WYMAGANIA EDUKACYJNE z geografii na śródroczną ocenę klasyfikacyjną w klasie II WYMAGANIA KONIECZNE (ocena dopuszczająca): 1. Wymienienie nazw stref klimatyczno-roślinnych Afryki. 2. Wskazanie na mapie fizycznej Afryki i nazwanie najważniejszych krain geograficznych, rzek, jezior oraz elementów linii brzegowej Afryki. 3. Wyjaśnienie znaczenie terminów: gęstość zaludnienia, imigracja, emigracja, przyrost naturalny, endemit, góra lodowa, pak lodowy, Eurazja, 4. Wskazanie na mapie i nazwanie najgęściej i najsłabiej zaludnionych obszarów Afryki, Ameryki Północnej, Ameryki Południowej, Azji. Australii. 5. Podanie z jakimi problemami borykają się na co dzień mieszkańcy Afryki. 6. Wymienienie nazw głównych ras ludzkich oraz mieszanych. 7. Wymienienie nazw głównych religii występujących na świecie. 8. Wskazanie na mapie świata Egiptu, RPA, Stanów Zjednoczonych, Brazylii. 9. Podanie przykładów surowców energetycznych, metalicznych, chemicznych, budowlanych. 10. Wymienienie surowców mineralnych wydobywanych w Egipcie, RPA, Stanach Zjednoczonych. 11. Wskazanie na mapie fizycznej świata i nazwanie najważniejszych, krain geograficznych, rzek, jezior oraz elementów linii brzegowej Ameryki Północnej i Południowej, Australii, Azji. 12. Wyjaśnienie znaczenia terminów: Ameryka Środkowa, Ameryka Łacińska. 13. Wymienienie nazwy rdzennych mieszkańców Ameryki oraz odmian ludzkich zamieszkujących Amerykę. 14. Wskazanie na mapie największych miast Ameryki Północnej i Południowej, Australii, Afryki. 15. Podanie problemów wielkich miast Brazylii. 16. Wymienienie skutków wylesienia Amazonii. 17. Wymienienie osobliwości przyrodniczych Australii. 18. Wskazanie na mapie świata Arktyki i Antarktyki. 19. Wymienienie najważniejszych zmian obserwowanych w środowisku przyrodniczym obszarów polarnych. 20. Wymienienie przykładów kontrastów geograficznych Azji. 21. Wskazanie na mapie obszaru występowania monsunów. 22. Określenie ukształtowanie powierzchni wybranego kraju korzystając z mapy fizycznej. WYMAGANIA PODSTAWOWE (ocena dostateczna): 1. Odszukanie i odczytanie z map tematycznych podstawowych bogactw mineralnych i upraw w danym kraju. 2. Wyjaśnienie znaczenia terminów: pustynnienie, eksplozja demograficzna, saldo migracji, średnia długość życia, współczynnik przyrostu naturalnego, piramida wieku, produkt krajowy brutto, wskaźnik rozwoju społecznego, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja, konurbacja, megalopolis, technopolia, slumsy, favele, basen artezyjski, studnia artezyjska, marikultura, zielona rewolucja, okres wegetacyjny. 1
3. Podanie cech linii brzegowej Afryki, Ameryki Północnej i Południowej, Azji, Australii. 4. Scharakteryzowanie ukształtowania powierzchni poszczególnych kontynentów oraz omawianych krajów. 5. Wymienienie czynników geograficznych kształtujących klimat Afryki, Ameryki Północnej, Ameryki Południowej, Australii, Azji, Australii. 6. Opisywanie cech klimatu danej krainy geograficznej na podstawie wykresów klimatycznych i map klimatycznych. 7. Przyporządkowanie strefom klimatycznym Afryki odpowiednich formacji roślinnych i typów gleb. 8. Przyporządkowanie strefom klimatycznym Ameryki, Azji, odpowiednich formacji roślinnych. 9. Odróżnianie typu klimatu oceanicznego od kontynentalnego. 10. Scharakteryzowanie stref roślinnych Afryki i Azji. 11. Omówienie rozmieszczenia basenów artezyjskich w Australii. 12. Opisanie sposobów gospodarowania w strefie Sahelu. 13. Omówienie zróżnicowania ludności Afryki, Ameryki. 14. Opisanie problemów mieszkańców Afryki. 15. Podanie przyczyn eksplozji demograficznej w Afryce. 16. Scharakteryzowanie położenia geograficznego oraz środowiska przyrodniczego Egiptu, RPA, Stanów Zjednoczonych, Brazylii, 17. Opisanie warunków sprzyjających rozwojowi gospodarki w Egipcie. 18. Podanie najważniejszych atrakcji turystycznych Egiptu. 19. Opisanie przebiegu granicy pomiędzy Ameryką Północną a Ameryka Południową, Azją i Afryką oraz między Europą i Azją. 20. Opisanie wielkich migracji w dziejach Ameryki. 21. Wymienienie przyczyn dużego zróżnicowania etnicznego i kulturowego ludności Ameryki. 22. Opisanie cech rolnictwa Stanów Zjednoczonych. 23. Wskazanie na mapie największych aglomeracji Stanów Zjednoczonych i Brazylii. 24. Omówienie działań podejmowanych przez mieszkańców Brazylii w celu zagospodarowania Amazonii. 25. Wyjaśnienie przyczyn dynamicznego rozwoju Japonii po II wojnie światowej. 26. Opisanie rdzennych mieszkańców Australii. 27. Wyjaśnienie uwarunkowania rozwoju hodowli owiec w Australii. 28. Opisanie działalności człowieka w Arktyce i Antarktyce. 29. Wymienienie przyczyn zmian w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych. 30. Określanie współrzędnych skrajnych punktów Afryki, Azji. 31. Przedstawienie kontrastów gospodarczych Azji. 32. Omówienie na podstawie schematu cyrkulacji monsunowej w Azji Południowo- Wschodniej. 33. Opisanie wymagań klimatyczno-glebowych uprawy ryżu. 34. Porównanie na podstawie diagramu wielkości produkcji ryżu w wybranych krajach. 35. Wskazanie na mapie obszarów o dużej koncentracji przemysłu w Stanach Zjednoczonych. WYMAGANIA ROZSZERZONE (ocena dobra): 1. Wymienienie nazw państw europejskich oraz ich stolic. 2. Scharakteryzowanie klimatu, formacji roślinnych oraz gleb w poszczególnych strefach klimatyczno-roślinno-glebowych Afryki. 3. Omówienie wpływu wybranych czynników klimatotwórczych na klimat Afryki, Ameryki, Azji. 4. Obliczenie rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Afryki i Azji. 5. Omówienie wartości współczynnika rozwoju społecznego w wybranych krajach na podstawie mapy. 6. Wyjaśnienie jaki wpływ na rozmieszczenie ludności Afryki, Azji mają warunki naturalne. 7. Wymienienie przyczyn i skutków konfliktów zbrojnych trwających w Afryce. 8. Obliczenie współczynnika przyrostu naturalnego. 2
9. Podanie jakie zmiany wystąpiły w środowisku przyrodniczym po zbudowaniu zapory w Asuanie na Nilu. 10. Wskazanie wpływu rzeźby terenu na klimat Ameryki. 11. Wyjaśnienie wpływu migracji na zróżnicowanie kulturowe i etniczne ludności Ameryki. 12. Określenie roli Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej. 13. Scharakteryzowanie ruchu pasażerskiego w portach lotniczych Stanów Zjednoczonych. 14. Podanie przyczyn i skutków migracji ludności ze wsi do miast w Brazylii. 15. Analizowanie przyczyn i skutków wylesienia Amazonii. 16. Ocenienie znaczenia wód artezyjskich dla rozwoju gospodarki Australii. 17. Opisanie czynników warunkujących klimat obszarów okołobiegunowych. 18. Omówienie sytuacji prawnej Antarktyki. 19. Omówienie wkładu Polaków w badania obszarów okołobiegunowych. 20. Wyjaśnienie przyczyn i skutków wysychania Jeziora Aralskiego. 21. Przedstawienie układu sieci rzecznej Azji. 22. Wykazanie znaczenia tarasowania stoków. 23. Podanie skutków zaburzenia rytmu cyrkulacji monsunowej. 24. Wyjaśnienie na czym polega chiński program kontroli urodzeń. 25. Analizowanie piramidy wieku i płci. WYMAGANIA DOPEŁNIAJĄCE (ocena bardzo dobra): 1. Wyjaśnienie mechanizmu powstawania systemu rowów tektonicznych w Afryce. 2. Analizowanie przyczyn i skutków wysokiego przyrostu naturalnego oraz konfliktów zbrojnych w Afryce. 3. Analizowanie danych statystycznych dotyczących struktury eksportu omawianych państw. 4. Wykazanie zależności pomiędzy warunkami przyrodniczymi a rozwojem gospodarki omawianych państw. 5. Wykazanie zależności pomiędzy warunkami przyrodniczymi a rozmieszczeniem ludności omawianych kontynentów i państw. 6. Omówienie skutków południkowego układu form terenu w Ameryce. 7. Omówienie głównych czynników lokalizacji przemysłu przetwórczego. 8. Wyjaśnienie zależności miedzy warunkami środowiska przyrodniczego Australii a sposobami gospodarowania w rolnictwie. 9. Omówienie zagadnień związanych z gospodarką państw w oparciu o odpowiednio dobrane mapy. 10. Porównanie środowiska przyrodniczego Arktyki i Antarktyki. 11. Wyszukanie i odpowiednio dobranie informacji uzupełniających z dostępnych źródeł (słowniki, encyklopedie, literatura popularnonaukowa itp.) na temat omawianych krajów. WYMAGANIA WYKRACZAJĄCE (ocena celująca): 1. Obliczenie przyrostu rzeczywistego. 2. Zaproponowanie działań zapobiegających procesowi pustynnienia. 3. Wykazanie, że RPA jest najbogatszym krajem Afryki. 4. Wykazanie związków pomiędzy budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Ameryki. 5. Udowodnienie, ze Stany Zjednoczone są potęgą gospodarczą. 6. Zaproponowanie działań mających na celu zahamowanie niekorzystnych zmian w środowisku przyrodniczym obszarów okołobiegunowych. 7. Wykazanie znaczenia ryżu dla kultury społeczeństwa azjatyckiego. 3
WYMAGANIA EDUKACYJNE z geografii na roczną ocenę klasyfikacyjną w klasie II Wymagania edukacyjne na roczną ocenę klasyfikacyjną obejmują wymagania na ocenę śródroczną oraz wymagania wymienione poniżej. WYMAGANIA KONIECZNE (ocena dopuszczająca): 1. Wyjaśnienie znaczenie terminów: Bliski Wschód, kraje skandynawskie, kraje alpejskie, kraje śródziemnomorskie. 2. Wskazanie na mapie i nazwanie najgęściej i najsłabiej zaludnionych obszarów Europy. 3. Wskazanie na mapie świata Chin, Japonii, Indii. 4. Wymienienie surowców mineralnych wydobywanych w Chinach. 5. Wskazanie na mapie fizycznej Europy i nazwanie najważniejszych, krain geograficznych, rzek, jezior oraz elementów linii brzegowej Europy. 6. Wskazanie na mapie największych miast Azji i Europy. 7. Wyjaśnienie w jakim celu tarasuje się stoki gór w Azji. 8. Podanie liczby mieszkańców świata, Chin, Indii. 9. Opisanie skutków trzęsień ziemi, tajfunów, tsunami. 10. Wymienienie działań umożliwiających życie i gospodarowanie w trudnych warunkach przyrodniczych w Japonii. 11. Opisanie kontrastów społecznych i gospodarczych występujących w Indiach. 12. Wymienienie nazw państw, na obszarze których występują najbogatsze złoża ropy naftowej. 13. Wymienienie państw sąsiadujących z Polską i ich stolic oraz wskazanie ich na mapie. 14. Wymienienie krajów wchodzących w skład Unii Europejskiej. 15. Wskazanie na mapie największych krajów Europy. 16. Wskazanie na mapie krajów sąsiadujących z Polską. 17. Wskazanie na mapie fizycznej najważniejszych rzek, jezior, pasm górskich, wyżyn, nizin oraz dużych miast państw sąsiadujących z Polską. 18. Podanie przykładów krajów, które zamieszkuje ludność o największej średniej długości życia. 19. Przedstawienie turystycznej atrakcyjności regionu krajów śródziemnomorskich. WYMAGANIA PODSTAWOWE (ocena dostateczna): 1. Odszukanie i odczytanie z map tematycznych podstawowych bogactw mineralnych i upraw w danym kraju. 2. Podanie cech linii brzegowej Europy. 3. Scharakteryzowanie ukształtowania powierzchni omawianych krajów. 4. Wymienienie czynników geograficznych kształtujących klimat Europy. 4
5. Opisywanie cech klimatu danej krainy geograficznej na podstawie wykresów klimatycznych i map klimatycznych. 6. Przyporządkowanie strefom klimatycznym Europy odpowiednich formacji roślinnych i typów gleb. 7. Scharakteryzowanie stref roślinnych Europy. 8. Opisanie rzeźby wysokogórskiej Alp. 9. Podanie pięter klimatyczno-roślinnych Alp. 10. Scharakteryzowanie położenia geograficznego oraz środowiska przyrodniczego, Chin, Indii, Japonii, krajów Bliskiego Wschodu, krajów sąsiadujących z Polską, krajów śródziemnomorskich, krajów skandynawskich. 11. Podanie najważniejszych atrakcji turystycznych krajów śródziemnomorskich. 12. Opisanie cech rolnictwa Stanów Zjednoczonych, Chin, Japonii, Indii, Francji. 13. Wskazanie na mapie największych aglomeracji Europy, 14. Wyjaśnienie przyczyn dynamicznego rozwoju Japonii po II wojnie światowej. 15. Wyjaśnienie zjawiska zachwiania równowago płci w Chinach. 16. Wyjaśnienie zależności pomiędzy warunkami przyrodniczymi a rozmieszczeniem ludności Chin. 17. Wskazanie na mapie obszarów o dużej koncentracji przemysłu w Chinach, Niemczech, Rosji. 18. Wyjaśnienie dlaczego w Indiach występuje duże pogłowie bydła. 19. Wskazanie na mapie gospodarczej Indii wybranych ośrodków przemysłu hightech. 20. Przedstawienie działań jakie podejmują państwa Bliskiego Wschodu mające na celu uniezależnienie się od wydobycia ropy naftowej. 21. Wymienienie nazw państw Unii Europejskiej i ich stolic. 22. Porównanie struktury wiekowej oraz przyrostu naturalnego ludności Europy i Afryki. 23. Wymienienie głównych grup językowych mieszkańców Europy. 24. Opisanie struktury wyznaniowej mieszkańców Europy. 25. Przedstawienie wykorzystania surowców odnawialnych w produkcji energii. 26. Wyjaśnienie przyczyn dynamicznego rozwoju gospodarczego Niemiec. WYMAGANIA ROZSZERZONE (ocena dobra): 1. Wyjaśnienie na czym polega chiński program kontroli urodzeń. 2. Podanie kierunków rozwoju gospodarczego Chin. 3. Wykazanie przyczyn migracji ludności Chin ze wsi do miast. 4. Wyjaśnienie w jaki sposób rozwinęła się gospodarka Japonii mimo niekorzystnych warunków środowiska przyrodniczego. 5. Podanie problemów związanych z ze stale zwiększającą się liczbą ludności Indii. 6. Opisanie systemu kastowego społeczeństwa Indii. 7. Wyjaśnienie przyczyny gwałtownego rozwoju nowoczesnych technologii w Indiach. 8. Scharakteryzowanie krajów Bliskiego Wchodu pod kątem cech kulturowych, zasobów ropy naftowej i poziomu rozwoju gospodarczego. 9. Wyjaśnienie wpływu zlodowaceń na rzeźbę powierzchni Europy. 10. Wyjaśnienie genezy wybranych jezior Europy. 11. Analizowanie piramidy wieku i płci. 12. Podanie przyczyn i skutków starzenia się ludności Europy. 13. Przedstawienie znaczenia Londynu jako światowej metropolii. 14. Wyjaśnienie dlaczego porty norweskie położone poza kołem podbiegunowym nie zamarzają. 15. Wykazanie wpływu gór na środowisko i gospodarkę krajów alpejskich. 16. Wykazanie niekorzystnego wpływu turystyki na środowisko przyrodnicze. 17. Wyjaśnienie przyczyn i skutków ujemnego przyrostu naturalnego w Niemczech oraz w krajach Europy Wschodniej. 18. Porównanie poziomu rozwoju gospodarczego Litwy, Białorusi, Ukrainy. 19. Wskazanie na mapie obszarów występowania wieloletniej zmarzliny. 20. Wykazanie wpływu wieloletniej zmarzliny na działalność człowieka. 21. Wymienienie rodzajów elektrowni. 5
WYMAGANIA DOPEŁNIAJĄCE (ocena bardzo dobra): 1. Podanie przyczyn szybkiego rozwoju gospodarczego Chin. 2. Opisanie skutków położenia Japonii w strefie aktywności wulkanicznej i sejsmicznej. 3. Wykazanie znaczenia marikultury dla gospodarki Japonii. 4. Wyjaśnienie przyczyn dynamicznego rozwoju nowoczesnych usług w Indiach. 5. Opisanie wpływu religii na gospodarkę krajów Bliskiego Wchodu i życie muzułmanów. 6. Wykazanie związków miedzy budową geologiczną a ukształtowaniem pionowym Europy. 7. Opisanie celów i zadań Unii Europejskiej. 8. Ocena roli turystyki w rozwoju gospodarczym krajów Europy Południowej. 9. Wykazanie wpływu czynników pozaprzyrodniczych na wielkość produkcji rolnej. 10. Porównanie tempa rozwoju gospodarczego Czech i Słowacji. 11. Wykazanie zróżnicowania gospodarczego Litwy, Białorusi i Ukrainy. 12. Przedstawienie współczesnych przemian społecznych i gospodarczych Ukrainy. 13. Wykazanie przyczyn i skutków depopulacji na Białorusi Liwie, Ukrainie i Rosji. 14. Wykazanie zróżnicowania narodowościowego i kulturowego społeczeństwa Rosji. 15. Wyjaśnienie roli jaka pełni Rosja w światowej gospodarce. 16. Analizowanie danych statystycznych dotyczących krajów sąsiadujących z Polską. 17. Przedstawienie form współpracy z krajem położonym najbliżej regionu, który zamieszkuje uczeń. 18. Zaprezentowanie trasy wycieczki po Europie lub jej części. 19. Wyszukanie i odpowiednio dobranie informacji uzupełniających z dostępnych źródeł (słowniki, encyklopedie, literatura popularnonaukowa itp.) na temat omawianych krajów. WYMAGANIA WYKRACZAJĄCE (ocena celująca): 1. Wykazanie wpływu Chin na gospodarkę światową. 2. Wykazanie przyczyn spowolnienia gospodarczego Japonii. 3. Wyjaśnienie jaki wpływ na życia mieszkańców Indii ma hinduizm. 4. Uzasadnienie lokalizacji okręgów przemysłowych w Indiach. 5. Wymienienie następstw południkowej i równoleżnikowej rozciągłości Europy. 6. Przedstawienie walorów turystycznych krajów Europy Północnej. 7. Analizowanie przyczyn migracji ludności do Niemiec. 8. Porównywanie środowiska społeczno-gospodarczego południowych sąsiadów Polski. 6