MUZEUM MIEJSKIE W ŻORACH ul. Muzealna 1/2, 44-240 Żory tel./fax 32 43 43 714 NIP 651-15-79-122 e-mail: muzeum@muzeum.zory.pl www.muzeum.zory.pl O WYDAWNICTWIE Wydawnictwo Ex Africa semper aliquid novi ( Zawsze coś nowego z Afryki ) wydane w trzech tomach jako pierwsze z wydawnictw w muzealnej serii wydawniczej Polskie Poznawanie Świata. Książka jest efektem spotkania polskich afrykanistów podczas III Kongresu Afrykanistów Polskich w Szczecinie w 2012 r. jest dziełem zbiorowym autorów, specjalistów rożnych dziedzin nauk humanistycznych. Są wśród nich zarówno wybitni badacze starszego pokolenia o uznanym dorobku naukowym, jak i młodzi adepci nauki. Ogółem na około 1012 stronach publikacji zamieszczonych zostało 62 artykułów 59 autorów. W książce znajdują się streszczenia artykułów w języku angielskim. W skrócie opisanej recenzji wydawniczej prof. dr. R. Vorbricha dotyczącej wydawnictwa znajdziemy informację: Charakter książki dobrze odzwierciedla jego tytuł: Ex Africa semper aliquid novi ( Zawsze coś nowego z Afryki ), będący cytatem z Historii naturalnej Pliniusza Starszego. Książka stanowi bowiem przegląd najświeższych osiągnięć badawczych polskiego środowiska afrykanistycznego. Pokazuje ona różnorodność pól badawczych polskich historyków, antropologów oraz historyków sztuki, sięgających po tematy dotychczas mało eksploatowane lub wręcz zaniedbane, a odzwierciedlające najnowsze trendy światowej afrykanistyki. Swoistym leitmotivem tomu jest wymiana idei i spotkanie światów w kontekście afrykańskim. Następny IV Kongres Polskich Afrykanistów odbędzie się w Żorach w siedzibie Muzeum Miejskiego w Żorach 26-28 listopada 2015 r. po którym będzie wydane następne wydawnictwo z serii Polskie Poznawanie Świata. Wydawnictwo naukowe Polskie Poznawanie Świata zawierać będzie materiały naukowe, które muzeum planuje publikować cyklicznie, co dwa lata. Każdorazowo wydawnictwo zawierać będzie zbiór artykułów naukowych związanych z tematem przewodnim Polskie poznawanie świata. Opracowania dotyczyć będą roli Polaków w historii poznawania świata oraz współczesnych badań prowadzonych przez nich na różnych kontynentach w zakresie dyscyplin humanistycznych, zwłaszcza etnologii, antropologii kulturowej oraz archeologii. Cena: 30 zł od jednego tomu wydawnictwa 75 zł 3 tomy razem Zakup w siedzibie muzeum w Punkcie Informacji ZAWARTOŚĆ WYDAWNICTWA Ex Africa semper aliquid novi. Tom I Wydawcy Muzeum Miejskie w Żorach Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne
Recenzent prof. dr hab. Ryszard Vorbrich Redakcja naukowa Jacek Łapott Ewa Prądzyńska Redakcja serii wydawniczej Polskie Poznawanie Świata Lucjan Buchalik ISSN 2392-0432 ISBN 978-83-941402-0-5 (dla całości) ISBN 978-83-932947-7-0 (dla I tomu) Cena detaliczna 30,00 zł str. 298, oprawa twarda, format 24,5 x 16,5 cm SPIS TREŚCI WSTĘP Małgorzata Szupejko Wątki afrykańskiej tożsamości w pracach polskich afrykanistów Zofia Sokolewicz U początków warszawskiej afrykanistyki Jacek Łapott Na pięćdziesięciolecie szczecińskiej afrykanistyki... Z HISTORII AFRYKI Władysław Filipowiak Manding Sila Droga Mandingów a położenie stolicy dawnego Mali Michał Tymowski Opinie Afrykanów o Europejczykach we wczesnym okresie wypraw portugalskich do Afryki Zachodniej (XV w. początek XVI w.) Michał Leśniewski Od rodzinnego klanu do państwa. O narodzinach kapitanatów Griqua w dolinie rzeki Oranje, 1780 1840 Marek Pawełczak Suahilijskie kroniki opublikowane przez Carla Veltena jako źródło do badania tożsamości mieszkańców wybrzeża Afryki Wschodniej w końcu XIX w. Wojciech Charchalis Luzotropikalizm dwa przypadki transatlantyckiej wymiany tej samej idei Lucjan Buchalik Ludy refugialne w obliczu kolonizacji Anna Bytyń-Buchajczyk Historia fortów Złotego Wybrzeża POLSKIE BADANIA AFRYKI Karolina Marcinkowska Spotkanie z przodkami. Kult czumba w wyobrażeniach i dyskursie mieszkańców malgaskiego miasta Mahajanga Jacek Jan Pawlik Antropologiczne badania afrykańskiej przestrzeni miejskiej Maciej Kurcz Jak prowadzić badania w powojennym mieście afrykańskim? Refleksje etnografa z badań w południowosudańskiej Dżubie Kacper Świerk Garść informacji o Afroperuwiańczykach. Perspektywa antropologiczna Veronika Beliaeva-Saczuk Kilka uwag o pochodzeniu Murzynów abchaskich afrykańskiej grupy na terenie Kaukazu
OBRAZY SŁOWA, OBRAZOWANIE IDEI I SZTUKA W ŻYCIU SPOŁECZNYM Krzysztof Dubiński Tonio Trzebiński Nowy Dziki z Nairobi Izabela Will, Stanisław Guliński Malarski obraz rewolucji murale w Libii Anna Rynkowska-Sachse Architektura współczesnej Afryki w świetle World Architecture Festival w Barcelonie w latach 2008 2011 ILUSTRACJE Ex Africa semper aliquid novi. Tom II Wydawcy Muzeum Miejskie w Żorach Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne Recenzent prof. dr hab. Arkadiusz Żukowski Redakcja naukowa Jacek Łapott Marta Tobota Redakcja serii wydawniczej Polskie Poznawanie Świata Lucjan Buchalik ISSN 2392-0432 ISBN 978-83-941402-0-5 (dla całości) ISBN 978-83-932947-8-7 (dla II tomu) Cena detaliczna 30,00 zł str. 396, oprawa twarda, format 24,5 x 16,5 cm SPIS TREŚCI WSTĘP Jacek Łapott ŚWIAT ISLAMU I SUDAN Anna Mrozek-Dumanowska Specyficzne formy odnowy islamu w Afryce w epoce globalizacji Elżbieta Rekłajtis Wybory parlamentarne w Algierii (10 maja 2012 r.) w przededniu 50. rocznicy niepodległości Marta Tobota Afa Adżura założyciel sunnickiego bractwa Anbarija w północnej Ghanie Maciej Ząbek Niechciani w Sudanie. Między ucieczką a wypędzeniem GOSPODARKA I ROZWÓJ SPOŁECZNY / ECONOMY AND SOCIAL DEVELOPMENT
Malwina Bakalarska Wpływ nowych orientacji temporalnych na rozwój społecznoekonomiczny w południowej Nigerii Joanna Mormul Afrykańskie success story? Przemiany polityczne, gospodarcze i społeczne w Mozambiku po zakończeniu wojny domowej 95 Dominik Kopiński Zjawisko nacjonalizmu surowcowego na przykładzie Zambii Krzysztof Tlałka Implikacje projektu infrastrukturalnego LAPSSET dla Rogu Afryki Dariusz Skonieczko Wyspa Lamu w obliczu zmian związanych z budową nowego portu Kinga Lendzion Bariery rozwojowe Madagaskaru na początku XXI w. POLITYKA, WŁADZA I ICH SKUTKI Wojciech A. Jasiński Meandry demokratyzacji w Afryce (na przykładzie Kenii, 2002 2012) Edward Janusz Jaremczuk Listopad 2011 r. wybory prezydenckie w Demokratycznej Republice Konga Krzysztof Bielecki Kongijski patronaż polityczno-etniczny a neoliberalny model demokracji przedstawicielskiej. Formalny i nieformalny system rządzenia państwem: od Mobutu Sese Seko do Josepha Kabili Piotr Szafruga Somalia destabilizacja czy spontaniczny porządek? Jakub Kościółek Władza i przywództwo w Afryce postkolonialnej w twórczości Chinua Achebe na przykładzie Anthills of the Savannah Hubert Dudkiewicz Specyfika regionalnej ochrony praw dziecka w konfliktach zbrojnych w Afryce INNOŚĆ, INNI I TRADYCJA W AFRYCE Ryszard Vorbrich Wspólnota krwi a wspólny cel, czyli Gemeinschaft i Gesellschaft w konteście afrykańskim Karol Chwedczuk-Szulc, Konrad Czernichowski Polemika na temat skuteczności strategii ABC w Afryce oraz roli Kościoła katolickiego w jej kontekście Beata Wójtowicz Polskie akcenty w historii leksykografii suahili Małgorzata Kamecka Poszukiwanie tożsamości w filmowym świecie Rachida Bouchareba na przykładzie Little Senegal Jerzy Gilarowski Czy turystyka ekologiczna mogłaby być szansą na szybszy rozwój społeczno-ekonomiczny Afryki Subsaharyjskiej? Sylwia Kulczyk Sahel jako przestrzeń turystyczna przykłady z Nigru, Mali i Burkina Faso Lilianna Wdowiak, Mirosław Parafiniuk Tradycyjne sposoby leczenia chorób oczu w Afryce Północnej Izabella Zatorska Szkoła po kreolsku, czyli interkulturowość w powieści frankofońskiej na Reunion w XX w. ILUSTRACJE Ex Africa semper aliquid novi. Tom III Kobiety w Afryce Wydawcy Muzeum Miejskie w Żorach Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne
Recenzent Ks. prof. dr hab. Jarosław Różański Redakcja naukowa Arkadiusz Żukowski Redakcja serii wydawniczej Polskie Poznawanie Świata Lucjan Buchalik ISSN 2392-0432 ISBN 978-83-941402-0-5 (dla całości) ISBN 978-83-932947-9-4 (dla III tomu) Cena detaliczna 30,00 zł str. 318, oprawa twarda, format 24,5 x 16,5 cm SPIS TREŚCI WSTĘP Arkadiusz Żukowski STATUS, PRAWA, EMANCYPACJA ORAZ PARTYCYPACJA POLITYCZNA I WYBORCZA WYMIAR OGÓLNOAFRYKAŃSKI Degefe Kebede Gemechu Status kobiet we współczesnej Afryce: kariery i bariery w polityce, nauce i biznesie Joanna Aleksandra Laskowska Prawa kobiet w Afryce Paweł Górzny Szczególne znaczenie problematyki emancypacji kobiet w Afryce Subsaharyjskiej Tomasz Bichta Partycypacja polityczna kobiet w Afryce Subsaharyjskiej Edward J. Jaremczuk Współczesne kobiety afrykańskiego establishmentu wybrane przykłady Arkadiusz Żukowski Partycypacja wyborcza a reprezentacja polityczna kobiet w parlamentach we współczesnej Afryce Subsaharyjskiej SFERA POLITYKI I SPOŁECZNA STUDIA PRZYPADKU Jacek Łapott Adame Ba Konaré versus Nicolas Sarkozy Joanna Bar Status kobiet w polityce rządu Rwandy Urszula Róg Ministerka do spraw gwałtu rola kobiet w ludobójstwie w Rwandzie na przykładzie Pauline Nyiramasuhuko Katarzyna Grabska Wojna, uchodźstwo i powstanie państwa: rola kobiet i dziewcząt w przemianach społeczno-politycznych w Sudanie Południowym Martyna W. Nowak Społeczna aktywność kobiet w Sudanie Katarzyna Meissner Budu kuru, czyli kasa kobiet. Dogońskie stowarzyszenia kobiece jako przykłady lokalnych inicjatyw rozwojowych
LITERATURA I SZTUKA HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ Selim Chazbijewicz Sytuacja społeczna i kulturowa białej kobiety w Afryce na podstawie prozy Paula Bowlesa i Karen Blixen Magdalena Horodecka Obraz kobiety rwandyjskiej we współczesnej literaturze reportażowej. Kapuściński, Hatzfeld, Tochman Aneta Pawłowska Sztuka kobiet czy sztuka feministyczna casus Republiki Południowej Afryki Anita Bednarz Bouam i Evaglo: dwie trupy marionetkarek togijskich założone w celu afirmacji tożsamości kobiet jako artystek Sławomir Szafrański Pozycja i ranga Królowej Matki na dworze władcy Beninu w świetle symboliki brązowej rzeźby głowy Iyoby ( ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie) Ewa Prądzyńska Wizerunek kobiety w teatrze lalek sogo bò (Bamana, Mali) ILUSTRACJE