TEMATY DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY 2013/2014 I TEMATY Z ZAKRESU LITERATURY 1. Omów obraz Tatr w literaturze polskiej. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 2. Przywołaj motywy autobiograficzne w utworach literackich, odwołując się do wybranych przez siebie tekstów z literatury. 3. Wykaż ewolucję bohatera zbuntowanego w polskiej literaturze romantycznej. Omów na wybranych 4. Na podstawie wybranych utworów literackich z w XVIII i XIX w. omów wpływ miłości na motywację zachowań bohaterów. 5. Wykaż, że antyk jest źródłem inspiracji dla literatury staropolskiej. Odwołaj się do 6. Wykaż, że antyk jest źródłem inspiracji dla literatury współczesnej. Odwołaj się do 7. Na przykładach wybranych przez siebie utworów wykaż, że Biblia jest źródłem inspiracji dla literatury współczesnej. 8. Przedstaw różne realizacje motywu miłości w polskiej poezji współczesnej. Przedstaw zagadnienie na wybranych 9. Skonfrontuj różne wizje wsi w literaturze polskiej. Omów temat, odwołując się do 10. Odwołując się do wybranych utworów literatury staropolskiej, wykaż jej dydaktyczny charakter. 11. Kreacje bohaterów w literaturze fantastycznej - omów sposoby ich przedstawiania na wybranych przez siebie utworach literackich. 12. Na wybranych przykładach przedstaw katastroficzną wizję świata w literaturze polskiej. 13. Omów problem odpowiedzialności człowieka za swoje czyny, odwołując się do wybranych przykładów z literatury. 14. Przedstaw portret człowieka zlagrowanego i złagrowanego nakreślony w polskich tekstach literackich. Odwołaj się do wybranych przez siebie utworów. 15. Człowiek i jego świat wartości - omów zagadnienie, odwołując się do literatury XIX wieku. 16. Odwołując się do wybranych utworów, przedstaw różne oblicza samotności w literaturze polskiej i obcej. 17. Marzyciele i idealiści w tekstach literackich różnych epok. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów literackich. 18. Scharakteryzuj etos rycerza i spiskowca w poznanych utworach literackich. Odwołaj się do przykładów literackich różnych epok. 19. Odwołując się do wybranych przez siebie utworów literackich, omów postawę pokory i buntu wobec Boga w literaturze. Rozważ zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady. 20.. Przedstaw ocenę społeczeństwa polskiego w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. 21.. Na przykładzie wybranych utworów, przedstaw trudne wybory bohaterów literackich w literaturze XIX i XX wieku. 22. Przedstaw sarmatyzm na tak i na nie w literaturze polskiej wybranych epok. Omów zagadnienie na wybranych 23. Przedstaw obrazy miast i ich mieszkańców utrwalone w prozie XIX i XX wieku. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 24. Scharakteryzuj wizerunki młodych i ich poglądy na świat zaprezentowane w literaturze
polskiej. Przedstaw na wybranych 25. Każda epoka ma swoją Odę do młodości przedstaw wybrane utwory programowe różnych epok literackich. 26. Inny świat obłąkanych w literaturze - omów motyw szaleństwa na wybranych 27. Omów różnorodne ujęcia motywu pożegnania w literaturze. Przedstaw zagadnienie na wybranych 28. Przedstaw problem winy i kary w literaturze. Odwołaj się do utworów literackich różnych epok. 29. Udowodnij, że krzyż i miecz to symbole wieków średnich w literaturze. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich. 30. Omów przemiany ludzkiej psychiki w obliczu katastrofy wojennej. Przedstaw temat w oparciu o wybrane utwory. 31. Przedstaw na przykładzie utworu poetyckiego, prozatorskiego i dramatycznego, w jaki sposób literatura XX wieku poszukuje prawdy o człowieku. 32. Przedstaw trzy drogi romantyków do niepodległości na przykładzie wybranych utworów A. Mickiewicza, J. Słowackiego i C. K. Norwida. 33. Omów topos pielgrzyma w literaturze romantycznej. Odwołaj się do wybranych utworów. 34. Przedstaw portret człowieka złagrowanego. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane utwory literatury rosyjskiej. 35. Kreacje bohaterów honorowych i niehonorowych. Przedstaw temat w oparciu o literaturę wybranych epok literackich. 36. Omów motyw tańca w literaturze polskiej i jego funkcje, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 37. Omów doświadczenia człowieka w systemie totalitarnym na przykładzie wybranych utworów literackich. 38. Topos śmierci rycerskiej w literaturze. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 39. Omów literackie powroty do kraju lat dziecinnych". Odwołaj się do wybranych przykładów z literatury. 40. Przedstaw postawy polskich romantyków wobec spraw narodowych na wybranych przykładach literackich. 41. Omów kreacje świętych w literaturze. Przedstaw temat w oparciu o wybrane utwory. 42. Przedstaw patriotyzm Polaków jako mit czy cechę narodową w wybranych utworach literackich. 43. Omów kwestię ludowości i chłopomanii na wybranych przykładach z literatury romantycznej i młodopolskiej. 44. Przedstaw portrety patriotów i zdrajców w literaturze. Odwołaj się do wybranych 45. Omów programy i dyskusje artystyczne Młodej Polski. Przedstaw zagadnienie na wybranych 46. Przedstaw reinterpretację mitów w poezji polskiej na wybranych 47. Rozważ różne koncepcje roli pisarza w wybranych utworach literatury polskiej. 48. Omów obraz antysemickich prześladowań i planowej zagłady Żydów podczas II wojny światowej na przykładzie wspomnień M. Edelmana i W. Szpilmana. 49. Poeta i poezja romantyczna w służbie narodu - omów na przykładzie wybranych utworów. 50. Kobiety o miłości rozwiń temat, sięgając po wybrane utwory poetyckie wybranych poetek polskich. 51. Odwołując się do kreacji wybranych przez siebie bohaterów, omów wpływ filozofii na literaturę wybranych epok literackich. 52. Omów motyw walki dobra ze złem w literaturze dwóch wybranych epok. Odwołaj się do
53. Omów schopenhaueryzm i nietzscheanizm w literaturze modernistycznej na wybranych 54. Literackie pary kochanków. Przedstaw na przykładach wybranych dzieł. 55. Przedstaw psychologiczny portret człowieka w literaturze. Odwołaj się do wybranych utworów z literatury polskiej i obcej. 56. Omów motyw szatana w wybranych utworach literackich różnych epok. 57. Przedstaw na wybranych przykładach literackich propozycje dekalogu, według którego człowiek powinien postępować w życiu. 58. Przedstaw różne oblicza miłości macierzyńskiej na wybranych przykładach literackich. 59. Zaprezentuj obraz Żyda w literaturze polskiej. Omów na przykładzie wybranych utworów. 60. Duchy, zjawy i upiory w literaturze romantycznej. Omów funkcje tego motywu w wybranych utworach. 61. Scharakteryzuj różne kreacje miłości. Przedstaw temat w oparciu o księgi biblijne. 62. Dziecko jako bohater nowelistyki okresu pozytywizmu. Omów motyw na wybranych 63. Obraz Syberii w świadomości Polaków. Zaprezentuj temat na wybranych dziełach literackich. 64. Bohater z książką w ręku. Omów znaczenie lektur w życiu człowieka na wybranych przykładach literackich. 65. Omów sposoby funkcjonowania toposu exegi monumentum na wybranych przykładach z różnych epok. 66. Omów motywy franciszkańskie w wybranych utworach literatury polskiej różnych epok. 67. Pamiętnik i dziennik jako źródła wiedzy o autorze i czasach, w których żył. Omów temat na wybranych przykładach z różnych epok. 68. Motto kluczem do interpretacji dzieła literackiego. Rozwiń temat, odwołując się do 69. Satyra, kpina, żart, czyli jak uleczyć świat śmiechem. Rozwiń temat, odwołując się do 70. Na podstawie wybranych przykładów oceń kanon lektur szkolnych i udowodnij, że uczą, zachwycają, nudzą. 71. Przedstaw obraz okupowanej Polski na podstawie wybranych dzieł literackich. 72. Praca konieczność czy źródło satysfakcji? Przedstaw swoją opinię, odwołując się do wybranych utworów literackich. 73. Rola fantastyki od XIX do XX wieku. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów. 74. Obraz polskiego społeczeństwa na tle najważniejszych wydarzeń historycznych XVII wieku. Omów problem na podstawie Trylogii Henryka Sienkiewicza. 75. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok. 76. Przedstaw prawdy życiowe zawarte w polskiej liryce religijnej XX wieku. Odwołaj się do twórczości Jana Twardowskiego i dwóch trzech innych poetów. 77. Od Karusi do Jacka Soplicy. Zanalizuj przemiany bohatera romantycznego w utworach Adama Mickiewicza. 78. Na przykładzie trzech wybranych epok literackich wyjaśnij zależność dominujących w nich gatunków literackich od programów ideowych okresu. 79. Przedstaw portret filistra w twórczości dramatycznej i epickiej okresu Młodej Polski. 80. Spełniać swoje marzenia, ale czy za wszelką cenę? Omów problem na wybranych przykładach literatury. 81. Moralne kontrowersje wokół literackiego motywu zbrodni. Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów literatury polskiej i obcej. 82. Różne oblicza Boga w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów.
83. Szaleństwo i obłąkanie popularnym motywem literatury romantyzmu. Rozwiń zagadnienie w oparciu o reprezentatywne przykłady literackie tej epoki. 84. Przedstaw motywy góralskie w literaturze polskiej, odwołując się do wybranych 85. Udział autorów wywodzących się z Częstochowy w życiu literackim Polski. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów. 86. Literackie kreacje dobrych władców i złych tyranów. Omów na wybranych 87. Samotność bohatera romantycznego i człowieka współczesnego. Scharakteryzuj i porównaj, odwołując się do wybranych utworów literackich romantyzmu i współczesności. 88. Portret kobiety w pozytywizmie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów literackich z tego okresu. 89. Kanon lektur której tam nie ma, a być powinna. Zaprezentuj sylwetkę i twórczość ulubionego autora, którego warto na tej liście umieścić. Uzasadnij swój wybór. 90. Poezja kobieca - omów to zjawisko literackie, odwołując się do twórczości wybranej poetki 91. Kobieta oczami poetów. Przedstaw różnorodność kobiecych wizerunków, analizując wybrane teksty liryczne. 92. Motyw utopii i antyutopii w literaturze. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów literackich. 93. Omów wpływ symbolizmu na literaturę Młodej Polski. Przedstaw na wybranych 94. Przedstaw obraz żołnierza polskiego w wybranej literaturze XX wieku. 95. Pamiętnik i dziennik jako źródła wiedzy o autorze i czasach, w których żył. Omów temat na wybranych przykładach z różnych epok. 96. Satyra, kpina, żart, czyli jak uleczyć świat śmiechem. Rozwiń temat, odwołując się do 97. Poezja okresu stanu wojennego. Wskaż, w jakim stopniu odzwierciedla problemy ówczesnych Polaków. 98. Przedstaw obraz Polski i Polaków w twórczości Juliusza Słowackiego i Witolda Gombrowicza. 99. Omów różnorodne funkcje motywu teatru świata w wybranych utworach literackich 100. Omów postawy wybranych bohaterów prozy Stefana Żeromskiego z punktu widzenia współczesnego Polaka. II ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Dokonaj porównania filmowej i telewizyjnej adaptacji Dziadów A. Mickiewicza 2. Omów funkcje motywów tatrzańskich w literaturze i innych dziedzinach sztuki polskiej. Przedstaw na wybranych 3. Przedstaw filmowe adaptacje literatury XIX wieku w oparciu o wybrane przykłady z literatury i filmu. 4. Przedstaw filmowe adaptacje literatury XX wieku w oparciu o wybrane przykłady z literatury i filmu. 5. Omów temat holocaustu w literaturze i filmie polskim. Odwołaj się do wybranych
6. Omów motyw holocaustu w literaturze i filmie zagranicznym (np. Begnini, Mihaileanu, Spielberg). Przedstaw na wybranych 7. Omów motyw miasta w literaturze i filmie. Przedstaw zagadnienie na wybranych 8. Skonfrontuj różne wizerunki kobiet w literaturze i innych dziedzinach sztuki doby renesansu. 9. Skonfrontuj różne wizerunki kobiet w literaturze i innych dziedzinach sztuki XIX wieku. 10. Rozważ wpływ tradycji biblijnej na literaturę i inne dziedziny sztuki. Przedstaw na wybranych 11. Literatura a film- omów jakość filmowych adaptacji najbardziej znanych sztuk W. Szekspira. 12. Scharakteryzuj pejzaż w literaturze i malarstwie romantyzmu. Przedstaw zagadnienie na wybranych 13. Przedstaw obraz cyganerii na przykładzie różnych utworów literackich i innych dziedzin sztuki. 14. Omów motyw tańca na wybranych przykładach z literatury i malarstwa. 15. Literackie, malarskie i filmowe portrety dzieci. Omów zagadnienie, sięgając do wybranych przykładów z różnych epok. 16. Porównaj kreacje herosów, odwołując się do literatury fantasy i filmów sensacyjnych. 17. Omów różnorodne ujęcia motywu śmierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki od oświecenia do współczesności. 18. Scharakteryzuj S. Wyspiańskiego jako dramaturga i malarza. Odwołaj się do wybranych przykładów z twórczości artysty. 19. Przedstaw motyw śmierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki od średniowiecza do oświecenia. Omów zagadnienie na wybranych 20. Sięgając do wybranych przykładów, przedstaw koncepcję piękna w literaturze, malarstwie i architekturze renesansu. 21. W oparciu o wybrane przykłady przedstaw różne ujęcia motywu sądu ostatecznego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 22. Przedstaw wizerunek kobiety w wybranych dziełach malarskich i literackich okresu romantyzmu. 23. Omów motyw Apokalipsy w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw na wybranych 24. Porównaj manifesty pokoleniowe dwóch wybranych epok literackich z subkulturą hiphopu. 25. Omów rolę Biblii w literaturze i kulturze współczesnej. Odwołaj się do wybranych 26. Przedstaw konwencję realistyczną w literaturze i malarstwie drugiej połowy XIX wieku, odwołując się do 27. Maska i kostium - omów problem, odwołując się do literatury i innych dziedzin sztuki. 28. Omów realizację motywu matrixa w wybranych dziełach literackich i filmowych. 29. Dzieje kształtowania się poczucia piękna, czyli moda wczoraj i dziś. Omów zagadnienie, odwołując się do literatury i innych dziedzin sztuki. 30. Omów wizję raju w wybranych utworach literackich i dziełach malarskich. 31. Od Matki Polki do feministki. Przedstaw różne kreacje kobiety we współczesnej felietonistyce, literaturze pięknej i innych dziedzinach sztuki. 32. Przedstaw historię getta warszawskiego od momentu jego utworzenia do likwidacji na podstawie dzieł literackich, malarskich, filmowych i fotografii. 33. Tragedia rozbiorów w ujęciu literackim i plastycznym. Przedstaw temat w odniesieniu do wybranych tekstów kultury. 34. Obrazy bohaterów w sutannie i w habicie. Omów temat w odniesieniu do wybranych przykładów z literatury i filmu.
35. Gotyk jako inspiracja dzieł literackich, muzycznych i malarskich różnych epok. Omów temat na wybranych 36. Postać anioła w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw funkcjonowanie motywu na przestrzeni epok. 37. Scharakteryzuj cztery pory roku w wybranych dziełach literackich, malarskich i muzycznych różnych epok. 38. Wizerunek femme fatale w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw temat na wybranych 39. Różne ujęcia motywu szkoły, nauczycieli i uczniów w literaturze i filmie. Przedstaw temat na wybranych 40. Motywy orientalne w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw temat, odwołując się do przykładów z co najmniej dwóch różnych epok. 41. Wizja przyszłości w literaturze i filmie. Omów temat na wybranych 42. Omów motyw przemijania w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 43. Realizacje polskich dramatów XX wieku na deskach Teatru im. A. Mickiewicza w Częstochowie. Omów wybrane inscenizacje najciekawszych współczesnych dramatów. 44. Rzeczywistość polska w filmowych dziełach Andrzeja Wajdy. Omów na wybranych przykładach, odwołując się do pierwowzorów literackich. 45. Świat zjawisk niesamowitych i nadprzyrodzonych jako inspiracja dla literatury fantasy i filmu. Omów temat, analizując wybrane dzieła. 46. Przedstaw różnorodne ujęcia motywu pożegnania w wybranych dziełach literackich i innych sztuk. 47. Przedstaw artystyczne interpretacje wydarzeń historycznych w literaturze, malarstwie i rzeźbie. 48. Przestrzeń Syberii w polskiej literaturze i sztuce. Zaprezentuj zagadnienie, sięgając po wybrane przykłady. 49. Literackie i plastyczne obrazy życia po śmierci. Przedstaw na wybranych 50. Romantyczna wizja świata i człowieka w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych 51. Różne oblicza zbrodni i jej wpływ na psychikę mordercy. Zaprezentuj problem w oparciu o wybrane dzieła literackie i filmowe. 52. Świat duchów i istot nadprzyrodzonych w literaturze i filmie. Przedstaw na podstawie wybranych tekstów kultury. 53. Obraz miłości i sposób mówienia o niej. Zaprezentuj w oparciu o wybrane przykłady z literatury i sztuki. 54. Dekadentyzm w kulturze polskiej. Odwołaj się, analizując zjawisko, do wybranych przykładów z różnych dziedzin sztuki. 55. Powieści i filmy kryminalne. Zaprezentuj gatunek w oparciu o wybrane przykłady z literatury i filmu. 56. Przedstaw romans jako gatunek literacki, opierając się na wybranych przykładach z literatury i ich ekranizacjach bądź adaptacjach. 57. Wyspiański jako artysta wszechstronny. Na podstawie literatury i innych dziedzin sztuki zaprezentowanych przez twórcę uzasadnij ten pogląd.
III JĘZYK 1. Dokonaj analizy językowych środków perswazji w wybranych przez Ciebie tekstach prasowych. 2. Dokonując analizy języka prasy młodzieżowej, wyjaśnij, jaki obraz świata kreuje. 3. Przedstaw językowy obraz Żydów i Niemców na przykładzie literatury XIX i XX wieku. 4. Przedstaw frazeologię biblijną i mitologiczną żywą do dzisiejszych czasów. 5. Omów specyfikę języka różnych reklam (telewizyjnych, radiowych, straganowych ). 6. Zbadaj, jakie są przyczyny zapożyczeń językowych i oceń ich przydatność w języku współczesnym. 7. Omów impresywną funkcję języka w przekazie mediów masowych w oparciu o wybrane audycje radiowe, telewizyjne i artykuły prasowe. 8. Na wybranych przykładach przedstaw związek historii Twojej miejscowości z jej nazwami. 9. Dokonaj analizy języka przemówień współczesnych polityków. 10. Dokonaj analizy gwary uczniowskiej w środowisku Twoich rówieśników. 11. Dokonaj analizy tytułów rozdziałów Ludzi bezdomnych S. Żeromskiego. Wyjaśnij, czemu służy ich stylizacja. 12. Scharakteryzuj język telewizyjnych sprawozdań sportowych. 13. Omów językowy obraz świata w piosence młodzieżowej. Omów na wybranych 14. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach pokolenia romantyków i w listach Twojego pokolenia. Dokonaj analizy 15. Wpływ języków obcych na współczesną polszczyznę. Omów problem i wyraź swój stosunek do niego. 16. Omów funkcje komizmu językowego w wybranych utworach dawnych i współczesnych. 17. Stylizacja gwarowa i jej funkcja. Omów problem, wykorzystując kilka utworów literackich. 18. Co szczególnie razi w mowie i piśmie? Zanalizuj najczęstsze rodzaje błędów językowych we współczesnej polszczyźnie. 19. Zaprezentuj osobliwości w języku mieszkańców Twojego regionu na przykładzie dobranego materiału językowego. 20. Specyfika języka bohaterów literatury science - fiction. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych utworów