Gammaglobulina w podaniu podskórnym Informacja dla pacjentów i ich rodzin
Pacjentowi przepisano regularne leczenie gammaglobuliną, znaną również jako immunoglobulina. Poniżej znajduje się krótki opis działania układu odpornościowego, zaburzeń niedoboru odporności oraz leku Hizentra, gammaglobuliny wybranej przez lekarza.
Układ odpornościowy Układ odpornościowy składa się z kilku różnych elementów, które współpracują, aby chronić organizm przed obcymi czynnikami zakaźnymi, takimi jak bakterie lub wirusy. Nieswoisty (wrodzony) układ odpornościowy, który składa się między innymi ze skóry i błon śluzowych, stanowi pierwszą linię obrony przed czynnikami zakaźnymi. Swoisty układ odpornościowy składa się między innymi z białych krwinek, obejmujących limfocyty B i T. Limfocyty B i przeciwciała Limfocyty B wytwarzają przeciwciała, które odgrywają rolę w obronie organizmu przed zakażeniami, szczególnie przed zakażeniami bakteryjnymi. Każde przeciwciało wiąże się z konkretnym czynnikiem zakaźnym, specjalizując się w jego rozpoznawaniu. Po utworzeniu tego wiązania limfocyty B wiedzą, który czynnik zakaźny należy zniszczyć. Limfocyty T Limfocyty T odgrywają najważniejszą rolę w zwalczaniu wirusów. Mogą również aktywować limfocyty B i pomagać im w wytwarzaniu przeciwciał. Istnieje kilka różnych typów przeciwciał, w tym: IgA IgA występuje głównie w błonach śluzowych i zapobiega dalszemu wnikaniu czynników zakaźnych w głąb ciała. IgG IgG krąży w krwiobiegu i występuje również w tkankach ciała. IgG dzieli się na cztery podklasy: IgG1, IgG2, IgG3 i IgG4. IgM IgM krąży w krwiobiegu i występuje również w tkankach ciała. IgM jest pierwszym przeciwciałem, który tworzy się w wypadku wystąpienia zakażenia. Fakty Gammaglobulina = Immunoglobulina = przeciwciała 4
Niedobory odporności Układ odpornościowy i niedobory odporności Pierwotne niedobory odporności Pierwotne niedobory odporności powstają w wyniku wady układu odpornościowego, która uszkadza zdolność limfocytów B do wytwarzania odpowiednich ilości przeciwciał, skutkując osłabioną obroną przed infekcjami. Wtórne niedobory odporności Wtórne niedobory odporności powstają na skutek choroby lub leczenia i nie są spowodowane wadą układu odpornościowego. Najczęstsze niedobory przeciwciał Niedobór IgA Niedobór IgA stanowi najczęściej występującą postać niedoboru przeciwciał. Niedobór IgG Zbyt niski poziom IgG lub zbyt niski poziom jednej lub więcej podklas IgG. Pospolity zmienny niedobór odporności (CVID) W pospolitym zmiennym niedoborze odporności (CVID), na ogół występuje zbyt niski poziom IgG i IgA, a w niektórych przypadkach zbyt niski poziom IgM. Agammaglobulinemia sprzężona z chromosomem X (XLA) Agammaglobulinemia sprzężona z chromosomem X (XLA) dotyczy tylko chłopców i wynika z wady na chromosomie X. Wada skutkuje poważnie obniżoną zdolnością do wytwarzania wszystkich typów przeciwciał. 5
Hizentra Lek Hizentra stanowi skoncentrowaną immunoglobulinę IgG i jest wyciągiem z osocza krwi pobranej od dużej grupy zdrowych dawców krwi. Dawcy przechodzą bardzo szczegółowe badania lekarskie i są badani pod kątem wszelkich czynników zakaźnych, jak wirusy HIV i żółtaczki. Podczas produkcji osocze przechodzi również różne etapy oczyszczania, które dezaktywują czynniki zakaźne. Lek Hizentra jest dostępny w następujących rozmiarach opakowań 5 ml 10 ml 20 ml 50 ml Lek Hizentra może być przechowywany w temperaturze pokojowej przez cały okres ważności. Lek Hizentra jest również dostępny w opakowaniach 10 x 10 ml. 6
Lek Hizentra zastępuje brakujące przeciwciała Leczenie niedoboru odporności polega na regularnym podawaniu leku Hizentra, na ogół raz w tygodniu, który zastępuje przeciwciała, których nie są w stanie wytworzyć limfocyty B w układzie odpornościowym. Celem leczenia jest ograniczenie liczby infekcji. Lek Hizentra, który ma postać roztworu do wstrzykiwań, jest podawany podskórnie do tkanki tłuszczowej na brzuchu, udach i/lub pośladkach. Podanie podskórne jest proste i bezpieczne, na ogół pacjent sam podaje sobie lek w domu po otrzymaniu instrukcji i przebyciu szkolenia przeprowadzonego przez pielęgniarkę lub lekarza na oddziale specjalistycznym. Tutaj wstrzykuje się gammaglobulinę Lek Hizentra 7
Jak podawać lek Hizentra Instrukcje krok po kroku Oddziały specjalistyczne w Szwecji mogą stosować różne schematy leczenia, jak również różne typy akcesoriów infuzyjnych, tj. pomp, kaniul do pobierania, strzykawek, igieł infuzyjnych, itp. Niniejsza ulotka przedstawia kilka typów akcesoriów infuzyjnych. Jeżeli przepisano inne akcesoria, należy przestrzegać instrukcji przekazanych przez oddział. W przypadku dzieci, które potrzebują kremu lub plastra znieczulającego, należy przestrzegać instrukcji przekazanych przez oddział. 1. Umyć ręce wodą z mydłem. 2. Umieścić obok siebie lek Hizentra we właściwym stężeniu oraz przepisane akcesoria infuzyjne. 8
3. Sprawdzić datę ważności na fiolkach. Sprawdzić, czy fiolki sa nienaruszone i czy płyn jest przezroczysty. Zdjąć nasadkę uszczelniającą, pozostawiając na fiolce gumową membranę. 4. Przygotować wlew. Zdjąć pokrywę ochronną z kaniuli do pobierania i umieścić fiolkę na płaskiej powierzchni. Wprowadzić końcówkę kaniuli do pobierania do fiolki przez gumową membranę i zdjąć nasadkę z kaniuli do pobierania. Infuzja leku Hizentra 5. Założyć igłę na kaniulę do pobierania. 6. Obrócić fiolkę i kaniulę do pobierania do góry dnem. Upewnić się, że końcówka kaniuli do pobierania jest cały czas zanurzona. Jeżeli w fiolce pojawią się pęcherzyki powietrza, należy odczekać kilka sekund, aż znikną. Wypełnić strzykawkę poprzez powolne odciągnięcie tłoka. Kiedy strzykawka się napełni, odłączyć ją od kaniuli do pobierania 9
7. Usunąć powietrze ze strzykawki poprzez lekkie popchnięcie tłoka aż do usunięcia powietrza. 8. Dołączyć przewód igły infuzyjnej do strzykawki. Naciskać ostrożnie, aż gammaglobulina wypełni przewód. 9. Oczyścić skórę i umieścić igłę infuzyjną w podskórnej tkance tłuszczowej na brzuchu, udach i/lub pośladkach zgodnie z przekazanymi instrukcjami. 10. Umocować igłę w miejscu przy użyciu taśmy. 10
11a. Jest bardzo ważne, aby końcówka igły nie weszła do naczynia krwionośnego. W takim przypadku mogą wystąpić ciężkie skutki uboczne. Należy sprawdzić, czy końcówka igły nie jest położona w naczyniu krwionośnym, poprzez odciągnięcie tłoka w strzykawce. Jeżeli w miejscu wstrzyknięcia krew dostanie się do przewodu, należy rozpocząć od nowa, używając nowej igły infuzyjnej i nowego miejsca wstrzyknięcia. 11b. Odłączyć przewód od igły na 15 sekund, aby sprawdzić, czy nie pojawia się krew. Należy sprawdzić, czy krew nie pojawia się w przewodzie od strony igły, a nie od strony strzykawki. Jeżeli w przewodzie nie pojawia się krew, można kontynuować. 12. Dołączyć strzykawkę do pompy i rozpocząć podawanie leku. Po zakończeniu wlewu odłączyć igłę infuzyjną i przyłożyć okład z gazy lub plaster. Wszystkie wykorzystane materiały należy usunąć w bezpieczny sposób zgodnie z instrukcjami przekazanymi przez pielęgniarkę. 11
Skutki uboczne, ostrzeżenia i środki ostrożności Skutki uboczne Ciężkie skutki uboczne występują rzadko, ale na początku leczenia często występują miejscowe reakcje skórne w miejscu wstrzyknięcia. Najczęstsze skutki uboczne to obrzęk, tkliwość, zaczerwienienie i świąd. Te reakcje miejscowe nie mają poważnego charakteru, a ich nasilenie zmniejsza się z upływem czasu. W indywidualnych przypadkach występują także: gorączka, dreszcze, ból głowy, zmęczenie, migrena i reakcje alergiczne. Jeżeli podczas podawania leku lub bezpośrednio po podaniu wystąpi u pacjenta reakcja alergiczna, należy zasięgnąć pomocy medycznej zgodnie z zaleceniem pielęgniarki. Ostrzeżenia i środki ostrożności Lek Hizentra należy podawać do podskórnej tkanki tłuszczowej i nie wolno wstrzykiwać go do naczynia krwionośnego, ponieważ może to wpływać na pracę serca i naczyń krwionośnych, powodując na przykład spadek ciśnienia krwi. Doświadczenie kliniczne ze stosowanie gammaglobulin nie wykazało żadnego szkodliwego wpływu na płód ani noworodka, należy jednak porozmawiać z lekarzem, jeżeli lek Hizentra będzie stosowany u pacjentki ciężarnej lub karmiącej piersią. Więcej informacji, patrz ulotka dołączona do opakowania lub strona fass.se. 12
Uwagi Skutki uboczne 13
Tutaj znajduje się więcej informacji o układzie odpornościowym i niedoborach odporności PIO, organizacja służąca pacjentom z pierwotnym niedoborem odporności PIO jest organizacją służącą pacjentom z pierwotnym niedoborem odporności, ich rodzinom, personelowi służby zdrowia i innym zainteresowanym stronom. www.pio.nu Strona Krajowej Rady ds. Zdrowia i Opieki Społecznej dotycząca chorób rzadkich www.socialstyrelsen.se/ovanligadiagnoser Międzynarodowa Organizacja Pacjentów z Pierwotnymi Niedoborami Odporności (International Patient Organisation for Primary Immunodeficiencies (IPOPI) Międzynarodowa organizacja zrzeszająca organizacja krajowe z całego świata. www.ipopi.org Jeffrey Modell Foundation Fundacja zapewniająca informacje o pierwotnych niedoborach odporności. www.jmfworld.com Ta ulotka została poddana weryfikacji specjalistycznej przez: Zarejestrowana pielęgniarka Anita Berg Ann Gardulf (profesor) Carina Hagstedt Susanne Hansen Kristina Johansson Maria Lindén Elisabeth Lundgren Maria Widström Hizentra 200 mg/ml roztwór do wstrzyknięcia podskórnego. Immunoglobulina ludzka (SCIg- iimmunoglobulina w podaniu podskórnym) Hizentra jest produktem leczniczym, stosowanym w celu podwyższania niskiego stężenia immunoglobuliny w krwiobiegu do poziomu prawidłowego (terapia zastępcza). NIE wstrzykiwać leku Hizentra : w przypadku alergii na immunoglobuliny ludzkie, polisorbat 80 lub L-prolinę; w przypadku hiperprolinemii (zaburzenie genetyczne z wysokim stężeniem aminokwasu - proliny - we krwi); do naczynia krwionośnego. Przed stosowaniem leku Hizentra należy porozmawiać z lekarzem lub pracownikiem służby zdrowia. Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania. CSL Behring AB, Tel. +46 8 544 966 70. Niniejsze informacje oparte są na treści ulotki dołączonej do opakowania z 02/2016. AF-006-140527, maj 2016 CSL Behring AB Box 712 SE-182 17 Danderyd Tel.: +46 8 544 966 70 Faks: +46 8 622 68 38 Email: info@cslbehring.se www.cslbehring.se