OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące podmiotu ubiegającego się o wpis nazwa inicjatywy nazwa podmiotu dokładny adres gmina powiat województwo Trzydziestoletnia działalność na rzecz rozpowszechniania polskiej kultury ludowej Zygmunt Kędzierski Przymuszewo 21, 89-506 Kęsowo Kęsowo tucholski telefon 888266926 adres strony internetowej - faks - adres e-mail kujawsko-pomorskie zygmunt.kedzierski.art@gmail.com 2. Charakter podmiotu Obywatele zorganizowani (zaznacz): w radach i komitetach utworzonych przez władze publiczne w radach i komitetach zorganizowanych z inicjatywy mieszkańców zebraniach wiejskich i sołectwach w organizacjach pozarządowych nieformalnych grupach obywatelskich indywidualne osoby 3. Rodzaj(e) podjętych działań na rzecz realizacji potrzeb społeczności lokalnej (zaznacz): realizacja zadań publicznych na zlecenie władz lokalnych działalność charytatywna i opiekuńcza działalność edukacyjna i wychowawcza działalność wspierająca rozwój społeczności lokalnej działalność na rzecz podniesienia warunków życia działalność na rzecz zachowania i rozwoju lokalnych wartości kultury i tradycji 1
4. Przedmiot działalności Zygmunt Kędzierski, twórca ludowy, człowiek o wielu talentach i ogromnej pasji, przez wiele lat swojego życia czynnie uczestniczy w życiu społeczno-kulturalnym naszego regionu. Człowiek ten potrafi zarazić swoją charyzmą i pasją ludzi wokół siebie, o czym świadczą liczne imprezy organizowane z jego udziałem. Silna więź z regionem oraz jego umiejętności promują okolice i zachęcają do pracy twórczej innych. 5. Opis działań Działalność Zygmunta Kędzierskiego można sklasyfikować następująco: - działalność dydaktyczna warsztaty oraz pogadanki zapoznające ludzi z tradycyjną sztuką ludową, tradycjami i zwyczajami, organizowane dla dzieci i młodzieży oraz osób starszych w celu zaznajamiania z historią i kulturą swojego regionu; w formie tabeli zostały przedstawione poniżej: Rok Wydarzenie Cel 1998 Interdyscyplinarne warsztaty rękodzieła i sztuki ludowej "Obrzędowość doroczna na Kaszubach" w Kaszubskim Uniwersytecie Ludowym w Wieżycy 2001 Warsztaty wykonywania ozdób choinkowych ze słomy - wykład na temat kultury Borów Tucholskich - nauka wykonywania tradycyjnych ozdób choinkowych ze słomy dla dzieci ze Szkoły Podstawowej w Kiełpinie (powiat Tucholski) 2001 Warsztaty malarstwa na szkle - nauka tradycyjnego malarstwa na szkle w Lubni 2002 Warsztaty z lepienia z gliny - nauka wykonywania rzeźby oraz naczyń z gliny dla dzieci ze Szkoły Podstawowej w Kiełpinie (powiat tucholski) 2004 Warsztaty rzeźby - nauka rzeźby w drewnie podczas ferii zimowych w gminie Kęsowo 2006 Warsztaty wykonywania ozdób choinkowych ze słomy 2008 Warsztaty rzeźbiarsko - malarskie "Twórczy umysł, zręczne ręce i zaczarowane serce" - nauka wykonywania tradycyjnych ozdób choinkowych ze słomy dla uczestników programu Akademia Polskiej Sztuki Ludowej w Młodzieżowym Domu Kultury w y - nauka w wiejskim domu kultury w Kosobudach malowania na szkle oraz rzeźby w drewnie dla dzieci i młodzieży 2013 Warsztaty malarstwa na szkle - nauka tradycyjnego malowania na szkle 2
dla kobiet ze wsi Nowe Ostrowite - działalność społeczna organizacja plenerów w Gminie Kęsowo oraz warsztatów, zaangażowanie w działalność publiczną i charytatywną Rok 1984-2013 1996-2013 Działanie Organizacja plenerów rzeźbiarsko-malarskich w Gminie Kęsowo Bezinteresowne zaangażowanie w działalność w Stowarzyszeniu Twórców Ludowych 1991 Przekazanie w darze 3 obrazów na szkle do Muzeum Etnograficznego w Toruniu 1995 Aktywna praca społeczna w Borowiackim Towarzystwie Kultury 1997 Działalność w społecznym ruchu kulturalnym w ramach Kujawsko-Pomorskiego Towarzystwa Kulturalnego (35-lecie KPTK) 1997 Pomysł i organizacja Ogólnopolskiego Konkursu dla Rzeźbiarzy Ludowych na Szopkę Bożonarodzeniową 1999 Organizacja, przygotowanie i przeprowadzenie I Samorządowych Dożynek Województwa Pomorskiego 1999 Ufundowanie nagród na III Pomorski Konkurs Plastyczny Jesień na Kaszubach 1999 Organizacja II Pielgrzymki do Kościoła Gdańskiego 2000 Przekazanie prac do Małej Galerii Sztuki Ludowej w Szkole Podstawowej w Kiełpinie 2003 Upowszechnianie i rozwój kultury 2004 Wsparcie imprezy z okazji Dnia Dziecka w Kęsowie 2004 Udział w I Rajdzie Rowerowym Na żurawiowych włościach 2004 Pomoc w organizacji uroczystości nadania imienia i wręczenia sztandaru Zespołowi Szkół Licealnych i Technicznych w Tucholi 2004 Ofiarowanie darów na aukcję i loterię fantową, z których dochód był przeznaczony na zakup tóg dla Senatu Wyższej Szkoły Zarządzania Środowiskiem w Tucholi 2009 Ofiarowanie dzieł sztuki na coroczną licytację na rzecz Hospicjum św. Małgorzaty w Tucholi 2012 Spotkania z twórcą ludowym w Arthol Galerii w y 2012 Pomysł i organizacja wymiany sztuki ludowej regionu Borów Tucholskich i Białostocczyzny 3
- działalność kulturowa organizacja wystaw oraz udział w wystawach i plenerach na terenie całego kraju i poza granicami, wyróżnienia oraz udział w konkursach, współpraca z muzeami i innymi ośrodkami kultury Rok Wystawy 1985 VI Wojewódzki Przegląd Plastyki Amatorskiej w y 1988 Wystawa rzeźby Ziemia bliska sercu w Toruniu 1988 Wystawa amatorskiej rzeźby sakralnej w Chojnicach 1988 Wystawa pokonkursowa "Współczesna sztuka ludowa Kaszub" w y 1989 Wystawa zbiorowa sztuki ludowej twórców z Chojnic i Regionu Kaszub w Muzeum Historii Bitwy Korsuńskiej w Korsuniu Szewczenkowskim 1989 Wystawa Dzieło Oskara Kolberga w sztuce ludowej w Radomiu 1989 Wystawa amatorskiej rzeźby sakralnej im. Juliana Rydzkowskiego w Chojnicach 1991 Wystawa pokonkursowa Ludowa rzeźba, malarstwo i dywany dwuosnowowe Polski Północnej w Toruniu 1993 Pokonkursowa wystawa sztuki ludowej Kaszub i Borów Tucholskich 1994 Wystawa sztuki ludowej z okazji 35.Dni Borów Tucholskich w Muzeum Borów Tucholskich w Tucholi 1995 Wystawa "Sztuka ludowa Kaszub i Borów Tucholskich" 1995 Wystawa indywidualna w Muzeum Okręgowym w y 1996 Ogólnopolska wystawa "Twórczość ludowa w religii, wierzeniach, zwyczajach, obrzędach" w Bukowinie Tatrzańskiej 2003 Wystawa zbiorowa "Malarstwo ludowe na szkle w Polsce" w Muzeum Etnograficznym w Toruniu 2003 Wystawa zbiorowa "Sztuka ludowa w Borach Tucholskich" w Galerii Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w y 2004 Wystawa "Igłą i Dłutem" w Muzeum Borów Tucholskich w Tucholi 2004 Wystawa indywidualna w Galerii Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w y 2004 Wystawa zbiorowa z okazji nadania imienia i przekazania sztandaru Zespołowi Szkół Licealnych i Technicznych w Tucholi, Tuchola 2005 Wystawa zbiorowa "Anioły w sztuce ludowej" w Muzeum Okręgowym w y 2006 Wystawa "Czas Wielkiej Nocy w Zwyczajach i Sztuce Ludowej", Muzeum Etnograficzne w Toruniu 2006 Wystawa twórczości ludowej i rękodzieła w y 2008 Wystawa "Kult świętych w religijności ludowej" w Muzeum Okręgowym w y 2009 Wystawa w Muzeum Borów Tucholskich w Tucholi 2009 Wystawa malarstwa na szkle w Ostrawie 2009 Wystawa twórczości ludowej "Sztuka niejedno ma imię" 2010 Wystawa sztuki ludowej Borów Tucholskich z okazji 51.Dni Borów Tucholskich w 4
Tucholi 2010 Wystawa "Sztuka w służbie liturgii" w Muzeum Borów Tucholskich w Tucholi 2011 Wystawa sztuki ludowej Borów Tucholskich z okazji 52.Dni Borów Tucholskich w Tucholi 2012 Wystawa "Ludowe Pasje", Muzeum Pierwszych Piastów w Lednicy 2012 Wystawa szopek bożonarodzeniowych w Czechach 2012 Wystawa sztuki ludowej w Tucholskim Ośrodku Kultury w Tucholi 2012 Wystawa prac twórców STL/o Bydgosko-Toruńskiego i twórców ludowych powiatu tucholskiego w Galerii Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Białymstoku 2012 Wystawa sztuki ludowej w Tucholi 2013 Wystawa "Sztuka ludowa w Borach Tucholskich" w Pałacu w Kobylnikach 2013 Wystawa w ramach Festiwalu Bałtyckiego w Kashamn w Szwecji 2013 Wystawa sztuki ludowej Borów Tucholskich z okazji jubileuszu 50-lecia Borowiackiego Towarzystwa Kultury w Tucholi Wystawa "Narodził się w Betlejemie", Muzeum Etnograficzne w Toruniu Rok Nagrody i wyróżnienia Miejsce 1985 Wyróżnienie w VI Wojewódzkim przeglądzie plastyki amatorskiej 1989 II nagroda w konkursie "Dzieło Oskara Kolberga w sztuce ludowej" Radom 1989 Nagroda specjalna w XIII Konkursie Współczesnej Sztuki Ludowej Kaszub 1991 III nagroda w Konkursie na Współczesna Ludową Rzeźbę, Malarstwo i Dywany dwuosnowowe Polski Północnej 1991 II nagroda w konkursie "Ludowa Rzeźba, Malarstwo i Dywany Dwuosnowowe Polski Północnej" 1993 Nagroda trzeciego stopnia w kategorii rzeźba w Konkursie Sztuki Ludowej Kaszub i Borów Tucholskich 1995 II nagroda w IV Międzywojewódzkim konkursie "Współczesna Ludowa Sztuka Kaszub" - malarstwo na szkle 1995 III nagroda w IV Międzywojewódzkim konkursie "Współczesna Ludowa Sztuka Kaszub" - rzeźba Chojnice Warszawa Toruń Chojnice 1997 Wyróżnienie w konkursie dla Twórców Ludowych "Św. Wojciech" Lednica 1997 II miejsce w konkursie "Męka, Śmierć i Zmartwychwstanie Chrystusa" Puck 1998 Wyróżnienie w V Międzynarodowym Konkursie "Współczesna Sztuka Ludowa Kaszub" 1998 Wyróżnienie w V Międzywojewódzkim konkursie "Współczesna Ludowa Sztuka Kaszub" - ptaki 1998 II nagroda w V Międzywojewódzkim konkursie "Współczesna Ludowa Sztuka Kaszub" - malarstwo na szkle 1998 I nagroda w V Międzywojewódzkim konkursie "Współczesna Ludowa Sztuka Kaszub" - przedmioty obrzędowe 5
1998 Wyróżnienie w II Międzywojewódzkim konkursie Współczesna Sztuka Ludowa Kaszub 2000 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie Gdańsk Toruń 2000 Wyróżnienie w konkursie na Milenijną Szopkę Bożonarodzeniową Gdańsk 2001 Wyróżnienie w III ogólnopolskim Konkursie na Szopkę Bożonarodzeniową 2001 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2002 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2003 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2004 Nagroda za udział w I Rajdzie Rowerowym na Żurawiowych Włościach 2004 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2005 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2005 Wyróżnienie za całokształt wystawionych prac w XI edycji konkursu Amatorskiej Rzeźby Sakralnej im. Juliana Rydzkowskiego 2005 II nagroda w V Ogólnopolskim konkursie dla rzeźbiarzy ludowych na szopkę bożonarodzeniową 2006 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2006 III miejsce w VIII edycji konkursu na Najpiękniejszą Szopkę Bożonarodzeniową Chojnice Kęsowo Chojnice Chojnice Tarnowskie Góry 2007 Nagroda w VII Międzynarodowym konkursie na zabawkę tradycyjną Bielsko- Biała 2007 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2008 Nagroda Specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Warszawa 2008 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2009 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2009 Medal 60-lecia Cepelii Warszawa 2010 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2011 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2012 Wyróżnienie w konkursie na twórcę Jarmarku Jagiellońskiego 2012 Lublin 6
2012 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie 2013 Nagroda Marszałka województwa Kujawsko-Pomorskiego w konkursie Rok Plener 1991 IX plener twórców ludowych i malarzy amatorów w Wieżycy 1992 X plener twórców ludowych i malarzy amatorów w Wieżycy 1993 XI plener twórców ludowych i malarzy amatorów w Wieżycy 1994 XII plener twórców ludowych i malarzy amatorów w Wieżycy 1997 III ogólnopolski plener malarsko - rzeźbiarski w Przerzeczynie Zdroju 1997 I ogólnopolski malarski "Uroki tysiącletniej Niemczy" w Niemczy 1998 Plener malarsko - rzeźbiarski w Przywidzu 1998 IV ogólnopolski plener malarsko - rzeźbiarski w Przerzeczynie Zdroju 1998 II ogólnopolski malarsko - rzeźbiarski "Uroki tysiącletniej Niemczy" w Niemczy 1998 XVI plener twórców ludowych i nieprofesjonalnych Kaszub i Kociewia w Wieżycy 1999 Plener papieski 1999 XVII plener twórców ludowych i nieprofesjonalnych Kaszub i Kociewia w Wieżycy 1999 Plener malarsko - rzeźbiarsko - tkacki w Przywidzu 1999 Międzynarodowy plener malarsko - rzeźbiarski w Jastarni 2000 Plener w "Czarcim Młynie" Grudziądz 2002 III plener rzeźbiarski "Podania i legendy Polskie" w Grudziądzu 2005 I plener rzeźbiarski w Rakowie 2006 Plener rzeźbiarski "Kapliczki Polskie" Bukowina Tatrzańska 2006 I ogólnopolski plener rzeźbiarsko - malarski w Tucholi 2007 IV międzynarodowy plener rzeźbiarsko - malarski w Bysławiu 2007 Ogólnopolski plener rzeźbiarsko - malarski "Uroki Borów Tucholskich" w Tucholi 2007 XXXI Plener twórczości regionalnej Pomorza 2008 Plener rzeźbiarski w Kosobudach 2008 V międzynarodowy plener malarsko - rzeźbiarski w Bysławiu 2008 Międzynarodowy plener z okazji XVII biesiady u Bartnika 2009 III międzynarodowy plener rzeźbiarski w Szydłowie 2009 Plener rzeźbiarsko - malarski w Raciąskim Młynie 2009 Plener rzeźbiarski "Aleja zbójników" w Węgierskiej Górce 2012 Plener "Rodzinne spotkania z rzeźbą w Janikowie" 2012 II międzynarodowy plener rzeźbiarski artystów nieprofesjonalnych "Pasje w drewnie ukryte" w Klukach Wśród wielorakich inicjatyw, jakie miały miejsce w czasie działalności Zygmunta Kędzierskiego, bardzo ważnym wydarzeniem dla artysty, także ze względu na osobiste, 7
wewnętrzne przeżywanie było współtworzenie Ołtarza Papieskiego w 1999 r. Wielki Ołtarz Papieski, zaprojektowany przez prof. Mariana Kołodzieja, powstał w Sopocie, by uczcić i godnie przyjąć Ojca Świętego Jana Pawła II w Ojczyźnie. Praca Zygmunta Kędzierskiego polegała tutaj na wykonaniu dwóch feretronów oraz figury św. Floriana, która została bardzo doceniona przez samego projektanta Ołtarza (wykonane prace prezentują załączone zdjęcia). Warto także wspomnieć, iż dzieło Zygmunta Kędzierskiego zostało w niecodzienny sposób docenione. Mowa tutaj o Kapliczce Matki Boskiej Pocieszenia, wykonanej na prywatne zlecenie, z którą wiąże się cudowna historia. Została ona wykonana na prośbę małżeństwa, które chciało upamiętnić stratę syna poprzez modlitwę przy owej kapliczce oraz pomoc finansową chłopcom, którzy chcieli zostać księżmi. Jeden z nich, po otrzymaniu takiej pomocy, bardzo chciał by jego chora matka doczekała jego święceń na kapłana. Swoją prośbę kierował w modlitwach do Matki Boskiej Pocieszenia z kapliczki artysty. Matka kapłana wyzdrowiała a świętej figurze zaczęto przypisywać cuda. Ów kapłan, chciał by jego obrazek prymicyjny przedstawiał Kapliczkę Zygmunta Kędzierskiego. Była to pierwsza zgoda, wyrażona przez Kościół Katolicki, na umieszczenie na obrazku współczesnego dzieła żyjącej osoby, nieprzedstawiającego świętego patrona (Historia opisana w artykule w miesięczniku Czwarty wymiar z października 2013 Rzeźby z duszą ). Należy nadmienić także, że Zygmunt Kędzierski posiada dużą ilość swoich dzieł w zbiorach muzeów w całej Polsce. Na przykład, prace, jakie posiada Muzeum Etnograficzne w Toruniu liczą około sześćdziesięciu obiektów muzealnych. - działalność promocyjna promocja i reprezentowanie kultury regionu Borów Tucholskich i Kaszub w kraju i za granicą poprzez udział w imprezach i osiągnięcia twórcze Rok Wydarzenie 1993 Odpust św. Bartłomieja "Zatrzymać przed odlotem" w Gdańsku 2001 775-lecie miasta Wittenburg 2001 V Ogólnopolski konkurs plastyczny dla dzieci i młodzieży "Ziemia Kaszubska słoneczna i czysta" 2003 Popularyzacja tradycyjnej sztuki ludowej 2005 Dni Folkloru w ramach 46.Dni Borów Tucholskich 2006 Targi sztuki ludowej w Żywcu podczas 43.Tygodnia Kultury Beskidzkiej 2006 Udział w konkursie sztuki ludowej podczas 7.Dni Europejskiej Kultury Ludowej w Częstochowie 2006 39.Ogólnopolskie targi sztuki ludowej w Kazimierzu Dolnym 2006 Impreza plenerowa z okazji "Lato w parkach krajobrazowych" w Barłogach 2007 40. Jubileuszowe ogólnopolskie targi sztuki ludowej w Kazimierzu Dolnym 2009 Promowanie sztuki regionalnej na XXXII Turnieju Gawędziarzy Ludowych Kaszub i Kociewia 2009 Prezentowanie sztuki ludowej w Jerozolimie (realizacja wyjazdu Urząd Marszałkowski w Toruniu) 8
2009, 2011-2013 Jarmark Gwiazdkowy w Poczdamie (wyjazd realizowany przez Starostwo Powiatowe w Tucholi) 2012 Udział w konferencji "Kultura, integracja społeczna, rozwój" w Warszawie 2012 Udział w Dożynkach Prezydenckich w Spale 2013 Wyjazd do Szwecji (organizowany przez Kaszubski Uniwersytet Ludowy), 2013 Udział w V Dniu Kultury Polskiej w Niemczech 6. Ocena efektów wdrożenia projektu dla zaangażowania mieszkańców w realizację zadań publicznych Zygmunt Kędzierski jest twórcą ludowym silnie związanym z regionem, w którym żyje i tworzy. Specjalizuje się w dziedzinie rzeźby ludowej i malarstwa na szkle. Jego dzieła poruszają tematy sakralne oraz obyczajowe dawnej wsi. Najbliższa społeczność zyskała z jego inicjatywy nie tylko wiedzę i świadomość kultury polskiej, ale także współuczestniczy i jednoczy się w tworzeniu swojej małej ojczyzny. Dzięki staraniom i chęciom do wspólnej pracy całej społeczności, teren Gminy Kęsowo zdobią liczne kapliczki, a ludzie, poznając tajniki sztuki ludowej, rozwijają skrzydła i odkrywają swoje talenty, chociażby poprzez uczestnictwo w corocznym gminnym konkursie na palmę wielkanocną. Dzięki jego staraniom, bardzo duża część naszej historii, tradycji i obrzędowości przetrwała, będąc przekazaną młodym osobom. Poza działalnością twórczą, Zygmunt Kędzierski jest także społecznikiem o wielkim sercu. Jego zapał potrafił jednoczyć i skłaniać do działania, nie tylko jednostki, ale także całe rzesze ludzi. Wszystkie wydarzenia wspomniane w poprzednim punkcie, to fakty dokonane, jednak Zygmunt Kędzierski, mimo wieku nie zatrzymuje się nadal aktywnie uczestniczy w życiu społecznym i kulturalnym regionu. Jego upór i talent organizacyjny sprawia, że wszystkie rozpoczęte inicjatywy dokonują się, z korzyścią dla obecnych jak i przyszłych pokoleń. Jego dzieło potwierdzają załączone rekomendacje i opinie oraz artykuły prasowe. 7. Oszacowanie nakładów poniesionych na organizację i realizację projektu Przez wiele lat działalności, Zygmunt Kędzierski współpracował z władzami Gminy Kęsowo, Powiatu Tucholskiego, oraz innymi jednostkami, które chętnie wspierały jego inicjatywy. Jednak duża część prac wykonywana była w czynie społecznym, gdyż szczere chęci i impuls do działania są czasem bardziej cenne, aniżeli środki finansowe. 8. Czy napotkali Państwo trudności, z którymi należało się zmierzyć, aby zrealizować projekt? Jedyną napotkaną trudnością, jest pokonanie bariery niechęci i apatii do jakichkolwiek działań na rzecz społeczeństwa i kultury, przez osoby nierozumiejące celu wspólnych 9
inicjatyw. Osoby te potrafią zniszczyć nawet najlepszą inicjatywę i zniechęcić pozostałych do jakichkolwiek działań. 9. Zalecenia dla innych podmiotów zainteresowanych wdrożeniem projektu Szczere chęci i ogromny upór potrafią czynić cuda, jeśli chodzi o jednoczenie społeczeństwa we wspólnej pracy dla dobra ogółu. 10