ZNISZCZENIA W AOS CZERNICA PO PRZEJŚCIU FRONTU BURZOWEGO W DNIU 11 SIERPNIA 2017 ROKU ANALIZA ZJAWISKA Opracowanie i zdjęcia: Czesław Dyrcz Gwałtowne zjawiska hydrometeorologiczne takie jak: huraganowe wiatry, tornada, cyklony, oberwania chmur, a z drugiej strony topnienie lodowców, stepowienie związane z brakiem wody i katastrofalne susze towarzyszą zmieniającym się warunkom klimatycznym związanym z globalnym ociepleniem. Obserwowana ilość i natężenie tych zjawisk świadczy o zmianach klimatycznych, które dostrzegamy w ostatnich latach ubiegłego wieku oraz aktualnie. Przykładem powyższego może być ostatni front burzowy, z którym mieliśmy do czynienia w dniu 11 i 12 sierpnia 2017 roku na znacznym obszarze Polski. Front z niespotykaną siłą przemieścił się przez obszar Akademickiego Ośrodka Szkoleniowego w Czernicy (AOS Czernica) w dniu 11 sierpnia 2017 roku około godziny 2300. W wyniku uderzenia wiatru o sile zbliżonej do huraganu wyrządzone zostały znaczne szkody w infrastrukturze ośrodka, a największe straty poniesione zostały w zasobach drzewostanu. Powalonych i zniszczonych zostało dziesiątki drzew, które zatarasowały drogi i przejścia na terenie ośrodka.
2
3
Przyczyną tak groźnych zjawisk pogodowych było przejście frontu chłodnego w dniu 11 sierpnia 2017 roku ok godz. 2300 przez teren ośrodka. Front posiadał dużą rozpiętość i przemieszczał się z kierunku południowozachodniego na północny-wschód. Lokalizacja frontu zobrazowana została na poniższej mapie (analiza dolna) Niemieckiej Służby Meteorologicznej (Deutscher Wetterdienst) z dnia 12 sierpnia 2017 roku z godziny 0000 UTC. Fragment mapy z zaznaczonym frontem zobrazowany został poniżej. W początkowym stadium rozwoju front występował w formie liniowej, co miało miejsce na Dolnym Śląsku w godzinach porannych, jednakże w przeciągu dnia intensywność zjawisk burzowych w szybkim tempie wzrastała. Przemieszczając się na północny-wschód na Kujawach kształt frontu uległ wyraźnym zmianom i przyjął formę bow echo (co w polskim nazewnictwie określane jest jako łuk). Taki układ frontu może generować bardzo silne wiatry o niespotykanej niszczycielskiej sile. Układy frontowe przybierające formę bow echo obserwowane były na terenie Polski w współczesnych czasach i wywołały ogromne szkody. Kolejnym przykładem tego niszczycielskiego zjawiska jest nawałnica z dnia 11 sierpnia 2017 roku. O godzinie 2230, tuż przed dotarciem frontu do AOS Czernica obraz z radarów meteorologicznych przedstawiał ukształtowaną formę frontu w postaci łuku, zobrazowaną na poniższym zdjęciu (Źródło: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy, zdjęcie z radarów meteorologicznych z dnia 11 sierpnia 2017 roku z godz. 2230). 4
W czasie burzy generowane są wiatry szkwałowe przekraczające prędkość 100 km/h, czemu towarzyszy ulewny deszcz i grad. Charakterystyczną cechą szkwału jest jego zmienność kierunku, którego wartość sięga czasami ponad 100º. Zaobserwowane na kilku pobliskich AOS Czernica stacjach meteorologicznych wartości wiatru przedstawione zostały w poniższej tabeli (Źródło: dane IMGW, System Monitor). Stacja meteorologiczna Godzina obserwacji Maksymalna prędkość wiatru 5 Kierunek wiatru m/s km/h GRUDZIĄDZ 2230 28,6 103,0 225º CHOJNICE 2250 31,2 112,3 217º STAROGARD GDAŃSKI 2310 21,7 78,1 213º KOŚCIERZYNA 2320 21,8 78,5 183º O godzinie 2250 na Stacji Meteorologicznej w Chojnicach zanotowano największą wartość wiatru wynoszącą 31,2 m/s (112,3 km/h), co w skali Beauforta stanowi 11ºB. Na pozostałych pobliskich stacjach AOS Czernica wartości były nieznacznie mniejsze. Natomiast w Gnieźnie o godzinie 2050 wiatr osiągnął wartość 34,8 m/s (125,3 km/h). W AOS Czernica, oceniając po zniszczeniach dokonanych przez wiatr, jego wartość można oszacować na przekraczającą dane pomierzone w Chojnicach i wynoszącą ponad 120 km/h,
gdyż straty, szczególnie drzewostanu są bardzo duże. W pełni prawdopodobne jest stwierdzenie, iż burza jaka przeszła przez AOS Czernica była jedna z najsilniejszych w historii ośrodka i przyniosła największe straty materialne. Wszystkie osoby znajdujące się w ośrodku nie odniosły żadnych obrażeń, jednakże nie obyło się bez strat materialnych, co nie wpłynęło na bezpieczeństwo osób przebywających w ośrodku oraz jego personelu. Występowanie tego typu gwałtownych zjawisk meteorologicznych, niebezpiecznych dla ludzi, niosących duże straty i zniszczenia materialne wraz ze zmianami klimatu możemy spodziewać się częściej. Ważne jest ich prognozowanie i właściwe przygotowanie się do uniknięcia niszczycielskich skutków ich działania. 6