Uchwała Nr 24/2017 Senatu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie z dnia 29 marca 2017 r. w sprawie szczegółowego sposobu projektowania i zmiany programów kształcenia w Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie Na podstawie art. 68 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1842) oraz 13 pkt. 20 Statutu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, mając na uwadze konieczność ujednolicenia zasad tworzenia nowych programów kształcenia, programów studiów i planu studiów, ich realizacji i oceny rezultatów na studiach wyższych prowadzonych w Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie, z zastrzeżeniem kierunków objętych standardami kształcenia, Senat Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie postanawia, co następuje: 1 Ramy przedmiotowe uchwały Niniejsza uchwała określa wytyczne Senatu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie w zakresie: 1) szczegółowego opisu sposobu projektowania i zmiany programów kształcenia; 2) wykazu dokumentów i informacji stanowiących dokumentację programu kształcenia. 3) trybu postępowania w przedmiocie podjęcia: a) przez Senat PUM uchwały w sprawie zakładanych efektów kształcenia na danym kierunku studiów, poziomie i profilu kształcenia z uwzględnieniem formy studiów, b) przez Radę Wydziału uchwały w sprawie programów kształcenia na danym kierunku studiów, poziomie i profilu kształcenia z uwzględnieniem formy studiów; 4) dostosowania dydaktyki na prowadzonych kierunkach studiów do wymogów określonych w programach kształcenia. 2 Podstawy prawne Za podstawę przygotowania wytycznych Senatu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, niezależnie od wymogów określonych w Ustawie, przyjęto wymagania określone w: 1) ustawie z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, 2) rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego po uzyskaniu kwalifikacji pełnej na poziomie 4 - poziomy 6-8, 1
3) rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych, 4) rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 w sprawie warunków prowadzenia studiów. 3 Programy kształcenia - zakres Program kształcenia dla określonego kierunku studiów, poziomu, profilu kształcenia obejmuje: 1) opis zakładanych efektów kształcenia; 2) program studiów. 4 Opis zakładanych efektów kształcenia 1. Opis zakładanych efektów kształcenia dla kierunku studiów, poziomu i profilu kształcenia uwzględnia uniwersalne charakterystyki pierwszego stopnia określone w ustawie z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji oraz charakterystyki drugiego stopnia określone w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 3 tej ustawy, w tym wybrane efekty kształcenia właściwe dla obszaru lub obszarów kształcenia, do których został przyporządkowany kierunek studiów: 1) dla kwalifikacji na poziomie 6 Polskiej Ramy Kwalifikacji w przypadku studiów pierwszego stopnia; 2) dla kwalifikacji na poziomie 7 Polskiej Ramy Kwalifikacji w przypadku studiów drugiego stopnia i jednolitych studiów magisterskich. 3) ust. 2 nie dotyczy kierunków studiów objętych standardami kształcenia. 2. Program studiów zawiera opis procesu kształcenia prowadzącego do uzyskania zakładanych efektów kształcenia dla kierunku studiów, poziomu i profilu kształcenia. 3. Opis zakładanych efektów kształcenia zawiera również efekty kształcenia w zakresie znajomości języka obcego. 4. W przypadku, gdy podstawowa jednostka organizacyjna uczelni prowadzi na danym kierunku, poziomie i profilu kształcenia studia w formie stacjonarnej i niestacjonarnej, proces kształcenia umożliwia uzyskanie takich samych efektów kształcenia na każdej z tych form studiów. 5 Program studiów 1. Program studiów dla kierunku studiów, poziomu i profilu kształcenia określa: 1) formę studiów; 2) liczbę semestrów i liczbę punktów ECTS konieczną do uzyskania kwalifikacji odpowiadających poziomowi kształcenia; 3) moduły/przedmioty zajęć zajęcia lub grupy zajęć wraz z przypisaniem do każdego modułu/przedmiotów zakładanych efektów kształcenia oraz treści programowych, form i metod kształcenia, zapewniających osiągnięcie tych efektów, a także liczby punktów ECTS; 2
4) sposoby weryfikacji i oceny osiągania przez studenta zakładanych efektów kształcenia; 5) plan studiów uwzględniający moduły/przedmioty zajęć, o których mowa w pkt 3, a w przypadku studiów pierwszego stopnia i jednolitych studiów magisterskich prowadzonych w formie stacjonarnej również zajęcia z wychowania fizycznego; zajęciom z wychowania fizycznego nie przypisuje się punktów ECTS; 6) łączną liczbę punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów; 7) liczbę punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć z obszarów nauk humanistycznych lub nauk społecznych, nie mniejszą niż 5 punktów ECTS w przypadku kierunków studiów przypisanych do obszarów innych niż odpowiednio nauki humanistyczne lub nauki społeczne; 8) wymiar, zasady i formę odbywania praktyk zawodowych dla kierunku studiów o profilu praktycznym, a w przypadku kierunku studiów o profilu ogólnoakademickim jeżeli program kształcenia na tych studiach przewiduje praktyki, oraz liczbę punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach tych praktyk. 2. Program studiów umożliwia studentowi wybór modułów/przedmiotów zajęć, którym przypisano punkty ECTS w wymiarze nie mniejszym niż 30% liczby punktów ECTS, o której mowa w ust. 1 pkt 2. 3. Program studiów dla kierunku przyporządkowanego do więcej niż jednego obszaru kształcenia określa dla każdego z tych obszarów procentowy udział liczby punktów ECTS w liczbie punktów ECTS, o której mowa w ust. 1 pkt 2. 4. Program studiów dla kierunku: 1) o profilu praktycznym obejmuje moduły zajęć związane z praktycznym przygotowaniem zawodowym, którym przypisano punkty ECTS w wymiarze większym niż 50% liczby punktów ECTS, o której mowa w ust. 1 pkt 2, służące zdobywaniu przez studenta umiejętności praktycznych i kompetencji społecznych; 2) o profilu ogólnoakademickim obejmuje moduły zajęć związane z prowadzonymi badaniami naukowymi w dziedzinie nauki lub sztuki związanej z tym kierunkiem studiów, którym przypisano punkty ECTS w wymiarze większym niż 50% liczby punktów ECTS, o której mowa w ust. 1 pkt 2, służące zdobywaniu przez studenta pogłębionej wiedzy oraz umiejętności prowadzenia badań naukowych. 6 Plan studiów 1. Rada Wydziału ma obowiązek opracować modelowy plan studiów na danym kierunku studiów, poziomie i profilu kształcenia, z uwzględnieniem formy studiów, pozwalający na osiągnięcie założonych celów kształcenia w nominalnej liczbie semestrów. 2. Plan studiów określa: 1) czas trwania studiów (liczbę lat/semestrów), 2) zestaw modułów (przedmiotów i grup przedmiotów) wraz z punktami ECTS, 3) rozkład modułów/przedmiotów w poszczególnych semestrach/latach studiów, 4) podstawowe formy prowadzenia zajęć i ich wymiar w semestrze/roku studiów, 5) liczbę punktów ECTS wymaganą do zaliczenia roku/semestru studiów, 6) wymiar czasu praktyki, jeżeli przewiduje ją program kształcenia dla danego roku/semestru 3
7) typy zajęć oraz liczebność grup dla poszczególnych zajęć zgodnie z zarządzeniem rektora; w przypadku realizowania godzin przez więcej niż jedną jednostkę należy wskazać ilość godzin realizowaną przez poszczególne jednostki. 3. W przypadku prowadzenia studiów na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych w ramach tego samego kierunku studiów plan studiów należy ustalić dla każdej z tych form. 4. W przypadku studiów stacjonarnych liczba punktów ECTS wymaganych do zaliczenia odpowiednio roku/semestru studiów winna wynosić co najmniej 60 punktów ECTS przypisanych modułom/przedmiotom realizowanym w każdym roku studiów. 7 Moduł/przedmiot 1. Opis modułu powinien obejmować: 1) zakładane efekty kształcenia, 2) formy prowadzenia zajęć (z odniesieniem do efektów kształcenia), 3) sposób sprawdzenia, czy założone efekty zostały osiągnięte przez studenta, 4) liczbę punktów ECTS. 2. Liczba zakładanych efektów kształcenia dla danego modułu/przedmiotu nie może być mniejsza, niż 4. 8 Specjalności 1. Kształcenie specjalistyczne prowadzone jest na studiach drugiego stopnia w ramach specjalności tworzonych przez Senat PUM na określonym kierunku i powierzonych do prowadzenia danej jednostce. 2. W przypadku tworzenia specjalności na danym kierunku studiów zakładane efekty kształcenia dla tego kierunku studiów nie mogą ulec zmianie. 3. Zaleca się, aby kształcenie na specjalnościach odbywało się w ramach obieralnych modułów/przedmiotów. 4. Kształcenie na poziomie studiów pierwszego stopnia odbywa się bez podziału na specjalności. 9 Szkolenie BHP 1. Plan studiów powinien również przewidywać obowiązek odbycia szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w wymiarze nie mniejszym niż 4 godziny, dla wszystkich studentów rozpoczynających naukę w PUM. 2. Szczegółowy zakres, program szkolenia oraz maksymalną wielkość grup szkoleniowych, a także szczegółowe zasady odbywania szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przez studentów PUM określa Rektor w drodze zarządzenia. 4
10 Punkty ECTS 1. Na studiach pierwszego, drugiego stopnia oraz jednolitych studiach magisterskich obowiązuje punktowy system akumulacji i przenoszenia zajęć studentów (ECTS Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów). 2. W celu uzyskania kwalifikacji określonego stopnia, potwierdzonej dyplomem ukończenia studiów, student jest obowiązany uzyskać: 1) na studiach pierwszego stopnia co najmniej 180 punktów ECTS; 2) na studiach drugiego stopnia co najmniej 90 punktów ECTS; 3) na jednolitych studiach magisterskich co najmniej 300 punktów ECTS w systemie studiów pięcioletnich; 4) na studiach prowadzonych w systemie studiów sześcioletnich co najmniej 360 punktów ECTS. 3. Projektując program studiów należy wziąć pod uwagę następujące warunki w zakresie przypisywania punktów ECTS: 1) jeden punkt ECTS odpowiada efektom kształcenia, których uzyskanie wymaga od studenta średnio 25-30 godzin pracy, przy czym liczba godzin pracy studenta obejmuje zajęcia organizowane przez Uczelnię, zgodnie z planem studiów, oraz jego indywidualną pracę; 2) punkty ECTS należy przypisać za: a) zaliczenie każdego z modułów/przedmiotów i praktyk przewidzianych w programie kształcenia, przy czym liczba punktów ECTS nie zależy od uzyskanej oceny, a warunkiem ich przyznania jest spełnienie przez studenta wymagań dotyczących uzyskania zakładanych efektów kształcenia potwierdzonych zaliczeniem zajęć i praktyk przewidzianych na danym kierunku studiów na danym poziomie i profilu kształcenia, b) przygotowanie i złożenie pracy dyplomowej lub przygotowanie do egzaminu dyplomowego, zgodnie z programem kształcenia; 3) student otrzymuje taką liczbę punktów ECTS, jaka jest przypisana efektom kształcenia uzyskiwanym w wyniku realizacji odpowiednich zajęć i praktyk przewidzianych na danym kierunku studiów na danym poziomie i profilu kształcenia; 4) poza limitem punktów ECTS, o którym mowa w ust. 2, student studiów stacjonarnych ma prawo bez wnoszenia opłat do korzystania z zajęć na określonym poziomie studiów, za które może uzyskać dodatkowo nie więcej niż 30 punktów ECTS. 4. Zaleca się, aby semestralny nakład pracy studenta, obejmujący zajęcia organizowane przez Uczelnię, zgodnie z planem studiów, oraz jego indywidualną pracę, odpowiadał średnio 750-900 godzinom pracy. 11 Dokumentacja programu kształcenia 1. Dokumentacja programu kształcenia obejmuje: 1) dokumentację dotyczącą opisu zakładanych efektów kształcenia oraz 2) dokumentację dotyczącą programu studiów 2. Dokumentacja dotycząca opisu zakładanych efektów kształcenia prowadzona jest w formie: 1) tabeli odniesień zakładanych efektów kształcenia do charakterystyki II stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji dla danego obszaru kształcenia; 5
2) tabeli zgodności charakterystyki II stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji dla danego obszaru kształcenia z zakładanymi efektami kształcenia; 3) tabeli zakładanych efektów kształcenia w odniesieniu do modułów/przedmiotów kształcenia, w których osiągany jest efekt. 3. Wzory dokumentów, o których mówi ust. 1 i 2, określi Rektor w drodze zarządzenia. 12 Zmiany programu kształcenia 1. Wydział prowadzący kierunek studiów uwzględnia w programie kształcenia wnioski z analizy zgodności efektów kształcenia z potrzebami rynku pracy oraz wnioski z analizy wyników monitoringu karier zawodowych absolwentów. 2. Zmiany programu kształcenia mogą być dokonywane w celu jego doskonalenia. 3. Zmiany w programie kształcenia mogą być dokonywane w zakresie: 1) zajęć, za które student może uzyskać łącznie do 50% punktów ECTS, określonych w programie studiów aktualnym na dzień wydania przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego decyzji o nadaniu tego uprawnienia; 2) łącznie do 30% ogólnej liczby zakładanych efektów kształcenia określonych przez senat uczelni aktualnych na dzień wydania przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego decyzji o nadaniu tego uprawnienia. 4. Zmiany efektów kształcenia wymagają zatwierdzenia przez senat uczelni. 5. Zmiana w programie kształcenia może również dotyczyć zmian: 1) w doborze treści kształcenia przekazywanych studentom w ramach zajęć, uwzględniających najnowsze osiągnięcia naukowe lub artystyczne, a także form i metod prowadzenia zajęć; 2) koniecznych do: a) usunięcia nieprawidłowości stwierdzonych przez Polską Komisję Akredytacyjną, b) dostosowania programu kształcenia do zmian w przepisach powszechnie obowiązujących. 6. Zmiany w programach kształcenia, o których mowa w: 1) ust. 2 i 3 - są wprowadzane z początkiem nowego cyklu kształcenia; 2) ust. 5 - mogą być wprowadzane w trakcie cyklu kształcenia. 7. Zmiany w programach kształcenia wprowadzane w trakcie cyklu kształcenia są ogłaszane co najmniej na miesiąc przed rozpoczęciem semestru, którego dotyczą. 13 Terminy 1. Opis zakładanych efektów kształcenia dla nowego cyklu kształcenia dziekan przedkłada Prorektorowi ds. dydaktyki celem zatwierdzenia w terminie do 1 grudnia roku poprzedzającego nowy cykl. 2. Opis zakładanych efektów kształcenia dla nowego cyklu kształcenia zatwierdzany jest przez Senat do końca grudnia roku poprzedzającego nowy cykl. 3. Każda zmiana planu studiów przedkładana jest Prorektorowi ds. dydaktyki najpóźniej w terminie do 10 lutego każdego roku, celem zatwierdzenia. 4. Warunkiem przedstawienia radzie wydziału programów studiów i planów studiów do uchwalenia jest zatwierdzenie ich przez prorektora ds. dydaktyki. 6
14 1. Uchyla się Uchwałę Nr 14/2012 Senatu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie szczegółowego sposobu projektowania, realizacji i oceny rezultatów planów studiów i programów kształcenia w Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie. 2. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. prof. dr hab. Bogusław Machaliński Rektor PUM Przewodniczący Senatu 7