European Territorial Cooperation Objective CENTRAL EUROPE Programme GA Nr. 3CE302P3 CoP Koncepcja techniczna, wymagania szczegółowe oraz analiza efektu ekologicznego i efektywności ekonomicznej instalacji paneli fotowoltaicznych na obiekcie: Pływalnia Białołęckiego Ośrodka Sportu ul. Światowida 56, 03-185 Warszawa WP 3.5.2 Dokumentacja przed-inwestycyjna Autorzy: ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa http://www.fpe.org.pl Maciej Mijakowski Marek Amrozy Maciej Robakiewicz Warszawa, kwiecień 2014
Wstęp Niniejsze opracowanie ma na celu określić podstawowe założenia przed-inwestycyjne koncepcji zainstalowania instalacji fotowoltaicznej na obiekcie budowlanym, wraz ze zwymiarowaniem szacowanego efektu ekonomiczno-ekologicznego. Koncepcja techniczna została przedstawiona w formie Programu Funkcjonalno-Użytkowego Zaprojektuj i Zbuduj mogącego być podstawą postępowania przetargowego Inwestora. Zwymiarowanie szacowanych efektów ekonomiczno-ekologicznych przygotowano przy pomocy oprogramowania RET-Screen.
Koncepcja techniczna i wymagania szczegółowe - PROGRAM FUNKCJONALNO - UŻYTKOWY Nazwa i kody CPV Nazwa zadania inwestycyjnego: Instalacja ogniw fotowoltaicznych na budynku: Pływalnia Białołęckiego Ośrodka Sportu Adres inwestycji: ul. Światowida 56, 03-185 Warszawa Zamawiający: Miasto st. Warszawa, pl. Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa Kody CPV (wg Wspólnego Słownika Zamówień CPV): Wiodący: 45261215-4 Pokrywanie dachów panelami ogniw słonecznych Dodatkowe: 71323100-9 Usługi projektowania systemów zasilania energią elektryczną 45000000-0 Roboty instalacyjne w budynkach 45310000-3 Roboty w zakresie instalacji elektrycznych 45315700-5 Instalowanie rozdzielni elektrycznych 3
Spis treści Nazwa i kody CPV... 4 Spis treści... 5 1. Część opisowa... 5 1.1. Słownik użytych pojęć:... 5 1.2. Opis przedmiotu zamówienia... 5 1.3. Ogólny opis przedmiotu zamówienia... 6 1.4. Opis stanu istniejącego... 7 1.5. Opis stanu docelowego... 7 1.6. Opis wymagań zamawiającego w stosunku do przedmiotu zamówienia... 9 1.6.1. Wykonanie niezbędnych inwentaryzacji i ekspertyz... 9 1.6.2. Wykonanie projektu... 9 1.6.3. Wymagania stawiane dokumentacji projektowej... 10 1.6.4. Uzyskanie niezbędnych uzgodnień i pozwoleń... 11 1.6.5. Wymagania stawiane urządzeniom... 11 1.6.6. Wymagania dotyczące warunków wykonania i odbioru robót budowlanych... 12 2. Część informacyjna... 15 2.1. Mapa i położenie obiektu... 15 2.2. Rzut dachu mapa nasłonecznienia... 16 2.3. Zdjęcia obiektu... 17 2.4. Przepisy prawne i normy związane z projektowaniem i wykonaniem... 18 2.5. Inne posiadane informacje i dokumenty niezbędne do zaprojektowania robót budowlanych.... 18 2.6. Ogólna koncepcja modernizacji i przebudowy układu energetycznego... 20 Analiza efektu ekologicznego i efektywności ekonomicznej... 21 4
1. Część opisowa 1.1. Słownik użytych pojęć: Zamawiający - podmiot prawny, Miasto st. Warszawa, pl. Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa Podmiot Inwestycji nieruchomość, na której terenie ma zostać zrealizowana inwestycja. Nazwa: Pływalnia Białołęckiego Ośrodka Sportu; Adres: ul. Światowida 56, 03-185 Warszawa; Inspektor - osoba fizyczna lub prawna upoważniona przez Zamawiającego do kontroli i odbierania dokumentacji oraz robót budowlanych, w zakresie wskazanym umową z Zamawiającym. Wykonawca - podmiot prawny, wyłoniony w wyniku postępowania o udzieleniu zamówienia publicznego. Na etapie początkowym Wykonawca zrealizuje prace projektowe, następnie zajmie się ich wdrożeniem, wykonaniem a także dostarczeniem poszczególnych elementów systemu w warunkach umowy pomiędzy Wykonawcą a Zamawiającym. System PV - system obejmujący elementy składowe: panele ogniw fotowoltaicznych (panele PV), inwertery, rozdzielnicę elektryczną, połączenia elektryczne i komunikacyjne. OZE Odnawialne Źródła Energii, takie jak: panele fotowoltaiczne, panele hybrydowe fotowoltaiczno-termiczne, kolektory słoneczne, źródła geotermalne, turbiny wiatrowe, źródła zasilane biomasą. 1.2. Opis przedmiotu zamówienia Przedmiotem programu funkcjonalno-użytkowego (PFU) są wymagania dotyczące wykonania kompleksowej zgodnej z przepisami prawa dokumentacji projektowej oraz budowy instalacji fotowoltaicznej na potrzeby Zamawiającego. Spodziewane prace modernizacyjne nie będą stanowiły zagrożenia dla ochrony środowiska i nie będą przedsięwzięciem mającym szkodliwy wpływ na środowisko naturalne. Program funkcjonalno-użytkowy jest stosowany jako dokument przetargowy. Oferta dostarczona przez Wykonawcę powinna obejmować całość dostaw i usług (w tym uzyskania pozwolenia na budowę) koniecznych do przeprowadzenia przedsięwzięcia aż do momentu przekazania Zamawiającemu. Oferta powinna być zgodna z niniejszą specyfikacją. Wykonawca, w swoim zakresie, ujmie także te prace dodatkowe i elementy instalacji, które nie zostały wyszczególnione, lecz są ważne bądź niezbędne dla poprawnego funkcjonowania i stabilnego działania oraz wymaganych prac konserwacyjnych, jak również dla uzyskania gwarancji sprawnego i bezawaryjnego działania. W przypadku gdyby projekt 5
1.3. Ogólny opis przedmiotu zamówienia Przedmiot zamówienia obejmuje kompleksowe zaprojektowanie i wybudowanie systemu paneli fotowoltaicznych, wytwarzających energię elektryczną na potrzeby Podmiotu Inwestycji o mocy 20 kwp. W ramach przedmiotu zamówienia w zakresie opracowania dokumentacji projektowej, wykonawca sporządzi projekty techniczno-budowlane obejmujące: - projekt budowlany, jeżeli będzie wymagany po ekspertyzach (4 egz. w formie utrwalonej na piśmie oraz w formie elektronicznej), - projekt wykonawczy z podziałem na branże (3 egz. w formie utrwalonej na piśmie oraz w formie elektronicznej), - projekt powykonawczy z podziałem na branże (3 egz. w formie utrwalonej na piśmie oraz w formie elektronicznej), Prace nad projektem techniczno - budowlanym należy wykonać zakładając, że inwestycja realizowana będzie w systemie zamówienia typu "z i b" (zaprojektuj i buduj). Projekt techniczno - budowlany powinien być sporządzony w zakresie i stopniu dokładności niezbędnym do sporządzenia przedmiaru robót, kosztorysu inwestorskiego. Projekt ten musi uwzględniać wymagania określone w: Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, programu funkcjonalno-użytkowego (Dz. U. z 2004 r. nr 202 poz. 2072, z późn. zm.), ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 1994 r. nr 89, poz. 414 z późn. zm.) oraz warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. nr 75 poz. 690 z późn. zm.). W ramach przedmiotu zamówienia w zakresie wykonawstwa, Wykonawca wykona prace budowlane obejmujące: - wybudowanie instalacji paneli fotowoltaicznych o mocy 20 kwp, - wykonanie niezbędnych konstrukcji dla instalacji paneli PV, - wykonanie przejść przez przegrody (strop, dach, ściany) dla przewodów i zabezpieczenie ich, - położenie okablowania do podłączenia paneli PV, - zamontowania rozdzielnicy dla obsługi paneli PV, - podłączenia rozdzielnicy paneli PV do systemu elektroenergetycznego inwestora, - wykonanie systemu wizualizacji i pomiarów z paneli PV umożliwiającego odczyt we wskazanych przez inwestora miejscach + oprogramowanie systemu (np. gabinet dyrektora, panel informacyjny w holu wejściowym, odczyt zdalny przy pomocy łącza internetowego - ostateczne miejsce montażu Wykonawca ustali z Zamawiającym bezpośrednio na obiekcie - przed przystąpieniem do prac projektowych). Urządzenia powinny być zabezpieczone przed kradzieżą i obsługą przez osoby niepowołane - wykonanie prac porządkowych (np. malowanie, tynkowanie) mających na celu doprowadzenie obiektu do stanu pierwotnego. 6
1.4. Opis stanu istniejącego Budynek zlokalizowany jest w Warszawie przy ul. Światowida 56, 03-185 Warszawa - dzielnica Białołęka. W budynku znajduje się kompleks sportowy w tym basen sportowy Białołęckiego Ośrodka Sportowego. Budynek wyposażony jest między innymi w instalację elektryczną, instalację wentylacji i klimatyzacji z odzyskiem ciepła, centralne ogrzewanie grzejnikowe części ogólnej, biurowej i pomieszczeń technicznych oraz w ogrzewanie podłogowe części sanitarnej. Ciepło do ogrzewania, wentylacji i przygotowania c.w.u. dostarczane jest z węzła cieplnego przyłączonego do warszawskiej sieci cieplnej. Część ciepła jest odzyskiwana w urządzeniach do odzysku ciepła z powietrza usuwanego. Budynek nie posiada źródeł OZE. Zasilanie obiektu w energie elektryczną odbywa się linią kablową ziemną. Zgodnie z rozliczeniem energii elektrycznej za rok 2012, roczne zapotrzebowanie na energię elektryczną wyniosło ok. 289 MWh. Moc maksymalna energii elektrycznej zanotowana w roku 2012 wyniosła 75 kw. Budynek przykryty jest dachem nad halą sportową i pływalnią o konstrukcji szkieletowej w pozostałej części dachu o stropie betonowym o powierzchni ok. 350 m 2. 1.5. Opis stanu docelowego Przewiduje się wykonanie instalacji fotowoltaicznej o mocy 20 kwp (0,02 MWp) zainstalowanej na dachu budynku o stropie betonowym od strony południowej i północnej. Wykonanie należy poprzedzić niezbędnymi obliczeniami i ekspertyzami. Należy wykonać rozdzielnice na potrzeby odbioru i monitoringu parametrów energii wyprodukowanej przez panele PV, a także wykonać modernizację istniejącej rozdzielnicy głównej dla celów odbioru energii z paneli PV oraz wyeliminowania mocy biernej. Należy przewidzieć licznik energii elektrycznej wytwarzanej z OZE w celu umożliwienia monitorowania energii powstałej w OZE. Energia wytworzona ma być monitorowana i pokazywana na ekranach w holu wejściowym lub w innym miejscu do ustalenia z Zamawiającym. Należy przewidzieć możliwość rozbudowy systemu do oddawania energii elektrycznej wyprodukowanej przez OZE do sieci elektroenergetycznej. 7
Przewiduje się, że łączny, roczny uzysk energetyczny wyniesie ok. 19,200 MWh energii elektrycznej. Obliczenia rocznego uzysku energii elektrycznej wykonano przy użyciu oprogramowania RET-Screen dla założonej mocy szczytowej, nachylenia 35, orientacji południowej (panele nie podążające za Słońcem) promieniowania słonecznego dla Warszawy, zacienienia dachu określonego z map słonecznych dla m.st. Warszawy- szczegółowe założenia przedstawiono w punkcie "Analiza efektu ekologicznego i efektywności energetycznej", w dalszej części opracowania. Udział energii wyprodukowanej w instalacji PV w odniesieniu do zapotrzebowania obiektu (w rozliczeniu średnio-miesięcznym) jest przedstawiony na wykresie poniżej: 8
Wstępne szacunkowe zwymiarowanie instalacji przedstawiono w tabeli poniżej: moc PV szacowany uzysk koszt wskaźnikowy (netto) szacowany koszt całkowity (brutto) Pow. dachu szacowana pow. paneli poli- lub monokrystalicznych szacowana pow. paneli amorficznych kwp kwh zł/w zł m 2 m 2 m 2 20 19 200 8,13 200 000 zł 350 140 280 1.6. Opis wymagań zamawiającego w stosunku do przedmiotu zamówienia 1.6.1. Wykonanie niezbędnych inwentaryzacji i ekspertyz W celu sporządzenia dokumentacji projektowej instalacji, należy wykonać wszelkie niezbędne i wymagane inwentaryzacje, ekspertyzy oraz uzgodnienia, w tym z zakładem energetycznym. Wymagania formalne. - należy opracować ekspertyzę lub orzeczenie techniczne przez osoby do tego uprawnione, które będzie miało na celu sprawdzenie wszystkich istotnych elementów konstrukcyjnych na dodatkowe obciążenia, które zostaną wywołane przez dobudowanie instalacji PV na budynku. - Projekt Budowlany oraz Projekty wykonawcze należy wykonać w oparciu o aktualnie obowiązujące Polskie i Europejskie Normy oraz o Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690 wraz z późn. zm.). 1.6.2. Wykonanie projektu Zakres projektu powinien obejmować instalacje elektrowni PV o nominalnej mocy energetycznej min 20 kwp: - należy opracować przez uprawnione do tego osoby, projekty wykonawcze podkonstrukcji stalowej oraz konstrukcji nośnej wraz ze stelażami aluminiowymi pod panele PV. - należy opracować przez uprawnione do tego osoby, projekty wykonawcze instalacji elektrycznej dla odbioru energii wytworzonej przez panele PV zgodne z obowiązującymi przepisami. Za osobę uprawnioną uważa się osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń i w specjalnościach: - konstrukcyjno-budowlanej; - instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych. 9
1.6.3. Wymagania stawiane dokumentacji projektowej Projekt powinien zawierać schematy, rysunki, opis techniczny, niezbędne do prawidłowego wykonania instalacji elektrycznej instalacji paneli PV. Moc nominalna paneli PV powinna wynosić 20 kwp, powierzchnia paneli nie może być większa niż dostępna powierzchnia dachów, kierunek i kąt nachylenia paneli, powinien być tak dobrany, aby umożliwić optymalną pracę układu i uzyskanie możliwie największej ilości energii dla danego typu paneli. W projekcie należy między innymi uwzględnić - instalację odgromową zabezpieczającą panele PV, - instalację przepięciową - dwustopniowy dla paneli PV, - układ sterowania i wizualizacji produkcji/zużycia energii elektrycznej. Projekt należy tak wykonać, aby instalacje paneli PV można było zrobić bez przestojów w pracy Podmiotu Inwestycji, utrudniających prawidłowe funkcjonowanie obiektu. Projekt powinien zawierać wpięcie instalacji paneli PV w istniejącą instalację elektroenergetyczną. Projekt powinien obejmować niezbędne obliczenia, rysunki: schematy i rzuty, karty katalogowe podstawowych urządzeń oraz wszystkie wymagane prawem oświadczenia. Projekt konstrukcji wsporczej paneli powinien zawierać odpowiednie rysunki, rzuty oraz obliczenia umożliwiające ustawienie paneli słonecznych pod optymalnym kątem. Zamawiający przewiduje montaż paneli PV na dachu budynku pływalni, dlatego opracowanie projektu należy poprzedzić wykonaniem niezbędnych badań, ekspertyz oraz inwentaryzacji, które potwierdzą możliwość posadowienia konstrukcji we wskazanym miejscu. Wykonanie projektu elektrycznego i AKPiA (Aparatura Kontrolno-Pomiarowa i Automatyka) Projekt powinien zawierać schematy, rysunki niezbędne do prawidłowego wykonania instalacji elektrycznej i układu automatyki instalacji paneli PV z uwzględnieniem zaleceń zamawiającego. Zaprojektowany układ sterowania/automatyki powinien zapewniać: - kontrolowanie procesu przekazywania energii pomiędzy obiegami, - pomiar energii zgromadzonej w danym dniu oraz sumarycznej od momentu uruchomienia instalacji paneli PV, - archiwizację danych pomiarowych oraz ich wyświetlania na stanowisku komputerowego sterowania i wizualizacji, - wyświetlać dane z wybranych pomiarów na ekranie zainstalowanym w miejscu wskazanym przez Zamawiającego (w obrębie budynku). Wizualizacja parametrów i uzyskanych danych podczas pracy powinna być w języku polskim. Moc paneli została tak dobrana, aby nie było konieczne oddawanie energii elektrycznej do sieci zewnętrznej. Projekt sterowania powinien uwzględniać jedynie przekazywanie energii w rozdzielni do obwodów elektrycznych znajdujących się w budynku. Wykonanie projektu konstrukcji stalowej i aluminiowej pod panele PV Projekt powinien zawierać schematy, rysunki niezbędne do prawidłowego wykonania konstrukcji pod montowane panele PV (nie przewiduje się instalacji podążającej za Słońcem). Proponuje się wykorzystanie powierzchni dachów o optymalnym nasłonecznieniu (według poniższej mapy 10
nasłonecznienia). Przy wykonaniu projektu mocowania paneli PV należy uwzględnić zabezpieczenie paneli przed uderzeniem piłką wpadającą na dach od strony północnej. Betonowa cześć dachu 1.6.4. Uzyskanie niezbędnych uzgodnień i pozwoleń Opracowana dokumentacja projektowa, po wykonaniu niezbędnych ekspertyz wymaga uzgodnienia i zatwierdzenia przez Zamawiającego. Wykonawca uzyska do zatwierdzonej dokumentacji wszelkie opisane prawem pozwolenia w celu przeprowadzenia prac montażowych instalacji paneli PV w zakresie zgodnym z dokumentacją. 1.6.5. Wymagania stawiane urządzeniom W dokumentacji przygotowanej do przedstawienia Zamawiającemu należy uwzględnić urządzenia, które umożliwią swoimi parametrami spełnienie wymagań stawianych przez Zamawiajacego (uzyskanie mocy 20 kwp). Proponowane parametry paneli PV : Wykonawca powinien zaproponować technologię paneli PV adekwatną do przyjętych założeń. Dopuszcza się możliwość zastosowania paneli wykonanych w technologii polikrystalicznej, monokrystalicznej, amorficznej, CdTe, lub CIGS. Proponowane parametry inwerterów DC/AC - inwertery powinny być na napięcie 400/230VAC (3 - fazowe), - inwertery powinny posiadać zabezpieczenie odcinające napięcie przy braku obecności sieci zasilającej, - inwertery powinny umożliwiać komunikację np. Modus RS485, - minimalne napięcie DC na wejściu inwertera: 200VDC, - minimalne napięcie pracy DC : 280VDC, 11
- minimalna ilość trakerów MPP: 2, - zakres napięciowy pracy MPP trakerów: 250 V 800 V, - stopień ochrony IP54, Proponowane parametry kabli do paneli PV - kable powinny być przeznaczone do instalacji fotowoltaicznych, - kable powinny być odporne na promieniowanie UV i warunki atmosferyczne, - temperatura pracy kabli powinna być w granicach -40 do + 70 stopni C, - kable powinny być podwójnie izolowane, - kable powinny posiadać izolacje na napięcie stałe min 800 VAC/1600 VDC. 1.6.6. Wymagania dotyczące warunków wykonania i odbioru robót budowlanych Wymagania dotyczące materiałów budowlanych i urządzeń Wszystkie materiały, wyroby i urządzenia przeznaczone do wykorzystania w ramach prowadzonej inwestycji muszą być fabrycznie nowe, pierwszej klasy jakości, wolne od wad fabrycznych, zgodne z przepisami prawa, posiadające odpowiednie atesty, deklaracje zgodności. Wymagania dotyczące sprzętu Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych robót. Sprzęt, będący własnością Wykonawcy lub wynajęty do wykonania robót, ma być utrzymywany w dobrym stanie i gotowości do pracy. Wymagania dotyczące transportu Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót i właściwości przewożonych materiałów. Materiały i sprzęt mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu, w sposób zabezpieczający je przed uszkodzeniem. Wymagania dotyczące wykonania robót Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie robót zgodnie z umową, za jakość zastosowanych materiałów i wykonywanych robót, za ich zgodność z dokumentacją projektową, programem funkcjonalno - użytkowym, harmonogramem robót oraz poleceniami Inspektora. Wykonanie prac nie może wpłynąć na bieżące funkcjonowanie obiektu, z wyłączeniem prac niezbędnych i koniecznych do wykonania z wcześniejszym uzgodnieniem z zamawiającym. Prace wpływające na funkcjonowanie obiektu należy wykonywać w godzinach nocnych. Następstwa jakiegokolwiek błędu w pracach, spowodowanego przez Wykonawcę zostaną przez niego poprawione na własny koszt. Polecenia Inspektora będą wykonywane nie później niż w czasie przez niego wyznaczonym, po ich otrzymaniu przez Wykonawcę, pod groźbą zatrzymania robót. W trakcie wykonywania prac należy przestrzegać aktualnych przepisów BHP i ppoż. oraz 12
odpowiednio zabezpieczyć wykonywanie prac. Wszelkie roboty budowlane należy wykonać zgodnie z dokumentacją oraz warunkami technicznymi wykonywania i odbioru robót budowlanych. Zakres prac instalacyjnych obejmuje: - montaż konstrukcji pod panele PV, - montaż paneli PV na konstrukcji, - ułożenie tras kablowych i kabli od paneli PV do rozdzielnicy elektrycznej, - modernizacja rozdzielnicy elektrycznej, - modernizacja w niezbędnym zakresie istniejącej instalacji elektrycznej - montaż rozdzielnicy PV, - montaż układu automatyki, - wykonanie prób instalacji oraz sprawdzających prawidłowe działanie aparatury, - uruchomienie układu i regulacje, - szkolenie obsługi. Zakres prac budowlanych obejmuje: - wykonanie niezbędnych otworów montażowych w celu wprowadzenia urządzeń, - zamurowanie otworów montażowych po wprowadzeniu urządzeń, - wykonanie przepustów w miejscach przejść tras kablowych przez ściany, dach lub inne przeszkody, - uszczelnienie przepustów - doprowadzenie ścian do stanu pierwotnego, np.: pomalowanie ścian Wymagania dotyczące badań i odbioru robót budowlanych Wykonawca jest odpowiedzialny za pełną kontrolę robót i jakość materiałów oraz zapewnia odpowiedni system kontroli. W przypadku, gdy normy nie obejmują jakiegoś badania, należy stosować wytyczne krajowe lub inne procedury zaakceptowane przez Inwestora. Przed przystąpieniem do pomiarów i badań Wykonawca powiadomi Inspektora o rodzaju, miejscu i terminie badania, a wyniki pomiarów i badań przedstawi na piśmie do akceptacji. Wszystkie koszty związane z organizowaniem i prowadzeniem badań materiałów i robót ponosi Wykonawca. Roboty podlegają następującym etapom odbioru: - odbiór częściowy, - odbiór końcowy. Odbiór częściowy powinien być przeprowadzany dla tych elementów lub części instalacji, do których zanika dostęp w wyniku postępu robót. Odbiór częściowy przeprowadza się w trybie przewidzianym dla odbioru końcowego. Po dokonaniu odbioru częściowego należy sporządzić protokół potwierdzający prawidłowe wykonanie robót, zgodność wykonania instalacji z projektem technicznym i pozytywny wynik niezbędnych badań odbiorczych. W przypadku negatywnego wyniku odbioru częściowego, w protokole należy określić zakres i termin wykonania prac naprawczych lub uzupełniających. Po wykonaniu tych prac należy ponownie dokonać odbioru częściowego. Odbiór końcowy polega na finalnej ocenie rzeczywistego wykonania robót w odniesieniu do ich ilości, 13
jakości i wartości. Całkowite zakończenie robót oraz gotowość do odbioru końcowego będzie stwierdzona przez Wykonawcę pisemnym powiadomieniem o tym fakcie Inspektora oraz Inwestora. Komisja odbierająca roboty dokona ich oceny jakościowej na podstawie przedłożonych dokumentów, wyników badań, pomiarów, ocenie wizualnej oraz zgodności wykonania robót z dokumentacją projektową. Podstawowym dokumentem do dokonania odbioru końcowego robót jest Protokół Końcowego Odbioru. Do odbioru końcowego Wykonawca jest zobowiązany przygotować następujące dokumenty: - dokumentację projektową z naniesionymi zmianami oraz dodatkową, jeśli została sporządzona w trakcie realizacji umowy, - ustalenia technologiczne, - wyniki pomiarów kontrolnych i badań, - deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności wbudowanych materiałów, - niezbędne pozwolenia i uzgodnienia wynikające z przepisów prawa. W przypadku, gdy według komisji, roboty pod względem przygotowania dokumentacyjnego nie będą gotowe do odbioru końcowego, komisja w porozumieniu z Wykonawcą wyznaczy ponowny termin odbioru końcowego robót. Wszystkie zarządzone przez komisje roboty poprawkowe lub uzupełniające będą zestawione wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Terminy wykonania robót poprawkowych i robót uzupełniających wyznaczy komisja. Wymagania dotyczące szkolenia obsługi Szkolenie obsługi ma na celu zapoznanie pracowników Zamawiającego z zamontowanymi urządzeniami i instalacjami i przyswojeniem przez nich zasad poprawnej i bezpiecznej eksploatacji i konserwacji. 14
2. Część informacyjna 2.1. Mapa i położenie obiektu Rysunek 1 Mapa sytuacyjna - położenie obiektu 15
2.2. Rzut dachu mapa nasłonecznienia Betonowa cześć dachu Rysunek 2 Rzut dachu 16
2.3. Zdjęcia obiektu Betonowa cześć dachu 17
2.4. Przepisy prawne i normy związane z projektowaniem i wykonaniem Przepisy prawne i normy związane z projektem i wykonaniem robót budowlanych. Całość robót powinna być wykonana zgodnie z Polskimi Normami lub odpowiadającymi im normami europejskimi i zgodnie z polskimi warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót. Jeśli dla określonych robót nie istnieją odpowiednie Polskie Normy, zastosowanie będą miały uznane i będące w użyciu normy i standardy europejskie (EN). Przepisy prawne: 1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. nr 207, poz. 2016 z późn. zm.) 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. nr 75, poz. 690 z późn. zm.) 3. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2003 nr 153, poz. 1504 z późn. zm.) 4. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. z 2003 r. nr 120, poz. 1133) 5. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno - użytkowego. (Dz. U. z 2004 r. nr 202, poz. 2072 z pózn. zm.) 6. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 nr 129 poz. 844) 7. Obowiązujące przepisy, normy, katalogi. Inne: 8. Uzgodnienia z Zakładem Energetycznym warunki przyłączenia. 2.5. Inne posiadane informacje i dokumenty niezbędne do zaprojektowania robót budowlanych. Dodatkowe wytyczne inwestorskie dotyczące przedmiotu zamówienia. 1. W trakcie prowadzenia robót wykonawczych wszystkie przełączenia instalacji, wyłączenia z eksploatacji należy wcześniej uzgadniać z upoważnionym przedstawicielem inwestora w celu zminimalizowania niedogodności wynikających z prowadzonych prac. 2. Złom z ewentualnego demontażu pozostaje do zagospodarowania po stronie Wykonawcy lub według decyzji Zamawiającego. 3. Ze względu na fakt, iż prace prowadzone będą w budynku eksploatowanym, w trakcie prowadzonych robót należy zwrócić szczególna uwagę na bezpieczeństwo osób z niego korzystających. Prace montażowe powinny odbywać się w czasie uzgodnionym z właścicielem/użytkownikiem budynku i być dopasowane do harmonogramu użytkowania tego obiektu. 18
4. Ze względu na fakt, iż prace prowadzone będą w budynku eksploatowanym, w trakcie prowadzonych robót należy zwrócić szczególną uwagę zabezpieczenie przed zniszczeniem znajdujących się tam elementów wyposażenia. 5. Po zakończeniu robót wykonawca zobowiązany jest do przywrócenia terenu do stanu pierwotnego. 6. Wszelkie pozostałości budowlane np. gruz, zdemontowane instalacje, należy wywieźć z terenu inwestycji i zutylizować lub postąpić zgodnie z decyzją Zamawiającego. 7. Wykonawca zobowiązany jest uruchomić instalacje w zakresie przedmiotu zamówienia i dokonać jej regulacji. 8. Po zrealizowaniu przedmiotu zamówienia Wykonawca zobowiązany jest dostarczyć Inwestorowi w 3 egzemplarzach następujące dokumenty: dokumentację powykonawczą, dokumentację techniczno ruchową zamontowanych urządzeń, atesty, certyfikaty, aprobaty techniczne dla zastosowanych urządzeń i materiałów, karty gwarancyjne producenta na zastosowane urządzenia, protokoły z wykonanych prób i pomiarów. 19
2.6. Ogólna koncepcja modernizacji i przebudowy układu energetycznego Rysunek 4 Schemat instalacji OZE 20
Analiza efektu ekologicznego i efektywności ekonomicznej Rozpatrując instalacje wyposażone w odnawialne źródła energii, należy uwzględnić wiele czynników determinujących długą i poprawną, a przede wszystkim wydajną pracę. Dobierając elementy takiego układu, oprócz określenia sposobu wykonania ogniw fotowoltaicznych, należy uwzględnić pozostałe czynniki takie jak: powierzchnia do montażu ogniwa, wielkości produkowanej energii, zapotrzebowanie energetyczne urządzeń, sposób wykorzystania energii. Powyższe kryteria muszą być dobrane z uwzględnieniem najważniejszego czynnika, czyli sposobu współpracy instalacji z siecią elektroenergetyczną. Wyróżnia się następujące rodzaje systemów: System on-grid (podłączone do publicznej sieci) System oddaje w całości wygenerowaną energię elektryczną do sieci publicznej poprzez osobny licznik. Energia niezbędna do funkcjonowania obiektu pobierana jest poprzez drugi licznik wprost z sieci elektroenergetycznej. Rozliczanie z zakładem energetycznym następuje poprzez wystawienie faktury na podstawie wskazań obydwu liczników. Rozwiązanie tego typu najczęściej stosowane jest przez duże elektrownie słoneczne. System off-grid (autonomiczny) System ten nie posiada podłączenia do publicznej sieci, a wytworzona energia zostaje magazynowana najczęściej w akumulatorach i zużywana na potrzeby własne. Produkuje on energię dla poszczególnych odbiorników przy założeniu odpowiedniego zwymiarowania generacji. System offgrid ma najczęściej zastosowanie przy niewielkim zużyciu energii lub w przypadku braku możliwości podłączenia sieci elektroenergetycznej. System autonomiczny z podłączeniem do sieci publicznej Obecnie system ten jest najczęściej stosowany ze względu na połączenie pewności zasilania z oszczędnością kosztów. Energia z paneli fotowoltaicznych może być magazynowana w akumulatorach, a następnie poprzez inwerter zamieniana na napięcie przemienne 230V, zasilając odbiorniki prądu. W przypadku zwymiarowania generacji według minimalnego poziomu chwilowych potrzeb własnych, można zasilać odbiorniki z pominięciem akumulacji, lecz należy wtedy przewidzieć możliwość awaryjnego zrzutu nadmiaru energii. W przypadku niedoboru energii z systemu fotowoltaicznego następuje automatyczne przełączenie na zasilanie z publicznej sieci AC. Dobór odpowiedniego systemu pracy źródeł fotowoltaicznych z uwzględnieniem charakterystyki odbioru określa poziom opłacalności inwestycji. Dlatego też, dla budynku pływalni BOS wybrano rozwiązanie typu: system autonomiczny z podłączeniem do sieci publicznej, jako najbardziej opłacalne ekonomicznie. Przychody finansowe pochodzące z produkcji energii są de facto unikniętym kosztem zakupu energii od operatora. Jednocześnie na podstawie analizy pomiarów chwilowego
zużycia energii określono minimalny chwilowy pobór mocy, który został przyjęty, jako maksymalna moc projektowanej instalacji fotowoltaicznej. W ten sposób minimalizuje się możliwość wystąpienia nadwyżek energii, które musiałyby być albo magazynowane, albo sprzedawane do sieci elektroenergetycznej. Założono zastosowanie paneli umocowanych pod kątem 35, skierowanych na południe, krzemowych (Si) amorficznych o sprawności 9.3%. Analizę efektu ekologicznego i efektywności ekonomicznej przygotowano przy użyciu programu RET- Screen. 22
Główne założenia dla analizy zostały przyjęte następująco: dotacja do kosztów inwestycyjnych 30% * tryb produkcji energii elektrycznej tylko na potrzeby własne poziom kosztów eksploatacyjno-konserwacyjnych 3% kosztów inwestycyjnych ** prognozowany wzrost cen energii elektrycznej 4,7% **** prognozowana stopa inflacji 2,0% stopa dyskonta 3,75% *** średnia cena zakupu energii elektrycznej 0,57 PLN/kWh * - szacunkowa wysokość dotacji możliwej do uzyskania na przedmiotową inwestycję przez JST ** - koszty serwisu i obsługi, napraw bieżących i pogwarancyjnych, ubezpieczenia *** - http://www.uokik.gov.pl/stopa_referencyjna_i_archiwum.php **** - http://wyborcza.biz/gieldy/1,132329,15330467,pge_koryguje_srednioroczny_wzrost_cen _energii_elekt_.html Główne rezultaty analizy przedstawiają się następująco: całkowity koszt inwestycyjny 241 500 PLN roczna oszczędność kosztów energii elektrycznej 10 944 PLN/rok roczne koszty eksploatacyjno-konserwacyjne 6 600 PLN/rok IRR 4,0 % SPBT 38,9 lat NPV 7 603 PLN zwrot kapitału 18,0 lat roczna redukcja emisji CO 2 16 ton/rok redukcja emisji CO 2 w cyklu życia projektu 395 ton roczna produkcja energii z OZE 19,200 MWh/rok Szczegółowe wyliczenia są zaprezentowane na kolejnych stronach. 23
24
25
26
27
28
Próg opłacalności inwestycji został ustalony przez Zamawiającego na poziomie IRR > 11,0%. Ponieważ analiza opłacalności oparta na obecnych wskaźnikach makroekonomicznych nie spełniła tego założenia, opracowano analizę wrażliwości pod kątem wpływu poziomu dotacji na wskaźnik IRR. Należy jednak mieć na uwadze, że obecnie trwają prace nad zmianą prawa powszechnego w zakresie wspierania małych instalacji OZE, co może w zasadniczy sposób zdezaktualizować założenia leżące u podstaw niniejszej analizy. Według zapowiedzi można się spodziewać w najbliższej przyszłości istotnej poprawy w zakresie wsparcia cen skupu energii z OZE, co w zasadniczy sposób polepszy wskaźniki opłacalności przedmiotowej inwestycji. Główne założenia dla analizy wrażliwości zostały przyjęte następująco: dotacja do kosztów inwestycyjnych x % * tryb produkcji energii elektrycznej tylko na potrzeby własne poziom kosztów eksploatacyjno-konserwacyjnych 3% kosztów inwestycyjnych ** prognozowany wzrost cen energii elektrycznej 4,7% **** prognozowana stopa inflacji 2,0% stopa dyskonta 3,75% *** średnia cena zakupu energii elektrycznej 0,57 PLN/kWh * - poszukiwana wysokość dotacji do kosztów inwestycyjnych umożliwiająca przekroczenie wskaźnika IRR > 11% ** - koszty serwisu i obsługi, napraw bieżących i pogwarancyjnych, ubezpieczenia *** - http://www.uokik.gov.pl/stopa_referencyjna_i_archiwum.php **** - http://wyborcza.biz/gieldy/1,132329,15330467,pge_koryguje_srednioroczny_wzrost_cen _energii_elekt_.html Główne rezultaty analizy przedstawiają się następująco: całkowity koszt inwestycyjny 241 500 PLN Poziom dotacji spełniający warunek IRR > 11% x > 70 % roczna oszczędność kosztów energii elektrycznej 10 944 PLN/rok roczne koszty eksploatacyjno-konserwacyjne 6 600 PLN/rok IRR 11,2 % SPBT 16,7 lat NPV 104 203 PLN zwrot kapitału 10,4 lat roczna redukcja emisji CO 2 16 ton/rok 29
redukcja emisji CO 2 w cyklu życia projektu 395 tco 2 roczna produkcja energii z OZE 19,2 MWh/rok Szczegółowe wyliczenia są zaprezentowane poniżej. 30
Kolejnym wariantem analizy wrażliwości pod kątem spełnienia progu opłacalności inwestycji IRR > 11,0% jest analiza pod kątem wpływu poziomu ceny skupu energii elektrycznej wytworzonej w OZE na wskaźnik IRR. Główne założenia dla analizy wrażliwości zostały przyjęte następująco: dotacja do kosztów inwestycyjnych 30 % * tryb produkcji energii elektrycznej tylko na potrzeby własne poziom kosztów eksploatacyjno-konserwacyjnych 3% kosztów inwestycyjnych ** prognozowany wzrost cen energii elektrycznej 4,7% **** prognozowana stopa inflacji 2,0% stopa dyskonta 3,75% *** średnia cena zakupu energii elektrycznej + dotacja (np. w formie feed-in-tarrif ) x > 0,96 PLN/kWh * - szacunkowa wysokość dotacji możliwej do uzyskania na przedmiotową inwestycję przez JST ** - koszty serwisu i obsługi, napraw bieżących i pogwarancyjnych, ubezpieczenia *** - http://www.uokik.gov.pl/stopa_referencyjna_i_archiwum.php **** - http://wyborcza.biz/gieldy/1,132329,15330467,pge_koryguje_srednioroczny_wzrost_cen _energii_elekt_.html Główne rezultaty analizy przedstawiają się następująco: całkowity koszt inwestycyjny 241 500 PLN Poziom dotacji 30 % roczna oszczędność kosztów energii elektrycznej 18 399 PLN/rok roczne koszty eksploatacyjno-konserwacyjne 6 600 PLN/rok IRR 11,0 % SPBT 14,3 lat NPV 219 242 PLN zwrot kapitału 10,2 lat roczna redukcja emisji CO 2 16 ton/rok redukcja emisji CO 2 w cyklu życia projektu 395 tco 2 roczna produkcja energii z OZE 19,2 MWh/rok Szczegółowe wyliczenia są zaprezentowane poniżej. 31
32