Nr 4/2010 ISSN 2082-1948 Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych Hippoland

PARAJEŹDZIECTWO Nr 4/2010 ISSN 2082-1948 Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych Hippoland

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 Spis treści: I. Jak powstał Hippoland?...3 II. Dziesięć lat parajeździectwa w Polsce...6 III. Notatki z archiwum. Pierwsze szkolenie dla trenerów paraujeżdżenia - - Józefin, 14-16 maja 2003 roku...18 Autorzy tekstów...23 PARAJEŹDZIECTWO ISSN 2082-1948 wydawca: Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych Hippoland adres wydawcy i redakcji: ul. Kickiego 2 lok. U2 04-369 Warszawa telefon: 22 671 51 77 e-mail: redakcja@hippoland.pl redakcja: Jadwiga Maźnicka-Maciaszek (redaktor naczelna) Magdalena Jarmuła Małgorzata Pyrka-Majerkiewicz Aleksandra Krypa przygotowanie i druk: P.P.H.U. Vespa-Druk ul. Mazowiecka 77a, 05-077 Warszawa-Wesoła Na okładce: V Ogólnopolskie Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu, maj 2005 roku. Zawodnicy od lewej: Tomek Zdańkowski, Paweł Sowa, Krzysztof del Ponti. 2

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO I. Jak powstał Hippoland? Decyzja o powołaniu do życia naszego stowarzyszenia zapadała stopniowo. Zaczęło się od różnych pomysłów na to, co chcemy robić, ale było coś, co te pomysły łączyło - wszystkie były związane z jeździectwem osób niepełnosprawnych. Rozmowy o założeniu stowarzyszenia prowadziliśmy w gronie hipoterapeutów, jeźdźców niepełnosprawnych i ich rodziców. Wszyscy byliśmy związani z Rotariańskim Ośrodkiem Hipoterapii przy Country Club Revita w podwarszawskim Józefowie. Warszawski Klub Rotariański finansował ośrodek od 1990 roku przez prawie piętnaście lat. Bardzo wiele mu zawdzięczamy. W imieniu swoim i innych hipoterapeutów, a przede wszystkim w imieniu bardzo wielu osób niepełnosprawnych (w większości dzieci) i ich rodziców pragnę podziękować za dostęp do wieloletniej bezpłatnej terapii jeździeckiej. Dziękujemy także za współpracę z Hippolandem i wsparcie przy organizowaniu imprez jeździeckich. Puchary zdobywane przez zawodników na organizowanych przez nas zawodach były przez pierwszych kilka lat fundowane przez kolejnych prezydentów Rotary. Po ustaleniu, że zakładamy organizację, zaczęliśmy myśleć o szczegółach. Katarzyna Wiśniewska podjęła się ułożenia statutu, ja wymyśliłam nazwę. Po tym, jak wpadł mi do głowy pomysł na logo, było pewne, że będzie to Hippoland. W pierwszym roku naszej działalności przeważały sprawy techniczne i organizacyjne - układanie statutu i złożenie wniosku rejestracyjnego do Sądu Gospodarczego, bo w 2000 roku nie było jeszcze Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). 14 lutego 2000 roku odbyło się zebranie założycielskie Stowarzyszenia Jeździeckiego Osób Niepełnosprawnych Hippoland. Nastąpił wybór zarządu i zatwierdzenie statutu. Następnie złożyliśmy wniosek rejestracyjny do Sądu Okręgowego w Warszawie VII Wydział Cywilny i Rejestrowy. Sąd dokonał wpisu SJON Hippoland do rejestru stowarzyszeń kultury fizycznej - SKF D 206 - z datą 5 maja 2000 roku. Po roku powstał Krajowy Rejestr Sądowy i musieliśmy się przerejestrować otrzymaliśmy numer 0000010376. 3

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 Oto założycielska piętnastka: 1. Rafał Balicki wieloletni pacjent, 2. Sławomir Galas członek zarządu, tata zawodnika naszej Sekcji Olimpiad Specjalnych Ptyś, 3. Izabela Gielo sympatyk, 4. Anna Karwacz sympatyk, 5. Paweł Kłopotowski przewodniczący komisji rewizyjnej, wieloletni pacjent, zawodnik, 6. Krzysztof Kowalski sekretarz komisji rewizyjnej, tata pacjenta, 7. Aleksandra Lissowska wieloletnia pacjentka, 8. Aneta Matysiak skarbnik, wieloletnia pacjentka, zawodniczka, 9. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek prezes, hipoterapeutka, psycholog, 10. Mirosław Mąkosa członek zarządu, tata wieloletniej pacjentki, a aktualnie wspaniale rokującej zawodniczki, 11. Natalia Skalińska sekretarz, mama pacjenta, 12. Izabela Wąsik członek zarządu, instruktorka jazdy konnej w Country Club Revita, 13. Katarzyna Wiśniewska wiceprezes, hipoterapeutka, rehabilitantka, 14. Jacek Wiśniewski wiceprzewodniczący komisji rewizyjnej, 15. Jolanta Zdańkowska mama pacjenta a teraz czołowego zawodnika Hippolandu. Fundacja Hippoland została zarejestrowana 21 lipca 2005 roku i od tej pory działa aktywnie, realizując kilka projektów, z których najważniejszym jest stworzenie Centrum Jeździectwa i Hipoterapii w Zagórzu. Szczególne podziękowania należą się Adamowi Gwiazdowiczowi, który jako wolontariusz włożył ogrom pracy, działając na rzecz zarówno fundacji, jak i stowarzyszenia. Gdyby nie Adam, nie byłoby stajni w Zagórzu. Działalność Hippolandu: I. Budowa centrum Jeździectwa i Hipoterapii w Zagórzu. II. Hipoterapia każdego roku przyjmujemy około 200 osób. Wiele osób jest z nami związanych przez całe lata. III. Sport parajeździecki: 1. Organizacja ogólnopolskich zawodów krajowych 20 razy, w tym: a. mistrzostwa Polski 6 razy, b. zawody wyjazdowe we Włocławku 2 razy. 2. Organizacja zawodów międzynarodowych w Polsce 4 razy. 3. Organizacja wyjazdów zagranicznych 20 razy, w tym: a. mistrzostwa Europy 2 razy, b. mistrzostwa świata 2 razy, c. igrzyska paraolimpijskie 2 razy. 4

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO 4. Organizacja szkoleń 22 razy, w tym: a. wyjazdy zagraniczne (Kladruby i Hartpury w ramach szkolenia dofinansowanego przez Fundację Christophera Reeve a) 2 razy, b. prowadzący: Stephan Kiesewetter, c. prowadzący: Clive Milkins, d. prowadząca: Jane Goldsmith 4 razy, e. prowadzący: Krzysztof Tomaszewski 2 razy, f. prowadząca: Anna Piasecka, g. prowadzący: Jerzy Krukowski, h. prowadząca: Monika Damec 2 razy, i. prowadząca: Katarzyna Żukiewicz 2 razy, j. prowadzący: Nick Rodgers 5 razy. IV. Turystyka konna po Mazowieckim Parku Krajobrazowym połączona z poznawaniem historii i przyrody tego terenu. V. Odpoczywaj zdrowo projekt skierowany do dzieci i młodzieży z rodzin niewydolnych wychowawczo i mający na celu zaszczepienie w beneficjentach nawyku aktywnego wykorzystywania czasu wolnego, uprawiania sportu (np. akrobatyka, wspinaczka, basen, jazda konna, gry i zabawy ruchowe) czy rekreację (np. taniec, teatr). Naszą działalność przez dziesięć lat wspierali: 1. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, 2. Ministerstwo Sportu RP, 3. Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, 4. Urząd Miasta st. Warszawy, 5. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, 6. Unia Europejska, Program Środki Przejściowe 2005, 7. Fundusz dla Organizacji Pozarządowych. Jadwiga Maźnicka-Maciaszek 5

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 II. DZIESIĘĆ LAT PARAJEŹDZIECTWA W POLSCE Powstanie Hippolandu to zarazem początek polskiego parajeździectwa. Historia rozwoju tej dyscypliny w Polsce jest nierozerwalnie związana z działalnością Stowarzyszenia Jeździeckiego Osób Niepełnosprawnych Hippoland. Dziesięć lat Hippolandu to zarazem dziesięć lat parajeździectwa w Polsce. Dlatego obchodząc jubileusz dziesiątych urodzin Hippolandu i wspominając nasze dotychczasowe osiągnięcia, mówimy zarazem o tym, co wydarzyło się w historii polskiego parajeździectwa. 2000 rok 14 lutego ustanowienie statutu i zgłoszenie do sądu wniosku o rejestrację. 5 maja wpis do rejestru stowarzyszeń. Zawody krajowe: 2001 rok 17 czerwca organizujemy I Ogólnopolskie Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu. Zawody odbyły się w Klubie Jeździeckim Aromer. I Ogólnopolskie Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu, dekoracja zawodników. Od lewej: Paweł Kłopotowski, Aneta Matysiak, Łukasz Zarzycki, Małgorzata Ciborowska, Witold Hornung. 6

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO 2002 rok Zawody krajowe: 19 maja I Międzynarodowe i II Ogólnopolskie Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu, Józefin k. Warszawy. Zawody międzynarodowe: 16-22 września udział polskiej reprezentacji w Mistrzostwach Europy w Portugalii. Szkolenia: 17-19 maja szkolenie dla sędziów. Polska ekipa na Mistrzostwach Europy w Portugalii. Zawodnicy na koniach od lewej: Patrycja Gepner, Aneta Matysiak, Małgorzata Ciborowska; stoi Paweł Kłopotowski. W czerwonych koszulkach od lewej: Dorota Kossowska oraz Jadwiga Maźnicka-Maciaszek. Powrót polskiej ekipy z Mistrzostw Europy w Portugalii. 7

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 2003 rok Zawody krajowe: 17-18 maja III Ogólnopolskie Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu. 6-10 sierpnia II Międzynarodowe Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu. Zawody odbyły się w Józefinie k. Warszawy. Podczas zawodów pani Jonquil Solt, prezes International Paralympic Equestrian Committee, ogłosiła przyjęcie Hippolandu w poczet członków tej organizacji. Zawody międzynarodowe: maj/czerwiec udział polskiej reprezentacji w Otwartych Mistrzostwach Rosji. 2-7 września udział polskiej reprezentacji w Mistrzostwach Świata w Belgii. Szkolenia: 14-16 maja szkolenie dla trenerów pracujących z osobami niepełnosprawnymi. Szkolenie poprowadził Stephen Kiesewetter członek Komisji Szkoleniowej IPEC. Polska Ekipa na Otwartych Mistrzostwach Rosji. Pierwsza z lewej - trener pani Maria Pilichowska. Mistrzostwa Świata w Belgii - zawodniczka Aneta Matysiak na klaczy Deressa oraz Anna Piasecka. II Międzynarodowe Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Józefinie reprezentanci ekip z różnych państw. 8

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO 2004 rok Zawody krajowe: 24-25 kwietnia IV Ogólnopolskie Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu. 24-27 czerwca III Międzynarodowe Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu. Zawody odbyły się w Józefinie k. Warszawy. Zawody międzynarodowe: 12-16 maja wyjazd polskiej reprezentacji na Międzynarodowe Zawody Parajeździeckie na Węgrzech. 10-30 września wyjazd reprezentantki Polski na Igrzyska Paraolimpijskie w Atenach. Szkolenia: 21-23 kwietnia szkolenie dla trenerów i zawodników prowadzone przez Jane Goldsmith z Wielkiej Brytanii, wieloletnią trenerkę reprezentacji i członka komisji szkoleniowej International Paralympic Equestrian Committee. Międzynarodowe Zawody Parajeździeckie na Węgrzech - polska ekipa oraz ówczesny prezydent Węgier, Ferenc Mádl. Reprezentantka Polski Aneta Matysiak na wałachu Jacht. 9

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 2005 rok Zawody krajowe: 4-15 maja V Ogólnopolskie Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu. 5-8 października I Mistrzostwa Polski oraz IV Międzynarodowe Zawody Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu. Zawody międzynarodowe: 12-16 października wyjazd polskiej reprezentacji na Otwarte Mistrzostwa Czech. Szkolenia: 10-13 maja szkolenie dla trenerów i zawodników poprowadził Clive Milkins. 29-30 października wyjazd trzech trenerów do Wielkiej Brytanii na Trainers Convention w Hartpury College. 4-6 listopada wyjazd polskiej ekipy do klubu sportowego SK Kladruby w Czechach na szkolenie adresowane do zawodników niepełnosprawnych oraz do ich trenerów w ramach programu Christopher Reeve Paralympic Equestrian Training Project. Inne: 19 grudnia Wigilia w Stajni. Gościem honorowym była Grażyna Szapołowska. Relację filmową przygotował Program III Telewizji Polskiej. Ceremonia otwarcia IV Międzynarodowych Zawodów w Parajeździectwie, w których wzięły udział trzy ekipy zagraniczne. 10

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO Ceremonia dekoracji podczas I Mistrzostw Polski - ówczesny minister sportu - Jerzy Ciszewski - wręcza nagrodę uczestnikowi zawodów, Pawłowi Sowie. Tomek Zdańkowski podczas Otwartych Mistrzostw Czech w Pradze. Zawodnicy biorący udział w Otwartych Mistrzostwach Czech a wraz z nimi szefowa ówczesnego Międzynarodowego Komitetu Parajeździeckiego (IPEC), pani Jonquil Solt z Wielkiej Brytanii (pierwsza z prawej). 11

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 2006 rok Zawody krajowe: 19-20 maja VI Ogólnopolskie Zawody w Paraujeżdżeniu. 7-10 czerwca VIII Ogólnopolskie Letnie Igrzyska Olimpiad Specjalnych. 23-25 czerwca V Międzynarodowe Zawody Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu. 22-26 listopada II Mistrzostwa Polski Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu. Zawody międzynarodowe: 5-8 lipca Międzynarodowe Zawody w Hartpury College w Wielkiej Brytanii. 10-11 lipca Międzynarodowe Zawody Juniorów i Młodych Jeźdźców w Millfield w Wielkiej Brytanii. 14-16 października Międzynarodowe Zawody Paraujeżdżenia w Czechach. Szkolenia: 16-18 maja, 20-22 czerwca szkolenie dla zawodników i trenerów prowadziła Jane Goldsmith. Inne: 18 grudnia Wigilia w Stajni. Dekoracja najmłodszych uczestników VI Ogólnopolskich Zawodów w Paraujeżdżeniu. Wszyscy uczestnicy VI Ogólnopolskich Zawodów w Paraujeżdżeniu. 12

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO 2007 rok Zawody krajowe: 26-27 maja VII Ogólnopolskie Zawody w Paraujeżdżeniu, Stara Miłosna. 28 czerwca - 1 lipca VIII Ogólnopolskie Zawody w Paraujeżdżeniu. 10-11 listopada III Mistrzostwa Polski w Paraujeżdżeniu. Zawody międzynarodowe: 31 maja - 3 czerwca Zawody Międzynarodowe w Kreuttal w Austrii, CPEDI4*. 15-17 czerwca Zawody Międzynarodowe w Kristiansand w Norwegii, CPEDI4*. 16-22 lipca Mistrzostwa Świata w Hartpury College w Wielkiej Brytanii, CPEDI4*. Szkolenia: 23-25 maja, 7-9 listopada szkolenie dla zawodników i trenerów prowadził Krzysztof Tomaszewski. 25-27 czerwca szkolenie dla zawodników i trenerów prowadziła Jane Goldsmith. Polska ekipa na Mistrzostwach Świata w Hartpury. Z lewej zawodnicy: Tomek Zdańkowski i Patrycja Gepner a z prawej reszta zespołu: Małgosia Pyrka i Jadwiga Maźnicka-Maciaszek - szef ekipy. Medaliści III Mistrzostw Polski: Patrycja Gepner, Aneta Matysiak, Anna Mikołajczyk. Po lewej stronie Jadwiga Maźnicka-Maciaszek, po prawej Bogdan Jeziorski, warszawski radny. 13

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 2008 rok Zawody krajowe: 26-27 kwietnia IX Ogólnopolskie Zawody w Paraujeżdżeniu. 27-29 czerwca Otwarte Zawody w Paraujeżdżeniu. 25-26 października IV Mistrzostwa Polski w Paraujeżdżeniu. Zawody międzynarodowe: 2-7 maja Mannheim, Niemcy. 18-26 sierpnia Aachen (Niemcy), kwarantanna konia jadącego do Hong Kongu. 26 sierpnia - 14 września Igrzyska Paraolimpijskie w Pekinie. Zawody parajeździeckie odbywały się w Hong Kongu. Szkolenia: 23-25 kwietnia zgrupowanie dla zawodników i trenerów poprowadził Jerzy Krukowski. 22-24 października szkolenie dla zawodników i trenerów poprowadził Nick Rodgers. Mistrzyni Polski z 2008 roku, Ania Mikołajczyk z ORK Kisielnica, ze swoim trenerem Romualdem Wojtkowskim. Nick Rodgers, brytyjski szkoleniowiec z Hong Kongu, z najmłodszymi uczestnikami IV Mistrzostw Polski. Sędzia Katarzyna Widalska wręcza Nickowi Rodgersowi podziękowanie za poprowadzenie szkolenia z polskimi paraolimpijczykami. 14

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO Polska ekipa obok reprezentacji innych krajów podczas ceremonii otwarcia. Polska reprezentacja na ceremonii otwarcia Igrzysk Paraolimpijskich w Pekinie, od lewej: Jerzy Krukowski, Patrycja Gepner, Jadwiga Maźnicka-Maciaszek, Małgorzata Pyrka. Po treningu na olimpijskim obiekcie. 15

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 Zawody krajowe: 2009 rok 13-16 maja X Ogólnopolskie Zawody Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu, Stara Miłosna. 25-27 czerwca I Otwarte Zawody w Paraujeżdżeniu, Włocławek. 20-24 października V Mistrzostwa Polski Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu, Stara Miłosna. Zawody międzynarodowe: 1-6 maja wyjazd reprezentacji Polski na Międzynarodowe Zawody Paraujeżdżenia do Mannheim w Niemczech, CPEDI2*. 27 maja - 1 czerwca wyjazd reprezentacji Polski na Międzynarodowe Zawody Kwalifikacyjne w Paraujeżdżeniu, Vallensbak (Dania), CPEDI4*. 17-22 czerwca wyjazd reprezentacji Polski na Międzynarodowe Zawody Paraujeżdżenia w Kreuttal w Austrii, CPEDI4*. 1-6 lipca wyjazd reprezentacji Polski na Zawody Dzieci, Juniorów i Młodych Jeźdźców Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu, Millfield w Wielkiej Brytanii, CPEDIJY. 17-25 września wyjazd reprezentacji Polski na Mistrzostwa Europy w Kristiansand w Norwegii, CH-EU-PE-D. Szkolenia: 17-19 maja, 19-22 października szkolenie z paraujeżdżenia prowadzone przez trenerakonsultanta polskiej kadry, Nicholasa Rodgersa z Wielkiej Brytanii. 3-7 września szkolenie z naturalnych metod treningu koni prowadzone przez Monikę Damec. Inne: Hippoland zrobił kolejny duży krok w rozwijaniu polskiego parajeździectwa, wydając Informator parajeździecki i dwie broszury dotyczące jeździectwa osób niepełnosprawnych oraz hipoterapii. 16

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO Zawody krajowe: 26-27 kwietnia XI Ogólnopolskie Zawody Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu, Józefin k. Warszawy. 18-20 czerwca II Otwarte Zawody Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu, Włocławek. 21-23 października VI Mistrzostwa Polski Osób Niepełnosprawnych w Ujeżdżeniu w Józefinie pod Warszawą. Zawody międzynarodowe: 24-31 maja wyjazd kadry na Zawody Międzynarodowe *** do Valensbaek w Danii. 14-16 lipca wyjazd kadry na Zawody Międzynarodowe *** w Hartpury College w Wielkiej Brytanii. 24-25 lipca wyjazd sześciu zawodników z reprezentacji na Międzynarodowe Zawody Dzieci, Juniorów i Młodych Jeźdźców w Millfield w Wielkiej Brytanii. Szkolenia: 26-27 lutego szkolenie z masażu i stretchingu koni, pierwszy stopień. Prowadząca: Katarzyna Żukiewicz. Szkolenie odbyło się w Warszawie. 18-20 marca szkolenie z naturalnych metod treningu koni, drugi stopień. Prowadząca: Monika Damec. Szkolenie odbyło się w Stajni Klucz pod Legionowem. 7-9 maja, 24-26 października szkolenie z paraujeżdżenia prowadzone przez trenerakonsultanta polskiej kadry, Nicholasa Rodgersa z Wielkiej Brytanii. Szkolenia odbyły się w Józefinie pod Warszawą. 20-22 czerwca szkolenie z paraujeżdżenia prowadzone przez Annę Piasecką, Włocławek. 21-23 października szkolenie klasyfikatorów paraujeżdżenia prowadzone przez Lynn Lawford z Wielkiej Brytanii. Szkolenie odbyło się w Józefinie pod Warszawą. 27-28 października szkolenie z masażu i stretchingu koni, drugi stopień. Prowadząca: Katarzyna Żukiewicz. Szkolenie odbyło się w Józefinie pod Warszawą. Inne: Powstał kwartalnik Parajeździectwo. 2010 rok 17

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 III. Notatki z archiwum. Pierwsze szkolenie dla trenerów paraujeżdżenia Józefin, 14-16 maja 2003 roku To było pierwsze szkolenie dla trenerów i instruktorów zajmujących się pracą z niepełnosprawnymi jeźdźcami, w którym uczestniczyłam, a jednocześnie pierwsze tego typu przedsięwzięcie zorganizowane w Polsce. Poprowadził je Stephen Kiesewetter, członek Komisji Szkoleniowej IPEC, ówczesny trener kadry narodowej Niemiec w paraujeżdżeniu, a jednocześnie wicedyrektor słynnej niemieckiej Reitschule Warendorf. W późniejszych latach kilkakrotnie uczestniczyłam w różnych szkoleniach prowadzonych przez specjalistów z kraju i zagranicy, jednak z perspektywy ośmiu lat właśnie to szkolenie z 2003 roku oceniam najwyżej. Ogromna wiedza i umiejętności praktyczne prowadzącego (Stephen sam przygotowuje konie do poziomu Grand Prix), a jednocześnie niesamowita łatwość diagnozowania i rozwiązywania problemów sprawiły, że szkolenie było efektywne. Szkoleniowiec reprezentował wszystkie cechy tradycyjnej szkoły niemieckiej. Był bardzo dokładny, konkretny i konsekwentny. Praca z koniem Według Stephena koń od początku jazdy powinien chodzić w ustawieniu. Nie należy tego bagatelizować, gdyż jest to zdrowe dla konia dzięki temu zachowuje się prawidłowe wygięcie kręgosłupa, tzw. prawidłowy łuk, oraz napięcie mięśni wokół kręgosłupa, które to mięśnie pozwalają koniowi nosić nas na grzbiecie. Gdy koń nie jest postawiony na kontakcie, wygięcie jest odwrotne, co nie jest przyjemne dla konia. Teoria ta została przez Stephena uzasadniona za pomocą szczegółowego wykładu anatomicznego, w którym odwoływał się do znanej wszystkim skali szkoleniowej (rytm rozluźnienie kontakt impuls wyprostowanie zebranie). Dzięki utrzymaniu taktu we wszystkich trzech chodach koń jest bardziej wydolny. Regularność chodu to regularna cyrkulacja krwi, a zatem regularne, wydajne dotlenienie. Rozluźnienie zapewnia właściwą reakcję na pomoce. noga jeźdźca mięśnie brzucha konia mięśnie grzbietu konia mięśnie zadu noga konia Prawidłowy kontakt utrzymuje właściwe napięcie mięśni wynikające ze wspomnianej wcześniej sekwencji: noga jeźdźca mięśnie brzucha konia itd. 18

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO Impuls to zmiana naturalnego rytmu konia poprzez zwiększenie pracy tylnych nóg ( łódka na krótkiej fali skacze, a na długiej płynie ). Konia prostujemy przez równomierne rozwijanie muskulatury. Naturalną prawo- lub lewostronność konia można korygować odpowiednio dobranymi ćwiczeniami. Natomiast zebranie to przekształcenie energii jednocześnie na ruch do przodu i do góry. Odwołując się do anatomii, Stephen zdefiniował także różnicę między jeździectwem alternatywnym (np. naturalnym) a jeździectwem klasycznym. W pierwszym przypadku dąży się jedynie do tego, aby kontrolować konia. Jeździectwo klasyczne oprócz wspomnianej kontroli ma na celu wzmocnienie konia poprzez zwiększenie jego wydolności i siły mięśni. Jeździec ze spastycznością Jeźdźcowi ze spastycznością, u którego występuje nadmiernie napięcie mięśni, potrzebny jest koń z miękkim, rytmicznym chodem. Wzmożone napięcie mięśni u takiego jeźdźca słabnie i rozkłada się wraz z rytmiczną jazdą na koniu. W niektórych przypadkach spastyczność może Uczestnicy pierwszego kursu dla trenerów parajeździectwa. Prowadzący Stephen Kiesewetter stoi trzeci od lewej. 19

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 się wpisać w rytm charakterystyczny dla danego konia. W takim przypadku przestaje ona koniowi przeszkadzać. Gdy jeździec cierpi na spastyczność mięśni ręki, należy go lonżować bez wodzy do momentu, aż napięcie w kończynie dostosuje się do rytmu. Dopiero gdy ręce są rozluźnione, jeździec powinien dostać wodze. Jeździec, który jest poza rytmem konia, wydaje mu sprzeczne komunikaty, na przykład: idź, ale nie idź. Nie należy nakłaniać jeźdźca do spokojnego trzymania rąk, wywiera to bowiem odwrotny skutek w rękach rośnie wtedy napięcie. Dla jeźdźca ze spastycznością ważna jest także gimnastyka uzupełniająca, która nauczy go wyczuwania rytmu. Może to być odbijanie (kozłowanie) piłki koszykowej lub taniec do rytmicznej muzyki. 20 Para uczestnicząca w szkoleniu: Małgosia Ciborowska na klaczy Peucetta, potocznie zwanej Siwą.

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO Dosiad forma i funkcja Ciągły balans jeźdźca na koniu dla postronnego obserwatora wygląda jak bezruch. Trenerzy, ucząc dosiadu, wymagają więc od swoich uczniów spokoju. To poważny błąd. Jeździec, chcąc zachować spokój, usztywnia się. Należy więc skoncentrować się najpierw na funkcjach dosiadu, a dopiero potem na jego formie, gdyż taka jest naturalna kolejność, a forma i technika dosiadu wynikają z jego funkcji. Nauczyciel - uczeń Dobry nauczyciel stara się nauczyć swoich podopiecznych tego, jak rozumieć konia, mowę jego ciała, komunikaty, które przekazuje człowiekowi. Koń sam pokazuje błędy swojemu jeźdźcowi. Jeździec musi nauczyć się tego, jak samodzielnie znaleźć pomysł na rozwiązanie danego problemu. Trener może podać mu wskazówki, ale wykonanie zależy już tylko od jeźdźca. Nauczyciele, trenerzy powinni narzucić swoim uczniom dyscyplinę, wymagać od nich na przykład punktualności, zapamiętania czworoboku, a także konsekwentnie rozliczać z prac domowych. Na jednym treningu nie należy ćwiczyć wielu różnych elementów trzeba się skoncentrować na dwóch lub trzech i nad nimi pracować. Jeśli jeździec ma na przykład problemy z utratą kontaktu, należy intensywnie ćwiczyć zmiany kierunku. Trening powinno się kończyć, gdy uda się rozwiązać jakiś konkretny problem lub prawidłowo wykonać zlecone ćwiczenie. Staje się to wtedy motywacją do dalszej pracy. Każdy trening wymaga podsumowania. Najpierw należy odnotować wszystkie jego pozytywne aspekty, a następnie wymienić rzeczy, które są jeszcze do poprawienia. W pracy, czyli podczas treningu, ważne jest też zachowanie dystansu w relacji jeździec trener. Po treningu można iść razem na piwo, ale w trakcie treningu jeździec musi się podporządkować swojemu trenerowi. Bardzo często wymaga to od nas zmiany sposobu myślenia, a przede wszystkim otwartości na krytykę. Nie należy jej brać do siebie i zniechęcać się przeciwnie, trzeba ją traktować jako zasygnalizowanie problemu, który musimy rozwiązać. Zawody Przygotowując się do zawodów, należy na początku ćwiczyć oddzielnie poszczególne elementy. Dopiero gdy mamy już opanowany każdy element z osobna, można zacząć ćwiczyć cały program. Nie można odstąpić od tej zasady, a uczenie zawodnika na konkretnym programie jest niedopuszczalne. Przed zawodami nie należy także wprowadzać do treningu nowych elementów. Stephen, który jest przeciwnikiem prowadzenia uczniów za rączkę, przekazał nam wtedy, że trzeba uczyć zawodników samodzielności. W przeciwnym wypadku jeździec, który zostanie sam na czworoboku, niepotrzebnie się denerwuje i usztywnia, a kiedy zdarzy mu się popełnić błąd, panikuje. 21

PARAJEŹDZIECTWO 4/2010 Aby dojść na szczyt To nie talent jest najważniejszy lecz siła woli i dyscyplina. Osoby wybitnie uzdolnione dochodzą zawsze do takiego etapu, kiedy sam talent już nie wystarcza. Wtedy często poddają się, gdyż nie potrafią narzucić sobie odpowiedniej samodyscypliny. Jeżeli zawodnik chce coś osiągnąć, powinien przede wszystkim przestać narzekać (a to na brak odpowiedniego konia, a to na brak pieniędzy) i najpierw wykorzystać do maksimum to, czym dysponuje. Tu mała dygresja. Gdy na szkoleniu zaczęły się narzekania na jakość naszych koni, a były to dopiero początki polskiego parajeździectwa, Stephen w trakcie sesji praktycznej wsiadł na Siwą. Dla niewtajemniczonych: była to chodząca w rekreacji siwa klacz bez pochodzenia, za to z dużym temperamentem. Jeździła na niej wtedy i startowała Małgosia Ciborowska. Po dziesięciu minutach jazdy ze Stephenem koń podporządkował się, prezentując prawidłowe ustawienie i poprawne przejścia między chodami. Stephen skomentował to w taki sposób: Mówicie, że nie macie na czym jeździć? Ten koń może osiągać na poziomie II wyniki w granicach 70 procent! No cóż, Stephen znany był z tego, że nawet osła potrafił nauczyć piaffu i pasażu. Na koniec Nie można myśleć o medalach, jeżdżąc dwa lub trzy razy w tygodniu. Od Stephena dowiedzieliśmy się, że każdy członek ścisłej reprezentacji Niemiec w parajeździectwie jeździ codziennie po kilka godzin na dwóch, trzech, a nawet czterech koniach. Do tego dochodzi obowiązkowy trening bez konia - w domu, na siłowni, na basenie. Powinniśmy więc brać przykład z niemieckich zawodników i korzystać z rad udzielonych nam przez ich znakomitego trenera. Chociaż opisywane szkolenie odbyło się wiele lat temu, wskazówki Stephena są dzisiaj jak najbardziej aktualne. Magdalena Jarmuła 22

4/2010 PARAJEŹDZIECTWO Autorzy tekstów Jadwiga Maźnicka-Maciaszek instruktorka jazdy konnej, woltyżerki terapeutycznej i sportowej, od 1989 roku hipoterapeutka, założycielka i prezes Stowarzyszenia Jeździeckiego Osób Niepełnosprawnych oraz Fundacji Hippoland, dobry duch polskiego parajeździectwa. Magdalena Jarmuła sędzia ujeżdżenia z licencjami także na sędziowanie skoków i zaprzęgów. Od 2002 roku sędzia międzynarodowy paraujeżdżenia. Członkini Komisji Parajeździectwa PZJ od początku jej istnienia. 23

Gdzie szukać informacji na temat parajeździectwa? Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych HIPPOLAND ul. Kickiego 2, lok. U-2, 04-369 Warszawa, tel. 22 671 51 77, 509 785 665 www.hippoland.pl Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne www.pthip.vot.pl Ministerstwo Sportu i Turystyki RP www.msport.gov.pl Międzynarodowa Federacja Jeździecka www.fei.org Polski Związek Jeździecki www.pzj.pl Publikacja dofinansowana ze środków Ministerstwa Sportu i Turystyki RP