Trzeźwość a miara, to są najważniejsze stróże zdrowia naszego. Jan Kochanowski SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA MIEJSKIEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I ROZWIAZYWANIA PROPBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ MIEJSKIEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE MIASTO ZŁOTÓW ZA 2013 ROK Złotów, marzec 2014 r. 1
Wstęp Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii na 2013 rok zwany w dalszej części Miejskim Programem Profilaktyki... opracowany został w oparciu o następujące akty prawne: 1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz.U. z 2012 r. poz. 124), 2. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz.U. z 2012 r. poz. 1356) 3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493 ze zmianami) 4. Uchwała nr XXVII/134/09 Rady Miejskiej w Złotowie z dnia 24 marca 2009 roku w sprawie przyjęcia Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Złotowa na lata 2009-2015. Zgodnie z ww. aktami prawnymi prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych, przeciwdziałaniem narkomani oraz przemocy w rodzinie należy do zadań własnych gminy i obejmuje: zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu i innych środków psychoaktywnych oraz ofiar przemocy w rodzinie, udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, narkomanii pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, narkomanii w szczególności dla dzieci i młodzieży w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych, wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, narkomanii, ochrony przed przemocą w rodzinie. I. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu, narkotyków, ofiar przemocy w rodzinie Jednym z elementów zwiększania dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu, narkotyków, ofiar przemocy w rodzinie jest prowadzenie punktów konsultacyjnych. Punkt taki działa przy stowarzyszeniu Klub Abstynentów OSTOJA w Złotowie. Realizacja tego zadania odbywała się poprzez: - informowanie o możliwościach leczenia oraz motywowanie do podjęcia terapii, - udzielanie wsparcia osobom po odbytym leczeniu odwykowym oraz osobom bliskim, a nawet całym rodzinom, które zostały dotknięte problemem alkoholowym lub innym uzależnieniem, a także przemocą w rodzinie, - przekazywanie informacji osobom zainteresowanym problematyką uzależnienia. Sposób wykonania zadania: - diagnoza osoby uzależnionej oraz rodziny dotkniętej problemem alkoholowym, - motywowanie do podjęcia leczenia, - załatwianie formalności związanych z podjęciem leczenia w zakładach leczenia uzależnień i oddziałach leczenia uzależnień, bądź na oddziałach detoksykacji w szpitalach, - pomoc w zachowywaniu abstynencji, czyli rehabilitacja po odbytej terapii w ramach terapeutycznej grupy wsparcia, - udzielanie wsparcia osobom wobec których stosowana jest przemoc. 2
W każdym miesiącu z konsultacji indywidualnych z terapeutami korzystało 60 osób oraz 12 osób brało udział w cyklicznych zajęciach terapeutycznej grupy wsparcia. W ramach zadań związanych ze wspieraniem placówek lecznictwa odwykowego, dofinansowane zostały dwie superwizje personelu Oddziału Terapii Uzależnień Szpitala Powiatowego w Złotowie. Miały one na celu podnoszenie kwalifikacji osób wykonujących zawody medyczne w zakresie pracy z osobami uzależnionymi. II. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie Priorytetowym zadaniem realizowanym przez naszą gminę w minionym roku było m.in.: - finansowanie bieżącej działalności świetlic opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznej, - finansowanie dożywiania dzieci uczęszczających do świetlic, - organizacja wypoczynku dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, - organizacja pozalekcyjnych zajęć sportowych. Do świetlic od kilku lat uczęszcza średnio 120 wychowanków. Są to dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, dotkniętych problemem choroby alkoholowej lub innych uzależnień. Często w rodzinach tych występuje przemoc psychiczna i fizyczna. Rodziny te są najczęściej o niskim statusie materialnym. Na terenie naszego miasta funkcjonują następujące świetlice: 1. Oaza przy Szkole Podstawowej nr 3, 2. Sportowcy przy Szkole Podstawowej nr 2, 3. Wesołe Urwisy przy Zespole Szkół Katolickich, 4. Przystań w siedzibie Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Świetlice czynne są od poniedziałku do piątku w godzinach popołudniowych. Oprócz terapii i profilaktyki zaproponowano wychowankom ciekawe formy rekreacji i wypoczynku, a mianowicie gry i zabawy na powietrzu, wspólne wyjście na basen, zabawy przy muzyce, wspólne ogniska, zajęcia sportowe na sali gimnastycznej oraz wiele wycieczek. Ponadto zorganizowano spotkania Wielkanocne i Wigilijne w których brało udział każdorazowo po 100 dzieci. W okresie wakacyjnym zorganizowany został wypoczynek letni, z którego skorzystało ponad 115 dzieci z rodzin patologicznych i o niskim statucie materialnym (ogólna liczba dzieci biorących udział w wypoczynku wyniosła 390). Organizatorami wypoczynku były następujące stowarzyszenia: Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Zarząd Miejski w Złotowie 4 turnusy półkolonii letniej oraz kolonia profilaktyczno - wypoczynkowa w Spiskiej Nowej Wsi, Związek Harcerstwa Polskiego Chorągiew Wielkopolska Hufiec Złotów obóz harcerski na stanicy w Podgajach. W ciągu roku szkolnego zagospodarowano dzieciom czas wolny w formie pozalekcyjnych zajęć sportowych. Zajęcia te były zorganizowane przez: 1. UKS Spartanki - w zajęciach brało udział 50 dzieci z tego: - w sekcji minisiatkówki 25 dziewcząt, - w sekcji piłki nożnej 25 chłopców. Dodatkowo uczestniczki minisiatkówki wzięły udział w programie edukacyjnowychowawczym Zielona Szkoła 2013 w Szklarskie Porębie. 2. UKS Rodło. 3
Stowarzyszenie prowadziło zajęcia w następujących sekcjach: - sekcja pływania 20 dzieci, - sekcja piłki ręcznej chłopców 20 dzieci, - sekcja piłki ręcznej dziewcząt 20 dzieci, - sekcja piłki nożnej 20 dzieci, - sekcja piłki siatkowej 20 dzieci Ogółem zajęcia zorganizowano dla 100 dzieci. 3. Złotowskie Towarzystwo Tenisowe w sekcji tenisa ziemnego uczestniczyło ponad 30 dzieci w wieku 6-14 lat. Każda z wyżej wymienionych form zorganizowanych zajęć miała na celu nie tylko propagowanie zdrowego stylu życia ale również odsunięcie dzieci od zagrożeń patologicznych (narkotyki, alkohol, papierosy, komputer). III. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w szczególności dla dzieci i młodzieży W celu realizacji ww. zadania przeprowadzone zostały warsztaty z zakresu profilaktyki uzależnień, programy profilaktyczne, spektakle o charakterze profilaktycznym oraz szkolenia. Programami profilaktycznymi objęte były wszystkie szkoły funkcjonujące na terenie miasta Złotowa tj. podstawowe, gimnazjalne oraz ponadgimnazjalne. Ponadto dla mieszkańców zorganizowano lokalne kampanie i imprezy o charakterze profilaktycznym (m.in. Festyn Trzeźwościowy, konkursy plastyczne, konkursy tematyczne). Komenda Powiatowa Policji w Złotowie oraz Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Złotowie zorganizowała i przeprowadziła happening rodzinny poświęcony propagowaniu zdrowego stylu życia wolnego od nałogów i uzależnień, który odbył się w dniu 22 czerwca 2013 roku w godz. 15.30 21.30 na Półwyspie Rybackim w ramach Ogólnopolskiej Nocy Profilaktyki. W trakcie trwania Festynu Trzeźwościowego oraz Ogólnopolskiej Nocy Profilaktyki przeprowadzona została również ogólnopolska kampania Postaw na rodzinę. IV. Wspieranie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych Zgodnie z ustawą o pożytku publicznym i wolontariacie, na realizacje niektórych zadań zawartych w Miejskim Programie Profilaktyki... Burmistrz Miasta ogłosił otwarty konkurs ofert. Konkurs obejmował następujące zadania: 1) Udzielanie pomocy w zakresie poradnictwa, edukacji, rehabilitacji osobom uzależnionym od alkoholu i innych środków psychoaktywnych, osobom współuzależnionym oraz ofiarom przemocy domowej, 2) Zapewnienie opieki, pomocy i wsparcia dzieciom w wieku szkolnym z środowisk zagrożonych alkoholizmem, narkomanią i patologią społeczną poprzez prowadzenie świetlic z programem socjoterapeutycznym, opiekuńczo-wychowawczym oraz dożywianie dzieci uczestniczących w wymienionych programach, 3) Organizacja czasu wolnego dla dzieci w wieku szkolnym propagującego ideę trzeźwego oraz zdrowego stylu życia m.in. poprzez: - zorganizowanie pozalekcyjnych zajęć sportowych z programem profilaktycznym, - zorganizowanie letniego wypoczynku z programem profilaktycznym Wykonawcami powyższych zadań były następujące stowarzyszenia: 1. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Zarząd Miejski w Złotowie, 2. Klub Abstynentów Ostoja, 3. Związek Harcerstwa Polskiego Komenda Hufca ZHP Złotów, 4
4. UKS Rodło przy SP 1, 5. UKS Spartanki, 6. Złotowskie Towarzystwo Tenisowe. Warunkiem efektywnego działania na rzecz przeciwdziałania alkoholizmowi, narkomanii i innym zjawiskom patologicznym jest posiadanie lokalu wyposażonego w odpowiednią ilość sal do terapii grupowej i gabinetów do terapii indywidualnej. Z lokalu będącego w dyspozycji Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Złotowie korzystają takie stowarzyszenia jak: Klub Abstynentów Ostoja i Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, pod nadzorem którego czynna jest tam codziennie świetlica socjoterapeutyczna. Zgodnie z zawartym porozumieniem pomiędzy Gminą Miasto Złotów a Aresztem Śledczym w Złotowie w zakresie realizacji zadań związanych z problematyką uzależnień na terenie Aresztu Śledczego, kontynuowane i realizowane jest zadanie poprzez prowadzenie zajęć edukacyjno - profilaktycznych z grupą osadzonych w zakresie uzależnień oraz udostępnianie im materiałów edukacyjnych. W ramach współpracy z Komendą Powiatową Policji w Złotowie zostały zakupione i przekazane na cele prewencyjne nakładki sygnalizacyjne do latarek policyjnych. Podobnie jak w latach poprzednich, tak i w 2013 roku została podpisana umowa pomiędzy Gminą Miasto Złotów a Gminą Piła w sprawie zapewnienia całodobowej gotowości dyżurowej do przyjęcia mieszkańców miasta Złotowa znajdujących się w stanie nietrzeźwości do Ośrodka Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Pile w celu prowadzenia dla nich m.in. profilaktycznej działalności edukacyjnej. V. Działalność Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Złotowie W 2013 roku Komisja przyjęła 28 nowych zgłoszeń w sprawie skierowania wniosków o zastosowanie obowiązku leczenia w zakładzie lecznictwa odwykowego. Zgłoszenia złożone były przez członków rodzin osób uzależnionych, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Komendę Powiatową Policji oraz Zespół Interdyscyplinarny ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Kontynuowała również pracę z osobami głoszonymi w roku poprzednim. 17 osób Komisja skierowała na badanie w przedmiocie uzależnienia od alkoholu przez biegłych sądowych. 26 wniosków zostało skierowanych do Sądu Rejonowego w Pile IX Zamiejscowy Wydział Rodzinny i Nieletnich z siedzibą w Złotowie o zastosowania obowiązku poddania się przymusowemu leczeniu odwykowemu. Część spraw jest kontynuowana w 2014 roku. Zadaniem Komisji jest przyjęcie zgłoszenia, poproszenie (wezwanie) na rozmowę osoby, co do której wpłynęło zgłoszenie o wystąpieniu przesłanek, o których mowa w art. 24 ustawy i pouczenie jej o konieczności zaprzestania działań wymienionych w cytowanym artykule lub też zmotywowanie do podjęcia dobrowolnego leczenia odwykowego. W przypadku gdy rozmowa i motywowanie nie odniesie skutku, wówczas komisja kieruje osobę na badanie przez biegłych w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Następnie przygotowywana jest dokumentacja związana z postępowaniem sądowym wraz z opinią wydaną przez biegłych. Kolejnym etapem jest złożenie wniosku o wszczęcie postępowania do sądu. W omawianym okresie sprawozdawczym Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych odbyła: 13 posiedzeń w pełnym składzie, 27 posiedzeń zespołu ds. pomocy osobom uzależnionym i współuzależnionym, 20 spotkań z aresztantami Aresztu Śledczego w Złotowie - prowadzenie zajęć edukacyjnych, 13 konsultacji dla osób wobec których stosowana jest przemoc domowa oraz dla sprawców przemocy, 5
oraz uczestniczyła w 10 rozprawach wyznaczonych przez Sąd Rejonowy w Pile IX Zamiejscowy Wydział Rodzinny i Nieletnich z siedzibą w Złotowie. Do zadań Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych należy również opiniowanie wniosków na sprzedaż napojów alkoholowych, o zgodności lokalizacji punktu sprzedaży z uchwałami Rady Miejskiej w Złotowie w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5 % alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży jak i w miejscu sprzedaży oraz ustalenia zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. Komisja w 2013 roku zaopiniowała: na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholi do 4,5% i piwa 29 wniosków, na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholi pow. 4,5% do 18% (z wyjątkiem piwa) 18 wniosków, na sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholi pow. 18% 15 wniosków. Ogółem wydano 62 postanowienia w sprawie pozytywnego zaopiniowania ww. wniosków. W miesiącu wrześniu 2013 r. 4 członków Komisji wzięło udział w szkoleniu Praca członków GKPRA oraz służb pomocowych w przeciwdziałaniu uzależnieniom oraz przemocy w rodzinie. Organizatorem szkolenia był Ośrodek Twórczej Interwencji, Członek Polskiej Izby Firm Szkoleniowych w Krakowie. VI. Finansowe zestawienie wykonania zadań wynikających z Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów alkoholowych i Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w mieście Złotowie za 2013 rok Zgodnie z uchwałą nr XXIV/243/13 Rady Miejskiej w Złotowie z dnia 26 marca 2013 r. o zmianie uchwały nr XXI/212/12 w sprawie przyjęcia Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Miasto Złotów na 2013 rok, w budżecie Gminy Miasto Złotów na realizację zadań zawartych w ww. programie zaplanowano kwotę w wysokości 416.253,00 zł. Faktyczne dochody z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wynosiły: niewykorzystane środki finansowe za 2012 rok Razem: Wydatkowano: 436.105,11 zł 16.253,00 zł 452.358,11 zł 415.918,89 zł Wydatki na realizację zadań zawartych w Programie zostały zaplanowane w rozdziałach: 85153, 85154, 85401, 85412 i dotyczyły następujących zadań: zwalczanie narkomanii 200,- zł dotacje na realizacje zadań publicznych w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi i innym zjawiskom patologicznych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie 231.000,00 zł z tego : - Udzielanie pomocy w zakresie poradnictwa, edukacji, rehabilitacji osobom uzależnionym od alkoholu i innych środków psychoaktywnych, osobom współuzależnionym oraz ofiarom przemocy domowej 45.000,00 zł 6
- Zapewnienie opieki, pomocy i wsparcia dzieciom w wieku szkolnym z środowisk zagrożonych alkoholizmem, narkomanią i patologią społeczną poprzez prowadzenie świetlic z programem socjoterapeutycznym, opiekuńczo-wychowawczym oraz dożywianie dzieci uczestniczących w wymienionych programach 106.000,00 zł - Organizacja czasu wolnego dla dzieci w wieku szkolnym propagującego ideę trzeźwego oraz zdrowego stylu życia m.in. poprzez: -zorganizowanie pozalekcyjnych zajęć sportowych z programem profilaktycznym, -zorganizowanie letniego wypoczynku z programem profilaktycznym 80.000,00 zł dotacja dla Ośrodka Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Pile 20.600,00 zł pozostałe na przeciwdziałanie alkoholizmowi 164.118,89 zł w tym: - na zadania związane z wspieraniem lecznictwa odwykowego 1.200,00 zł koszty opinii i spraw sądowych 6.850,00 zł szkolenia dla Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 3.860,89 zł programy profilaktyczne dla szkół 15.376,18 zł edukacja publiczna mieszkańców 4.547,98 zł wynagrodzenia i pochodne koordynatora programu oraz pracownika gospodarczego w siedzibie Miejskiej Komisji RPA 72.618,34 zł wynagrodzenia członków Miejskiej Komisji RPA 29.268,00 zł utrzymanie bazy lokalowej (czynsz, abonamenty, ubezpieczenia, energia, materiały papiernicze, wydawnicze, prace naprawcze, renowacyjne, środki czystości, ekwiwalent za odzież itp.) 30.397,50 zł Niewykorzystane w 2013 roku środki finansowe w wysokości 36.439,22 zł proponuje się wydatkować w 2014 roku. Niniejsze sprawozdanie jest jednocześnie sprawozdaniem z działalności Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2013 roku. Złotów, marzec 2014 r. Opracowała: Wiesława Gniot 7