu decyzji o terminie zabiegu mieć na uwadze również bezpieczeństwo owadów zapylających. Jarosławiec, 21 kwietnia 2017, przebarwienia pędów rzepaku ozimego oraz słodyszek rzepakowy (z prawej) fot. Szymon Łączny
Zboża ozime znajdują się w następujących fazach rozwojowych: - żyto ozime: drugie/trzecie kolanko BBCH 32-33 - pszenżyto ozime, jęczmień ozimy: pierwsze/drugie kolanko BBCH 31-32 - pszenica ozima: pierwsze kolanko BBCH 31 Pogoda niejednokrotnie uniemożliwiła zastosowanie regulatora wzrostu, tak więc po ustąpieniu przymrozków bardzo ważne jest wykonanie takiego zabiegu, do którego polecam wykorzystanie dwuskładnikowego preparatu Medax Max. Wzrost i rozwój roślin zbóż został spowolniony w związku z niskimi temperaturami, jednak można obserwować rozwój chorób grzybowych dla których takie warunki są niemalże optymalne: łamliwość źdźbła zbóż, fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła, rdza żółta, rynchosporioza, plamistość siatkowa. Poniżej przykład temperatur w jakich rozwijają się różne gatunki grzybów z rodzaju Puccinia występujących w pszenicy (Fitopatologia Tom 2, red. S. Kryczyński, Z. Weber, PWRiL Poznań 2011). Takie dane znajdują odzwierciedlenie na polu w Jarosławcu gdzie już można zaobserwować intensywne porażenie rdzą żółtą pszenżyta ozimego. Rdza żółta w początkowych fazach rozwojowych pojawia się w postaci chlorotycznych plam z koncentrycznie ułożonymi żółtymi i jasnozielonymi strefami, na których pojawiają się koncentrycznie ułożone żółte uredinia. W zależności od warunków pogodowych porażone liście zamierają, a na wyżej położonych liściach występują owalne, chlorotyczne plamy
przechodzące w smugi i paski. Wydłużone, chlorotyczne pasy są ograniczone unerwieniem liści, a na nich w rzędach ułożone są żółte uredinia. Długość żółtych pasów może sięgać do 10 cm (S. Kryczyński, Z. Weber, 2011). Jarosławiec, 20 kwietnia 2017, objawy rdzy żółtej i brunatnej w pszenżycie ozimym, fot. Szymon Łączny, Marcin Łański Jarosławiec, 20 kwietnia 2017, objawy rdzy żółtej w pszenżycie ozimym, fot. Szymon Łączny, Marcin Łański
Jarosławiec, 20 kwietnia 2017, objawy mączniaka prawdziwego w pszenżycie ozimym, fot. Szymon Łączny, Marcin Łański Jarosławiec, 20 kwietnia 2017, objawy plamistości siatkowej w jęczmieniu ozimym (po prawej), fot. Szymon Łączny Warto zwrócić uwagę na fakt utrzymującej się wysokiej zdrowotności roślin jęczmienia ozimego po zastosowaniu fungicydu donasiennego Systiva 333 FS (zdjęcie powyżej po lewej). W przypadku żyta ozimego można zaobserwować pierwsze objawy rynchosporiozy są to soczewkowate/owalne plamy początkowo koloru szaroniebieskiego, niebieskozielonego, przybierające w późniejszym okresie barwę jasnobrązową z bardzo wyraźną brunatną obwódką na roślinach jęczmienia, a na roślinach żyta ta obwódka wokół plamy jest bardzo słabo zaznaczona (S. Kryczyński, Z. Weber, 2011).
Jarosławiec, 21 kwietnia 2017, objawy rynchosporiozy w życie ozimym, fot. Szymon Łączny Należy więc w momencie ocieplenia niezwłocznie wykonać zabiegi fungicydowe T1 na plantacjach, gdzie jeszcze takiego zabiegu nie wykonano. W tym celu warto sięgnąć po preparaty oparte o epoksykonazol substancję wysoce skuteczną w ochronie przed rdzą żółtą i całym szeregiem pozostałych chorób grzybowych. Mieszanina epoksykonazolu i fenpropimorfu Duett Star 334 SE 1,0 l/ha skutecznie zabezpieczy plantację przed rdzą, mączniakiem i innymi chorobami. Wzbogacenie tej mieszaniny o metrafenon w Capalo 337,5 SE 1,5 2,0 l/ha zapewni kompleksową ochronę łącznie z łamliwością podstawy źdźbła. Na plantacjach, intensywnie rosnących, gdzie wykonano już zabieg T1 warto przygotować się do zabiegu T2. W tym segmencie polecam kompletne rozwiązania dwu- i trzy- składnikowe: Priaxor 0,7-1,0 l/ha, Adexar Plus 1,25-1,5 l/ha czy Tocata Duo 0,8-1,0 l/ha. Jarosławiec, 21 kwietnia 2017, uszkodzenia (po lewej) w życie ozimym spowodowane żerowaniem chrząszczy skrzypionki (po prawej), fot. Szymon Łączny Warto mieć na uwadze również ochronę plantacji zbóż ozimych przed szkodnikami skrzypionkami i mszycami. Mimo chłodów można było zaobserwować liczne uszkodzenia blaszek liściowych spowodowane żerowaniem dorosłych osobników skrzypionek. W pszenicy ozimej i jęczmieniu jarym warto zastosować mieszaninę preparatu kontaktowego i systemicznego: Fastac Active 050 ME 0,2 l/ha + Bi 58 Nowy 400 EC 0,5 l/ha. To co czeka nas w najbliższym czasie to zabieg herbicydowy w zbożach jarych. Plantacje jęczmienia jarego znajdują się obecnie w fazie szpilkowania do fazy krzewienia. Faza od trzeciego liścia do całkowicie rozwiniętego liścia flagowego to czas kiedy możemy zastosować Biathlon 4D w dawce 50 g/ha z adiuwantem DASH 0,5 l/ha. Warto wybrać taki termin zastosowania herbicydów w uprawach zbóż jarych by zastosowana ciecz opryskowa miała możliwość dotarcia do blaszek liściowych chwastów i dobrego ich pokrycia.
Jarosławiec, 21 kwietnia 2017, jęczmień jary, fot. Szymon Łączny Poniżej widok plantacji roślin strączkowych (bobowatych) po zastosowaniu herbicydu Stomp Aqua w dawce 2,5 l/ha w grochu i 2,6 l/ha w łubinach bezpośrednio po siewie. Jarosławiec, 24 kwietnia 2017, łubin wąskolistny i żółty w fazie 1-2 liścia właściwego, fot. Szymon Łączny Jarosławiec, 24 kwietnia 2017, groch w fazie 1-2 liścia właściwego, fot. Szymon Łączny
Jarosławiec, 24 kwietnia 2017, rośliny buraka cukrowego w fazie liścieni, pożółknięta w efekcie przymrozków (po lewej), fot. Szymon Łączny Siewy buraków cukrowych w rejonie zostały praktycznie zakończone. Niestety ale tak jak i w innych uprawach przymrozki wpłynęły negatywnie na stan plantacji. Trwają wschody i właśnie w fazie wschodów roślin są najbardziej wrażliwe na niską temperaturę, która pokrzyżowała również strategie ochrony herbicydowej. Decyzje odnośnie zabiegów herbicydowych należy podejmować w oparciu o indywidualną sytuacje na polu inspektorzy pracujący w cukrowniach powszechnie odradzają zabiegów w przypadku występowania przymrozków. W sytuacji zabiegów opóźnionych kiedy chwasty przekroczyły fazę liścieni dopuszcza się wykonywanie zabiegów w systemie tzw. splittingu czyli zwiększenie dawek o około 20-30 % i podzielenie ich następnie pomiędzy dwa zabiegi po połowie i wykonanie zabiegów w odstępie 2-3 dni. Zalecam włączenie do systemów ochrony preparaty oparte o chlorydazon tj. Pyramin Turbo 520 SC szczególnie do podniesienia skuteczności zwalczania chwastów rumianowatych, rdestów, przetaczników, i chinomerak w preparacie Kosynier 420 SC dodatkowo przytulia czepna i blekot pospolity. Do zwalczania chwastów jednoliściennych np. chwastnica jednostronna lub perz warto zastosować Focus Ultra 100 EC. Jarosławiec, Paul-Pon, 24 kwietnia 2017, plantacja kukurydzy zasiana 21 kwietnia, fot. Szymon Łączny Trwają siewy kukurydzy. Wysoka wilgotność gleby i przelotne opady deszczu sprawiają, że obserwujemy bardzo dobre warunki do działania herbicydów doglebowych. Zalecam sięgnąć po dwuskładnikowy herbicyd Wing-P 462,5 EC i zastosowanie go bezpośrednio po siewie w dawce 4,0 l/ha. W sytuacji przewidywanej silnej presji ze strony samosiewów rzepaku warto rozważyć połączenie Wing-a z podobnym herbicydem doglebowym zwalczającym samosiewy rzepaku lub wykonanie poprawkowego zabiegu nalistnego preparatem Mocarz 75 WG z adiuwantem olejowym.