Gładka na zawsze Usuwanie owłosienia to zabieg, na który decyduje się coraz więcej osób. Poddają się mu głównie kobiety, ale salony kosmetyczne odwiedzają chętniej również mężczyźni. Kobiety najczęściej pozbywają się owłosienia z okolic bikini, pach, nóg, twarzy oraz rąk. Mężczyźni zainteresowani są głównie usunięciem włosów z pleców, brzucha, klatki piersiowej, pach oraz twarzy. Dzięki rozwojowi technologii są to zabiegi coraz skuteczniejsze. Aneta Postolska kosmetolog, absolwentka studiów licencjackich w Wyższej Szkole Inżynierii i Zdrowia w Warszawie. Kontynuuje tam studia magisterskie. Pracuje w klinice Beauty Skin w Warszawie. Aleksandra Rataj kosmetolog, absolwentka studiów magisterskich w Wyższej Szkole Zawodowej Kosmetyki Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie. Pracuje w klinice Beauty Skin w Warszawie. Aneta Postolska, Aleksandra Rataj Epilacja jest terapią zalecaną przez dermatologów w problemach z nadmiernym owłosieniem, wrastającymi włoskami, stanami zapalnymi, rogowaceniem okołomieszkowym W dzisiejszych czasach istnieje wiele metod pozwalających usunąć owłosienie na pewien czas, bądź trwale. Pacjenci często mylą definicje depilacji i epilacji. Depilacja jest to podstawowy zabieg kosmetyczny, który można wykonać nawet w zaciszu domowym. Epilacja natomiast to zabieg o wiele bardziej inwazyjny, przeprowadzany w profesjonalnych salonach kosmetycznych. Na rynku pojawiają się nowe urządzenia pozwalające na wykonywanie tego typu zabiegów. Są one bardziej bezpieczne, komfortowe i przede wszystkim efektywne, dzięki czemu cieszą się rosnącym zainteresowaniem. Depilacja Na przestrzeni lat pojęcie depilacji uległo znacznym modyfikacjom, ze względu na rozwój metod usuwania włosów. Depilacja to metoda krótkotrwałego pozbycia się zbędnego owłosienia przy użyciu sposobów mechanicznych lub chemicznych, w trakcie których dochodzi do skrócenia części włosa znajdującego się na powierzchni skóry, bądź jego wyrwania wraz z cebulką. Najbardziej popularne metody to: l golenie włosów maszynką lub żyletką najtańszy, bezbolesny i najpopularniejszy sposób pozbywania się włosów. Polega na ścięciu łodygi włosa, a nie usunięciu cebulki. Efekty są bardzo krótkotrwałe; l depilacja woskiem bardzo popularny sposób na pozbycie się włosa z cebulką na ponad miesiąc. Polega na nałożeniu ciepłego wosku na partię zabiegową, dołożeniu paska z fizeliny zgodnie z kierunkiem wzrostu włosa i energicznym jego oderwaniu w przeciwną stronę. Minusem tej metody jest potrzeba wyhodowania do czasu zabiegu owłosienia o długości około 7-8 mm, a także liczne podrażnienia, siniaczki i wybroczyny po jej wykonaniu; l depilacja depilatorem wykonuje się ją za pomocą urządzenia elektrycznego. Posiada ono końcówkę, która chwyta włoski i wyrywa razem z cebulką. Regularne powtarzanie zabiegu skutkuje osłabieniem i przerzedzeniem owłosienia. Zabieg można uznać za dość bolesny; 44
l nitkowanie zabieg popularny w krajach arabskich, najczęściej wykonywany w okolicy brwi, wargi górnej i brody za pomocą bawełnianej nitki, którą poruszamy w kierunku przeciwnym do wzrostu włosa. Fotoepilacja Zabiegi usuwania nadmiernego owłosienia wykonywane są również za pomocą urządzeń IPL z zastosowaniem głowicy emitującej wiązkę światła o stosunkowo wąskim zakresie częstotliwości. Zabieg ten nazywany jest fotoepilacją. Jest on popularny ze względu na dość przystępną cenę. Urządzenia IPL emitują spektrum światła (w zakresie 640 nm 950 nm), które jest pochłaniane nie tylko przez melaninę, jak w przypadku laserów, ale również przez inne chromofory skóry, takie jak hemoglobina czy woda. Wiąże się to nie tylko z niższą skutecznością (nie można pracować na większych mocach) i koniecznością przeprowadzenia większej ilości zabiegów, ale także z potencjalnie wyższym ryzykiem wystąpienia powikłań. Urządzeniem IPL można usuwać włosy tylko od fototypu I do III, ze względu na szerokie spektrum wiązki światła, która może uszkodzić Usuwanie niechcianego owłosienia zdecydowanie poprawia komfort życia oraz korzystnie wpływa na podniesienie samooceny i pewności siebie skórę przy ciemniejszych fototypach i spowodować poparzenie. Epilacja laserowa Epilacja to metoda trwałego usuwania owłosienia za pomocą specjalistycznych urządzeń laserowych. Najpopularniejszymi laserami służącymi do epilacji są obecnie lasery diodowe. Jednymi z bardziej popularnych urządzeń na polskim rynku są: laser Vectus (o długości fali 810 nm) oraz laser Light-Sheer (o długości fali 800 nm). Emitowane przez lasery światło jest absorbowane przez barwnik (melaninę) zawarty w komórkach budujących cebulkę i mieszek włosowy. Barwnik ten jest odbiorcą (czyli tzw. 45
chromoforem) energii emitowanej przez laser. Po jej wchłonięciu dochodzi do uszkodzenia komórek, w których się znajduje. Prowadzi to w rezultacie do zniszczenia kluczowych struktur włosa. Długość fali emitowana przez opisywane powyżej lasery diodowe jest jednocześnie najmniej absorbowana przez hemoglobinę krwi i inne chromatofory, które znajdują się w skórze. Dlatego nie uszkadza ani naczyń krwionośnych, ani innych struktur skóry. Zabiegi usuwania owłosienia laserem diodowym można wykonywać u osób ze wszystkimi fototypami skóry. Najlepsze efekty uzyskuje się przy jasnej karnacji i ciemnych włosach, ponieważ wiązka światła jest w mniejszym stopniu pochłaniana przez naskórek i rzadziej dochodzi do powstawania przebarwień, odbarwień, uszkodzenia naskórka. Prawdopodobieństwo uszkodzenia tkanki podczas zabiegu jest niskie, jednak prowadzący zabieg zawsze obserwuje, czy do niego nie dochodzi. Mogą na to wskazywać powstające pęcherze czy rozjaśnienie skóry. U osób o wyższym fototypie, przed zabiegiem powinna być wykonana tzw. próba laserowa. Jakie obszary? Osoby decydujące się na epilację najchętniej pozbywają się owłosienia z okolic pach, nóg, bikini, twarzy, rąk, pleców, brzucha, oraz klatki piersiowej. Wiele osób, szczególnie kobiet, decyduje się na tzw. depilację brazylijską. Polega ona na całkowitym usunięciu owłosienia z okolic intymnych. Obszar, który może być objęty zabiegiem to: wzgórek łonowy, pachwiny, wargi sromowe, a w przypadku mężczyzn worek mosznowy i wewnętrzna strona ud. Często usuwa się owłosienia z okolicy szpary pośladkowej i odbytu. Modę na depilację brazylijską zapoczątkowało w 1987 roku siedem sióstr (Jocely, Jonice, Joyce, Janea, Juracy, Jussara i Judseia) pochodzących z Brazylii. Otworzyły w Nowym Jorku J. Sisters International Salon pierwszy, w którym wykonano brazilian waxing: depilację brazylijską woskiem. Lasery diodowe, które posiadają małą, precyzyjną głowicę pozwalają dodatkowo na wykonanie zabiegu pozbycia się owłosienia w okolicy ucha, czym szczególnie zainteresowani są mężczyźni. Włoski możemy usuwać zarówno z płatka małżowinowego, jak i małżowiny usznej. Metodyka zabiegu Pierwszy zabieg epilacji laserowej, poprzedzony jest zawsze konsultacją. W tym czasie kosmetolog omawia z pacjentem metodykę zabiegu i wszelkie przeciwwskazania oraz wątpliwości. Z reguły zalecane jest wykonanie serii od 4 do 6 zabiegów w odpowiednich odstępach czasu, które zależą od tego ile trwa faza wzrostu włosa w danej okolicy ciała: l twarz i szyja zabiegi co 4 tygodnie, l ramiona, przedramiona, pachy i dłonie zabiegi co 4 6 tygodnie, l brzuch, pośladki i klatka piersiowa zabiegi co 4 6 tygodnie, l bikini damskie i męskie zabiegi co 4 6 tygodnie, l stopy, łydki i uda zabiegi co 8 10 tygodni, l plecy zabiegi co 8 10 tygodni. Po konsultacji powinno się wykonać próbę laserową, aby ocenić reakcje skóry i ustalić optymalne parametry zabiegowe oraz odporność pacjenta na ból. 46
Jeżeli wykluczone zostały wszelkie przeciwwskazania, a test przeszedł pomyślnie, można przystąpić do zabiegu właściwego. Skóra na obszarze zabiegowym powinna być dokładnie oczyszczona i zdezynfekowana. W zależności od okolicy ciała, zabieg trwa od kilku minut (np. w przypadku pach), do godziny (np. na obszarze całych nóg). Występujące w polu zabiegowym znamiona barwnikowe, w celu ochrony przed naświetlaniem, należy pokryć grubą warstwą białej wodoodpornej kredki. Zazwyczaj pacjenci znoszą zabiegi bardzo dobrze. Odczucia bólowe są kwestią indywidualną, zależną od miejsca poddawanego epilacji, unerwienia, grubości i gęstości owłosienia, a w przypadku kobiet - dnia cyklu miesiączkowego. W razie małej odporności na ból można zastosować krem znieczulający Emla. Innym sposobem na zmniejszenie odczuć bólowych jest zastosowanie specjalnych urządzeń chłodzących lub zimnych żelowych kompresów. Bezpośrednio po zabiegu zalecane jest zastosowanie środków łagodzących, takich jak np. Alantan lub Bepanthen (na ciało) oraz Cicaibio lub Cicalfat (na twarz). Na partie ciała, które mogą być wystawione na promieniowanie słoneczne należy nałożyć filtr ochronny (co najmniej SPF 30). Po zabiegu normalnym zjawiskiem jest uczucie podobne do poparzenia słonecznego oraz łagodna opuchlizna i zaczerwienienie. Zwykle utrzymuje się ono od 2 do 24 godzin, ale może przedłużyć się do 72 godzin. Pożądane jest zastosowanie chłodzenia miejsca zabiegowego przez 10-15 minut co godzinę przez kolejne 4 godziny. W celu zredukowania dyskomfortu PRÓBA LASEROWA Próba laserowa pomaga ustalić najoptymalniejsze parametry zabiegowe. Należy ją wykonywać na obszarze przeznaczonym do zabiegu, z podobną ilością chromoforów docelowych. W trakcie próby zwiększamy stopniowo ustawienia lasera o niewielkie wartości. Reakcja na próbę oceniana jest po 15 i 30 minutach dla typów skóry I- III oraz po przynajmniej 48 godzinach dla typów skóry IV VI. Jeśli skóra będzie jednolicie zaróżowiona (jasny do średni kolor) na całym obszarze testu po 10 15 minutach lub 48 godzinach, należy użyć kolejnego najniższego ustawienia przy zabiegu właściwym. można zażyć doustny środek przeciwzapalny lub przeciwbólowy. Do momentu ustąpienia zaczerwienienia zaleca się unikania następujących czynności: l nakładania kosmetyków na obszar zabiegowy, l pływania, zwłaszcza w basenach, l gorących kąpieli, wizyt w jacuzzi czy saunie, l opalania, l intensywnego ścierania oraz używania kosmetyków złuszczających na obszarze objętym zabiegiem. Można kąpać się w wannie oraz pod prysznicem, jednak skóra po zabiegu może być wrażliwa na temperaturę. Może pojawić się wrażenie wzrostu włosów, utrzymujące się od 7 do 30 dni po zabiegu. Włosy znajdujące się w fazie telogenu podczas zabiegu mogą wejść w fazę anagenu wzrostu w ciągu 1 do 6 miesięcy, zależnie od obszaru ciała. W związku z tym mogą być konieczne kolejne zabiegi. WSKAZÓWKI DLA PACJENTÓW PRZED ZABIEGIEM l Na co najmniej 6 miesięcy przed planowanym zabiegiem należy zaprzestać terapii retinoidami, pochodnymi retinoidów, tretinoiną, izotretinoiną. l Na co najmniej 6 tygodni przed zabiegiem zaleca się rezygnację z usuwania włosów następującymi metodami: woskowanie, wyrywanie pęsetą, używanie depilatora, pasty cukrowej. Zalecane jest używanie maszynek mechanicznych. Również przez ten okres należy unikać wystawiania na promieniowanie słoneczne, używania samoopalaczy oraz korzystania z solariów. Jeżeli nie możemy uniknąć naświetlania miejsc planowanych zabiegów promieniowaniem słonecznym zalecana jest fotoprotekcja minimum SPF 30. l Na 3 tygodnie przed zabiegiem odstawiamy wszystkie zioła i mieszanki ziołowe (detoksykujące, odchudzające, oczyszczające, doustne suplementy na skórę i włosy, zawierające np. dziurawiec, nagietek, bratek, skrzyp polny), antybiotyki i sterydy. Odstawiamy stosowanie kremów lub maści z witaminą A, retinoidami, kwasami owocowymi w miejscu przeznaczonym do zabiegu. Wszelkie infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze muszą być wyleczone. l Na tydzień przed zabiegiem staramy się unikać zabiegów powodujących usuwanie warstwy rogowej naskórka (peelingi, dermaabrazja). l Na dobę przed zabiegiem należy dokładnie ogolić miejsce przeznaczone do zabiegu. Trzeba zrobić to delikatnie, ponieważ podrażnienie i przerwanie ciągłości naskórka nie pozwala wykonać zabiegu. Jeżeli jest to pierwszy zabieg należy zostawić ok. 4 cm 2 owłosienia, by móc wykonać próbę laserową. 47
Przeciwwskazania Jeśli pacjent spełnia choć jedno z wymienionych niżej przeciwwskazań, nie należy przeprowadzać zabiegu laserowego: l przyjmowanie izotretynoiny w okresie 6 miesięcy przed zabiegami i w ich trakcie; l przyjmowanie leków i ziół, które mogą wywołać fotowrażliwość (np: skrzyp, nagietek, dziurawiec); l stosowanie kremów i produktów złuszczających na tydzień przed zabiegiem oraz podczas całego leczenia; l zaburzenia gojenia się skóry, przyjmowanie leków zaburzających procesy gojenia się ran (np. sterydy, leki immunosupresyjne); l przyjmowanie antykoagulantów lub leków rozrzedzających krew należy je odstawić na przynajmniej dwa tygodnie przed jakimkolwiek zabiegiem za pomocą (odstawienie antykoagulantów powinno się odbywać pod kontrolą lekarza); l otwarte zmiany skórne (zabieg może być wykonany wyłącznie na zdrowej, nieuszkodzonej skórze); l przebyte drgawki/napady epilepsji wywołane oddziaływaniem światła; l ciąża (nie ma dowodów klinicznych na niekorzystny wpływ zabiegów z użyciem światła na płód, ale rezultaty zabiegu u ciężarnej mogą być zaburzone wskutek wahania poziomu hormonów, cyklu wzrostu włosa czy fizjologii skóry); l skłonność do bliznowców; l przebyta radioterapia w obszarze przeznaczonym do zabiegu; FOTOTYPY: I skóra bardzo jasna, skłonna do poparzeń, rude włosy, jasne oczy i piegi; II skóra jasna, trudno opalająca się, rude lub jasno blond włosy, oczy niebieskie, zielone lub piwne; III skóra śniada, równomiernie opalająca się, z małą skłonnością do oparzeń, dowolny kolor oczu i włosów; IV skóra brązowa, łatwo opalająca się, bez skłonności do parzeń, włosy i oczy w ciemnych odcieniach; V skóra ciemnobrązowa, bardzo łatwo opalająca się, rzadko ulegająca poparzeniom, bardzo ciemne włosy i oczy; VI skóra czarna, nigdy nie ulegająca poparzeniom, czarne włosy i oczy, typ afrykański. l stan zapalny w miejscu przeznaczonym do zabiegu; l nowotwory skóry. Nie należy wykonywać zabiegu u pacjentów cierpiących z powodu nowotworów; l aktywne infekcje bakteryjne, grzybicze lub wirusowe; l cukrzyca pacjent powinien zasięgnąć opinii lekarza rodzinnego. Efekty uboczne Jak po każdym zabiegu, tak i po epilacji laserowej, mogą pojawić się skutki uboczne. Mogą one być spowodowane niedokładnie przeprowadzonym wywiadem, zatajeniem przez pacjenta pewnych informacji albo źle przeprowadzonym zabiegiem. Niepożądane reakcje to: l ból, zasinienie, łuszczenie, wysypka, długotrwałe swędzenie, wrastanie włosków, podrażnienie, tworzenie się strupów, opuchlizna, infekcje; l oparzenia, tworzenie się pęcherzy, nadmierne rozjaśnienie skóry i powstawanie blizn; l tworzenie się strupów, ciemnienie, nawrót trądziku lub opryszczki; l zmiany w pigmentacji, w tym hipopigmentacja (rozjaśnienie) lub hiperpigmentacja (ciemnienie skóry), trwające zwykle od 1 do 6 miesięcy (mogą okazać się trwałe); l usunięcie lub rozjaśnienie piegów oraz innych przebarwień; mogą one czasowo lub trwale zniknąć z miejsca zabiegu; l ryzyko rozjaśnienia lub ciemnienia zmian naczyniowych; l blizny, reakcje alergiczne na leki lub materiały użyte podczas zabiegu; l ryzyko nadmiernego wzrostu owłosienia, zwłaszcza w przypadku osób pochodzących z Bliskiego Wschodu lub krajów śródziemnomorskich, a także u osób nie posiadających wyraźnej linii włosów (takie osoby są narażone na wyższe ryzyko stymulacji wzrostu włosów). Ceny Koszt usunięcia owłosienia zależny jest od obszaru ciała, specyfiki salonu, miejscowości. Waha się od 100 złotych w przypadku górnej wargi do 500 złotych na obszarze nóg za pojedynczy zabieg. Najczęściej zalecane są serie 4 do 6 zabiegów. v 48