ZASADY I KRYTERIA UDZIELENIA DOTACJI PLANOWANEGO PROGRAMU OGRANICZENIA NISKIEJ EMISJI W MIEŚCIE RACIBÓRZ NA LATA

ZASADY I KRYTERIA UDZIELENIA DOTACJI PLANOWANEGO PROGRAMU OGRANICZENIA NISKIEJ EMISJI W MIEŚCIE RACIBÓRZ NA LATA 2018-2028 Zamawiający Wyknawca Miast Racibórz ul. Króla Stefana Batreg 6 47-400 Racibórz Nwa Energia. Dradcy Energetyczni Bgacki, Osicki, Zieliński Sp.J. ul. Armii Krajwej 67 40-671 Katwice sierpień 2017 S tr na 1 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 Urząd Miasta Racibórz ul. Króla Stefana Batreg 6, 47-400 Racibórz tel. (32) 75 50 600, fax: (32) 75 50 725 NIP: 639-10-02-175; REGON: 000649410 e-mail: bi@um.racibrz.pl ul. Armii Krajwej 67, 40 671 Katwice tel.: (32) 209 55 46 NIP: 9542739893; www.nwa-energia.pl e-mail: biur@nwa-energia.pl Współpraca ze strny Miasta Racibrza: Zespół autrski: Wjciech Krzyżek - I Zastępca Prezydenta Miasta Arkadiusz Osicki Zdzisława Sśnierz - Naczelnik Wydziału Ochrny Śrdwiska i Rlnictwa Katarzyna Plak - Wydział Ochrny Śrdwiska i Rlnictwa S tr na 2 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 1. Pdstawa i cel pracwania Pdstawą prawną d pracwania Prgramu graniczenia niskiej emisji w Mieście Racibórz jest Uchwała Sejmiku Wjewództwa Śląskieg nr V/36/1/2017 w sprawie wprwadzenia na bszarze wjewództwa śląskieg graniczeń w zakresie eksplatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw raz Prgram chrny śrdwiska dla gminy Racibórz na lata 2016 2019 z perspektywą d rku 2023. Głównym celem Prgramu jest kntynuacja działań, które pzwlą na graniczenie występwania przekrczeń pzimów dpuszczalnych substancji szkdliwych w pwietrzu na terenie miasta wraz ze wskazaniem ewentualnych źródeł zewnętrznych dla współfinanswania teg prgramu. 1.1. Pdstawy frmalne pracwania Pdstawą frmalną pracwania niniejszych Zasad i kryteriów udzielenia dtacji planwaneg d realizacji "Prgramu graniczenia niskiej emisji w Mieście Racibórz na lata 2018-2028" jest umwa zawarta w dniu 1 czerwca 2017 rku pmiędzy Miastem Racibórz, reprezentwanym przez I Zastępce Prezydenta Miasta Pana Wjciecha Krzyżeka, a spółką NOWA ENERGIA. Dradcy Energetyczni Bgacki, Osicki, Zieliński sp.j z siedzibą w Katwicach reprezentwaną przez wspólnika spółki - Arkadiusza Osickieg. 2. Wstęp Ogólny stan zasbów mieszkaniwych w Racibrzu jest w zasadzie bardz pdbny d sytuacji wjewództwa śląskieg. Generalnie w całym mieście zastswane w budwnictwie mieszkaniwym rzwiązania techniczne zmieniały się wraz z upływem czasu i rzwjem technlgii wyknania materiałów budwlanych raz wymgów nrmatywnych. Pcząwszy d najstarszych budynków, w których zastswan mury wyknane z cegły raz kamienia z drewnianymi strpami, kńcząc na budynkach najnwcześniejszych, gdzie zastswan rzwiązania systemwe z ciepleniem przegród budwlanych materiałami termizlacyjnymi i energszczędną stlarką twrwą. Na przestrzeni statnich kilkunastu lat bserwuje się znaczący pstęp w termmdernizacji budynków zarówn mieszkalnych jak i biektów inneg przeznaczenia. Na ptrzeby pracwania niniejszeg Prgramu przeprwadzn klejną już ankietyzację budynków mieszkalnych jednrdzinnych. Mając na uwadze skutecznść ankietyzacji bezpśredniej przeprwadznej w 2015 rku w dzielnicy Studzienna, tym razem również pdjęt decyzję przeprwadzeniu badania ppulacyjneg. Badanie t realizwane był przez ankieterów, których zadaniem był dtarcie d każdeg budynku mieszkalneg w dzielnicy Markwice, wybranej jak reprezentatywnej. Na k. 500 punktów adreswych zlkalizwanych w dzielnicy Markwice dpwiedzi zechciał udzielić 200 respndentów. Ankietyzację przeprwadzn zarówn pd kątem infrmacji dtyczących wykrzystywanych w budynkach źródłach ciepła, jak i ceny stpnia termmdernizacji występującej tam zabudwy. Reasumując, na pdstawie zebranych danych mżna stwierdzić, że stan energetyczny budynków pddanych badaniu jest dbry, bwiem: w kł 38% budynków pddanych ankietyzacji zrealizwan kmpleksw działania związane z termmdernizacją przegród zewnętrznych lub budynki z tej grupy zstały zaprjektwane i wyknane w dpwiednim standardzie, c d wymagań chrny cieplnej; pnad 89% budynków, z których uzyskan dane w ramach ankietyzacji psiada kna szczelne (energszczędne); prawie 61% budynków, z których uzyskan dane w ramach ankietyzacji ma dcieplne ściany zewnętrzne; S tr na 3 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 pnad 62% budynków, z których uzyskan dane w ramach ankietyzacji ma zaizlwane dachy/ strpdachy Pnadt na pdstawie danych uzyskanych d zarządców budynków wielrdzinnych uzyskan infrmację stpniu termmdernizacji w budynkach wielrdzinnych. Z danych tych wynika, że w blisk 93% budynków wymienin w całści lub częściw kna na nwe, w 52,6% budynków ciepln ściany, a blisk 51% strpdachy/ dachy/ strpy nad statnią kndygnacją. 2.1. Charakterystyka niskiej emisji zanieczyszczeń pwietrza na terenie Miasta Racibórz Prblem zanieczyszczeń pwietrza na terenie Miasta Racibórz dtyczy głównie: wytwarzania ciepła na ptrzeby grzewania, przygtwania ciepłej wdy raz w mniejszym stpniu realizacji celów bytwych w budynkach, wytwarzania ciepła grzewczeg i technlgiczneg w działalnści gspdarczej, emisji ze źródeł liniwych (kmunikacyjnej), emisji niezrganizwanej. Za przekrczenia stężeń pyłu PM10 raz benz(α)pirenu na terenie miasta dpwiedzialne są głównie rzprszne nieefektywne źródła ciepła tzw. źródła niskiej emisji. Przyjmuje się, że źródłami niskiej emisji zanieczyszczeń są urządzenia, w których wytwarzane jest ciepł grzewcze (ktły i piece), a spaliny są emitwane przez kminy niższe d 40 m. W rzeczywistści większść teg rdzaju zanieczyszczeń emitwana jest z emitrów wyskści kł 10-15m, c pwduje rzprzestrzenianie się zanieczyszczeń p najbliższej klicy i c jest szczególnie dczuwalne w kresie zimwym. Pdstawwym nśnikiem energii pierwtnej dla grzewania budynków jedn i kilku rdzinnych zlkalizwanych na terenie miasta jest paliw stałe, przede wszystkim węgiel kamienny w pstaci pierwtnej, w tym również węgiel złej jakści. Prcesy spalania tych paliw w urządzeniach małej mcy, bez systemów czyszczania spalin, są źródłem emisji substancji szkdliwych dla śrdwiska i zdrwia człwieka, takich, jak: CO, SO 2, NO 2, pyły, zanieczyszczenia rganiczne, w tym kancergenne wielpierścieniwe węglwdry armatyczne (WWA), włącznie z benz(α)pirenem, diksyny i furany, raz węglwdry alifatyczne, aldehydy i ketny, a także metale ciężkie. Należy się spdziewać, że w kresie zimwym w paleniskach dmwych spalane są również niektóre frakcje dpadów kmunalnych, które pwinny być unieszkdliwiane przez składwanie lub pddawane prceswi utylizacji bilgicznej. Budynki wielrdzinne skupine w centralnej części miasta należące d spółdzielni mieszkaniwych w przeważającej części zasilane są ciepłem sieciwym rzadziej grzewanych etażw gazem ziemnym i energią elektryczną, a spradycznie piecami węglwymi. Spśród zasbów mieszkaniwych wielrdzinnych administrwanych przez Miejski Zarząd Budynków w Racibrzu raz budynków wspólnt mieszkaniwych administrwanych przez inne pdmity zajmujące się zarządzaniem nieruchmściami już tylk k. 43,6% pwierzchni użytkwej grzewana jest ciepłem sieciwym, k. 12% z lkalnych ktłwni palanych paliwami stałymi lub gazem ziemnym i aż blisk 44,4% mieszanymi układami (głównie piece węglwe ceramiczne, instalacje etażwe węglwe, instalacje etażwe gazwe, elektryczne piece akumulacyjne). Efektywne graniczenie emisji zanieczyszczeń i pprawa jakści pwietrza mżliwe są pprzez skrdynwane działania bejmujące: wymianę nisksprawnych i nieeklgicznych węglwych źródeł ciepła na nwczesne preklgiczne ktły z autmatycznym i sterwanym dzwaniem paliwa i pwietrza w prcesie spalania wg ptrzeb cieplnych użytkwników budynku, przyłączanie budynków d sieci ciepłwniczej zasilanej z centralnych źródeł, grzewanie przy wykrzystaniu energii elektrycznej, S tr na 4 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 termmdernizację budynków - kmpleks działań zmniejszających zużycie energii w biekcie pprzez prace termrenwacyjne (wymiana stlarki kiennej i drzwiwej, cieplenie ścian, cieplenie strpdachów, mdernizację instalacji wewnętrznej c.. budynku z uwzględnieniem autmatycznej regulacji, itp.) zastswanie technlgii wykrzystujących dnawialne źródła energii. 2.1.1. Emisja napływwa Na stan atmsfery w mieście Racibórz ma także wpływ emisja zanieczyszczeń źródeł energii spza granic miasta. Wg POP wjewództwa śląskieg, dla analizwaneg bszaru pwiatu racibrskieg tł pnadreginalne stanwi 47,16% (!!!) w stężeniu pyłu PM10. Źródła spza wjewództwa stanwią 10,99%, natmiast źródła pwierzchniwe lkalne stanwią 28,61% w stężeniu pyłu PM10. Pzstały udział stanwi emisja z lkalneg przemysłu, rlnictwa, kmunikacji i emisja niezrganizwana. Pmim, że znaczący wpływ na jakść pwietrza na terenie Miasta mają również czynniki zewnętrzne, przyjmuje się, że celem prgramu na lata 2018-2028 jest kmplekswe graniczenie emisji ze źródeł zlkalizwanych na jeg terenie. 2.2. Określenie ptrzeb prgramwych Nadrzędnym celem nweg prgramu jest likwidacja nisksprawnych palenisk palanych paliwami stałymi, w związku z tym należy kreślić dcelwą liczbę teg typu źródeł aby móc kreślić zakres prgramu na klejne lata raz cenić mżliwści jeg praktycznej realizacji. Ankietyzacje ptwierdziły, że pdstawwym surwcem energetycznym wykrzystywanym w budynkach jednrdzinnych w Racibrzu jest węgiel, następnie gaz ziemny, a także w mniejszym stpniu drewn, paliwa ciekłe i energia elektryczna. Pnadt wśród budynków jednrdzinnych znajduje się niewielka grupa budynków pdłączna d ciepła sieciweg (brak emisji niskiej). Struktura źródeł ciepła pracwana na pdstawie ankiet przedstawina zstała na rysunku. Rysunek 2.1. Struktura źródeł ciepła stswanych w Racibrzu w budwnictwie indywidualnym d celów grzewczych Źródł: ankietyzacja 2015 i 2017, GUS S tr na 5 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 Przensząc strukturę pwyższych źródeł na liczbę budynków jednrdzinnych mżna uzyskać infrmację liczbie źródeł daneg rdzaju. W związku z tym, że przedmitem szczególneg zaintereswania są budynki w których źródłem ciepła są nieeklgiczne ktły na paliwa stałe dcelwa liczba źródeł ciepła które pwinny pdlegać wymianie wynsi k. 2400 mieszkań w budynkach jednrdzinnych z ktłami kmrwymi lub z piecami (np. kaflwymi). Dcelwa liczba nieeklgicznych źródeł ciepła w budynkach jednrdzinnych kwalifikujących się d wymiany zstała kreślna na pzimie k. 2 400 szt. A zatem w perspektywie trwania prgramu w kresie d 2018 d 2028, średnia rczna liczba źródeł pdlegających wymianie nie pwinna być mniejsza niż 218 sztuk. Ankietyzacja ptwierdziła, że pza ciepłem sieciwym pdstawwym surwcem energetycznym wykrzystywanym w budynkach wielrdzinnych w Racibrzu jest węgiel, następnie gaz ziemny, a także w mniejszym stpniu energia elektryczna. Struktura pracwana na pdstawie ankiet przedstawina zstała na rysunku. Rysunek 2.. Struktura pwierzchni grzewanej wg źródeł ciepła stswanych d celów grzewczych w budwnictwie wielrdzinnym w Mieście Racibórz Źródł: ankietyzacja, GUS Przensząc strukturę pwyższych źródeł na liczbę mieszkań w budynkach wielrdzinnych mżna uzyskać infrmację liczbie źródeł daneg rdzaju. W związku z tym, że przedmitem szczególneg zaintereswania są budynki w których źródłem ciepła są nieeklgiczne źródła na paliwa stałe dcelwa liczba źródeł ciepła które pwinny pdlegać wymianie wynsi k. 2 500 mieszkań w budynkach wielrdzinnych z ktłami kmrwymi i z piecami (np. kaflwymi). Dcelwa liczba nieeklgicznych źródeł ciepła w budynkach wielrdzinnych kwalifikujących się d wymiany zstała kreślna na pzimie k. 2 500 szt. A zatem w perspektywie trwania prgramu w kresie d 2018 d 2028, średnia rczna liczba źródeł pdlegających wymianie w budynkach wielrdzinnych nie pwinna być mniejsza niż 227 sztuki. S tr na 6 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 3. Metdyczne i decyzyjne pdstawy budwy prgramu graniczenia niskiej emisji zanieczyszczeń 3.1. Cele prgramu Pdstawwym celem realizacji Prgramu dla Miasta Racibórz na lata 2018-2028 jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń d atmsfery na jeg bszarze terytrialnym, a więc pprawa jakści pwietrza atmsferyczneg. Wszelkie mżliwe wsparcie zewnętrzne gminy w zakresie realizacji Prgramu jest mżliwe jedynie przy wykazaniu pzytywneg efektu eklgiczneg mżliweg d siągnięcia w wyniku wdrżeń. Ze względu na dużą liczbę biektów raz wyskie kszty inwestycyjne, realizacja Prgramu jest mżliwa jedynie przy współfinanswaniu prgramu przez właścicieli budynków mieszkalnych - inwestrów i zewnętrzne fundusze śrdwiskwe. Krzyści eknmiczne (eksplatacyjne) wynikające z wymiany źródła ciepła interesują przede wszystkim, nie władze samrządwe, lecz użytkwników budynków. Pdejmując decyzję kntynuacji Prgramu w klejnych latach przyjęt zasadę preferencji rzwiązań technicznych, które przynszą największy efekt eklgiczny. 3.2. Załżenia prgramu graniczenia niskiej emisji w budynkach mieszkalnych W Prgramie prpnuje się następujące załżenia: w ramach Prgramu przewiduje się wsparcie finanswe następujących inwestycji: wymiana nisksprawnych i nieeklgicznych węglwych źródeł ciepła termmdernizacja budynków zastswanie technlgii wykrzystujących dnawialne źródła energii, Prezydent Miasta będzie każdeg rku głaszać nabry knkurswe raz na bazie śrdków przyjętych przez Radę Miasta w budżecie i załżeń prgramu, a także ptrzeb mieszkańców decydwać jakie działania są prirytetem i jaką pulę śrdków przeznaczy na jakie działania (tj.: ile śrdków na wymianę źródeł ciepła, ile śrdków na termmdernizację i ile śrdków na technlgie dnawialnych źródeł energii d przygtwania c.w.u.), klejnść kwalifikacji d dfinanswania w ramach Prgramu realizwana będzie na pdstawie rankingwych kryteriów kwalifikacji, dfinanswanie w ramach Prgramu mgą uzyskać tylk sby, które mają tytuł d dyspnwania lkalem/budynkiem, dfinanswanie dtyczy biektu/instalacji, a nie sby/pdmitu któremu udzieln dtacji, - dla mdernizacji źródeł ciepła: pdstawwym warunkiem udziału w Prgramie jest likwidacja istniejąceg ktła węglweg kmrweg lub pieca/ów ceramiczneg/ch i mntaż inneg źródła ciepła, któreg knstrukcja uniemżliwia spalanie dpadów, dpuszcza się mżliwść dfinanswania likwidacji innych źródeł np. ktłów węglwych retrtwych lub starych ktłów gazwych pd warunkiem uzyskania efektu eklgiczneg w pstaci redukcji emisji zanieczyszczeń, dfinanswanie nie będzie dtyczyć mntażu źródeł ciepła, w których stsuje się jak paliw: węgiel brunatny raz paliwa stałe prdukwane z wykrzystaniem teg węgla, muły i fltkncentraty węglwe raz mieszanki prdukwane z ich wykrzystaniem, w którym udział maswy węgla kamienneg uziarnieniu pniżej 3 mm wynsi więcej niż 15%, S tr na 7 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 bimasę stałą, której wilgtnść w stanie rbczym przekracza 20 %. dfinanswanie w ramach Prgramu w budynkach jednrdzinnych trzymają jedynie wysksprawne urządzenia grzewcze jak: węzły cieplne zasilane z sieci ciepłwniczej, ktły na paliwa gazwe, ktły na paliwa płynne: lejwe, na gaz LPG, źródła ciepła zasilane energią elektryczną (piece, ktły wdne, pmpy ciepła, inne), ktły węglwe z autmatycznym pdawaniem paliwa retrtwe lub tłkwe, ktły bimaswe, inne czyste technlgie (w tym energia dnawialna) pd warunkiem wykazania efektu eklgiczneg, które będą rzpatrywane w spsób indywidualny, w zakresie zabudwy źródeł ciepła palanych bimasą lub paliwem stałym, udzielenie dfinanswania mżliwe jest wyłącznie na ktły, spełniające wymgi najwyższej klasy wg bwiązującej nrmy, źródła ciepła zasilane paliwami stałymi mntwane w ramach Prgramu (w tym imprtwane z zagranicy) muszą psiadać aktualny certyfikat energetyczn-emisyjny (przyznawane przez uprawnine d teg instytuty lub labratria), w lkalach mieszkalnych w zabudwie wielrdzinnej dfinanswanie w ramach Prgramu trzymają jedynie wysksprawne urządzenia grzewcze jak: węzły cieplne zasilane z sieci ciepłwniczej, ktły na paliwa gazwe, ktły na paliwa płynne: lejwe, na gaz LPG, źródła ciepła zasilane energią elektryczną (piece, ktły wdne, pmpy ciepła, inne), inne czyste technlgie (w tym energia dnawialna) pd warunkiem wykazania efektu eklgiczneg, które będą rzpatrywane w spsób indywidualny, - dfinanswanie nie będzie dtyczyć mntażu źródeł ciepła, w których stsuje się paliwa stałe (np. węgiel, bimasa), wymienine w ramach funkcjnwania prgramu źródł ciepła musi być głównym źródłem - nie dpuszcza się sytuacji, kiedy układ grzewczy stanwią dwa równważne źródła ciepła włączne w instalację c.., jak np. kcił węglwy wraz z gazwym, wymiennik ciepła i kcił, piece ceramiczne wraz z ktłwnią, itp.. Dpuszcza się stswanie źródeł pmcniczych np. dgrzewanie za pmcą kminka, energii elektrycznej raz źródeł szczytwych dla pmp ciepła, w przypadku budynków jednrdzinnych dfinanswaniu pdlegać będą kszty mntażu mdernizwanych źródeł ciepła, a także rbty instalacyjne i budwlane w brębie źródła ciepła (np. psadwienie ktła), w przypadku lkali mieszkalnych w budynkach wielrdzinnych dfinanswaniu pdlegać będą kszty mntażu mdernizwanych źródeł ciepła, a także rbty instalacyjne i budwlane w brębie źródła ciepła (np. psadwienie ktła), a także ddatkw rbty związane z mntażem wewnętrznej instalacji grzewczej, w przypadkach kiedy lkal w taką instalację nie był wcześniej wypsażny, dstawa, demntaż starych i mntaż nwych urządzeń raz serwis gwarancyjny realizwane będą przez wyspecjalizwaneg wyknawcę rbót instalacyjnych wybraneg przez beneficjenta, wymagany kres trwałści (tj. czas, w którym należy zachwać w niezmieninej frmie i wymiarze efekty Prgramu) dla źródeł ciepła wynsi 5 lat (liczne d daty pdpisania prtkłu dbiru prac), S tr na 8 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 pnwne dfinanswanie d wymiany źródła ciepła p kresie trwałści będzie mżliwe, p kresie 10 lat d uzyskania dfinanswania, d kwty dfinanswania djęta będzie kwta trzymaneg wcześniej dfinanswania na ten sam cel w pprzednich latach, przy czym dfinanswanie będzie nie niższe niż 50% mżliweg dfinanswania bez bniżenia dtacji, dfinanswanie d źródła ciepła dla budynków ddanych d użytkwania p dniu 1.09.2017 r. nie będzie realizwane w ramach niniejszeg Prgramu (brak redukcji emisji), - dla termmdernizacji: w prgramie przewiduje się dfinanswanie termmdernizacji budynków jednrdzinnych, zakres termmdernizacji wynikać będzie z przeprwadznych uprszcznych audytów energetycznych, tak aby uzyskane w wyniku termizlacji maksymalne współczynniki przenikania ciepła przegród zewnętrznych spełniały warunki, które będą bwiązywać na dzień udzielenia dtacji kreślne w rzprządzeniu Ministra Transprtu, Budwnictwa i Gspdarki Mrskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniającym rzprządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim pwinny dpwiadać budynki i ich usytuwanie, lub inny aktualnym na czas składania wnisku dkumencie prawnym kreślającym wymagania dtyczące chrny cieplnej budynków, zakres finanswania termmdernizacji budynków jednrdzinnych nie bejmuje zadań związanych z wymianą lub mdernizacją stlarki twrwej (kien i drzwi), efekty realizacji termmdernizacji w pstaci bliczeniwej redukcji zużycia energii d celów grzewczych budynków jednrdzinnych nie mgą być niższe niż 25%, w przypadku kiedy termmdernizacji nie będzie pdlegać cała pwierzchnia ścian/dachów kszty kwalifikwane zmniejszane będą prprcjnalnie d udziału pwierzchni niecieplnych, wyknanie termmdernizacji budynku raz serwis gwarancyjny realizwane będą przez wyspecjalizwaneg wyknawcę rbót budwlanych wybraneg przez beneficjenta, wymagany kres trwałści (tj. czas, w którym należy zachwać w niezmieninej frmie i wymiarze efekty Prgramu) dla termmdernizacji wynsi 10 lat (liczne d daty prtkłu dbiru prac), pnwne dfinanswanie dla teg sameg rdzaju przedsięwzięcia termmdernizacyjneg w tych samych biektach nie będzie mżliwe, - dla technlgii wykrzystujących dnawialne źródła energii: przewiduje się dfinanswanie zakupu i mntażu układów klektrów słnecznych i pmp ciepła na ptrzeby ciepłej wdy użytkwej, nie dpuszcza się mżliwści dfinanswania dwóch systemów przygtwania ciepłej wdy użytkwej - pmpy ciepłą i klektrów słnecznych - w jednym biekcie, pnwne dfinanswanie dla teg sameg rdzaju przedsięwzięcia w tych samych biektach nie będzie mżliwe, dstawa, demntaż starych i mntaż nwych urządzeń raz serwis gwarancyjny realizwane będą przez wyspecjalizwaneg wyknawcę rbót instalacyjnych wybraneg przez beneficjenta, wymagany kres trwałści (tj. czas, w którym należy zachwać w niezmieninej frmie i wymiarze efekty Prgramu) dla technlgii wykrzystujących dnawialne źródła energii wynsi 5 lat (liczne d daty pdpisania prtkłu dbiru prac), w przypadku wszystkich przedsięwzięć w kresie trwałści Urząd Miasta zastrzega sbie mżliwść niezapwiedzianych kntrli na biektach, w których udzieln dfinanswania w ramach funkcjnwania Prgramu. S tr na 9 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 3.2.1. Nakłady kwalifikwane 3.2.1.1. Budynki jednrdzinne W parciu przyjęte załżenia techniczne przyjęt maksymalną wyskść nakładów kwalifikwanych na zakup i wymianę źródła ciepła, źródeł OZE d c.w.u. raz prac termmdernizacyjnych: wymiana źródła ciepła: 15 000 zł termmdernizacja budynku (z wyłączeniem wymiany stlarki) pwierzchni dcieplanych ścian mniejszej niż 100 m 2 : 20 000 zł, w tym: termizlacja ścian zewnętrznych: 10 000 zł, termizlacja dachu/strpdachu/strpu statniej kndygnacji: 10 000 zł, termmdernizacja budynku (z wyłączeniem wymiany stlarki) pwierzchni dcieplanych ścian wyższej lub równej 100 m 2 : 25 000 zł, w tym: termizlacja ścian zewnętrznych: 15 000 zł, termizlacja dachu/strpdachu/strpu statniej kndygnacji: 10 000 zł, mntaż źródeł ciepła wykrzystujących energię dnawialną d celów c.w.u. (klektry słneczne, pmpy ciepła): 8 000 zł. Ankietyzacja wskazała, że k. 89% budynków ma wymienine kna w związku z tym w Prgramie przyjęt, zakres termmdernizacji budynków jednrdzinnych nie bejmuje zadań związanych z wymianą lub mdernizacją stlarki twrwej (kien i drzwi). 3.2.1.2. Lkale mieszkalne w budynkach wielrdzinnych Wyskść ksztów kwalifikwanych na zakup i wymianę źródeł ciepła (źródł ciepła + instalacja lkalwa c..) w dniesieniu d jedneg lkalu w budynku wielrdzinnym (np. człnka wspólnty) wynsi 8 000 zł. W lkalach, wypsażnych w instalację c.. wyskść ksztów kwalifikwanych na zakup i wymianę źródeł ciepła w dniesieniu d jedneg lkalu w budynku wielrdzinnym (np. człnka wspólnty) wynsi 5 000 zł. 3.3. Załżenia prgramu graniczenia niskiej emisji w budynkach niemieszkalnych Zgdnie z analizami przeprwadznymi na ptrzeby pracwania Prgramu szacwan, że udział emisji zanieczyszczeń z budynków niemieszkalnych stanwi d 10 d 20% (w zależnści d rdzaju zanieczyszczenia) łącznej emisji d pwietrza na terenie Racibrza. Wbec pwyższeg pdstawwe działania w ramach Prgramu skierwane są na zabudwę mieszkalną przede wszystkim jednrdzinną (której udział w emisji całkwitej zanieczyszczeń w Racibrzu jest 2,5-krtnie większy). Pnadt wspólnty mieszkaniwe, sby prawne raz przedsiębircy mają mżliwści skrzystania ze śrdków zewnętrznych indywidualnie. W związku z pwyższym przyjęt, że dfinanswanie urządzeń grzewczych i technlgii wykrzystujących dnawialne źródła energii w biektach własnści tych pdmitów będzie realizwane, jednakże jeg wyskść będzie zdecydwanie niższa niż w przypadku budynków jednrdzinnych. Wyjątkiem będą, w przypadku mdernizacji źródła ciepła biekty bardz dużej pwierzchni grzewanej. Ze względu na duże kszty nie przewiduje się dfinanswania termmdernizacji biektów własnści ww. pdmitów. Strna 10 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 Prpnuje się następujące załżenia: w ramach Prgramu przewiduje się wsparcie finanswe następujących inwestycji: wymiana nisksprawnych i nieeklgicznych węglwych źródeł ciepła zastswanie technlgii wykrzystujących dnawialne źródła energii, Prezydent Miasta będzie realizwać wniski składane w nabrze ciągłym na bazie śrdków przyjętych przez Radę Miasta w budżecie i załżeń prgramu, liczba wnisków realizwanych w danym rku wynikać będzie z wyskści śrdków finanswych przeznacznych na ten cel w uchwale budżetwej Miasta Racibórz na dany rk, dfinanswanie dtyczy biektu/instalacji, a nie sby/pdmitu któremu udzieln dtacji, dfinanswanie mgą uzyskać tylk pdmity, które mają tytuł d dyspnwania lkalem/budynkiem, pdstawą kwalifikacji d dfinanswania będzie data złżenia kmpletneg wnisku spełniająceg wymgi Prgramu, - dla mdernizacji źródeł ciepła: pdstawwym warunkiem uzyskania dfinanswania jest likwidacja istniejąceg ktła węglweg kmrweg lub pieca/ów ceramiczneg/ch i mntaż inneg źródła ciepła, któreg knstrukcja uniemżliwia spalanie dpadów, dpuszcza się mżliwść dfinanswania likwidacji innych źródeł np. ktłów węglwych retrtwych lub starych ktłów gazwych, w przypadku mntwania w ich miejsce źródeł tzw. "zerwej" emisji w szczególnści przyłącza d sieci cieplnej, grzewania elektryczneg, pmp ciepła, dfinanswanie w ramach Prgramu w budynkach niemieszkalnych trzymają jedynie wysksprawne urządzenia grzewcze jak: węzły cieplne zasilane z sieci ciepłwniczej, ktły na paliwa gazwe, ktły na paliwa płynne: lejwe, na gaz LPG, źródła ciepła zasilane energią elektryczną (piece, ktły wdne, pmpy ciepła, inne), inne czyste technlgie (w tym energia dnawialna) pd warunkiem wykazania efektu eklgiczneg, które będą rzpatrywane w spsób indywidualny, dfinanswanie nie będzie dtyczyć źródeł ciepła, w których stsuje się paliwa stałe (np. węgiel, pelet, bimasa), wymienine źródł ciepła musi być głównym źródłem - nie dpuszcza się sytuacji, kiedy układ grzewczy stanwią dwa równważne źródła ciepła włączne w instalację c.., jak np. kcił węglwy wraz z gazwym, wymiennik ciepła i kcił, piece ceramiczne wraz z ktłwnią, itp.. Dpuszcza się stswanie źródeł pmcniczych np. dgrzewanie za pmcą kminka, energii elektrycznej raz źródeł szczytwych dla pmp ciepła, dfinanswaniu pdlegać będą kszty mntażu mdernizwanych źródeł ciepła, a także rbty instalacyjne i budwlane w brębie źródła ciepła (np. psadwienie ktła), dstawa, demntaż starych i mntaż nwych urządzeń raz serwis gwarancyjny realizwane będą przez wyspecjalizwaneg wyknawcę rbót instalacyjnych wybraneg przez beneficjenta, wymagany kres trwałści (tj. czas, w którym należy zachwać w niezmieninej frmie i wymiarze efekty Prgramu) dla źródeł ciepła wynsi 5 lat (liczne d daty pdpisania prtkłu dbiru prac), Strna 11 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 pnwne dfinanswanie dla teg sameg rdzaju przedsięwzięcia w tych samych biektach nie będzie mżliwe, dfinanswanie d źródła ciepła dla budynków ddanych d użytkwania p dniu 1.09.2017 r. nie będzie realizwane w ramach niniejszeg Prgramu (brak redukcji emisji). 3.4. Zasady finanswania prgramu Prgram związany jest z działaniami mającymi na celu pprawę jakści pwietrza atmsferyczneg w Mieście Racibórz, dlateg finanswanie i wdrżenie prgramu realizwane będzie przy wykrzystaniu śrdków pieniężnych Gminy raz śrdków zewnętrznych. Na etapie pracwania niniejszych zasad realizacji Prgramu nie wskazan stateczneg wybru instytucji współfinansującej. W zależnści d dstępnych w danym rku śrdków zewnętrznych pdjęte zstaną decyzje c d wybru źródeł wsparcia raz ptymalneg mechanizmu finanswania Prgramu. Zakłada się, że pdstawwymi źródłami współfinanswania prócz śrdków własnych Gminy będą, Wjewódzki Fundusz Ochrny Śrdwiska i Gspdarki Wdnej w Katwicach. Zakłada się również, iż w przypadku pjawienia się nwych, krzystniejszych systemów wsparcia całść, lub też część zadań mże być realizwana w parciu te śrdki. 3.4.1. Budynki jednrdzinne Na ptrzeby realizacji nweg prgramu przyjęt zasadę, preferencji finanswej dla najbardziej skutecznych rzwiązań w zakresie rzwiązywania prblemu zanieczyszczenia pwietrza w Mieście. Najbardziej skutecznymi metdami graniczania niskiej emisji są źródła ciepła które w góle nie emitują lkalnych zanieczyszczeń tj. źródeł zasilanych ciepłem sieciwym i energią elektryczną. Spalanie jakichklwiek paliw wiąże się z twrzeniem niskiej emisji, niemniej jednak należy pdzielić paliwa wg stpnia emisji. Spśród pwszechnie stswanych paliw najmniejszą emisją cechują się paliwa gazwe i płynne: redukcja względem ktła kmrweg węglweg d 45% d 100% zanieczyszczeń przy wykrzystaniu gazu redukcja względem ktła kmrweg węglweg d 65% d 100% zanieczyszczeń przy wykrzystaniu leju pałweg (wyjątkiem jest tlenek aztu których emisja jest większa) Zdecydwanie mniejszą skutecznścią cechuję się zastswanie nwczesnych ktłów na paliwa stałe: redukcja względem ktła kmrweg węglweg d 6% d 42% zanieczyszczeń przy wykrzystaniu ktłów autmatycznych węglwych redukcja względem ktła kmrweg węglweg d 30% d 100% zanieczyszczeń przy wykrzystaniu bimasy ale również przy znaczących wzrstach emisji pyłu Birąc pd uwagę pwyższe przyjmuje się następujące zasady dfinanswania źródeł ciepła wspieranych w ramach Prgramu w budynkach jednrdzinnych (indywidualnych). Jedncześnie przyjmuje się wsparcie ddatkwe dla likwidacji źródeł cechujących się najgrszymi parametrami, tj. bezklaswymi ktłami i piecami raz źródłami starszymi niż 10 lat. Nie dpuszcza się dfinanswania d wymiany ktłów gazwych na ktły na paliwa stałe. Strna 12 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 Tabela 3.1. Zasady i preferencje w zakresie wielkści dfinanswania d wymiany źródeł ciepła w budynkach jednrdzinnych Rdzaj mntwaneg źródła ciepła Maksymalny kszt kwalifik. Warunki standardwe pzim dfinaswania ddatkwe dfinanswanie likwidacja ktła na paliwa stałe bezklasweg pzim dfinaswania likwidacja ktła na paliwa stałe starszeg niż 10 lat pzim dfinaswania Maksymalny pzim wsparcia d wymiany źródeł ciepła pzim dfinaswania ktły na paliwa stałe 15 000 zł 50% d 7500 zł 5% d 750 zł 5% d 750 zł 60% d 9000zł ktły na paliwa gazwe i ciekłe* 15 000 zł 70% d 10500 zł 5% d 750 zł 5% d 750 zł 80% d 12000zł całkwita likwidacja niskiej emisji 15 000 zł 90% d 13500 zł 5% d 750 zł 5% d 750 zł 100% d 15000zł * przy wymianie ktła gazweg na inny kcił gazwy dfinanswanie będzie pmniejszne 20% Ze względu na niski efekt eklgiczny wynikający z zastswania technlgii i źródeł ciepła wykrzystujących dnawialne źródła energii d celów przygtwania ciepłej wdy użytkwej przyjęt stały pzim wsparcia na pzimie 50% ksztów kwalifikwanych, lecz nie więcej niż 4 000 zł. Przyjmuje się następujące zasady dfinanswania inwestycji związanych z termmdernizacją budynków wspieranych w ramach Prgramu w budynkach jednrdzinnych (indywidualnych). Jedncześnie przyjmując zasadę kmplekswści wprwadza się wsparcie ddatkwe dla likwidacji źródeł cechujących się najgrszymi parametrami, tj. bezklaswymi ktłami i piecami raz źródłami starszymi niż 10 lat. Tabela 3.2. Zasady i preferencje w zakresie wielkści dfinanswania d termmdernizacji budynków jednrdzinnych Rdzaj przedsięwzięcia Maksymalny kszt kwalifik. Budynek ze źródłem ciepła nie twrzącym niskiej emisji Budynek ze źródłem ciepła na paliwa gazwe lub ciekłe Budynek ze źródłem ciepła na paliwa stałe ddatkwe dfinanswanie w przypadku jednczesnej likwidacji ktła na paliwa stałe bezklasweg ktła na paliwa stałe starszeg niż 10 lat pzim dfinanswania pzim dfinanswania pzim dfinanswania pzim dfinanswania pzim dfinanswania termizlacja ścian pw. < 100 m 2 10 000 zł 50% d 5000 zł 70% d 7000 zł 90% d 9000 zł 5% d 500 zł 5% d 500 zł termizlacja ścian pw. 100 m 2 15 000 zł 50% d 7500 zł 70% d 10500 zł 90% d 13500 zł 5% d 750 zł 5% d 750 zł termizlacja dachu/ strpdachu 10 000 zł 50% d 5000 zł 70% d 7000 zł 90% d 9000 zł 5% d 500 zł 5% d 500 zł 3.4.2. Budynki wielrdzinne Przyjęt, że w ramach Prgramu gmina wesprze właścicieli lkali mieszkaniwych w budynkach wielrdzinnych (wspólnt mieszkaniwych). Dfinanswaniu pdlegać będą: likwidacja grzewania węglweg i mntaż ktłów gazwych raz źródeł pzwalających na całkwitą likwidację emisji wraz z mntażem instalacji c.. lkalwej. W tej grupie budynków nie dpuszcza się wsparcia dla źródeł palanych paliwami stałymi. Przyjmuje się następujące zasady dfinanswania d likwidacji grzewania węglweg raz zakupu i mntażu źródła ciepła raz lkalwej instalacji c.. w lkalach mieszkalnych budynków wielrdzinnych. Strna 13 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 Tabela 3.3. Zasady i preferencje w zakresie wielkści dfinanswania d wymiany źródeł ciepła w lkalach budynków wielrdzinnych Rdzaj mntwaneg źródła ciepła Maksymalny kszt kwalifik. Warunki standardwe ddatkwe dfinanswanie likwidacja źródła nalikwidacja źródła namaksymalny pzim paliwa stałe paliwa stałe wsparcia d wymiany źródeł ciepła bezklasweg starszeg niż 10 lat pzim dfinanswania pzim dfinanswania pzim dfinanswania pzim dfinanswania ktły na paliwa gazwe i ciekłe + inst. c.. 8 000 70% d 5600 zł 5% d 400 zł 5% d 400 zł 80% d 6400 zł całkwita likwidacja niskiej emisji + inst. c.. 8 000 90% d 7200 zł 5% d 400 zł 5% d 400 zł 100% d 8000 zł ktły na paliwa gazwe i ciekłe (bez inst. c..) 5 000 70% d 3500 zł 5% d 250 zł 5% d 250 zł 80% d 4000 zł całkwita likwidacja niskiej emisji (bez inst. c..) 5 000 90% d 4500 zł 5% d 250 zł 5% d 250 zł 100% d 5000 zł 3.4.3. Budynki niemieszkalne i mieszkalne niezakwalifikwane d dfinanswania przy udziale śrdków zewnętrznych Ze względu na dużą zmiennść ptrzeb w tym zakresie zakłada się, że dfinanswanie t realizwane będzie ze śrdków budżetwych. Pzwli t na elastyczniejsze dstswanie się d zaptrzebwania. Pnadt na pdstawie dświadczeń z lat wcześniejszych zakłada się, że mgą występwać przypadki budynków jednrdzinnych, które nie zstaną zakwalifikwane d finanswania w ramach mechanizmów wspieranych śrdkami zewnętrznymi (np. w sytuacji awarii źródła ciepła, niemżliwści spełnienia wymgów jednstki finansującej, zakńczenia nabru itp.) przeznaczenie puli śrdków budżetwych na dfinanswanie d wymiany źródeł ciepła będzie stanwić alternatywę, dla tych inwestycji. Finanswanie takie stswan dtychczas również w przypadku najemców lkali mieszkalnych raz źródeł ciepła wykrzystujących dnawialne źródła energii d celów przygtwania ciepłej wdy użytkwej. Zakłada się, że kwta dtacji wynsić będzie: 1) dla zadań plegających na mdernizacji źródła ciepła w pjedynczym lkalu mieszkalnym lub użytkwym bez wyknania wewnętrznej instalacji centralneg grzewania: a) 3 000 zł, b) dla biektów pwierzchni grzewanej pwyżej 200 m 2 kwta dtacji ulegnie zwiększeniu 15 zł na każdy metr kwadratwy pwierzchni pwyżej 200 m 2 ; 2) dla zadań plegających na mdernizacji źródła ciepła w pjedynczym lkalu mieszkalnym lub użytkwym z wyknaniem wewnętrznej instalacji centralneg grzewania: a) 5 000 zł, b) dla biektów pwierzchni grzewanej pwyżej 200m 2 kwta dtacji ulegnie zwiększeniu 15 zł na każdy metr kwadratwy pwierzchni pwyżej 200 m 2 ; 3) dla zadań plegających na mdernizacji źródła ciepła w budynku mieszkalnym lub budynku użytkwym: a) 5 000 zł, b) dla biektów pwierzchni grzewanej pwyżej 200m 2 kwta dtacji ulegnie zwiększeniu 15 zł na każdy metr kwadratwy pwierzchni pwyżej 200 m 2 ; 4) dla zadań plegających na mntażu instalacji slarnej na ptrzeby ciepłej wdy użytkwej dla budynków mieszkalnych jednrdzinnych i pjedynczych lkali mieszkalnych: a) 4 000 złtych (niezależnie d pwierzchni czynnej klektrów słnecznych). 5) dla zadań plegających na mntażu instalacji slarnej na ptrzeby ciepłej wdy użytkwej dla Strna 14 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 budynków mieszkalnych wielrdzinnych raz pzstałych biektów: a) 4 000 złtych dla instalacji z klektrami słnecznymi pwierzchni czynnej d 15m 2, b) 8 000 złtych dla instalacji z klektrami słnecznymi pwierzchni czynnej pwyżej 15m 2. 6) dla zadań plegających na mntażu pmpy ciepła na ptrzeby ciepłej wdy użytkwej 4 000 zł. Kwta przyznanej dtacji, ulegnie bniżeniu w przypadku jeżeli stanwić na będzie więcej niż: 1) 80% ksztów kwalifikwanych zadania - w przypadku mdernizacji źródła ciepła; 2) 50% ksztów kwalifikwanych zadania - w przypadku mntażu instalacji slarnej lub pmpy ciepła na ptrzeby ciepłej wdy użytkwej - d wartści dpwiedni 80% lub 50% udkumentwanych ksztów. 3.5. Zasady klejnści kwalifikacji udziału w prgramie Pdstawwą przyjętą zasadą w jest gólna i równa dstępnść beneficjentów d udziału w prgramie, przy zachwaniu graniczeń wynikających z zasad funkcjnwania prgramu raz z mżliwści finanswych współudziału ze strny Miasta. W pprzednich edycjach Prgramu głównym kryterium kwalifikacji uczestników była klejnść składania wnisków dfinanswanie w wybranym rku realizacji. Ze względu na kniecznść siągania celów jakściwych pwietrza, a także ze względu na duże czekiwania ze strny gminy w zakresie wprwadzenia rzwiązań skutkujących większymi efektami realizacji prgramu, przyjęt zasadę rankingwej kwalifikwalnści uczestników Prgramu. Jak kryteria rankingwej kwalifikacji przyjęt zasadę punktacji wynikającej z efektu eklgiczneg z ddatkwą prmcją działań kmplekswych w parciu następujące parametry. Tabela 3.4. Kryteria rankingwej kwalifikacji w prgramie I Punktacja źródł ciepła Wyszczególnienie - dtacja d: Całkwita likwidacja niskiej emisji (sieć ciepłwnicza, energia elektryczna) - likwidacja źródła NE za wyjątkiem ktłów na paliwa gazwe i ciekłe Mntaż źródła ciepła na paliwa gazwe i ciekłe - likwidacja źródeł na paliwa stałe 17 Całkwita likwidacja niskiej emisji (sieć ciepłwnicza, energia elektryczna) - likwidacja źródeł na paliwa gazwe i ciekłe 11 Mntaż źródła ciepła na paliwa stałe - likwidacja źródeł na paliwa stałe 10 Mntaż źródła ciepła na paliwa gazwe i ciekłe - likwidacja źródeł na paliwa gazwe i ciekłe 3 II Punktacja termmdernizacja Wyszczególnienie - dtacja d: Kmplekswa termmdernizacja (ściany + dachy/strpdachy+wymiana kien-ze śrdków własnych) 24 Kmplekswa termmdernizacja (ściany + dachy/strpdachy) 17 Uzupełniająca termmdernizacja - cieplenie d 50% d 100% łącznej pwierzchni przegród zewnętrznych 11 Uzupełniająca termmdernizacja - cieplenie d 50% łącznej pwierzchni przegród zewnętrznych 3 III Punktacja źródła OZE d c.w.u. Wyszczególnienie Źródł ciepła wykrzystujące OZE d wspierania systemu c.w.u. jeśli źródłem ciepła d grzewania budynku nie są źródła na paliwa stałe Źródł ciepła wykrzystujące OZE d wspierania systemu c.w.u. jeśli źródłem ciepła d grzewania budynku są źródła na paliwa stałe IV Ddatkwa punktacja za kmplekswść działań Realizacja termmdernizacji, wymiany źródła ciepła i mntażu technlgii OZE d c.w.u. w ramach jednej inwestycji 3 Realizacja termmdernizacji i wymiany źródła ciepła w ramach jednej inwestycji 2 Realizacja termmdernizacji i mntaż technlgii OZE d c.w.u. w ramach jednej inwestycji 1 pkt. 24 pkt. pkt. 5 3 pkt. Strna 15 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 IV Ddatkwa punktacja za nie krzystanie wcześniej z dfinanswania Dfinanswanie d biektu, w którym nie krzystan wcześniej z żadneg dfinanswania 3 Dfinanswanie d biektu, w którym krzystan z dfinanswania na jeden rdzaj przedsięwzięcia 2 Dfinanswanie d biektu, w którym krzystan z dfinanswania na dwa rdzaje przedsięwzięcia 1 Maksymalna liczba punktów jaką mżna uzyskać przy składaniu wnisku wynsi na: wymianę nisksprawnych i nieeklgicznych węglwych źródeł ciepła - 30 termmdernizację budynku -30 zastswanie technlgii wykrzystujących dnawialne źródła energii - 11 W parciu pzyskane punkty utwrzne zstaną w każdej kategrii przedsięwzięć listy rankingwe. W pierwszej klejnści wspierane będą biekty które uzyskały największą liczbę punktów. W przypadku tej samej liczby punktów uzyskanych przez różnych wniskdawców, decydwać będzie uzyskany efekt eklgiczny weryfikwany przez Miast Racibórz. Kwalifikacja rankingwa będzie prwadzna tylk w ramach pszczególnych grup (nie będą ze sbą knkurwać np. przedsięwzięcia dtyczące termmdernizacji z mdernizacją źródeł ciepła, ani przedsięwzięcia dtyczące budynków wielrdzinnych z jednrdzinnymi). Jeśli w wyniku nabru knkursweg nie będzie wystarczającej liczby złżnych wnisków, t będzie prwadzny nabór ciągły d wyczerpania puli przyjętych śrdków. W przypadku większej liczby złżnych wnisków niż zakładan dla daneg etapu, biekty autmatycznie będą drzucane, z mżliwścią pnwneg złżenia wnisku w klejnym nabrze. Przyjęcie metdy rankingwej wymusza prwadzenie Prgramu w frmie kreswych nabrów wnisków. Liczba nabrów w ciągu rku kreślana będzie indywidualnie wg ptrzeb i mżliwści finanswych Gminy. Termin głszenia i zakńczenia nabru wnisków będzie głaszany przez Prezydenta Miasta Racibórz. 3.6. Liczba biektów bjętych prgramem raz kres realizacji prgramu Zakłada się, że wdrażaniem Prgramu w biektach bjętych dfinanswaniem, współfinanswanych ze śrdków zewnętrznych, w całym kresie jeg realizacji będzie zajmwał się wybrany w zgdnie z Prawem zamówień publicznych Operatr Prgramu. Wydział Ochrny Śrdwiska i Rlnictwa Urzędu Miasta będzie sprawwał rlę kntrlną raz krdynacyjną. W pzstałych przypadkach Wydział Ochrny Śrdwiska i Rlnictwa przejmie funkcje peratrskie. Przewiduje się mżliwść ptymalizacji ilści wymieninych źródeł i wyknanych termmdernizacji raz czasu wdrażania całeg Prgramu, w parciu mnitring realizacji i ptrzeb. Ważnym warunkiem realizacji Prgramu, prócz zaangażwania finansweg mieszkańców, jest zdlnść budżetu miasta na pniesienie znaczących bciążeń jakimi niewątpliwie cechują się bszarwe prgramy wdrżeniwe. Zakłada się, że ze względu na trudnść w kreśleniu na etapie pracwywania prgramu liczby ptencjalnych beneficjentów, ta część prgramu będzie ulegać aktualizacjm zgdnie z faktycznymi ptrzebami pszczególnych etapów. 3.7. Źródła finanswania Uwzględniając aktualnie bwiązujące zasady dfinanswania i kszty inwestycji przeprwadzn symulację inżynierii finanswania prgramu przy wykrzystaniu śrdków z Wjewódzkieg Funduszu Ochrny Śrdwiska i Gspdarki Wdnej w Katwicach raz śrdków własnych Miasta. Zgdnie z Zasadami udzielania dfinanswania ze śrdków WFOŚiGW w Katwicach bwiązującym d 1 czerwca 2017 r. - dla zadań inwestycyjnych realizwanych przez jednstki samrządu terytrialneg mżliwe jest uzyskanie dfinanswania w wyskści d 90% ksztów kwalifikwanych. Oprócz pżyczki zadania realizwane przez jednstki samrządu terytrialneg, plegające na wdrżeniu Prgramów graniczenia niskiej emisji w zakresie mdernizacji źródeł ciepła palanych paliwem stałym mgą być bjęte dtacją pkt. Strna 16 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 w wyskści d 50% (pzim uzależniny d efektu eklgiczneg). Przewiduje się, że Miast zawniskuje przyznanie na realizację prgramu prcentwaną pżyczkę, którą jest zbwiązane w klejnych latach spłacać zgdnie z pdpisanymi umwami i harmngramem. W przypadku uzyskania niższeg dfinanswania z WFOŚiGW niż jest t zakładane, np. 60%, w celu utrzymania przyjęteg pzimu wsparcia Gmina uzupełni brakującą część ze śrdków budżetwych. Zgdnie z zasadami WFOŚiGW istnieje również mżliwść uzyskania częściweg umrzenia pżyczki udzielanej przez Fundusz (15 % wykrzystanej pżyczki, bez warunku przeznaczenia umrznej kwty na nwe zadanie eklgiczne; alb 40 % wykrzystanej pżyczki, pd warunkiem przeznaczenia umrznej kwty na realizację nweg zadania eklgiczneg, zgdneg z celami kreślnymi w ustawie Praw chrny śrdwiska). Przyjęta w niniejszym pracwaniu symulacja finanswa nie uwzględnia na tym etapie realizacji Prgramu umrzenia pżyczki z WFOŚiGW. Przyjęt bwiem, że rachunki eknmiczne należy prwadzać zgdnie z zasadami perwania śrdkami publicznymi, czyli bez umrzeń, które mim, że są prawdpdbne, nie są jednak w 100% pewne. W parciu przyjęte kszty kwalifikwane raz warunki finanswania przy udziale śrdków WFOŚiGW i Gminy dknan kalkulacji finanswej Prgramu p strnie gminy raz inwestra. Ksztem niekwalifikwanym przy współfinanswaniu ze śrdków zewnętrznych jest kszt funkcjnwania Operatra prgramu. Zakłada się, że gmina pkryje kszty funkcjnwania Operatra. Dpuszcza się mżliwść współudziału w finanswaniu ksztów Operatra prgramu przez beneficjentów. 3.8. Funkcje Operatra Prgramu D zadań Operatra Prgramu należą: weryfikacja danych i dkumentów przedstawianych przez beneficjentów Prgramu, rzliczenie rzeczwe i finanswe p każdym etapie realizacji Prgramu, pracwanie raprtów i cena klejnych etapów wdrżeniwych, dtrzymanie warunków frmaln-prawnych p zakńczeniu Prgramu, przeprwadzanie kntrli na biektach, w których udzieln wsparcia finansweg w ramach funkcjnwania Prgramu, w kresie trwałści, krdynacja wyknawstwa rbót mntażwych, budwlanych raz kntrla realizacji, gwarancja demntażu i zniszczenia ktła w spsób uniemżliwiający jeg pnwny mntaż, ustalenie strategii realizacji i harmngramu fazy zasadniczej w parciu załżenia prgramwe, wywiązywanie się ze zbwiązań wynikających z pdpisanych umów. 3.9. Obwiązki beneficjenta D bwiązków beneficjentów Prgramu należą: złżenie wnisku, pdanie danych niezbędnych d kreślenia efektów eklgicznych, uzyskanie wymaganych prawem uzgdnień i pzwleń, wybór wyknawcy inwestycji raz urządzeń i technlgii wyknania rbót budwlanych, umżliwienie dstępu d budynku/lkalu mieszkalneg, w którym wyknywane będą inwestycje przed ich realizacją i d 5 lat p ich przeprwadzeniu sbm upważninym przez Miast Racibórz, Operatra lub przedstawiciela instytucji finansującej, zapewnienie trwałści prjektu i utrzymanie efektu eklgiczneg. Strna 17 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 3.10. Działania prmcyjne i edukacyjne Przewiduje się prwadzenie działań prmcyjnych i edukacyjnych, w tym: rzbudwa i utrzymanie systemu infrmwania mieszkańców aktualnym stanie zanieczyszczenia pwietrza raz jeg wpływie na zdrwie, np. pprzez strnę internetwą, prwadzenie akcji edukacyjnych uświadamiających mieszkańcm zagrżenia dla zdrwia jakie niesie ze sbą zanieczyszczenie pwietrza (szczególnie pyłem PM10 i benz(a)pirenem) pkazującej krzyści zdrwtne i spłeczne wynikające z eliminacji niskiej emisji zanieczyszczeń pwietrza, prwadzenie akcji prmcyjnych w zakresie krzystania z transprtu zbirweg raz rwerów w miastach (np. w ramach bchdów Eurpejskieg Dnia Bez Samchdu lub Eurpejskieg Tygdnia Zrównważneg Transprtu). 4. Zakres prgramu w budynkach jednrdzinnych w warunkach maksymalneg wsparcia grupy dcelwej Zakładane ilści mdernizacji w wariancie maksymalnym realizacji prgramu (dcelwa likwidacja ktłów kmrwych i pieców węglwych). Na pdstawie przeprwadznych ankietyzacji, dtychczaswych etapów realizacji prgramu raz danych statystycznych kreśln, że dcelwa liczba nieeklgicznych źródeł ciepła w budynkach jednrdzinnych kwalifikujących się d wymiany wynsi k. 2 400 szt. Ankietyzacja pkazuje również, że istnieje zaintereswanie mieszkańców Racibrza termmdernizacją, stąd też przyjęt, że liczba budynków jednrdzinnych wymagających kmplekswej termmdernizacji wyniesie k. 1 200 szt. Ostatnie lata pkazują również, że instalacje z klektrami słnecznymi zaczęły ustępwać pwietrznym pmpm ciepła d c.w.u. Ceny teg typu rzwiązań w statnich latach spadły, a techniczne mżliwści pracy w niskich temperaturach pprawiły się. W związku z tym załżn, że w klejnych latach utrzyma się zaintereswanie technlgiami OZE stswanymi d przygtwania ciepłej wdy użytkwej. Ze względu na stsunkw nieduży efekt eklgiczny uzyskiwany przyjęt graniczenie ilściwe d 55 instalacji na rk. Tabela 4.1. Planwane ilści i rdzaje planwanych mdernizacji w budynkach jednrdzinnych bjętych prgramem Rdzaj inwestycji Mdernizacja źródła ciepła (max dfinanswania) Liczba wymian w klejnych latach prgramu 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 Suma 220 220 220 220 220 220 220 220 220 210 210 2400 Termmdernizacja (max dfinanswania) 110 110 110 110 110 110 110 110 110 105 105 1200 Mntaż technlgii OZE d c.w.u. (max dfinanswania) 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 50 600 Łącznie 385 385 385 385 385 385 385 385 385 370 365 4200 W parciu załżenia ilściwe raz prpnwane warunki wsparcia przy realizacji prgramu w budynkach jednrdzinnych w spsób kmplekswy wartści maksymalne ksztów inwestycji skalkulwane na bazie ksztów kwalifikwanych przedstawiają się jak niżej. Strna 18 z 24

Pr gram gran iczen ia niskiej emisj i w Mieście Racibórz na lata 20 1 6-20 18 Tabela 4.2. Wartści maksymalne ksztów inwestycji w budynkach jednrdzinnych Etapy Wymiana źródeł ciepła Termmdernizacja OZE d c.w.u. Razem liczba kszt liczba kszt liczb a kszt liczba kszt całkwity szt. zł szt. zł szt. zł szt. zł 2018 220 3 300 000 110 2 750 000 55 440 000 385 6 490 000 2019 220 3 300 000 110 2 750 000 55 440 000 385 6 490 000 2020 220 3 300 000 110 2 750 000 55 440 000 385 6 490 000 2021 220 3 300 000 110 2 750 000 55 440 000 385 6 490 000 2022 220 3 300 000 110 2 750 000 55 440 000 385 6 490 000 2023 220 3 300 000 110 2 750 000 55 440 000 385 6 490 000 2024 220 3 300 000 110 2 750 000 55 440 000 385 6 490 000 2025 220 3 300 000 110 2 750 000 55 440 000 385 6 490 000 2026 220 3 300 000 110 2 750 000 55 440 000 385 6 490 000 2027 210 3 150 000 105 2 625 000 55 440 000 370 6 215 000 2028 210 3 150 000 105 2 625 000 50 400 000 365 6 175 000 SUMA 2 400 36 000 000 1 200 30 000 000 600 4 800 000 4 200 70 800 000 Przyjęty mechanizm finanswania party na aktualnych zasadach finanswania w ramach śrdków WFOŚiGW jak ptencjalneg źródła finanswania w budynkach jednrdzinnych przedstawia się jak w pniższej tabeli. Tabela 4.3. Mechanizm finanswania prgramu w budynkach jednrdzinnych party na aktualnych zasadach WFOŚiGW Zakup i mntaż urządzeń Funkcjnwanie peratra Etapy Liczba inwestycji Łączny kszt Udział własny mieszkańca Budżet Gminy Pżyczka WFOŚiGW Łączny kszt Operatra Udział własny mieszkańca Udział Gminy % szt. zł % zł % zł % zł zł % zł % zł 2018 9,2% 385 6 490 000 3,4% 220 000 9,3% 605 000,0 87,3% 5 665 000,0 192 500,0 0% 0,0 100% 192 500,0 2019 9,2% 385 6 490 000 3,4% 220 000 9,3% 605 000,0 87,3% 5 665 000,0 192 500,0 0% 0,0 100% 192 500,0 2020 9,2% 385 6 490 000 3,4% 220 000 9,3% 605 000,0 87,3% 5 665 000,0 192 500,0 0% 0,0 100% 192 500,0 2021 9,2% 385 6 490 000 3,4% 220 000 9,3% 605 000,0 87,3% 5 665 000,0 192 500,0 0% 0,0 100% 192 500,0 2022 9,2% 385 6 490 000 3,4% 220 000 9,3% 605 000,0 87,3% 5 665 000,0 192 500,0 0% 0,0 100% 192 500,0 2023 9,2% 385 6 490 000 3,4% 220 000 9,3% 605 000,0 87,3% 5 665 000,0 192 500,0 0% 0,0 100% 192 500,0 2024 9,2% 385 6 490 000 3,4% 220 000 9,3% 605 000,0 87,3% 5 665 000,0 192 500,0 0% 0,0 100% 192 500,0 2025 9,2% 385 6 490 000 3,4% 220 000 9,3% 605 000,0 87,3% 5 665 000,0 192 500,0 0% 0,0 100% 192 500,0 2026 9,2% 385 6 490 000 3,4% 220 000 9,3% 605 000,0 87,3% 5 665 000,0 192 500,0 0% 0,0 100% 192 500,0 2027 8,8% 370 6 215 000 3,5% 220 000 9,3% 577 500,0 87,2% 5 417 500,0 185 000,0 0% 0,0 100% 185 000,0 2028 8,7% 365 6 175 000 3,2% 200 000 9,4% 577 500,0 87,4% 5 397 500,0 182 500,0 0% 0,0 100% 182 500,0 SUMA 100% 4200 70 800 000 2 400 000,0 6 600 000,0 61 800 000,0 2 100 000,0 0,0 2 100 000,0 W tym mechanizmie finanswym przewiduje się skrzystanie ze śrdków WFOŚiGW. Od 2017r. śrdki te w przypadku mdernizacji źródeł ciepła mgą przyznane być również częściw w frmie dtacji. Wyliczenia są przedstawine przy załżeniu maksymalneg udziału prcentweg dfinanswania (pzim dfinanswania 100% ksztów kwalifikwanych) i nie uwzględniają mżliwści uzyskania dtacji - rzeczywiste kszty pnszne przez Gminę (ze śrdków własnych i pzyskanych śrdków zewnętrznych) będą niższe. Strna 19 z 24