Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Instytut Nauk o Ziemi Zakład Ochrony Środowiska Maria Curie-Sklodowska University, Earth Sciences Institute Department of Environmental Protection Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG Commission of Cultural Landscape of Polish Geographical Society Polskie Towarzystwo Geograficzne, Oddział Lublin Polish Geographical Society, Lublin Branch Fundacja im. Mikołaja z Radomia Nicolaus from Radom Foundation DŹWIĘK W KRAJOBRAZIE -Stan i perspektywy badań- Materiały Interdyscyplinarnego Seminarium Lublin 3-4 września 2008 Pod redakcją Sebastiana Bernata SOUND IN LANDSCAPE - Present status and future strategy for research - Materials of Interdisciplinary Seminar Lublin 3-4 th September 2008 Edited by Sebastian Bernat Lublin 2008
Patronat honorowy/honour Patron: Maestro prof. Krzysztof Penderecki prof. dr hab. Wiesław A. Kamiński /Rektor UMCS/ prof. dr hab. Andrzej Dąbrowski /Rektor-Elekt UMCS/ dr inŝ. Adam Wasilewski /Prezydent Miasta Lublin/ Komitet naukowy/scientific Committee: dr hab. Jan Adamowski (prof. UMCS) prof. dr Mieczysława Demska-Trębacz doc. dr inŝ. arch. Romuald Dylewski prof. dr hab. Maciej Gołąb prof. dr hab. Marian Harasimiuk dr hab. Aleksandra Kowalczyk (prof. UKW) dr hab. inŝ. arch. Krystyna Pawłowska (prof. PK) Instytut Kulturoznawstwa, UMCS Lublin Katedra Nauk Humanistycznych, Akademia Muzyczna im. F. Chopina Warszawa Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Zakład Zagospodarowania Przestrzennego i Urbanistyki Lublin Instytut Kulturoznawstwa, Uniwersytet Wrocławski Instytut Nauk o Ziemi, UMCS Lublin Instytut Geografii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, WyŜsza Szkoła Gospodarki Bydgoszcz Instytut Architektury Krajobrazu, Politechnika Krakowska dr hab. Maciej Pietrzak (prof. AWF, PWSZ) Katedra Geografii Turyzmu, AWF Poznań, Instytut Turystyki, PWSZ Leszno prof. dr hab. Krzysztof H. Wojciechowski Instytut Nauk o Ziemi, UMCS Lublin Streszczenia kwalifikowane przez komitet naukowy Abstracts were reviewed by members of the scientific committee Tłumaczenia autorzy, jeśli nie podpisano inaczej Translation authors if not indicated different Projekt okładki i zdjęcia/cover design and photo: Sebastian Bernat, Piotr Nurzyński Redakcja techniczna/manuscript editor: Sebastian Bernat, Paweł Czubla Publikacja została dofinansowana przez Ministra Nauki i Szkolnictwa WyŜszego Copyright 2008 by Zakład Ochrony Środowiska INoZ UMCS, PTG All rights reserved ISBN 978-83-7270-596-8 Druk, oprawa: Wydawnictwo POLIHYMNIA Sp. z.o.o. ul.deszczowa 19, 20-832 Lublin, tel. /fax (0-81) 746-97-17 e-mail:poczta@polihymnia.pl, www.polihymnia.pl
SPIS TREŚCI CONTENTS Wprowadzenie Introduction Heikki Uimonen, Meri Kytö (FSAE, Tampere). Soundscape and emplaced pasts analyzing one hundred Finnish soundscapes Przeszłość obecna w krajobrazie dźwiękowym projekt Sto fińskich krajobrazów dźwiękowych 7 9 Studia geograficzne Geography studies Sebastian Bernat (UMCS Lublin)... Kierunki kształtowania krajobrazów dźwiękowych Directions of soundscapes planning Sebastian Bernat (UMCS Lublin).. Metody badań krajobrazów dźwiękowych Methods of soundscape study Sylwia Dusza (UAM Poznań). Hałas komunikacyjny w krajobrazie rolniczym Communication noise in the agricultural landscape Krystyna Harasimiuk (UMCS Lublin). Dźwięk w opisach krajoznawczych Wincentego Pola Sound in Wincenty Pol s landscape descriptions Karolina Jackowiak, Michał Konopski, Iwona Szumacher (UW Warszawa)... Dźwięki w parkach miejskich Sounds of urban parks Grzegorz Janicki (UMCS) Dźwiękowe aspekty nazw geograficznych Sound aspects of geographical names Wioletta Kałamucka (UMCS Lublin).. Krajobraz idealny Ideal landscape Ewa Klima (UŁ Łódź)... Dźwięki i cisza jako składowe przestrzeni sacrum Sound and silence as the elements of sacrum space Aleksandra Kowalczyk (WSG Bydgoszcz)... Preferencje dźwięków w krajobrazie Sound preferences in landscape 19 20 21 22 23 24 25 25 26
Wojciech Lewandowski, Iwona Szumacher (UW Warszawa)... Próba delimitacji krajobrazów dźwiękowych Attempt of delimitation of sound landscapes Roman Matykowski, Katarzyna Kulczyńska (UAM Poznań). Muzyka jako przedmiot badań geografii kultury: wybrane problemy Music as an object of study of cultural geography: selected problems Roman Matykowski (UAM Poznań), ElŜbieta Fagisiak (PPP Rawicz). Społeczne i przestrzenne aspekty oddziaływania Festiwalu Muzyki Rockowej w Jarocinie Social and spatial aspects of the impact of the Jarocin Rock Festival Urszula Myga-Piątek (UŚ Sosnowiec).. Dźwięk w krajobrazie Górnego Śląska jako składnik reliktowego krajobrazu kulturowego Sound in the landscape of Upper Silesia as a component of the relict cultural landscape Stanisław Piechota (ZSP Pniewy). Niewizualne przeŝywanie krajobrazu rola dźwięków naturalnych i antropogenicznych Non-visual experiencing of the landscape. The role of natural and humangenerated sounds Jan Rodzik (UMCS Lublin).. Warstwa dźwiękowa subpolarnego krajobrazu zachodniego Spitsbergenu Sound layer of subpolar landscape (Western Spisbergen) Mateusz Rogowski (UWr Wrocław)... Mapa krajobrazu dźwiękowego szlaku turystycznego The soundscape map of trail Krzysztof H. Wojciechowski (UMCS Lublin). Doświadczanie krajobrazu jako koncepcja naukowa J.G.Granö J.G.Granö concept of landscape as an experience 27 28 29 30 31 32 33 34 Studia architektoniczne Landscape architecture studies Jacek Kil (UWM Olsztyn). Wpływ hałasu lotniczego na sposób zagospodarowania przestrzeni The influence of aircraft noise on spatial management Jeremi Królikowski (SGGW Warszawa) Cisza krajobrazu. Krajobraz ciszy The silence of the landscape- a landscape of silence 36 36
Małgorzata Milecka (KUL Lublin)... Cysterski krajobraz ciszy The cistercian landscape of silence Krystyna Pawłowska (PK Kraków). Ogród sensoryczny The sensory garden Anna Popów-Nowicka (UP Wrocław) Ekran akustyczny jako element wnętrza krajobrazowego ulicy miejskiej Acoustic barrier as a part of city street enclosure Janusz Skalski (SGGW Warszawa).. Wykorzystanie siły wody i wiatru do tworzenia kojących przestrzeni dźwiękowych w krajobrazie miasta. Propozycje projektowe dla Warszawy Utilization of water and wind forces to create comforting sound spaces in an urban landscape. Designing proposals for Warsaw 37 38 40 41 Studia artystyczne i kulturoznawcze Art and culture studies Jan Adamowski (UMCS Lublin). Cisza i krzyk w polskiej obrzędowości dorocznej i rodzinnej The silence and the scream within the polish family & annual rituality Karolina Beimcik, Piotr Tkacz (UAM Poznań). Dźwiękowe aspekty komponowania i percepcji przestrzeni miejskiej Sound aspects of creating urban space and its perception Krzysztof Braun (UW Warszawa).. Dźwięk w tradycyjnej wsi rolniczej w ciągu jednego dnia. Casus Kurpie One day s sound in a traditional village. The case of the Kurpie region Marian Gerlich (WSH Katowice) Dźwięki w tradycyjnej osadzie przykopalnianej. Perspektywa codzienności i Barbórki Sounds in traditional coal mine settlement in two perspectives: everyday life and Barbórka Maciej Janicki (UW Warszawa).. Polityka i grające tabakierki. Chopin a fonosystem Politics and musical snuffboxes. Chopin and soundsystem Warcisław Kunc (AM Poznań), Paweł Pieńkowski (AR Szczecin)... Rola krajobrazu w dziele wielowarstwowym na przykładzie opery polskiej XIX wieku Landscape role in multilayer composition based on 19th century polish opera 44 44 45 46 46 47
Robert Losiak (UWr Wrocław) Z badań nad pejzaŝem dźwiękowym Wrocławia. Muzyka w przestrzeni publicznej miasta From a research project on the soundscape of Wroclaw. The music in the public space of the city Marta Olszewska (UŚ Katowice) Słuchanie, które powołuje do istnienia. Wokół koncepcji deep listening Pauline Oliveros Listening which brings into existence. 0n the concept of deep listening by Pauline Oliveros Katarzyna Smyk (UMCS Lublin) Dźwięk w poezji Jana Pocka Sound in the poetical landscape of Jan Pocek Niewidzialna Mapa Wrocławia. The invisible map of Wroclaw 48 49 50 52