Dokumentacja techniczno-ruchowa ZAWORÓW ZWROTNYCH ZABEZPIECZAJĄCYCH PRZED WTÓRNYM SKAŻENIEM (ANTYSKAŻENIOWYCH) Nr kat. 1300 Zatwierdził do stosowania Prezes Fabryki JAFAR S.A. Nieprzestrzeganie przez użytkownika wskazówek i przepisów zawartych w niniejszej dokumentacji techniczno-ruchowej zwalnia producenta od wszelkich zobowiązań i gwarancji. Ze względu na ciągły rozwój firmy zastrzegamy sobie prawo do modyfikacji i zmian konstrukcyjnych przedstawianego produktu. DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA 01-2016
SPIS TREŚCI 1 OPIS TECHNICZNY... 3 1.1 NAZWA I CECHY WYROBU... 3 1.2 PRZEZNACZENIE... 3 1.3 CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA... 3 2 KONSTRUKCJA... 4 2.1 OPIS KONSTRUKCJI ARMATURY... 4 2.2 MATERIAŁY.... 5 2.3 WYMIARY... 6 2.4 NORMALIZACJA... 7 2.5 ZASADY ZAMAWIANIA... 7 2.6 WYKONANIE I ODBIÓR... 8 2.7 ZNAKOWANIE... 8 3 ZABEZPIECZANIE MAGAZYNOWANIE TRANSPORT... 8 3.1 POWŁOKI OCHRONNE... 8 3.2 PAKOWANIE... 8 3.3 MAGAZYNOWANIE... 8 3.4 TRANSPORT... 8 4 MONTAŻ I INSTALACJA... 9 4.1 WYTYCZNE MONTAŻU... 9 4.2 INSTRUKCJA MONTAŻU... 9 4.3 EKSPLOATACJA... 10 4.4 PRZEPISY B.H.P... 10 5 WARUNKI GWARANCJI... 10 DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA 01-2016 2
1 OPIS TECHNICZNY 1.1 NAZWA I CECHY WYROBU Przedmiotem niniejszej DTR są: Zawory zwrotne (antyskażeniowe) zabezpieczające przed wtórnym skażeniem typu EA z przyłączami gwintowanymi oraz kołnierzowymi. 1.2 PRZEZNACZENIE Zawory zwrotne zabezpieczające przed wtórnym skażeniem (antyskażeniowe) typu EA nr kat 1300 przeznaczone są do zabezpieczenia sieci przed skażeniem w wypadku przepływu zwrotnego podczas transportu wody w instalacjach wodociągowych w zakresie ciśnienia do 1,6MPa i temperatury do +70ºC. 1.3 CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA Zawory zwrotne przeznaczone są do zabezpieczenia sieci przed skażeniem płynami mogącymi zanieczyścić ją w przypadku wystąpienia przepływu zwrotnego. - zakres stosowanych średnic DN15 DN50 - dla zaworów z kielichami gwintowanymi; DN50 DN200 - dla zaworów kołnierzowych; - max prędkość przepływu medium: 4m/sek.; - max ciśnienie pracy (PS): 1,0MPa dla wersji gwintowanej; 1,6MPa dla wersji kołnierzowej; - max temperatura pracy (TS): 70ºC. Wykonane zgodnie z norma PN-EN 13959: 2005 norma produktowa odnosząca się do zaworów zapobiegających zanieczyszczeniu wody do picia o średnicach DN6 do DN250 rodzina E typ A, B, C, i D. Szczególną cechą zaworów zwrotnych antyskażeniowych jest: - cicha praca, - małe straty ciśnienia, - bardzo dobra szczelność pod niskim ciśnieniem, - nie generuje uderzeń hydraulicznych, - posiada dwa otwory z zaworami kulowymi, - posiada rewizję pozwalającą odprowadzić wodę zalegającą w zaworze. Zgodnie z normą PN-EN 1717: 2003 zawory typu EA z możliwością nadzoru stosuje się do ochrony instalacji wody przeznaczonej do picia przed skażeniem płynami kategorii 2. Zawory antyskażeniowe mogą być używane jako armatura zwrotna w instalacjach wewnętrznych, między wodomierzem a odbiornikiem, zasadniczo na rurociągach ułożonych poziomo. Zawór posiada na korpusie zaznaczony strzałką kierunek przepływu. Kołnierze wykonane są zgodnie z PN- EN 1092-2: 1999 o wymiarach odpowiednich dla przyjętych ciśnień nominalnych. Wartości ciśnień nominalnych PN: -0,6MPa; -1,0MPa; -1,6MPa. Przyłącza zaworów antyskażeniowych mosiężnych kielichowych nr kat. 1300 przygotowane są do montażu rur gwintowanych o wielkości gwintu rurowego calowego: ½ ; 1 ; 1 ¼ ; 1 ½ ; 2 zgodnie z PN-EN 10226-1: 2006. Długość zabudowy zaworów antyskażeniowych kołnierzowych i kielichowych gwintowanych zgodnie z tabelą wymiarów. DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA 01-2016 3
Poniżej wykresy strat ciśnienia zaworu przy PN10 oraz PN16. 10,0 WYKRES STRAT CIŚNIENIA DLA ZAWORÓW 1300 PN10 m H2O DN15 DN20 DN25 DN32 DN40 DN50 1,0 0,1 0,1 1 10 m 3 /h 100 WYKRES STRAT CIŚNIENIA DLA ZAWORÓW 1300 PN16 10,0 m H 2 O 1,0 DN50 DN65 DN80 DN10 DN12 DN15 DN20 0,1 1 10 100 1000 m 3 /h 10000 2 KONSTRUKCJA 2.1 OPIS KONSTRUKCJI ARMATURY Zawory zwrotne antyskażeniowe typu EA dostarczane przez F.A. JAFAR S.A. są wykonywane w zależności od sposobu połączenia z rurociągiem jako kielichowe gwintowane lub kołnierzowe. Zawory zwrotne antyskażeniowe zbudowane są z korpusu w kształcie rury, pokrywy w przypadku zaworów żeliwnych i zespołu grzyba stanowiącego zawieradło. Korpusy zaworów kielichowych gwintowanych wykonane są z DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA 01-2016 4
mosiądzu, a kołnierzowych z żeliwa. Wszystkie zawory posiadają w korpusie element zamykający w postaci grzybka z uszczelnieniem gumowym. Osadzony na sprężynie grzyb umieszczony jest w prowadnicy pozwalającej na jego posuwisto-zwrotny ruch. Grzyb i prowadnica w przypadku zaworów kielichowych wykonane są z tworzywa sztucznego POM, a w zaworach kołnierzowych z mosiądzu. Gniazdo uszczelnienia grzyba w każdym wypadku jest mosiężne. Grzyb w korpusie wmontowany jest po stronie wylotowej, co pozwala pod wpływem energii przepływu wody na przesuwanie podpartego sprężyną grzyba od gniazda w celu otwarcia zaworu. Po ustaniu przepływu sprężyna samoczynnie przesuwa grzyb w kierunku gniazda zamykając zawór i zabezpieczając przed przepływem zwrotnym. W korpusach zaworów antyskażeniowych wykonane są gwintowane otwory rewizyjne przed i za grzybem. Zawory zamontowane na poziomym odcinku rurociągu powinny mieć otwory rewizyjne w korpusie skierowane do góry Otwory rewizyjne zaślepione korkami w zaworach mosiężnych lub w przypadku zaworów kołnierzowych zamknięte zaworami spustowymi pozwalają na prowadzenie nadzoru przez wykonywanie poboru próbek. Ponadto zawory antyskażeniowe żeliwne posiadają w dolnej części korpusu wyczystkę umożliwiającą spust pozostałości w rurociągu lub płukanie zaworu po czynnościach serwisowych. Wszystkie powierzchnie żeliwne wewnętrzne i zewnętrzne zaworu zabezpieczone są antykorozyjnie przez pokrywanie proszkową farbą epoksydową. 2.2 MATERIAŁY. Wykaz materiałów użytych do budowy zaworów zwrotnych antyskażeniowych podano w tabeli Lp. Nazwa części Materiał Norma 1 Korpus Żeliwo EN-GJS-400-15 PN-EN 1563: 2012 1a Korpus Mosiądz CuZn39Pb1Al-B PN-EN 1982: 2010 2 Pokrywa Żeliwo EN-GJS-400-15 PN-EN-1563: 2012 3 Prowadnica Mosiądz CuZn39Pb1Al-B PN-EN 1982: 2010 3a Prowadnica POM Katalog Producenta 4 Grzyb Mosiądz CuZn39Pb1Al-B PN-EN 1982: 2010 4a Grzyb POM Katalog Producenta 5 Sprężyna Stal 1.4301 PN-EN 10088-1: 2014 6 Nakrętka podporowa Mosiądz CuZn39Pb1Al-B PN-EN 1982: 2010 7 Pierścień ustalający Stal 1.4301 PN-EN 10088-1: 2014 8 Wyczystka 9 Sworzeń 10 Płytka dociskowa 11 Uszczelka grzyba 12 Korek spustowy 13-15 Pierścień O-Ring 16 Śruba 17 Zaślepka śruby 18 Korek uszczelniający Mosiądz CuZn39Pb1Al-B PN-EN 1982: 2010 Stal 1.4301 PN-EN 10088-1: 2014 Stal 1.4301 PN-EN 10088-1: 2014 EPDM PN-EN ISO 1629: 2005 Mosiądz CuZn39Pb1Al-B PN-EN 1982: 2010 EPDM PN-EN ISO 1629: 2005 Stal Fe/Zn5 lub stal nierdzewna PN-EN ISO 4762: 2006 Parafina Katalog Producenta Mosiądz CuZn39Pb1Al-B PN-EN 1982: 2010 DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA 01-2016 5
2.3 WYMIARY Zawory zwrotne antyskażeniowe gwintowane DN Gw D L Masa [mm] [kg] 15 1/2" 26 65 0,13 20 3/4" 33 75 0,22 25 1" 40 90 0,37 32 5/4" 49 105 0,62 40 6/4" 56 120 0,78 50 2" 68 150 1,19 Zawory zwrotne antyskażeniowe kołnierzowe DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA 01-2016 6
DN L D [mm] K d l x n Masa [kg] 50 200 165 125 102 19x4 11,0 65 240 185 145 122 19x4 13,5 80 260 200 160 138 19x8 17,0 100 300 220 180 158 19x8 23,0 150 400 285 240 212 23x8 42,0 200 500 340 295 268 23x8 57,5 2.4 NORMALIZACJA PN-EN 1074-1: 2002 Armatura wodociągowa. Wymagania użytkowe i badania sprawdzające. Wymagania ogólne. PN-EN 1074-3: 2002 Armatura wodociągowa. Wymagania użytkowe i badania sprawdzające. Armatura zwrotna. PN-89/H-02650 Armatura i rurociągi. Ciśnienia i temperatury. PN-EN 1092-2: 1999 Kołnierze i ich połączenia. Kołnierze okrągłe do rur, armatury, łączników i osprzętu z oznaczeniem PN. Kołnierze żeliwne. PN-EN19: 2005 Armatura przemysłowa. Znakowanie armatury metalowej PN-EN 12266-1: 2012 Armatura przemysłowa. Badania armatury. Badania ciśnieniowe, procedury badawcze i kryteria odbioru. Wymagania obowiązkowe. PN-EN 1559-1: 2011 Odlewnictwo. Warunki techniczne dostawy. Postanowienia ogólne. PN-EN 1563: 2012 Odlewnictwo. Żeliwo sferoidalne. PN-EN 1370: 2012 Odlewnictwo. Badanie chropowatości powierzchni za pomocą wzorców wzrokowo-dotykowych. PN-EN 10088-1: 2014 Stale odporne na korozję. Gatunki stali odpornych na korozję. PN-74/H-84032 Stal sprężynowa. Gatunki. PN-EN 1982: 2010 Miedź i stopy miedzi. Gąski i odlewy. PN-EN 12420: 2002 Miedź i stopy miedzi. Odkuwki.. PN-ISO 965-1: 2001 Gwinty metryczne ISO ogólnego przeznaczenia. Tolerancje. Zasady i dane podstawowe. PN-EN ISO 4762: 2006 Śruby z łbem walcowym z gniazdem sześciokątnym. PN-EN 10204: 2006 Wyroby metalowe. Rodzaje dokumentów kontroli. PN-ISO 1629: 2005 Kauczuki lateksy. Nazewnictwo. PN-EN 1717: 2003 Ochrona przed wtórnym zanieczyszczeniem wody w instalacjach wodociągowych i ogólne wymagania dotyczące urządzeń zapobiegających zanieczyszczaniu przez przepływ zwrotny. PN-EN 12729: 2005 Urządzenia zapobiegające zanieczyszczeniu wody do picia w wyniku przepływu zwrotnego - Izolator przepływów zwrotnych z możliwością nadzoru, z obniżoną strefą ciśnienia Rodzina B Typ A PN-EN 13959: 2005 Zawory zapobiegające zanieczyszczeniu wody o średnicach DN 6 do DN 250 - rodzina E - typ A, B, C i D PN-EN ISO 12944-5: 2009 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Ochronne systemy malarskie 2.5 ZASADY ZAMAWIANIA Armatura wodociągowa należy do armatury przemysłowej określonego przeznaczenia, dlatego w zamówieniu należy podawać: - numer katalogowy, - przeznaczenie, np. do instalacji wodociągowych, poza tym - średnicę nominalną - w/g PN-EN ISO 6708: 1998; - ciśnienie nominalne - w/g PN-89/H 02650; DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA 01-2016 7
- rodzaj materiału korpusu - w/g PN-EN 1563: 2012 lub PN-EN 1982: 2010 - max temperaturę roboczą - w/g PN-89/H 02650. 2.6 WYKONANIE I ODBIÓR Zawory antyskażeniowe o numerze katalogowym 1300 są odbierane i wykonane zgodnie z: PN-EN 1074-3:2002 (Armatura wodociągowa. Wymagania użytkowe i badania sprawdzające. Armatura zwrotna) oraz PN-EN 12266-1:2007 (Armatura przemysłowa. Badania armatury). Próbie szczelności są poddawane wszystkie zawory (100%) Sprawdzana jest szczelność zewnętrzna korpusu i szczelność zamknięcia przy niskim i wysokim ciśnieniu. 2.7 ZNAKOWANIE Znakowanie zaworów odpowiada wymaganiom normy: PN-EN-19: 2005, PN-EN-1074-1: 2002. Korpusy zaworów antyskażeniowych posiadają oznaczenie umieszczone na przedniej i tylnej ścianie komory korpusu, które obejmuje następujące dane: - rodzaj zaworu (określony numerem normy na wyrób) - średnica nominalna - ciśnienie nominalne - rodzaj materiału korpusu - znak firmowy producenta Poza tym w miejscu wskazanym w dokumentacji umieszcza się tabliczkę identyfikacyjną zawierającą następujące dane: - nazwa i znak firmy - numer kolejny wyrobu - klasa temperatury uszczelnień - znak budowlany B i/lub znak CE (gdzie ma zastosowanie) - typ wyrobu. 3 ZABEZPIECZANIE MAGAZYNOWANIE TRANSPORT 3.1 POWŁOKI OCHRONNE Wszystkie powierzchnie żeliwne wewnętrzne i zewnętrzne zabezpiecza się farbą epoksydową nakładaną elektrostatycznie. Farba posiada atest dopuszczający do kontaktu ze środkami spożywczymi. Grubość warstwy pokrycia antykorozyjnego wynosi min. 250µm. Przygotowanie powierzchni odlewów do nanoszenia powłoki epoksydowej zgodnie z dokumentacją techniczną i normą PN-EN ISO 12944-5: 2009. 3.2 PAKOWANIE Zawory zwrotne antyskażeniowe pakowane są na EURO paletach (1200x800) i zabezpieczone termokurczliwym kapturem. 3.3 MAGAZYNOWANIE Zawory zwrotne antyskażeniowe należy przechowywać w pomieszczeniach krytych. 3.4 TRANSPORT Zawory zwrotne należy transportować krytymi środkami transportu, dla wielkości DN65 do DN200 stosować zawiesia taśmowe z zabezpieczeniem przed możliwością obrócenia się armatury. DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA 01-2016 8
4 MONTAŻ I INSTALACJA 4.1 WYTYCZNE MONTAŻU Zawory zwrotne antyskażeniowe typu EA kołnierzowe i gwintowane o numerze katalogowym 1300 mogą być zabudowane w rurociągach nadziemnych na instalacjach poziomych w konfiguracji podanej na poniższym rysunku. Zawory kołnierzowe są przystosowane do montażu pomiędzy kołnierze rurociągu, których wymiary odpowiadają kołnierzom zaworów. Zawory gwintowane posiadają przyłącze pozwalające na podłączenie rury przewodzącej przez połączenie gwintowe. Podczas montażu należy zwrócić uwagę, by wykonywana instalacja nie narażała armatury (zaworu) na naprężenia zginające lub rozciągające wynikające z ich obciążenia masą nie podpartego rurociągu. Zaleca się wykonywanie czynności montażowych z uwzględnieniem kompensacji rurociągu od temperatury i ciśnienia. Zawór zmontowany i dostarczony przez producenta jest gotowy do montażu na instalacji. Prace związane z demontażem elementów zaworu prowadzone bez należytej staranności mogą spowodować utratę jego szczelności. 4.2 INSTRUKCJA MONTAŻU Przystępując do montażu armatury należy sprawdzić dokumentację techniczno-handlową tj. zastosowanie dla mediów i parametry pracy rurociągu w którym ma być zamontowana z danymi deklarowanymi przez producenta. Każda zmiana warunków eksploatacji wymaga konsultacji z producentem armatury. Przed przystąpieniem do montażu należy usunąć zaślepienia przelotu głównego, sprawdzić stan powierzchni wewnętrznych zasuwy i w razie potrzeby dokładnie przemyć wodą. Uwaga! W przypadku mechanicznego uszkodzenia wyrobu nie instalować na rurociągu. DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA 01-2016 9
Sposób montażu zaworu antyskażeniowego przedstawia poniższy rysunek: Przykładowy montaż zaworu na instalacji. 4.3 EKSPLOATACJA Zawory zwrotne antyskażeniowe gwintowane i kołnierzowe należy eksploatować zgodnie z wymaganiami dotyczącymi armatury zwrotnej, tzn. w położeniu pokazanym na schemacie zalecanych pozycji montażu. Celem zapewnienia pełnej sprawności eksploatacyjnej, zaleca się zawory okresowo (raz do roku) przepłukać czystą wodą. W celu zabezpieczenia przed zablokowaniem mechanizmu grzyba lub uszkodzeniem uszczelki zaleca się separować z przesyłanego medium twarde części stałe o wielkości powyżej 1mm przez stosowanie filtra umieszczonego przed zaworem. Przed i za zaworem powinny być zainstalowane zawory odcinające dla umożliwienia konserwacji; Bezpośrednio przed zaworem zaleca się stosować filtr; miejsce i sposób zabudowy powinien zapewniać swobodny dostęp do zaworu dla umożliwienia jego konserwacji i obsługi; Zawór nie może być usytuowany w miejscu narażonym na zalewanie; Urządzenie nie powinno być narażone na temperatury przekraczające dopuszczalny zakres pracy Przekroczenie granicznych parametrów pracy armatury może spowodować jej uszkodzenie, co wyklucza odpowiedzialność producenta w zakresie rękojmi. 4.4 PRZEPISY B.H.P Dla zaworów zwrotnych antyskażeniowych mają zastosowanie wytyczne i zalecenia ujęte w przepisach B.H.P wymaganiami dotyczące instalacji rurociągów i urządzeń zainstalowanych w: stacjach wodociągowych, siłowniach cieplnych, stacjach uzdatniania wody, oczyszczalniach ścieków, przepompowniach i innych obiektach oraz rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (stosowanie środków ochrony kończyn górnych, środków ochrony kończyn dolnych, środków ochrony głowy i odzieży ochronnej) szczególnie przy pracach w narażeniu na niskie lub wysokie temperatury. Eksploatowanie wyrobów niezgodne z przeznaczeniem jest niedopuszczalne. 5 WARUNKI GWARANCJI Na wyrób zmontowany i użytkowany zgodnie z powyższą DTR-ką producent udziela gwarancji. Warunki i okres gwarancji podany jest w karcie gwarancyjnej. DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA 01-2016 10