Україна Ukraina maj/czerwiec 2012 Justyna Bekieszczuk Joanna Biernacka Oliwia Cedro 2 G
Spis treści Dzień 1... 3 Olesko... 4 Podhorce... 6 Poczajów... 7 Dzień 2... 8 Krzemieniec... 9 Zbaraż... 12 Skała Podolska... 14 Dzień 3... 15 Kamieniec Podolski... 16 Okopy Świętej Trójcy... 19 Chocim... 20 Dzień 4... 22 Czortków... 23 Jazłowiec... 24 Buczacz... 25 Dzień 5... 26 Lwów... 27 Uwaga! Klisze zawierają zdjęcia z całej wycieczki. Nie są to wyłącznie fotografie odpowiadające opisom na danej stronie. 2
Dzień 1 1 Olesko 2 Podhorce 3 Poczajów 3
Zamek Olesko Zamek z przełomu XVI i XVII w. Wzniesiony na wzgórzu, założony na planie owalu. W latach 80. XVII w. gruntownie odnowiony staraniem króla Jana III. Po I rozbiorze Polski zamieniony przez Austriaków na koszary. Podczas I wojny światowej poważnie uszkodzony, w latach 30. odnowiony, ponownie uszkodzony podczas II wojny światowej. Od 1975 pełni rolę filii Lwowskiej Galerii Sztuki. 4
Kościół ojców Kapucynów Położony jest u stóp zamku, ufundowany w 1793 przez Józefa Seweryna Rzewuskiego. Po II wojnie pełnił funkcję szkoły rolniczej. W 1980 budynki pokapucyńskie przejęła Lwowska Galeria Sztuki. W kościele urządzona została sala konferencyjna a klasztor zaadaptowano na magazyny dzieł sztuki. Kościół św. Trójcy Ufundowany został w 1545 roku przez Jadwigę Kamieniecką. Po II wojnie kościół zamieniono na magazyn. Część wyposażenia znajduje się w Lwowskiej Galerii Sztuki. Obecnie w gestii ukraińskiej autokefalicznej cerkwi prawosławnej. 5
Pałac Koniecpolskich i Rzewuskich Podhorce Zamek wybudowano w latach 1635-1640, na zlecenie Stanisława Koniecpolskiego. W 1682r. Stanisław Koniecpolski (wnuk hetmana), przekazał Podhorce wraz z zamkiem Jakubowi Sobieskiemu. Po śmierci Jana III Sobieskiego Podhorce wraz z Oleskiem odziedziczył Konstanty Sobieski. W 1725 sprzedał część majątku. Nowym właścicielem został Stanisław Mateusz Rzewuski, hetman wielki koronny. Po jego śmierci w 1728 Podhorce odziedziczył Wacław Rzewuski. W roku 1754 Rzewuski został też właścicielem Oleska. W zamku urządził scenę teatralną, założył laboratorium alchemiczne i drukarnię. Dworska grupa teatralna wystawiała pisane przez niego tragedie i komedie. Po 1779 ówczesny rządca kilkakrotnie wystawił zasoby zamku na licytację. Sprzedano mnóstwo bezcennych przedmiotów, w tym buławę hetmańską i miedziane pokrycia dachów. Z części zbiorów podhoreckich powstała fundacja kulturalna port. Sociedade Sanguszko de Beneficência, która istnieje do dzisiaj. W latach 1973-4 tu realizowano sceny filmu Potop odbywające się na zamku Radziwiłłów w Kiejdanach. 6
Ławra Poczajowska Poczajów Według legendy na szczycie góry objawiła się Najświętsza Bogurodzica w słupie ognia, pozostawiająca na skale swój ślad. W miejscu tym osiedlili w niewielkich pieczarach mnisi prawosławni już w XIII wieku. W 1648 roku Ewa i Teodor Domaszewscy, właściciele Poczajowa, ufundowali nową cerkiew pw. św. Trójcy, Dzięki temu oraz zgodnie z prawosławna tradycją, dzięki pojawieniu się Matki Boskiej i bł. Hioba klasztor obronił się w 1675 roku przed Turkami i Tatarami. W 1720 roku przejęli klasztor bazylianie. Niezwykle zasłużoną dla klasztoru osoba był też wojewoda bełski i starosta kaniowski, Mikołaj Bazyli Potocki, który aby odpokutować za swoje bujne życie wstąpił do klasztoru w 1759 a zmarł w nim w 1782. Po powstaniu listopadowym w ramach represji popowstaniowych odebrano klasztor bazylianom i zwrócono prawosławnym. 7
Dzień 2 1 Krzemieniec 2 Zbaraż 3 Skała Podolska 8
Krzemieniec Krzemieniec ukryty jest w długim jarze, pomiędzy stokami gór. Ten dawny gród księstwa halicko-wołyńskiego należał do Litwy, Korony, Rosji, Polski, by dziś stać się miastem ukraińskim. Dzięki uroczym pejzażom, ziemia krzemieniecka od dawna zwana była Wołyńską Szwajcarią, a Krzemieniec Atenami Wołynia. Krzemieniec okala kilka sporych wzniesień: Góra Krzyżowa, Wołowica, Czercza oraz Góra Królowej Bony z ruinami dawnego zamku, zwana też Górą Zamkową, będącą symbolem miasta. 9
Kościół św. Stanisława Katolicki kościół św. Stanisława z lat 1853-1857 został wybudowany na wzór kościoła św. Katarzyny w Sankt Petersburgu. Wewnątrz znajduje się pomnik Juliusza Słowackiego. Muzeum Juliusza Słowackiego Po całych rankach teraz pracuję nad moją nową produkcją literacką; przez kilka dni jednak malowałem a la gauche i wiecie co? Oto widok Krzemieńca, z ławką pod topolą w botanicznym ogrodzie, dalej kościół pojezuicki, dom, w którym mieszkacie, dalej Zamkowa Góra i księżyc wschodzący zza murów zamku starego. Pejzaż ten udał mi się dość łagodnie i darowałem go Pannie Eglantynie na pamiątkę. -Juliusz Słowacki, List do matki 10
Liceum Krzemienieckie W XVIII wieku jezuici założyli w Krzemieńcu kolegium mieszczce się w zespole architektonicznym pałacu fundacji ostatnich książąt Wiśniowieckich Janusza i Michała. Po kasacie zakonu kolegium przejęła w 1775r. Komisja Edukacji Narodowej. Z nią związane są początki liceum krzemienieckiego. 11
Zamek Wiśniowieckich Zbaraż Gród wzmiankowany w kronikach ruskich od 1211. Od XV w. własność Zbaraskich. Niszczony przez Tatarów 1474 i 1589. 1631 książę J. Zbaraski wzniósł nowy zamek. Od 1636 w posiadaniu księcia Wiśniowieckiego. 10 lipca-22 sierpnia 1649 broniony przez załogę pod dowództwem J. Wiśniowieckiego. Oblężony wówczas w Zbarażu 14-tysięczny oddział wojsk polskich oparł się zwycięsko 200-tysięcznej armii kozacko-tatarskiej B. Chmielnickiego. 12
Kościół i klasztor oo. Bernardynów Kościół i klasztor oo. Bernardynów w Zbarażu zbudowany ok. 1627 r., fundacji księcia Jerzego Zbaraskiego. Podczas najazdu na Zbaraż Kozaków Chmielnickiego w 1648 r. klasztor został doszczętnie zrabowany i zniszczony. Staraniem Potockich na miejscu ruin został w 1755 r. zbudowany nowy klasztor i kościół. 13
Zamek Skała Podolska Zamek wzniesiony przez Koriatowiczów, został po 1515 r. rozbudowany przez Lanckorońskich z Brzezia h. Zadora. W rękach tej rodziny pozostawał przez 200 lat, następnie przeszedł do Tarłów (od 1 poł. XVIII w.). Adam Tarło po raz ostatni odbudował zamek. Od końca XVIII w. dobra znalazły się w rękach Gołuchowskich, znanego rodu polityków i dyplomatów, którzy jednak nie odbudowali zamku, wznosząc swoją rezydencję w innym miejscu. 14
Dzień 3 1 Kamieniec Podolski 2 Okopy Świętej Trójcy 3 Chocim 15
Kamieniec podolski Kamieniec leży na owalnym płaskowyżu, w pętli utworzonej przez głęboki, skalisty wąwóz rzeko Smotrycz, co czyni z tego miejsca istny cud natury. Jedyna droga na płaskowyż prowadzi wąską, skalną grzędą. U wylotu tego przesmyku zbudowano zamek, który miał bronić dostępu do miasta. Kamieniec Podolski był więc przede wszystkim twierdzą. Ujrzeli już wyniosłe skały kamienieckie. Na ich widok, a także na widok baszt i rondeli fortecznych zdobiących szczyty skał wielka otucha wstąpiła im zaraz w serca. Albowiem wydało się im niepodobnym, aby jaka inna ręka prócz Boskiej mogła zburzyć to orle gniazdo na szczycie otoczonych pętlicą rzeki wiszarów uwite. -Henryk Sienkiewicz, Pan Wołodyjowski W centrum miasta przy dawnym rynku polskim stoi ratusz, zwany polskim magistratem. Stanowi on połączenie różnych elementów architektonicznych od średniowiecza do XIX wieku. 16
Katedra św. Piotra i Pawła Katedra p.w. Świętych Piotra i Pawła jest najdalej wysuniętą na wschód gotycką katedrą na kontynencie europejskim. Świątynia pierwotnie była drewniana. Murowaną, trójnawową bazylikę wzniesiono na początku XVI w. Podczas panowania Turków zamieniono ją na meczet pod patronatem samego sułtana. Kiedy Kamieniec powrócił pod panowanie Rzeczpospolitej, zgodnie z umową zawartą z Turkami, nie usunięto minaretu ani wieńczącego jej półksiężyca. Z czasem na minarecie postawiono figurę Matki Bożej, która stoi do dziś. Kościół oo. Dominikanów Kościół oo. Dominikanów jest drugim obok katedry, gotyckim kościołem Kamieńca. Ta trzynawowa bazylika powstała na przełomie XV i XVI stulecia. Jej fasadę podkreśla wyniosła wieża. Od strony południowej do bazyliki przylega klasztor. W czasach tureckich także i ten kościół służył jako meczet. 17
Ruiny katedry ormiańskiej Pierwsza wzmianka o wspólnocie ormiańskiej w Kamieńcu Podolskim pochodzą z końca XIV w. W roku 1522 Jołbej wzniósł w mieście drugi kościół ormiański, który od XVII w. nazwano katedrą p.w. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. Dzisiaj zostały po katedrze ormiańskiej same ruiny. Kościół Trynitarzy Zgromadzenie Trynitarzy powstało w XII wieku w Europie. Głównym celem działalności było wykup chrześcijan, którzy zostali niewolnikami muzułmanów. W Kamieńcu-Podolskim Trynitarze pojawili się w 1699 r., kiedy skończyła się 27letnia okupacja miasta przez Turków. Budowa kościoła Trynitarzy pod wezwaniem Trójcy Świętej w Kamieńcu-Podolskim rozpoczęła się w 1750 roku, a w 1780 roku kościół konsekrowano. Kościół jest piękną ozdobą Starego Miasta. Dziś to greko-katolicki kościół św. Josafata, konsekrowany 19 lipca 1992 roku. 18
Twierdza Okopy Świętej Trójcy Twierdzę, położoną na wąskim przesmyku skalnym między Zbruczem a Dniestrem, zbudował w 1692 roku kasztelan krakowski i hetman wielki koronny Stanisław Jan Jabłonowski, po tym jak Turcy zdobyli Kamieniec Podolski. Nowa budowla miała oddzielać od siebie stacjonujące w pobliskim Kamieńcu i Chocimiu oddziały tureckie. Swoją funkcję twierdza przestała pełnić po zwrócenia Podola Rzeczypospolitej w 1699 r. Okopy świętej Trójcy opisane przez Zygmunta Krasińskiego w Nieboskiej komedii stały się symbolem ostatecznych zmagań człowieka. 19
Zamek Chocim Zamek stoi na skalnym cyplu pomiędzy Dniestrem, a jarem potoku, który do niego wpada. Położony na przecięciu szlaków handlowych, był ważnym punktem strategicznym. Historia zamku w Chocimiu związana jest z historią Mołdawii, Polski i Turcji. Cerkiew Przy zamku w Chocimiu znajduje się cerkiew garnizonowa św. Aleksandra Newskiego. 20
Sam hetman jako słońce stał na czele wszystkich i wolą swoją tysiącami kierował, lecz jacyż byli inny przywódcy, którzy przy tym chocimskim obozie nieśmiertelną mieli się okryć sławą? Oto było tam dwóch hetmanów litewskich: wielki pac i polny Michał Kazimierz Radziwiłł. Ci na kilka dni przed bitwą połączyli się z wojskami koronnymi, a teraz z rozkazu pana Sobieskiego stanęli na wyżynach łączących Chocim ze Żwańcem. Dwanaście tysięcy wojowników słuchało ich rozkazów, między nimi zaś było dwa tysiące wybornej piechoty. Od Dniestru ku południowi stały sprzymierzone pułki wołoskie, które w przededniu bitwy opuściły obóz turecki, aby się z chrześcijan połączyć. -Henryk Sienkiewicz, Pan Wołodyjowski 21
Dzień 4 1 Czortków 2 Jazłowiec 3 - Buczacz 22
Kościół oo. Dominikanów Czortków Kościół rzymskokatolicki pw. św. Stanisława w Czortkowie. Dawniej był to kościół oo. dominikanów. Pierwszą świątynię wybudowano wraz z klasztorem oo. dominikanów w 1619 r.; fundatorem był Stanisław Golski (właściciel Czortkowa i Buczacza). Obecny kościół został wybudowany w 1910 r., w stylu gotyku nadwiślańskiego. W kościele do końca II wojny światowej znajdował się słynny obraz Matki Boskiej Czortkowskiej. Obecnie znajduje się tam koronowana kopia obrazu. ZBRODNIA NA DOMINIKANACH W CZORTKOWIE 2 lipca 1941 roku do klasztoru czortkowskiego skierowano sowieckie władze bezpieczeństwa. Ojcowie zostali wywleczeni z klasztoru i wywiezieni nad rzekę w Starym Czortkowie na tzw. Groblę zwaną Berda. Tam ich zamordowano strzelając w tył głowy. Sowieckie władze bezpieczeństwa równocześnie z mordami splądrowały kościół. Chcąc zatrzeć ślady dokonanej zbrodni, wojsko 4 lipca 1941 r. podpaliło klasztor. 23
Zamek Jazłowiec Zamek w Jazłowcu istniał już w XV w. Przebudowy zamku dokonał Jerzy Jazłowiecki. Po Jazłowieckich budynek przechodził do różnych rodów, aż trafił do Koniecpolskich. W czasach świetności zamek nad Olchowcem był uważany za równie silną fortecę, co Kamieniec Podolski. Z początkiem XVIII w. zamek przeszedł od Koniecpolskich do Lubomirskich, a w 1746 r. został nabyty w drodze kupna przez Stanisława Poniatowskiego - ojca króla Stanisława Augusta. W 2010 roku zamek przeszedł w prywatne ręce. Kościół Dominikanów pw. Wniebowzięcia NMP Wybudowany został w latach 1589-1590, w stylu renesansowo-gotyckim. Funkcjonował jako świątynia do 1945 roku. Później mieścił się w nim ukraiński magazyn wódki. Dawniej znajdował się w nim także nagrobek zmarłego w 1609r. polskiego kompozytora Mikołaja Gomółki. Obecnie pozostaje w ruinie. Zgromadzenie Sióstr Niepokalanego Poczęcia N.M.P. Zgromadzenie zostało założone w Rzymie przez Józefę Karską oraz Marcelinę Darowską w 1857r., sześć lat później Matka Marcelina przeniosła je na ziemię ojczystą. Domem macierzystym Sióstr do 1946 roku był Jazłowiec. Obecnie mieści się tam Dom Rekolekcyjny bł. Marceliny Darowskiej. Za budynkiem znajduje się niewielki park, na którego tyle zbudowano katakumby chowane tam były Siostry Niepokalanki. 24
Ruiny zamku Buczacz Nad rzeką Strypą w końcu XIV w. wybudowano na trójkątnym cyplu zamek obronny, który należał do rodów Buczackich, Golskich, a także do Potockich. Po przejściu zamku w ręce Potockich, żona Stefana Potockiego, Maria Mohylanka rozbudowała i wzmocniła warownię. W czasie wojny z Turcją, w 1676 r. zdobyli go i zniszczyli Turcy. W 1772 r. trafił do zaboru rosyjskiego, a w XIX wieku zabudowania zamku zaczęto sukcesywnie rozbierać na materiał budowlany, przez co do dzisiaj przetrwały tylko części murów. Ratusz Ratusz został zbudowany w latach 1750-1751 z fundacji Mikołaja Potockiego według projektu B.Meretyna. Bogatą dekorację rzeźbiarską wykonał wybitny twórca lwowskiej rzeźby rokokowej Jan Jerzy Pinzel. 29 lipca 1865 ratusz częściowo strawił pożar. W 1920 budynek został przekazany miejscowym kupcom na cele handlowe. W czasach komunistycznych ratusz uległ poważnemu zniszczeniu oraz ogólnej dewastacji wnętrz. W 1982 w urządzono tam muzeum historyczno-krajoznawcze. Cerkiew bazylianów pw. Podniesienia Krzyża Świętego Pochodzi z 1770 roku, ufundowana w miejscu kościoła dominikanów przez Szczepana Potockiego. Klasztor oo. Bazylianów Mnisi bazylianie pojawili się się w Buczaczu w roku 1712 na zaproszenie właściciela Stefana Potockiego pragnącego mieć w swoich posiadłościach wykształcone duchowieństwo greckokatolickie. W roku 1804 przy klasztorze Ojców Bazylianów założono gimnazjum, w którym się uczyli wybitni ukraińscy i polscy działacze kultury, literatury i sztuki. Przy klasztorze istniała również szkoła handlowo-rzemieślnicza. 25
Dzień 5 1 - Lwów 26
Cerkiew Przemienienia Pańskiego Lwów Jest jedną z najważniejszych świątyń ukraińskich we Lwowie. Znajduje się w centrum miasta, przy ulicy Krakowskiej. Obszar, który zajmuje, w XVII-XVIII stuleciu mieścił kompleks zakonny trynitarzy. Cerkiew powstała na miejscu barokowego kościoła Trójcy Świętej z 1729 r. Po likwidacji zakonu w 1783 r. kompleks przekazano na cele uniwersyteckie. Podczas bombardowania Lwowa przez Austriaków w 1848 r. budynki uległy zrujnowaniu. Na początku XX w. kościół, już jako grekokatolicki, został przebudowany w stylu klasycystycznym. W roku 1990 ponownie otwarto świątynię jako cerkiew bizantyjsko-ukraińską, jaką też jest do dnia dzisiejszego. Katedra ormiańska Jest to katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Jej najstarsza część, zbudowana w stylu wschodnioormiańskim pochodzi z XIV w. Charakterystyczną cechą architektoniczną wnętrza świątyni są arkady o ostrych łukach oraz płaskorzeźbione kamienne ornamenty. 27
Kościół dominikanów Świątynia reprezentująca styl rokokowy, wzniesiona została w XVIII w. Obecnie jest to świątynia grekokatolicka pod wezwaniem Najświętszej Eucharystii. Kaplica Boimów Kaplica została wzniesiona na początku XVI wieku obok Katedry Łacińskiej, na terenie cmentarza. Służyła początkowo za mauzoleum rodu Boimów i mieściła 14 grobowców. Jako jedna z nielicznych, zbudowana jest w stylu renesansowym. 28
Cmentarz Łyczakowski Został założony w 1786 roku, co sprawia, że jest jedną z najstarszych europejskich nekropolii istniejących do dziś. Jest miejscem pochówku wielu osób zasłużonych dla Ukrainy oraz dla Polski, spoczywają tam m.in. Maria Konopnicka, Gabriela Zapolska, Iwan Franko. Cmentarz Obrońców Lwowa Potocznie nazywany jest Cmentarzem Orląt Lwowskich, choć znajduje się tam jedynie Kaplica Orląt Lwowskich. Jest odrębną częścią cmentarza Łyczakowskiego, znajdują się na nim mogiły uczestników obrony Lwowa i Małopolski Wschodniej, poległych w latach 1918 1920 lub zmarłych w latach późniejszych. 29
Zamek Wysoki Jest to wzgórze w północno-wschodniej części Lwowa, wznoszące się na wysokość 398 m n.p.m. Można z niego podziwiać panoramę miasta, choć coraz bardziej przesłaniana jest ona przez rosnące na wzgórzu drzewa. W drugiej połowie XIV w. na wzgórzu został wzniesiony zamek, później w latach 1869 1890 obok jego ruin usypano kopiec Unii Lubelskiej. Archikatedralny sobór św. Jura Cały zespół, otoczony murem, obejmuje, katedrę św. Jura, a także dzwonnicę, budynki kapituły oraz pałac metropolitów. W 1998 sobór św. Jura razem ze Starym Miastem, Wysokim Zamkiem i Podzamczem został wpisany na UNESCO. 30
Opera Lwowska Lwowski Narodowy Akademicki Teatr Opery i Baletu im. Salomei Kruszelnickiej. Gmach teatru usytuowany jest w centrum Lwowa. Jest on ciekawy nie tylko pod względem architektonicznym pełny jest również dzieł rzeźbiarskich oraz malarskich nawiązujących do sztuki teatralnej. Pomnik Adama Mickiewicza Uznawany jest za najpiękniejszy pomnik Lwowa, ale przede wszystkim za najdoskonalszy, jaki wystawiono temu polskiemu poecie. Jest dziełem Antoniego Popiela, odsłonięty został 30 października 1904 r. 31