przeglad Vol. 89 Nr 3/2017 Miesięcznik Naukowo-Techniczny Welding Technology Review R Rok założenia 1928 PL ISSN 0033-2364 Index 37125 Cena w prenumeracie 17 zł (w tym 5% VAT) TE T E L S W NE 7 201 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA zmiana_biaa.indd 1 Vol. 89 3/2017 01 2017-03-16 16:44:58
AGENDA WYDAWNICZA SIMP PRZEGLĄD SPAWALNICTWA ul. Świętokrzyska 14a, 00-050 Warszawa tel.: 22 827 25 42 e-mail: redakcja@pspaw.pl www.pspaw.pl REDAKTOR NACZELNY / EDITOR-IN-CHIEF Prof. Tomasz Chmielewski Politechnika Warszawska Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO / DEPUTES EDITOR-IN-CHIEF Mgr inż. Włodzimierz Jacek Walczak Linde Gas Polska; ds. Współpracy z Przemysłem / Industry Cooperation Affairs SEKRETARZ / SUBMISSION OFFICER Lic. Norbert Kozłowski GRAFIK / GRAPHICS mgr Anna Kociemba REDAKTOR STATYSTYCZNY / STATISTICAL EDITOR mgr Marcin R. Konopka REDAKTOR JĘZYKOWY / LANGUAGE EDITOR Damian Bandurski REDAKTORZY DZIAŁÓW / ASSOCIATE EDITORS WYDAWCA / PUBLISHER ZESPÓŁ REDAKCYJNY Dr inż. Paweł Cegielski Politechnika Warszawska Maszyny Urządzenia Materiały / Machines Devices Materials Prof. Leszek A. Dobrzański, dr h.c. Politechnika Śląska Nowe materiały / New Materials Prof. Zbigniew Mirski Politechnika Wrocławska Lutowanie i klejenie / Brazing and Bonding Prof. Jacek Słania Instytut Spawalnictwa w Gliwicach Praktyka spawalnicza / Welding Practice Mgr inż. Bogusław Olech Polskie Towarzystwo Badań Nieniszczących SIMP, Oddział w Szczecinie Prof. Władysław Włosiński, dr h.c. Polska Akademia Nauk Zaawansowane technologie / Advanced Technologies Dr inż. Kwiryn Wojsyk Politechnika Częstochowska Konstrukcje spawane i zgrzewane / Welded structures MIĘDZYNARODOWA RADA PROGRAMOWA / INTERNATIONAL SCIENTIFIC COMMITTEE Prof. Jan Pilarczyk Instytut Spawalnictwa w Gliwicach, Przewodniczący / President Prof. Andrzej Ambroziak Politechnika Wrocławska, Zastępca / Vice-President Prof. Alexander I. Balitskii National Academy of Science, Ukraina Dr.-Ing. Pawel Baryliszyn Volkswagen Aktiengesellschaft, Wolfsburg, Niemcy Prof. Gilmar Ferreira Batalha Polythenic School of University Sao Paulo, Brazylia Dr inż. Hubert Drzeniek Amil Werkstofftechnologie, Berlin, Niemcy Prof. Nikolaos Gouskos University of Athens, Grecja Prof. Gieorgij M. Grigorenko National Academy of Science, Ukraina Prof. Jolanta Janczak-Rusch EMPA, Swiss Federal Laboratories for Materials Science and Technology, Szwajcaria Prof. Andrzej Kolasa Politechnika Warszawska, Polska Prof. Valeriy D. Kuznetsov Kyiv Polytechnical Institute, Ukraina Prof. Jerzy Łabanowski Politechnika Gdańska, Polska Prof. Leonid M. Łobanow National Academy of Science, Ukraina Prof. Jerzy Nowacki Zachodniopomorski Uniwerystet Technologiczny w Szczecinie Prof. George Papadopoulos University of Athens, Grecja Prof. Borys Je. Paton National Academy of Science, Ukraina Dr inż. Jan Plewniak Politechnika Częstochowska, Polska Dr inż. Anna Pocica Politechnika Opolska, Polska Prof. Jacek Senkara Politechnika Warszawska, Polska Prof. Andrzej Skorupa Akademia Górniczo-Hutnicza Kraków, Polska Prof. Božo Smoljan University of Rijeka, Chorwacja Prof. Mirko Sokovic University of Ljubljana, Słowenia Prof. Zhu Sheng National Key Laboratory for Remanufacturing, Pekin, Chiny Prof. Edmund Tasak Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków, Polska Prof. Johannes Wilden University of Applied Sciences, Krefeld, Niemcy Prof. Hongyan Zhang University of Toledo, USA KOMITET DS. WSPÓŁPRACY Z PRZEMYSŁEM / COMMITTEE OF INDUSTRY COOPERATION Prezes Marek Bryś Messer Eutectic Castolin, Polska Dyrektor Michał Kozłowski ESAB Polska, Polska Prezes Mirosław Nowak Technika Spawalnicza Poznań, Polska Wiceprezes Adam Ogrodnik Urząd Dozoru Technicznego, Polska Dyrektor Zbigniew Pawłowski Lincoln Electric Bester, Polska Prezes Andrzej Piłat Związek Zakładów Doskonalenia Zawodowego, Polska Prezes Jacek Rutkowski Kemppi Polska Dr inż. Krzysztof Sadurski Lincoln Electric Bester, Polska Prezes Andrzej Siennicki CLOOS Polska, Polska Prezes Jacek Świtkowski GCE Polska, Polska Dr inż. Marek Węglowski Akademia Spawania SPIS TREŚCI FORUM SPAWALNIKÓW POLSKICH MIESIĘCZNIK NAUKOWO-TECHNICZNY AGENDA WYDAWNICZA SIMP 9 pkt ROK ZAŁOŻENIA 1928 DAWNIEJ przeglad Welding Technology Review Nr 3/2017 PL ISSN 0033-2364 Volumen 89 SciTeeX Sp. z o.o. Zaawansowane systemy obróbki strumieniowo-ściernej powierzchni materiałów konstrukcyjnych...................................... 4 Grzegorz Rogalski, Dariusz Fydrych, Karolina Prokop-Strzelczyńska * Napawanie elementów wymiennika ciepła austenitycznym drutem proszkowym Surfacing of heat exchanger elements using the austenitic flux-cored wire........... 13 Tadeusz Sałaciński, Maciej Winiarski * Obróbka wykończeniowa powierzchni z wykorzystaniem szczotkowych narzędzi z włókien ceramicznych Finishing surface using brush tools made of ceramic fiber......................... 19 Nederman Nowa seria urządzeń FilterBox............................................... 26 Adam Kondej * Natapiane i natryskane cieplnie powłoki Ni-Cr-B-Si The Ni-Cr-B-Si coatings obtained in surfacing and thermal spraying processes.................................... 28 Robert Bęczkowski, Janusz Cebulski, Dorota Pasek * Właściwości napawanych warstw Fe-Cr-C-Nb przy zastosowaniu kierunkowego odbioru ciepła Properties of the deposited layers of Fe-Cr-Nb-C by using directional receiving heat............................................. 32 Janusz Cebulski, Robert Bęczkowski, Dorota Pasek * Wykonanie metodą napawania powłoki ze stopu międzymetalicznego FeAl na stali konstrukcyjnej The performance on the method of welding in intermetallic alloy FeAl coating on the structural steel.......................... 36 Paweł Bolanowski, Andrzej Dziadoń * The influence of the chosen welding technology on the microstructure and selected mechanical properties of welded magnesium alloy AZ91 Wpływ technologii spawania na mikrostrukturę i wybrane właściwości mechaniczne złączy spawanych stopu AZ91................. 46 Wydarzenia Finał pierwszych ogólnopolskich zawodów w szlifowaniu Starcie Szlifierzy 3M...................................................... 52 Obrona pracy doktorskiej Pana Krzysztofa Samsona........................... 54 Nowość Wydawnicza Dr inż. Kazimierz Ferenc (IWE) Podręcznik Spawania Zagadnienia ogólne.................................... 57 Maszyny Urządzenia Materiały............................................... 58 Kalendarium............................................................... 59 Informacje wydawcy........................................................ 60 * artykuł recenzowany PATRONAT I STAŁA WSPÓŁPRACA / PATRONAGE AND PERMANENT COOPERATION PRZEGLĄD SPAWALNICTWA Vol. 89 3/2017 1
SPIS OGŁOSZEŃ REKLAMOWYCH SciTeeX Sp. z o.o. ul. Sapieżyńska 10a 00-215 Warszawa Tel. +48 22 864 07 24 Fax. +48 22 864 07 30 sciteex@sciteex.com.pl CLOOS Polska Sp. z o.o. ul. Stawki 5 58-100 Świdnica firma@cloos.pl www.cloos.pl Lincoln Electric Bester Sp. z o.o. ul. Jana III Sobieskiego 19A 58-263 Bielawa tel. 48 74 64 61 100 fax 48 74 64 61 100 www.lincolnelectric.eu Instytut Spawalnictwa ul. Bł. Czesława 16-18 44-100 Gliwice tel. +48 32 231 00 11 is@is.gliwice.pl www.is.gliwice.pl FANUC Polska Sp. z o.o. ul. Tyniecka 12 52-407 Wrocław tel. +48 71 77 66 160 sales@fanucrobotics.pl www.fanucrobotics.pl Rywal RHC Sp. z o.o. ul. Polna 140 87-100 Toruń tel. +48 56 669 38 00 rywal@rywal.com.pl www.rywal.eu Nederman Polska Sp. z o.o. ul. Okólna 45A 05-270 Marki tel. +48 22 761 60 00 info@nederman.pl www.nederman.pl RESURS A. Radziszewski ul. Czarodzieja 12 03-116 Warszawa Tel.: +48 22 614 05 70 Faks: +48 22 614 05 72 www.resurs.pl Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o. ul. Leonarda da Vinci 5, 44-109 Gliwice Tel. +48 32 230 67 36 castolin@castolin.pl www.castolin.com/pl-pl Zapraszamy do odwiedzenia i polubienia naszego profilu na Facebooku PRENUMERATA Zamówienia na prenumeratę przyjmujemy przez cały rok, w tym celu należy wypełnić formularz zamieszczony na stronie: www.pspaw.pl/subscription_pl.php, i przesłać go w formie skanu wraz z potwierdzeniem wpłaty na: redakcja@pspaw.pl Cena rocznej prenumeraty miesięcznika Przegląd Spawalnictwa 204 zł, półrocznej 102 zł (w tym 5% VAT), 1 egzemplarz poza prenumeratą 25 zł (w tym 5% VAT), numery archiwalne dostępne do wyczerpania nakładu w cenie 25 zł (w tym 5% VAT). 2 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA Vol. 89 3/2017
KALENDARIUM IMPREZ SPAWALNICZYCH 09-11.05.2017 r. Wysokie Tatry, Słowacja XVII Międzynarodowa Konferencja Naukowa Zapewnienie jakości w odlewnictwie i spawalnictwie Organizator: Katedra Odlewnictwa i Spawalnictwa Politechniki Rzeszowskiej tel. +48 17 743 24 55 e-mail: zois@prz.edu.pl informacje: www.kois.portal.prz.edu.pl/pl/konferencje 23-25.05.2017 r. Międzyzdroje XXIII Naukowo-Techniczna Krajowa Konferencja Spawalnicza Bogusław Olech (badania nieniszczące) tel.+48 601 795 718, e-mail: boguslawolech@wp.pl Marek Saperski (spawalnictwo, uzgodnienia formalne) tel. +48 601 669 521, biuro@saperski.com.pl tel/fax +48 91 487 88 19 www.saperski.com.pl 24-26.05.2017 r. Szczyrk XI Forum Dyskusyjne Diagnostyka i chemia dla energetyki Organizator: Zakłady Pomiarowo-Badawcze Energetyki ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. tel. +48 32 237 61 00, sekretariat@energopomiar.com.pl www.energopomiar.com.pl 8-9.06.2017 r. Ustroń IV Krajowa Konferencja Nowych Rozwiązań dla Motoryzacji Organizator: Śląskie Centrum Szkoleniowe Sp. z o.o., tel. +48 32 760 59 28 e-mail: sbo-konferencja@scs-szkolenia.pl www.sbo-konferencja.pl 13-14.06.2017 r. Istebna Sympozjum Katedr i Zakładów Spawalnictwa pt. Nowoczesne zastosowania technologii spawalniczych Organizatorzy: Polskie Towarzystwo Spawalnicze, Studenckie Koło Naukowe Spawalników SWC tel. +48 502 663 006 e-mail: teresa.dabrowska-mikula@polsl.pl Sympozja Spawalnicze 2017 IV Podkarpackie Sympozjum Spawalnicze 25 maja 2017 r. Politechnika Rzeszowska, Rzeszów Zgłoszenia: lucyna.zolty@linde.com, tel. 17 788 42 20 I Mazowieckie Sympozjum Spawalnicze 31 maja 2017 r. Politechnika Warszawska, Warszawa Zgłoszenia: zis@wip.pw.edu.pl, tel. 22 234 84 02 VI Wrocławskie Sympozjum Spawalnicze 21 czerwca 2017 r. Politechnika Wrocławska, Wrocław Zgłoszenia: artur.lange@pwr.edu.pl, tel. 71 320 21 45 XIXX Pomorskie, Sympozjum Spawalnicze 7 września 2017 r. Politechnika Gdańska, Gdańsk Zgłoszenia: iwona.janson@linde.com, tel. 58 511 28 00 XVI Szczecińskie Sympozjum Spawalnicze 14 września 2017 r. Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny Zgłoszenia: katarzyna.rudzka@linde.com, tel. 91 462 44 51 28-30.06.2017 r. Jedlnia-Letnisko k. Radomia IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna pt.: Problematyka funkcjonowania i rozwoju branży metalowej w Polsce. Zaawansowane przetwórstwo metali i ich stopów. Organizator: Radomska Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Naczelnej Organizacji Technicznej W Radomiu tel./fax +48 48 362 20 88 sekretariat@not.radom.pl www.not.radom.pl 10-12.10.2017 r. Poznań, Hotel Mercure 59. Krajowa Naukowo-Techniczna Konferencja Spawalnicza Spajanie granice możliwości Inż. Mirosław Nowak (IWE) tel. +48 602 118 401 miroslaw.nowak@techspaw.com.pl www.techspaw.com.pl 17-19.10.2017 Starachowice 46. Krajowa Konferencja Badań Nieniszczących Kontakt organizacyjny: Joanna Adamczyk tel.: +48 696 084 313 adamczyk.joanna@targikielce.pl PRZEGLĄD SPAWALNICTWA Vol. 89 3/2017 www.ptbnidt.pl 3
T Y J E ST E Ś T U TA J T WOJ A S PAWA R K A J E ST T U TA J LN-25X Flextec 350X Większa kontrola, mniej przewodów Technologia CrossLinc, nowość na wyposażeniu nowego źródła Flextec 350X oraz podajnika drutu LN-25X Na miejscu pracy źródła prądu znajdują się często wiele metrów od wykonywanego zadania, przez co nie ma jak sprawnie kontrolować napięcia, gdyż wraz z wzrostem długości przewodów spawalniczych spada napięcie zadane - do teraz. Technologia CrossLinc wysyła informacje o napięciu z użyciem standardowych przewodów spawalnichych: uchwyt spawalniczy + przewód masowy, bez konieczności użycia dodatkowego przewodu kontrolnego, poprawiając bezpieczeństwo, wydajność i jakość spawania. 4 PRZEGLĄD SPAWALNICTWA Vol. 89 3/2017