Załącznik do uchwały Nr XXXVII/253/2013 Rady Powiatu Nowosolskiego z 24 maja 2013 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli Powiatowy program profilaktyczny w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie na lata 2013 2017 Nowa Sól, kwiecień 2013 r.
Wstęp Zgodnie z art. 6 ust 3 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) do zadań własnych powiatu należy w szczególności opracowywanie i realizacja programów służących działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie. Niniejszy program został dostosowany do lokalnych potrzeb społecznych i zasobów Powiatu Nowosolskiego. Głównym założeniem programu są działania profilaktyczne mające na celu udzielanie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie. Niniejszy Program kierowany jest do: 1) rodzin z dziećmi szczególnie zagrożonych zjawiskiem przemocy domowej, 2) ofiar i świadków przemocy domowej, w tym w szczególności dzieci, 3) sprawców przemocy domowej, 4) przedstawicieli instytucji i służb pracujących z dzieckiem i rodziną, 5) społeczności lokalnej. Dzieci wychowujące się w rodzinach, w których występuje przemoc narażone są na dwa rodzaje niszczących doświadczeń. Pierwsze dotyczy dzieci, które są bezpośrednimi ofiarami przemocy, a drugie - dzieci, które są świadkami przemocy. Na podwójne niebezpieczeństwo narażone są dzieci, które same doświadczają przemocy i są jej świadkami. Wiele dzieci bezpośrednio staje się ofiarami przemocy, gdy próbuje powstrzymać sprawcę. Najbardziej widocznymi i oczywistymi skutkami przemocy są obrażenia cielesne. Należy jednak pamiętać, że równie niszczące, tak jak urazy fizyczne, są skutki psychiczne doświadczanej przemocy. Dziecko żyjące w stanie ciągłego zagrożenia pozbawione jest niezbędnego do prawidłowego rozwoju poczucia bezpieczeństwa, miłości i zaufania. Psychologiczna presja i ciągłe napięcie może być przyczyną wielu chorób psychosomatycznych. Przemoc domowa ma wiele zróżnicowanych definicji. We wszystkich występują wspólne elementy, zawierające istotę tego zjawiska, a mianowicie: 2
1) jest to działanie intencjonalne, świadome i zamierzone, które ma na celu kontrolowanie i podporządkowywanie ofiary, 2) występuje przewaga siły ze strony agresora i sprawcy przemocy, 3) sprawca narusza prawa i dobra osobiste ofiary, godzi również w jej osobistą wolność, 4) zachowanie sprawcy wywołuje cierpienie i ból ofiary, 5) zachowanie sprawcy wykracza poza społeczne normy i zasady relacji interpersonalnych. Definicje przemocy stosowanej wobec dzieci Przemoc fizyczna to użycie siły, którego rezultatem jest nieprzypadkowe zranienie. Dzieci bite i maltretowane często są poranione w miejscach zakrytych ubraniem. Można zaobserwować blizny, siniaki, złamania, powyrywane włosy, ślady uderzeń i skaleczeń, otarcia skóry na klatce piersiowej, plecach, pośladkach, tylnych częściach nóg, w okolicach genitaliów. Małe ślady oparzeń papierosowych na podeszwach stóp, dłoniach, pośladkach, rozległe oparzenia np. na klatce piersiowej oraz inne nietypowe dla danego wieku obrażenia mogą wskazywać na rzucanie, uderzanie czy potrząsanie. U dzieci potrząsanych mogą też występować rozlegle ogniska krwotoczne w siatkówce. Dzieci bite, rzucane, potrząsane mogą mieć także liczne obrażenia wewnętrzne. Obrażenia, które możemy zaobserwować na ciele maltretowanych dzieci, rodzice często tłumaczą wypadkami dzieci. Niechętnie zgłaszają się do lekarzy czy po pomoc medyczną, unikają wyjaśniania okoliczności powstania obrażeń lub robią to nieprzekonywująco, są nadmiernie ostrożni i zalęknieni lub agresywni słownie. Przemoc emocjonalna jest najpowszechniej stosowaną formą przemocy wobec dzieci. Współwystępuje także z innymi formami przemocy. Przemoc emocjonalna prowadzi do zniszczenia pozytywnego obrazu własnej osoby. Typowe zachowania to np.: odrzucanie, izolowanie, ignorowanie, wyszydzanie, upokarzanie, ciągłe krytykowanie, terroryzowanie, zmuszanie do wysiłku przekraczającego możliwości dziecka. U takich dzieci można zaobserwować ciągłe nerwowe napięcie, zaburzenia mowy, zaburzenia snu, bóle głowy, brzucha, moczenie się, rozdrażnienie, stałe poczucie winy, tiki, depresje, lęk, częste kłamstwa, zamknięcie się w sobie, ugrzecznione zachowania. Zaniedbanie to ciągły brak zaspokojenia podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych dziecka. Objawami zaniedbania są np.: ciągły głód, niedożywienie, niska 3
waga, brudne włosy, niewłaściwe i/lub brudne ubranie, objawy braku opieki medycznej, brak uwagi i zainteresowania ze strony opiekunów. Przemoc seksualna jest wówczas, gdy dorosły traktuje dziecko jak obiekt seksualny i posługuje się nim w celu zaspokojenia swoich potrzeb. Wykorzystywanie seksualne to zarówno stosunki płciowe lub ich usiłowanie, a także dotykanie narządów płciowych, masturbacja, obnażanie się w obecności dziecka, czy zmuszanie do oglądania pornografii. Dziecko, jako ofiara wykorzystywania seksualnego, czuje się głęboko napiętnowane, naznaczone, często izoluje się od otoczenia, ma trudności w nawiązaniu kontaktów z innymi ludźmi, czuje się gorsze, panicznie boi się, że ktoś pozna jego tajemnicę, nie potrafi wyrażać swoich uczuć, swoich potrzeb, ma zaburzoną tożsamość, często cierpi na różne dolegliwości somatyczne. W skrajnych przypadkach dziecko może podjąć próby samobójcze. Przemoc wobec dzieci stanowi problem społeczny. Zjawisko to powinno mobilizować społeczeństwo do organizowania reakcji interwencyjnych. Powiatowy program profilaktyczny w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie na lata 2013 2017 ma na celu zapewnienie dzieciom z rodzin zagrożonych przemocą bezpiecznego środowiska rozwoju poprzez edukację społeczeństwa w zakresie prawidłowych metod wychowawczych. Program pozostaje w spójności z: 1) Powiatowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2013 2017 przyjętym uchwałą Nr XXXV/239/2013 Rady Powiatu Nowosolskiego z dnia 22 marca 2013 r., 2) Powiatową Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Nowosolskim na lata 2005 2015 przyjętą uchwałą Nr XXXV/231/2005 Rady Powiatu Nowosolskiego z dnia 14 października 2005 r., 3) Strategią Polityki Społecznej Województwa Lubuskiego na lata 2005 2013 przyjętą uchwałą Nr XXIX/212/2005 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 25 kwietnia 2005 r., 4) Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przyjętym uchwałą Nr 162/2006 Rady Ministrów z dnia 25 września 2006 r. 4
Zarys zjawiska przemocy w powiecie nowosolskim Tabela nr 1 Ilość nowych spraw karnych z nałożeniem dozoru kuratora wobec skazanych za przestępstwo z użyciem przemocy w rodzinie w 2011 r. i 2012 r. Ilość spraw karnych z nałożeniem dozoru kuratora wobec skazanych za przestępstwo z użyciem przemocy w rodzinie w 2011 r. i 2012 r. 2011 rok 2012 rok 36 64 Źródło: Sąd Rejonowy w Nowej Soli Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Wykonujący Orzeczenia w Sprawach Karnych Na podstawie danych zgromadzonych z Sądu Rejonowego w Nowej Soli wynika, że zjawisko przemocy w rodzinie występuje wśród rodzin zamieszkujących na terenie powiatu nowosolskiego. Na przestrzeni 2 ostatnich lat zauważa się wzrost liczby rodzin, w których występuje przemoc. W roku 2011 odnotowano 36 spraw karnych z nałożeniem dozoru kuratora wobec skazanych za przestępstwo z użyciem przemocy w rodzinie, natomiast w kolejnym roku ilość spraw wzrosła do 64. Tabela nr 2 Ilość prowadzonych dozorów kuratorskich wobec skazanych za przestępstwo z użyciem groźby karalnej oraz przemocy w rodzinie w 2012 roku Rok 2012 Ilość prowadzonych dozorów kuratorskich wobec skazanych za przestępstwo z użyciem groźby karalnej oraz przemocy w rodzinie Ilość prowadzonych dozorów kuratorskich wobec skazanych za przestępstwo z użyciem przemocy w rodzinie, w tym: Ilość prowadzonych dozorów kuratorskich wobec skazanych za przestępstwo z użyciem przemocy w stosunku do dzieci 176 88 18 Źródło: Sąd Rejonowy w Nowej Soli Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej Wykonujący Orzeczenia w Sprawach Karnych Z danych otrzymanych z Sądu Rejonowego w Nowej Soli Zespołu Kuratorskiej Służby Sądowej Wykonującego Orzeczenia w Sprawach Karnych wynika, że w 2012 roku prowadzono 176 dozorów kuratorskich wobec skazanych za przestępstwo z użyciem groźby karalnej oraz przemocy w rodzinie. Ponadto, w 2012 roku na 88 dozorów prowadzonych wobec osób dorosłych skazanych za przestępstwo z użyciem przemocy w rodzinie - 18 spraw dotyczyła użycia przemocy wobec małoletnich. 5
Tabela nr 3 Ilość uruchomionych procedur Niebieskiej Karty w latach 2010 2012 Ilość uruchomionych procedur Niebieskiej Karty w latach 2010 2012 wyszczególnienie 2010 rok 2011 rok 2012 rok miasto 263 225 138 wieś 125 113 86 razem 388 338 224 Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Nowej Soli Stosowanie procedury Niebieskiej Karty w ramach przeciwdziałania przemocy w rodzinie obrazuje, że w powiecie nowosolskim w 2010 roku interweniowano w 388 rodzinach w związku ze stosowaniem przemocy, w roku 2011 - w 338 rodzinach, a w roku 2012 założono 224 Niebieskie Karty. Blisko połowa odnotowanych rodzin pochodzi ze wsi. Tabela nr 4 Liczba małoletnich, co do których istnieje podejrzenie, że zostały dotknięte przemocą w latach 2010 2012 Rok 2010 2011 2012 225 135 133 Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Nowej Soli Zjawisko przemocy domowej w powiecie nowosolskim w wielu przypadkach dotyczy małoletnich. W 2010 r. podejrzenie doświadczenia przemocy dotyczyło 225 dzieci, rok później 135 dzieci, a w roku 2012 podejrzenie doświadczenia przemocy dotyczyło 133 dzieci. Tabela nr 5 Liczba sprawców przemocy w rodzinie w latach 2010 2012 Liczba sprawców przemocy w rodzinie w latach 2010 2012 2010 2011 2012 Liczba mężczyzn 375 314 213 Liczba kobiet 17 26 11 Razem 392 340 224 Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Nowej Soli Charakteryzując sprawców przemocy na podstawie danych otrzymanych z Komendy Powiatowej Policji w Nowej Soli zauważa się, że przewagę sprawców stanowią mężczyźni. W roku 2010 odnotowano 375 mężczyzn stosujących przemoc w rodzinie, w kolejnym roku 314, a w roku 2012-213. 6
Wśród sprawców przemocy w rodzinie mniejszość stanowiły kobiety. W roku 2010 17 kobiet zostało zgłoszonych jako stosujące przemoc domową, w roku 2011 zgłoszono 26 kobiet, a w 2012 r. ustalono, iż 11 kobiet stosowało przemoc w rodzinie. Analizując powyższe dane z lat 2010 2012 można przypuszczać, że tendencja malejąca w zakresie uruchamiania procedur Niebieskiej Karty, liczby osób małoletnich, co do których istnieje podejrzenie, że zostały dotknięte przemocą oraz liczby sprawców przemocy w rodzinie, jest wynikiem pozytywnych zmian w dziedzinie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Wskutek tych zmian, m. in. powstały zespoły interdyscyplinarne w gminach, które podejmują natychmiastowe działania w sytuacjach zagrożenia przemocą. Pracownicy instytucji pomocy społecznej systematycznie uczestniczą w szkoleniach z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Dobrze wykwalifikowana kadra zapewnia wyższą jakość świadczonych usług oraz skuteczniejszą pomoc, co znajduje odzwierciedlenie w efektach pracy z rodzinami dotkniętymi przemocą domową. W ramach zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie Powiat Nowosolski podejmuje bieżące działania wynikające z zapisów w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, m. in.: 1) świadczone jest specjalistyczne poradnictwo rodzinne, 2) udzielane są informacje o przysługujących świadczeniach, prawach i uprawnieniach osób i rodzin, których występuje problem przemocy, 3) od 2009 r. pracownicy Centrum prowadzą akcję pod hasłem Stop przemocy szukam pomocy, 4) w 2012 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli zawarło Porozumienie z Krakowską Akademią Profilaktyki w Krakowie w sprawie współpracy w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. W ramach udziału w kampanii pracownicy Centrum rozpowszechniają materiały z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie pn. Reaguj na przemoc, 5) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowej Soli posiada stronę internetową www.pcprnowasol.pl, na której jest wyodrębniona tematyka przemocy w rodzinie oraz posiada wyodrębnioną witrynę w budynku Centrum, 6) w 2013 r. pracownicy Centrum planują rozpocząć kolejną akcję pod hasłem Stop przemocy przerwij milczenie!. 7
Główny cel programu Zapewnienie dzieciom z rodzin zagrożonych przemocą bezpiecznego środowiska rozwoju poprzez edukację społeczeństwa w zakresie prawidłowych metod wychowawczych Cele szczegółowe programu 1. Zwiększenie świadomości społecznej i zaangażowania w sprawy przeciwdziałania przemocy wobec dzieci. 2. Ukształtowanie odpowiednich postaw rodzicielskich i usprawnianie systemu wsparcia rodziny w procesie wychowania dzieci. 3. Poznanie i rozumienie świata uczuć oraz rozwinięcie poczucia własnej wartości wśród dzieci i młodzieży. 4. Podniesienie standardu usług świadczonych przez instytucje pomagające dziecku i rodzinie. 8
1. Zwiększenie świadomości społecznej i zaangażowania w sprawy przeciwdziałania przemocy wobec dzieci Uzasadnienie: Zjawisko przemocy wobec małoletnich odciska swój ślad w jego psychospołecznym funkcjonowaniu. Wagę tego doświadczenia podkreśla fakt, że jego sprawcami są najczęściej rodzice, czyli osoby naturalnie predysponowane do zapewniania dziecku poczucia bezpieczeństwa. Upowszechnianie wiedzy w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, zwłaszcza w stosunku do jej najmłodszych członków, ma na celu uświadomienie społeczeństwu potrzeby reakcji wobec krzywdzonego dziecka. Zadania: 1) zorganizowanie konferencji z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla przedstawicieli instytucji oraz służb pracujących z rodziną i dzieckiem, a także udział w spotkaniach i konferencjach na temat przemocy domowej, ze szczególnym uwzględnieniem krzywdzonych dzieci, 2) organizacja lokalnych kampanii informacyjno edukacyjnych w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej w formie pikników, festynów, happeningów, 3) rozpowszechnianie plakatów i ulotek nt. zjawiska przemocy wobec dzieci oraz form uzyskania pomocy na gruncie lokalnym i krajowym. Spodziewane efekty: 1) zwiększenie świadomości społecznej w zakresie przemocy w rodzinie i jej przeciwdziałania, 2) zdobycie podstawowej wiedzy przez małoletnich i ich rodziców nt. możliwości radzenia sobie z przemocą domową, 3) zmiana postaw społecznych wobec zjawiska przemocy. 9
2. Kształtowanie odpowiednich postaw rodzicielskich i usprawnianie systemu wsparcia rodziny w procesie wychowania dzieci Uzasadnienie Od chwili urodzenia dziecko poddane zostaje skomplikowanym zabiegom wychowawczym. Efekty tych oddziaływań zależą od zintegrowanego oddziaływania na dziecko różnych grup i instytucji, wśród których pierwszoplanową rolę odgrywa rodzina. To właśnie tutaj rozwijają się pierwsze wyobrażenia o własnym miejscu w życiu społecznym, tu kształtują się określone nastawienia i aspiracje. Zadaniem rodziców jest wychowanie zdrowego emocjonalnie i fizycznie dziecka. Nie wszystkie rodziny potrafią jednak tego dokonać. Istnieje wiele rodzin, które pod maską rodziny modelowej świadomie lub nieświadomie ranią delikatną, dopiero rozwijającą się psychikę dziecka. Dlatego tak istotne jest usprawnianie systemu wsparcia rodzin w procesie wychowania dzieci i kładzenie nacisku na kształtowanie odpowiednich postaw rodzicielskich. Zadania 1) utworzenie grupy wsparcia dla rodzin zagrożonych przemocą spotkania pod kierunkiem specjalisty w dziedzinie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 2) zapewnienie dostępności do specjalistycznych form pomocy, tj. bezpłatnej pomocy psychologicznej, pedagogicznej, socjalnej i prawnej dla rodzin wymagających wsparcia w pełnieniu funkcji opiekuńczo wychowawczych oraz w zakresie nauki poprawnej komunikacji w rodzinie, stosowania sytemu nagród i kar wobec dzieci bez użycia przemocy. Spodziewane efekty: 1) wzrost wiedzy o problemie przemocy wobec dzieci i młodzieży, 2) wzrost umiejętności wychowawczych wobec dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą oraz wzmocnienie umiejętności poprawnej komunikacji w rodzinie, 3) stosowanie prawidłowych metod wychowawczych wobec dzieci, 4) udzielanie specjalistycznej pomocy. 10
3. Poznanie i rozumienie świata uczuć oraz rozwinięcie poczucia własnej wartości wśród dzieci i młodzieży Uzasadnienie Krzywdzone dzieci najczęściej czują się odrzucone, bezsilne i winne czynom dorosłych. Osoby z najbliższego otoczenia, ukochane przez dzieci, od których dzieci są zależne, stają się dla nich źródłem lęku i niepewności. Szybko pojawia się zaburzenie postrzegania rzeczywistości, a zniekształcony obraz świata wnika w psychikę dziecka i zaczyna zostawiać ślady. Nieadekwatne zachowania w różnych, codziennych sytuacjach wśród dzieci doświadczających przemocy są odpowiedzią na brak właściwego odczytywania przez nich własnych uczuć, umiejętności neutralnego wglądu w siebie, rozróżnienia dobra i zła, a w efekcie skutkują nieumiejętnością budowania zdrowych relacji z innymi osobami. Zadania 1) prowadzenie zajęć dla dzieci z rodzin zagrożonych przemocą domową przez psychologa, pedagoga, terapeutę nt. uczuć, poznawania i nazywania ich, poczucia własnej wartości, agresji, wyrażania złości, 2) promowanie stylu życia wolnego od przemocy poprzez rozwijanie zainteresowań i uzdolnień jako alternatywy zachowań destrukcyjnych, 3) aktywizacja dzieci zagrożonych przemocą w rodzinie poprzez uczestnictwo w proponowanych przez szkoły i funkcjonujące na terenie powiatu placówki wsparcia dziennego dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych. Spodziewane efekty 1) zwiększenie poczucia bezpieczeństwa wśród dzieci i młodzieży zagrożonych przemocą domową, 2) rozwiązywanie konfliktów w rodzinach bez użycia przemocy i agresji, 3) poznanie i rozumienie świata uczuć oraz podniesienie poczucia własnej wartości wśród uczestników zajęć organizowanych dla dzieci z rodzin zagrożonych przemocą, 4) przynależność do grupy rówieśniczej realizującej zainteresowania dzieci i młodzieży pod nadzorem specjalistów. 11
4. Podniesienie standardu usług świadczonych przez instytucje pomagające dziecku i rodzinie Uzasadnienie W celu zwiększenia profesjonalizmu działań osób zobowiązanych i uprawnionych do pomagania dziecku i rodzinie niezbędne jest ustawiczne kształcenie kadry instytucji świadczących pomoc, poprzez udział pracowników w szkoleniach i konferencjach. Tylko dobrze wykwalifikowana kadra zapewni wysoką jakość świadczonych usług oraz skuteczną pomoc dając odzwierciedlenie w efektach pracy z rodzinami zagrożonymi lub dotkniętymi przemocą domową. Zadania 1) doskonalenie zawodowe osób działających na rzecz przeciwdziałania przemocy, 2) superwizja pracy osób zajmujących się pomaganiem osobom doświadczającym przemocy. Spodziewane efekty 1) ustawiczne kształcenie pracowników specjalizujących się w pomocy dziecku i rodzinie, 2) wzrost liczby osób profesjonalnie pomagających osobom zagrożonym przemocą w rodzinie, 3) rzetelne i trafne diagnozowanie rodzin z problemem przemocy, 4) efektywna praca na rzecz rodziny z zastosowaniem skutecznych narzędzi pracy. 12
Podsumowanie W prawidłowo funkcjonującej rodzinie każdy jej członek kształtuje swój charakter, hierarchizuje system wartości, co w efekcie umożliwia poprawne funkcjonowanie w społeczeństwie. Od stylu funkcjonowania w rodzinie zależy dalszy rozwój jednostki i jej późniejszy status społeczny. Dziecko z rodziny dysfunkcyjnej, doświadczające przemocy od wczesnych lat życia, które nie ma zabezpieczonych podstawowych potrzeb, w tym miłości i akceptacji, nie będzie w stanie zaistnieć jako zdrowy dorosły. Sporządzenie i realizacja powiatowego programu profilaktycznego w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie może przyczynić się do uniknięcia pułapki przemocy przez najmłodszych członków społeczeństwa. Zakłada się, iż w wyniku realizacji poszczególnych zadań ujętych w niniejszym programie zwiększy się społeczne zaangażowanie w sprawy przeciwdziałania przemocy wobec dzieci, będą kształtowane odpowiednie postawy rodzicielskie i zostanie usprawniony system wsparcia rodziny w procesie wychowania dzieci. Systematyczne prowadzanie wśród dzieci i młodzieży z rodzin zagrożonych przemocą zajęć o charakterze profilaktyczno edukacyjnym, w formie zajęć, warsztatów i wykładów, prowadzonych przez specjalistów, umożliwi im właściwe poznanie i rozumienie świata uczuć, a także rozwijanie umiejętności rozmawiania o uczuciach, umiejętności stawiania jasnych granic i wymagań. Zakłada się, że powyższe zajęcia staną się zachętą do współpracy rodziców z dziećmi, wspólnego rozwiązywania konfliktów, a przede wszystkim przyczynią się do wzmocnienia poczucia własnej wartości i poprawy relacji w rodzinie. Ponadto, utworzenie grupy wsparcia dla dorosłych osób z rodzin zagrożonych przemocą i prowadzenie spotkań pod kierunkiem specjalisty może zaowocować innym spojrzeniem tych osób na trudną sytuację, w której dotychczas się znajdowali. Dostrzeżenie nowych rozwiązań sytuacji problemowych i brak poczucia osamotnienia w działaniach jest jednym z założeń niniejszego programu. Utworzenie powiatowego programu profilaktycznego w zakresie promowania i wdrożenia prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie na lata 2013 2017 stanowi podstawę do pozyskiwania 13
środków finansowych ze źródeł zewnętrznych, w tym również unijnych na realizację działań w przedmiotowej kwestii. Realizacji Programu niech przyświecają słowa Jana Pawła II: Troska o dziecko jest pierwszym i podstawowym sprawdzianem stosunku człowieka do człowieka. 14