PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU RYBNICKIEGO PROJEKT DO ZAOPINIOWANIA LISTOPAD 2003 ROK 1
ul. Legionów 57, 43-300 Bielsko-Biała, tel. (0-33) 810-10-54, 816-41-42, fax.: (0-33) 810-10-54, w. 24 www.bfesa.com e-mail:bfesa@bfesa.com Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej, RHB 3363; Prezes Zarządu: Jan Dajnowicz kapitał zakładowy 6.509.000 zł Członek Polskiej Izby Ekologii NIP: 937-21-69-208; REGON 072132702 ZLECENIODAWCA: WYKONAWCA: STAROSTWO POWIATOWE W RYBNIKU BESKIDZKI FUNDUSZ EKOROZWOJU 2
KIEROWNIK ZESPOŁU AUTORSKIEGO: Dr inż. Ewa Augustyniak Olpińska Ekspert Polskiej Izby Ekologii w dziedzinie Gospodarka odpadami ZESPÓŁ AUTORSKI: dr inż. Ewa Augustyniak-Olpińska mgr inż. Sylwia Brzezicka mgr inż. Magdalena Skrzypiec mgr inż. Wojciech Tesarczyk mgr inż. Paweł Jańczyk mgr inż. Agnieszka Miler-Jańczyk 3
SPIS TREŚCI 1.WPROWADZENIE... 6 2. CHARAKTERYSTYKA POWIATU RYBNICKIEGO... 7 2.1. POWIAT RYBNICKI NA TLE WOJEWÓDZTWA I REGIONU... 7 2.2. POWIAT RYBNICKI... 8 2.3. CHARAKTERYSTYCZNE DANE DLA POWIATU RYBNICKIEGO... 9 2.4. CHARAKTERYSTYKA GMIN POWIATU RYBNICKIEGO... 17 2.4.1. Czerwionka -Leszczyny... 17 2.4.2. Jejkowice... 19 2.4.3. Lyski... 20 2.4.4. Świerklany... 21 2.4.5.Gaszowice... 23 2.5. SOŁECTWA GMIN POWIATU RYBNICKIEGO... 24 3. STAN AKTUALNY, PROGNOZY, OKREŚLENIE CELÓW W GOSPODARCE ODPADAMI ORAZ PLANOWANE ZADANIA... 25 3.1. ODPADY KOMUNALNE... 25 3.1.1. Stan aktualny gospodarki odpadami komunalnymi... 25 3.1.2. Prognoza wytwarzania odpadów komunalnych... 52 3.1.3. Stan docelowy i identyfikacja potrzeb związanych z gospodarką odpadami komunalnymi w Powiecie Rybnickim... 61 4. CELE KRÓTKO I DŁUGOTERMINOWE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI... 66 4.1. CELE KRÓTKOTERMINOWE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI... 66 4.2. CELE DŁUGOTERMINOWE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI... 67 4.3. PLAN DZIAŁAŃ W GOSPODARCE ODPADAMI KOMUNALNYMI... 67 4.3.1. Zadania do realizacji... 69 5. ODPADY OPAKOWANIOWE... 71 5.1. STAN AKTUALNY I PROGNOZA GOSPODARKI ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI... 71 5.2. CELE PRZEWIDYWANE W GOSPODARCE OPAKOWANIAMI I ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI... 80 5.2.1. Cele krótkoterminowe w gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi... 81 5.2.2. Cele długoterminowe w gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi... 81 5.2.3. Zadania do realizacji... 81 6. OSADY ŚCIEKOWE... 82 6.1. STAN AKTUALNY GOSPODARKI OSADAMI ŚCIEKOWYMI... 83 6.2. PROGNOZA WYTWARZANIA OSADÓW ŚCIEKOWYCH... 87 6.3. CELE PRZEWIDZIANE W GOSPODARCE OSADAMI ŚCIEKOWYMI... 89 6.4. ZADANIA DO REALIZACJI... 90 7. ODPADY POWSTAJĄCE W SEKTORZE GOSPODARCZYM 90 7.1. STAN AKTUALNY... 90 7.1.1. Odpady inne niż niebezpieczne oraz niebezpieczne wytwarzane w sektorze gospodarczym... 90 7.2. PODMIOTY GOSPODARCZE ZAJMUJĄCE SIĘ ODZYSKIEM I UNIESZKODLIWIANIEM ODPADÓW... 93 7.3. PODMIOTY GOSPODARCZE POSIADAJĄCE ZEZWOLENIE NA PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI W ZAKRESIE ZBIERANIA I TRANSPORTU ODPADÓW... 94 7.4. PROGNOZA WYTWARZANIA ODPADÓW W SEKTORZE GOSPODARCZYM... 95 7.5. CELE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI W SEKTORZE GOSPODARCZYM... 96 4
7.6. ZADANIA DO REALIZACJI... 97 8. INNE ODPADY (W TYM NIEBEZPIECZNE) POWSTAJĄCE NA TERENIE POWIATU RYBNICKIEGO... 98 8.1. ODPADY ZAWIERAJĄCE AZBEST... 98 8.1.1. Stan aktualny... 98 8.1.2. Stan docelowy oraz cele dotyczące gospodarki odpadami zawierającymi azbest... 98 8.1.3. Zadania do realizacji... 100 8.2. ODPADY ZAWIERAJĄCE PCB... 101 8.2.1. Stan aktualny... 101 8.2.2. Stan docelowy oraz cele dotyczące gospodarki odpadami zawierającymi PCB... 101 8.3. ODPADY MEDYCZNE I WETERYNARYJNE... 102 8.3.1. Stan aktualny... 103 8.3.2. Prognoza odpadów medycznych i weterynaryjnych... 106 8.3.3. Cele i zadania z zakresu gospodarki odpadami medycznym i weterynaryjnymi... 106 8.4. OLEJE ODPADOWE ORAZ BATERIE I AKUMULATORY... 107 9. UWARUNKOWANIA FINANSOWE REALIZACJI PLANU GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE POWIATU RYBNICKIEGO... 107 9.1. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH... 107 9.2. PROPONOWANY SYSTEM FINANSOWANIA ZADAŃ PLANU GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU RYBNICKIEGO... 113 10. MONITORING I OCENA REALIZACJI ZAŁOŻONYCH CELÓW... 122 5
1.Wprowadzenie Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Rybnickiego sporządzony został jako realizacja ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. nr 62, poz. 628, z późniejszymi zmianami), która w rozdziale 3 art. 14-16 wprowadza obowiązek opracowania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Szczegółowy zakres, sposób oraz formę sporządzania Planu Gospodarki Odpadami (PGO) zawarty został w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. nr 66 poz. 620 z 2003 r.). W realizowanym planie gospodarki odpadami w Powiecie Rybnickim głównym celem jest dostosowanie przyszłych rozwiązań do standardów Unii Europejskiej. Wymagania europejskie dotyczące gospodarki odpadami zostały zawarte w odpowiednich dyrektywach. Aktualnie obowiązująca ustawa o odpadach wraz z rozporządzeniami wykonawczymi w pełni odzwierciedla wymogi Unii Europejskiej. Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Rybnickiego określa: aktualny stan gospodarki odpadami, rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mogą być poddawane systemowi odzysku lub unieszkodliwiania, działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami, instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów, system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów i zadań zdefiniowanych w Planie Gospodarki Odpadami, Zgodnie z wymogami prawa Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Rybnickiego obejmuje wszystkie rodzaje odpadów: 1. Odpady komunalne 2. Odpady inne niż niebezpieczne, w tym: 6
odpady z przemysłu wydobywczego, wraki samochodowe, odpady budowlane, odpady wielkogabarytowe, 3. Odpady niebezpieczne, w tym: weterynaryjne, medyczne, baterie i akumulatory, oleje odpadowe odpady zawierające PCB/PCT Opracowany Plan Gospodarki Odpadami obowiązuje do roku 2015. Zasady postępowania z odpadami opisane w niniejszym Planie Gospodarki Odpadami spełniają wytyczne zawarte w prawodawstwie polskim i unijnym. Przyjęte zasady postępowania z odpadami obejmują: zapobieganie i minimalizację powstawania odpadów, zapewnienie odzysku, w tym głównie recyklingu odpadów, których w danych warunkach techniczno-ekonomicznych nie da się uniknąć, unieszkodliwianie odpadów z wyłączeniem składowania, bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których ze względu na swój charakter bądź z uwagi na warunki techniczno ekonomiczne nie da się poddać procesom odzysku lub unieszkodliwiania. 2. Charakterystyka Powiatu Rybnickiego 2.1. Powiat Rybnicki na tle województwa i regionu W wyniku reformy administracyjnej kraju 1 stycznia 1999 roku na mapie Polski pojawił się ziemski Powiat Rybnicki o powierzchni 224 km 2, który zamieszkuje około 74 tyś. mieszkańców. Położenie tego powiatu na tle województwa i regionu zilustrowano poniżej. ZIEMIA RYBNICKO-WODZISŁAWSKA 7
Ziemia Rybnicko - Wodzisławska położona jest w południowo-zachodniej części województwa śląskiego, w centralnej części Kotliny Raciborsko-Oświęcimskiej (zwanej Płaskowyżem Rybnicko-Wodzisławskim), graniczy od północy z Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym, od zachodu z Opolszczyzną, od południowego-wschodu ze Śląskiem Cieszyńskim, a od południa z Republiką Czeską. Jeszcze w okresie międzywojennym zaliczana była do t.z.w. Śląska Zielonego razem z Beskidem Śląskim, co po dzień dzisiejszy jest w dużej mierze aktualne. Zajmuje powierzchnię 870 km 2 (powiat rybnicki i wodzisławski oraz powiaty grodzkie: Jastrzębie, Żory i Rybnik), a zamieszkuje ją około 560 000 osób. Największym miastem Ziemi Rybnicko - Wodzisławskiej jest Rybnik (blisko 150 tyś. mieszkańców). Inne miasta to Jastrzębie Zdrój (prawie 100 tyś. mieszkańców) oraz Wodzisław Śląski (ponad 70 tyś. mieszkańców) i Żory (prawie 70 tyś. mieszkańców). Mniejsze miasta to Czerwionka-Leszczyny, Rydułtowy, Radlin oraz Pszów. Obszar Ziemia Rybnicko - Wodzisławskiej charakteryzuje się zarówno dużym nasyceniem przemysłu (górnictwo, przemysł maszynowy, branża spożywcza), jak również sporymi terenami leśnymi oraz rekreacyjnymi. Lasy "odgradzają" omawiany teren od północy (GOP). Również bliskość Beskidu Śląskiego i Żywieckiego ma niewątpliwe znaczenie. Oprócz terenów leśnych krajobraz Ziemi Rybnicko - Wodzisławskiej urozmaica ZalewRybnicki, liczne stawy oraz pagórkowate, polodowcowe ukształtowanie terenu. 2.2. Powiat Rybnicki Powiat Rybnicki leży w południowo - zachodniej części Województwa Śląskiego. Najstarsze wzmianki o ziemiach obecnego powiatu pochodzą z XIII wieku, gdy gospodarkę na 8
tych ziemiach prowadził zakon cystersów. W jego obrębie znajduje się pięć gmin : Czerwionka - Leszczyny, Gaszowice, Jejkowice, Lyski, Świerklany, co zilustrowano poniżej. POWIAT RYBNICKI Miasto Rybnik stanowi odrębny powiat, tzw. grodzki, w związku z czym nie stanowi podmiotu tego opracowania. Obszar powiatu, mimo iż położony w rejonie eksploatacji górniczej posiada walory przyrodnicze i turystyczne. Istnieją tu dobre warunki do aktywnego wypoczynku. Umożliwiają to szlaki rowerowe łączące atrakcyjne dla zwiedzających miejsca: drewniane kościółki z XVI - XVIII wieku, zabytki techniki, żerowiska bobrów, pomniki przyrody. Należy podkreślić, że część gmin powiatu rybnickiego leży w obrębie Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. 2.3. Charakterystyczne dane dla Powiatu Rybnickiego W celu dokładnego scharakteryzowania Powiatu Rybnickiego w poniższych tabelach przedstawiono dane liczbowe dotyczące opracowania wybrane z publikowanych danych GUS. POWIAT PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY I POWIERZCHNIA w km 2 Powierzchnia a w odsetkach w % ogółem użytki rolne lasy i grunty leśne Gminy ogółem miejskie miejsko- wiejskie wiejskie Miasta Miejscowości wiejskie Rybnicki 225 1,8 52,3 33,5 5-1 4 1 25 9
a - Według ewidencji geodezyjnej LUDNOŚĆ I RUCH NATURALNY POWIAT w tys. Ludność ogółem na 1 km 2 w w odsetkach osobach w miastach w % ogółu ludności Rybnicki 74,6 1,5 332 40,2 POWIAT Ludność w % ogółem w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym Kobiety na 100 mężczyzn Małżeństwa Rozwody na 1000 ludności Rybnicki 24,1 62,0 13,9 101,2 5,2 0,8 POWIAT Urodzenia żywe Zgony na 1000 ludności Zgony niemowląt na 1000 urodzeń żywych Przyrost naturalny a Saldo migracji na pobyt stały na 1000 ludności Rybnicki 8,8 8,4 6,1 0,4 0,7 a- Różnica między liczbą urodzeń żywych, a liczbą zgonów. PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ POWIATY ogółem w liczbach bezwzględnych Podmioty gospodarki narodowej a (stan w końcu roku) w odsetkach przedsiębiorstwa państwowe razem w tym spółki prawa handlowego w tym z udziałem kapitału zagranicznego Rybnicki 4385 1,1-79 16 POWIATY spółdzielnie Podmioty gospodarki narodowej a (stan w końcu roku) fundacje stowarzyszenia i organizacje społeczne spółki cywilne osoby fizyczne Rybnicki 9 2 73 365 3670 a- Dane dotyczą osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Nie ujęto jednostek lokalnych tych podmiotów. 10
POWIAT RYNEK PRACY I WYNAGRODZENIA w tys. ogółem w odsetkach na 1000 ludności Pracujący a przemysł i budownictwo rynkowe w tym w tysiącach usługi nierynkowe Rybnicki 7,4 0,6 99 3,8 1,6 1,9 a- Według faktycznego miejsca pracy. POWIAT ogółem przemysł i budownictwo Przeciętne zatrudnienie rynkowe w tysiącach w tym usługi nierynkowe Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto a w zł Rybnicki 6,5 3,2 1,5 1,8 1911,16 a- Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób, przedsiębiorstwa Polskiej Kolei Państwowej (PKP) SA., poczty publicznej oraz operatorów telekomunikacyjnych sieci publicznej; łącznie ze składkami na ubezpieczenia społeczne płaconymi przez ubezpieczonego pracownika. POWIAT w tys. w odsetkach Bezrobotni zarejestrowani na 1000 pracujących powyżej 12 miesięcy w % ogółu w wieku do 24 lat Stopa bezrobocia w % Rybnicki 3,3 1,0 446 39,7 43,6 18,2 11
13
Stopa bezrobocia w kraju i na terenie Powiatu Rybnickiego w roku 2002 19,50% 19,00% 18,50% 18,00% 17,50% 17,00% 16,50% 16,00% Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Polska Powiat Rybnicki Październik Listopad Grudzień Powiat Rybnicki Polska Wykres 1 14
TRANSPORT, INWESTYCJE I ŚRODKI TRWAŁE POWIATY Samochody osobowe zarejestrowane na 1000 ludności Drogi publiczne o twardej nawierzchni na 100 km 2 powierzchni w km stan w dniu 31 XII Nakłady inwestycyjne według lokalizacji inwestycji a (ceny bieżące) w tys. zł na 1 mieszkańca w zł Wartość brutto środków trwałych b w przedsiębiorstwach (bieżące ceny ewidencyjne) w tys. zł na 1 mieszkańca w zł stan w dniu 31 XII Rybnicki 286,1 160,7 56685,7 760,2 713176,7 9558,3 a- Dotyczy podmiotów o liczbie pracujących powyżej 49 osób. b- Dotyczy podmiotów o liczbie pracujących powyżej 9 osób (bez wartości gruntów z zasadzeniami). c- Łącznie z drogami krajowymi i wojewódzkimi, których nie uwzględniono w podziale na powiaty i miasta na prawach powiatu. INFRASTRUKTURA KOMUNALNA I MIESZKANIA POWIAT Zużycie przez gospodarstwa domowe na 1 mieszkańca w m 3 wody z wodociągów gazu sieciowego a Mieszkania oddane do użytku ogółem na 1000 ludności ogółem w tys. Mieszkania zamieszkane (stan w dniu 31 XII) stanowiące własność gminy w % ogółem przeciętna powierzchnia użytkowa na 1 osobę w m 2 Rybnicki 25,1 26,3 84 1,1 21,5 15,6 22,0 a- Zużycie gazu w jednostkach naturalnych (według których następuje rozliczenie z odbiorcami). EDUKACJA POWIAT podstawowych a Uczniowie szkół (stan na początku roku szkolnego) gimnazjów b liceów ogólnokształcących b ogółem zawodowych w tym policealnych i pomaturalnych Rybnicki 6133 3675 418 512 - a- Dla dzieci i młodzieży, bez wychowania przedszkolnego dzieci w wieku 6 lat objętych edukacją; bez specjalnych. b- Dla młodzieży; bez szkół specjalnych. c- Zasadniczych zawodowych, średnich technicznych i zawodowych oraz policealnych i pomaturalnych; dla młodzieży (bez specjalnych). c POWIAT Absolwenci szkół podstawowych a liceów zawodowych c 15
ogólnokształcących b ogółem w tym policealnych i pomaturalnych Rybnicki 1133 142 172 - a- Dla dzieci i młodzieży, bez wychowania przedszkolnego dzieci w wieku 6 lat objętych edukacją; bez specjalnych. b- Dla młodzieży, bez specjalnych. c- Zasadniczych zawodowych, średnich technicznych i zawodowych oraz policealnych; dla młodzieży (bez specjalnych). Łącznie z eksternami. OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA POWIAT 1 lekarza 1 lekarza dentystę Ludność 1 pielęgniarkę 1 łóżko w szpitalach ogólnych Osoby, którym przyznano świadczenia pomocy społecznej a Koszt świadczeń pomocy społecznej na 1 mieszkańca w zł Rybnicki 3731 12437 1408-2502 56,38 a - Każda osoba liczona raz bez względu na ich rodzaj, formę, liczbę oraz źródło finansowania. POWIAT Ścieki komunalne i przemysłowe oczyszczane w % wymagających oczyszczenia Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków w % ludności ogółem EKOLOGIA Odpady nagromadzone na terenach zakładów a w tys. t/km 2 Emisja zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w t/km 2 Redukcja przemysłowych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w t/km 2 pyłowych gazowych pyłowych gazowych Rybnicki 26,1 31,9 170,6 7,9 1707,1 30,0 - a -Dotyczy jednostek posiadających co najmniej 1 mln t odpadów nagromadzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych). KULTURA I TURYSTYKA POWIAT Biblioteki publiczne księgozbiór na 1000 ludności w wol. czytelnicy na 1000 ludności (w ciągu roku) Baza noclegowa w obiektach noclegowych turystyki miejsca noclegowe w liczbach bezwzględnych na 1000 ludności w tys. udzielone noclegi na 1000 ludności Rybnicki 4039 187,5 14 0,2 0,9 11,5 16
2.4. Charakterystyka gmin Powiatu Rybnickiego 2.4.1. Czerwionka -Leszczyny HERB Położona jest w południowo-zachodniej części województwa śląskiego - 40 km od Katowic i 45 km od granicy z Czechami. Miasto tworzą cztery dzielnice: Czerwionka, Leszczyny, Czuchów, Dębieńsko. Czerwionkę połączono z Leszczynami w 1975 r. w ramach reformy administracyjnej kraju działała ona samodzielnie. W wyniku połączenia Czerwionki z Leszczynami powstało jedno miasto Leszczyny. Jednakże Rozporządzeniem Rady Ministrów z 26 listopada 1991 roku z dniem 1 stycznia 1992 r. zmieniono nazwę miasta na Czerwionka- Leszczyny, w którym Czerwionka stanowi jedną z dzielnic. Kolejną dzielnicą Czerwionki- Leszczyn jest Czuchów, który kiedyś także był samodzielną miejscowością (nazwa pojawiła się w źródłach już w XIII wieku). Czuchów był wsią rycerską, należącą do ówczesnych właścicieli Dębieńska. Pierwsza osada obecnego Dębieńska (Damb) powstała prawdopodobnie na obszarze dzisiejszego Dębieńska Starego, na terenie porośniętym lasem dębowym. Obecnie Dębieńsko podobnie jak : Czerwionka, Leszczyny, Czuchów, jest dzielnicą Czerwionki-Leszczyn. Gmina obejmuje ponadto sześć sołectw: Bełk, Książenice, Palowice, Przegędzę, Stanowice i Szczejkowice. Pod względem geomorfologicznym obszar gminy i miasta w przeważającej części należy do Kotliny Raciborsko - Oświęcimskiej, stanowiącej część Płaskowyżu Rybnickiego, a jedynie góra Ramża wyznacza początek Wyżyny Śląskiej. Gmina położona jest w dorzeczu Odry, a jej główna rzeka - Bierawka, prawy dopływ Odry, bierze swój początek w sąsiednim mieście Orzeszu. Powierzchnia gminy zajmuje 115,6 km 2. Liczba mieszkańców według danych na koniec grudnia 2002 roku, wynosi 41 441 osób, z czego 29 140 osób zamieszkuje miasto, a 12 301 - pozostałe sześć sołectw wchodzących w skład gminy. Według danych Urzędu Statystycznego w Katowicach z 2002 roku, użytki rolne zajmują 44,6% jej powierzchni, z czego 78,2% przypada na grunty orne, 12,3% na łąki, 7,7% na pastwiska, a 1,8% 17
na sady. Stosunkowo duży udział procentowy przypada na lasy pokrywające 41,6% ogólnej powierzchni gminy, natomiast pozostałe grunty i nieużytki zajmują 13,8%. Wysoka lesistość gminy Czerwionka-Leszczyny (41,6% powierzchni) należy do jej najsilniejszych atutów i znacząco podnosi jej turystyczne i rekreacyjne walory. Zachodnia i południowa część gminy wchodzi w skład Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. Każdego roku na terenie Czerwionk-Leszczyn organizowane są liczne imprezy artystyczne, kulturalne i sportowe, jak np. przegląd piosenki dziecięcej Śląskie śpiewanie, festiwal tańca, festiwal piosenki religijnej Kanaan, czy międzynarodowy konkurs poetycki O Złote Cygaro Wilhelma. Na terenie gminy zarejestrowanych jest około 2500 podmiotów gospodarczych świadczących usługi w zakresie handlu, rzemiosła, usług dla ludności, wśród których znajdują się także średnie i duże zakłady m.in. takie jak: Powszechna Spółdzielnia Spożywców Społem, Polho Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Energetyczne Megawat, Koksownia Dębieńsko, Lesz Sp. z o.o., Zakład Odsalania Wód Dołowych, Fabryka Obuwia Brado, Diagnostyka Pojazdów Rocar, PPHU Plus/Minus, Przedsiębiorstwo Operator Sp. z o.o., Reno-Bud Sp. z o.o., Kuźnia Sp. z o.o., Sklepy spożywczo-przemysłowe, Placówki PSS Społem, Restauracje, pizzerie, puby, Stacje benzynowe. 18
2.4.2. Jejkowice HERB Gmina Jejkowice wchodzi w skład Powiatu Rybnickiego od 1998 roku. Usytuowana jest przy historycznym szlaku Rybnik-Racibórz. Pod względem ukształtowania powierzchni teren jest łagodnie pagórkowaty i obfituje w liczne lasy z przewagą drzew liściastych : dębów, buków, brzóz. Gmina Jejkowice leży na Płaskowyżu Rybnickim, położonym na wysokości 260-280 m n.p.m. Gmina znajduje się w centralnej części Powiatu Rybnickiego, w kierunku zachodnim od Rybnika. Usytuowanie Jejkowice zapewnia także łatwy dojazd z Raciborza oraz z Wodzisławia Śląskiego. Powierzchnia gminy zajmuje 7,59 km 2. Liczba mieszkańców wynosi 3 540 osób. Brak przemysłu ciężkiego w pobliżu gminy oraz duża ilość zieleni powoduje iż mieszkańcy Jejkowic mogą cieszyć się nieskażonym powietrzem i wodą. W obrębie gminy znajduje się Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe. Przez gminę przechodzą szlaki turystyczne i ścieżki rowerowe biegnące wokół Ziemi Rybnickiej. Poza walorami rekreacyjnoprzyrodniczymi gmina posiada wiele zabytków i ciekawych budynków, które warto zobaczyć. Działalność gospodarczą w gminie prowadzi około 220 podmiotów w branżach: handlowej o o o usługowej o o o o produkcyjnej o hurtownie i sklepy spożywcze hurtownie materiałów budowlanych sklepy branży przemysłowej budowlanej motoryzacyjnej stolarskiej i tartacznej przetwórstwa mięsnego produkcja maszyn 19
o o produkcja opakowań spożywczych produkcja betonu i elementów betonowych pozostałe drobne usługi Na trenie gminy działają dwie filie banków, urząd pocztowy, ośrodek zdrowia, apteka, biblioteka, szkoła podstawowa, gimnazjum, obiekt sportowo-kulturalny. 2.4.3. Lyski HERB Nazwa Lyski pochodzi prawdopodobnie od laskowych orzechów zwanych w miejscowej gwarze lyskami. Miejscowość o tej nazwie wspomniana była już za czasów króla Łokietka (1313-1315); była położona na prastarej drodze z Żor i Rybnika do Raciborza niedaleko Odry. Obecnie w skład gminy Lyski wchodzą sołectwa: Adamowice, Bogunice, Dzimierz, Lyski, Nowa Wieś, Pstrążna, Raszczyce, Sumina, Zwonowice i Żytna.większa część obszaru Gminy Lyski znajduje się w obrębie mezoregionu Kotliny Raciborskiej będącego częścią makroregionu Nizina Śląska. Niewielka południowa część obszaru znajduje się natomiast w obrębie mezoregionu Płaskowyż Rybnicki będącego częścią makroregionu Wyżyna Śląska. Administracyjnie Gmina Lyski położona jest w południowo - zachodniej części województwa śląskiego w powiecie rybnickim. Od północy i zachodu Gmina Lyski graniczy z gminami powiatu raciborskiego: Kuźnia Raciborska, Nędza, Racibórz i Kornowac, od południa i wschodu z gminami powiatu rybnickiego: Gaszowice i Rybnik. Powierzchnia Gminy Lyski wynosi 57,83km 2. Liczba mieszkańców wynosi 9 088 osób. Obecnie część gminy wchodzi w skład kompleksu parku krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich utworzonego w listopadzie 1993 r. W parku znajduje się dworek w Zwonowicach na szczycie "Winnej Góry". Przez gminę przepływa rzeka Suminka (druga klasa czystości na całym odcinku 12 km należącym do gminy). Rzeka obfituje w gatunki fauny i flory niespotykane w zlewiskach woj. śląskiego np. bóbr czarny. 20
Na dzień dzisiejszy w gminie zarejestrowanych jest około 220 podmiotów gospodarczych świadczących usługi w zakresie : handlu o o o usług o o o o o o o o o produkcji o o o hurtownie i sklepy spożywcze hurtownie materiałów budowlanych sklepy branży przemysłowej budowlanych i remontowych motoryzacyjnych instalatorskich stolarskich i ślusarskich fryzjerskich naprawczych menażerskie rekreacyjne przetwórstwa mięsnego wytwarzanie wieńców wytwarzanie okien i obłogów wytwarzanie opakowań z papieru i tektury pozostałe drobne usługi 2.4.4. Świerklany HERB 21
Gminę Świerklany tworzą trzy sołectwa: Jankowice, Świerklany Dolne, Świerklany Górne. Obejmuje ona obszar 24,02 km 2. Liczba mieszkańców wynosi 11 000 osób. Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach Nr XX/99/72r. z dnia 06.12.1972r. utworzono z dniem 01 stycznia 1973 roku w byłym powiecie rybnickim Gminę Świerklany, w skład której wchodziły 4 sołectwa: Jankowice, Rój, Świerklany Dolne, Świerklany Górne. W roku 1977 sołectwo Rój włączono do miasta Żory i od tego roku do dzisiaj Gmina Świerklany składa się z trzech sołectw: Jankowic, Świerklan Dolnych, Świerklan Górnych. Na terenie gminy prowadzone są : Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska, Placówki handlowe różnych branż (75), Usługi transportowe (68), Zakłady remontowo-budowlane (48), Zakłady instalatorskie (51), Zakłady stolarskie (18), Gabinety stomatologiczne i lekarskie oraz gabinet fizykoterapeutyczny i bioenergoterapeutyczny, Restauracje (1), Bary piwne (9), Mini bary (3), Poza tym na terenie gminy znajdują się zakłady takie jak: PUH Promil, PUHU Martin, Przedsiębiorstwo Transportowe J. Piechoczek, Przedsiębiorstwo Alex, Zakład Wędliniarski Andrzej Stania, Na terenie gminy eksploatowane są kopalnie Rybnickiej Spółki Węglowej SA: 22
KWK Jankowice, KWK Chwałowice, oraz Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A.: KWK Borynia 2.4.5.Gaszowice HERB Gmina położona na płn. od Rybnika i Rydułtowów, na Wysoczyźnie Gaszowickiej, nad potokami Gzel, Czarna Woda i Struga Leśna - dopływami rzeki Suminy. Obejmuje ona obszar 19,5 km 2. Liczba mieszkańców wynosi 8 200 osób. Gmina Gaszowice posiada cztery sołectwa do których zaliczamy: Czernice, Szczerbice, Łuków Śląski, Piece. Gmina owa posiada wiele ciekawych zabytków, pamiątek historycznych oraz malownicze okolice. Posiada również jednostki organizacyjne takie jak: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminny Zespół Szkół i Przedszkoli, Gminna Biblioteka Publiczna w Gaszowicach, Zakład Obsługi Komunalnej w Gaszowicach, Ośrodek Kultury i Sportu w Gaszowicach, Ośrodek Kultury w Czernicy, Przedszkole Samorządowe w Gaszowicach, Gimnazjum Nr 1 w Piecach, Szkoła Samorządowa w Gaszowicach, Czernicy,Szczerbicach, 23
Od roku 1989 notuje się na terenie gminy znaczny rozwój działalności gospodarczej, obecnie zarejestrowanych jest około 500 podmiotów gospodarczych. Po roku 1990 intensywnie rozwijały się Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska i Spółdzielnia Kółek Rolniczych. 2.5. Sołectwa gmin Powiatu Rybnickiego Tabela 1. Sołectwa gmin Powiatu Rybnickiego GMINA SOŁECTWO BEŁK KSIĄŻENICE PALOWICE CZERWIONKA-LESZCZYNY PRZEGĘDZA STANOWICE SZCZEJKOWICE ADAMOWICE BOGUCICE DZIMIERZ LYSKI NOWA WIEŚ LYSKI PSTRĄŻNA RASZCZYCE SUMINA ZWONOWICE ŻYTNA JANKOWICE ŚWIERKLANY ŚWIERKLANY DOLNE ŚWIERKLANY GÓRNE CZERNICA SZCZERBICE GASZOWICE ŁUKÓW ŚLĄSKI PIECE 24
3. Stan aktualny, prognozy, określenie celów w gospodarce odpadami oraz planowane zadania 3.1. Odpady komunalne Według definicji umieszczonej w Ustawie z dnia 27 kwietnia o odpadach (Dz. U. 2001 nr 62 poz. 628 z późn. zm.) odpady komunalne to: odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Do wytwórców odpadów komunalnych obok gospodarstw domowych zaliczamy: obiekty handlowo usługowe, restauracje, stołówki, punkty gastronomiczne, instytucje i urzędy, ulice, place, parki i cmentarze, inne obiekty infrastruktury komunalnej Do odpadów komunalnych zaliczamy także odpady wielkogabarytowe. 3.1.1. Stan aktualny gospodarki odpadami komunalnymi A) Ilość i rodzaj powstających odpadów komunalnych W oparciu o dane przekazane przez Starostwo Powiatowe w Rybniku oraz Urzędy Gmin opracowano dane o ilości odpadów wytwarzanych na terenie Powiatu Rybnickiego. Poniżej przedstawiono zestawienie zbiorcze ilości odpadów komunalnych wytworzonych w poszczególnych gminach Powiatu Rybnickiego oraz wyznaczone na ich podstawie wskaźniki wytwarzania odpadów dla poszczególnych gmin i całego powiatu. Dane te porównano z obliczonymi ilościami wytwarzanych odpadów zawartych w tabeli 3.1.1. Programu ochrony środowiska dla Powiatu Rybnickiego (POŚ) w rozdziale dotyczącym gospodarki odpadami, dla których przyjęto wskaźnik z wersji roboczej Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego wynoszący 210kg/M a. 25
Tabela 2. Ilość wytworzonych odpadów na terenie gmin Powiatu Rybnickiego w 2002 roku Gmina Liczba mieszkańców 1 Ilość wytworzonych odpadów (wg danych gmin) [Mg/a] Ilość wytworzonych odpadów (wg POŚ) [Mg/a] Wyznaczony wskaźnik wytwarzania odpadów [Mg/M a] 2 Czerwionka- Leszczyny 41 441 4 625,40 8 959,65 0,112 Gaszowice 8 200 1 200,00 1 782,69 0,146 Jejkowice 3 540 1 401,00 1 360,66 0,396 Lyski 9 088 486,13 2 000,00 0,053 Świerklany 11 000 2 000,00 2 299,71 0,181 Powiat Rybnicki 73 269 9 712,53 16 402,71 0,132 1 Dane źródłowe ze stron internetowych poszczególnych urzędów gmin Powiatu Rybnickiego 2 [Mg/M a] = [ton/mieszkańca na rok] 26
27
Ilość wytworzonych odpadów na terenie gmin Powiatu Rybnickiego w roku 2002 18000 16000 16 402,71 14000 Ilość odpadów [Mg/a] 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 4625,4 Czerwionka- Leszczyny 8 959,65 1200 Gaszowice 1 782,69 1401 Jejkowice 1 360,66 2 000,00 2 299,71 486,13 Lyski 2000 Świerklany 9 712,53 Powiat Rybnicki Ilość wytworzonych odpadów (wg danych gmin) [Mg/a] Ilość wytworzonych odpadów (wg POŚ) [Mg/a] Wykres 2 28
Wyznaczony wskaźnik wytwarzania odpadów na terenie gmin Powiatu Rybnickiego Powiat Rybnicki 0,132 Świerklany 0,181 Lyski 0,053 Jejkowice 0,396 Gaszowice 0,146 Czerwionka-Leszczyny 0,112 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35 0,4 Wartość wskaźnika [Mg/M * a] Wykres 3 29
Wobec braku aktualnych danych szczegółowych w zakresie analizy fizycznej odpadów (analiza frakcyjna i morfologiczna) dla potrzeb niniejszego opracowania zostały przyjęte z Planu gospodarki odpadami dla województwa śląskiego wartości poszczególnych składników odpadów komunalnych i średni skład morfologiczny odpadów wytwarzanych na terenie Powiatu Rybnickiego. Dla potrzeb Planu Gospodarki Odpadami na bazie danych uzyskanych od gmin Powiatu Rybnickiego za rok 2002 określono średni skład morfologiczny odpadów wytworzonych na terenie tego powiatu, co przedstawiono w poniższej tabeli 3 i na wykresach. Tabela 3. Średni skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Powiatu Rybnickiego według prognozy zawartej w PGO dla województwa śląskiego (2003r) Składnik Średni skład morfologiczny [Mg/a] Średni skład morfologiczny [%] Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1930,85 19,88 Odpady zielone 275,84 2,84 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 530,30 5,46 Opakowania z papieru i tektury 526,42 5,42 Opakowania wielomateriałowe 117,52 1,21 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 694,45 7,15 Opakowania z tworzyw sztucznych 299,15 3,08 Odpady tekstylne 229,22 2,36 Szkło (nieopakowaniowe) 92,27 0,95 Opakowania ze szkła 526,42 5,42 Metale 212,70 2,19 Opakowania z blachy 60,22 0,62 Opakowania z aluminium 30,11 0,31 Odpady mineralne 779,92 8,03 Drobna frakcja popiołowa 1602,57 16,50 Odpady wielkogabarytowe 564,30 5,81 Odpady budowlane 1162,59 11,97 Odpady niebezpieczne 76,73 0,79 Suma 9712,53 100,00 30
Średni skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Powiatu Rybnickiego w roku 2002 SUMA Odpady niebezpieczne 76,73 Odpady budowlane 1162,59 Odpady wielkogabarytowe 564,30 Drobna frakcja popiołowa 1602,57 Odpady mineralne 779,92 Opakowania z aluminium30,11 Opakowania z blachy 60,22 Metale 212,70 Opakowania ze szkła 526,42 Szkło (nieopakowaniowe) 92,27 Odpady tekstylne 229,22 Opakowania z tworzyw sztucznych 299,15 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 694,45 Opakowania wielomateriałowe 117,52 Opakowania z papieru i tektury 526,42 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 530,30 Odpady zielone 275,84 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1930,85 9 712,53 0,00 1000,00 2000,00 3000,00 4000,00 5000,00 6000,00 Ilość [Mg/a] Wykres 4 31
Średni skład morfologiczny odpadów wytwarzanych na terenie powiatu prognozowany w roku 2003 przedstawia tabela 4 i wykresy. Tabela 4. Średni skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Powiatu Rybnickiego według prognozy zawartej w PGO dla województwa śląskiego (2003r) Składnik Średni skład morfologiczny [Mg/a] Średni skład morfologiczny [%] Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 4 267,00 19,88 Odpady zielone 609,00 2,84 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 1 171,00 5,46 Opakowania z papieru i tektury 1 164,00 5,42 Opakowania wielomateriałowe 260,00 1,21 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 1 534,00 7,15 Opakowania z tworzyw sztucznych 661,00 3,08 Odpady tekstylne 507,00 2,36 Szkło (nieopakowaniowe) 204,00 0,95 Opakowania ze szkła 1 163,00 5,42 Metale 469,00 2,19 Opakowania z blachy 134,00 0,62 Opakowania z aluminium 67,00 0,31 Odpady mineralne 1 724,00 8,03 Drobna frakcja popiołowa 3 542,00 16,50 Odpady wielkogabarytowe 1 248,00 5,81 Odpady budowlane 2 569,00 11,97 Odpady niebezpieczne 169,00 0,79 Suma 21 462,00 100,00 32
Procentowy udział poszczególnych frakcji morfologicznych odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Powiatu Rybnickiego 16,50% 5,81% 11,97% 0,79% 8,03% 0,31% 0,62% 2,19% 5,42% 2,36%3,08% 0,95% 19,88% 2,84% 5,46% 5,42% 1,21% 7,15% Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady zielone Papier i tektura (nieopakowaniowe) Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania z tworzyw sztucznych Odpady tekstylne Szkło (nieopakowaniowe) Opakowania ze szkła Metale Opakowania z blachy Opakowania z aluminium Odpady mineralne Drobna frakcja popiołowa Odpady wielkogabarytowe Odpady budowlane Odpady niebezpieczne Wykres 5 33
Głównym celem niniejszego plany jest konieczność przyjęcia przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych dla poszczególnych składników w strumieniu odpadów, w związku z tym przyjęto podział na 18 składników wydzielając: odpady organiczne pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, odpady zielone będące pozostałością po pracach pielęgnacyjnych terenów zielonych, odpady opakowaniowe papieru, tworzyw, metalu i szkła. Powyżej przedstawiona analiza morfologiczna jest zgodna z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami oraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Śląskiego. 34
Średni skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie Powiatu Rybnickiego w roku 2003 SUMA Odpady niebezpieczne Odpady budowlane Odpady wielkogabarytowe Drobna frakcja popiołowa Odpady mineralne Opakowania z aluminium Opakowania z blachy Metale Opakowania ze szkła Szkło (nieopakowaniowe) Odpady tekstylne Opakowania z tworzyw sztucznych Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania wielomateriałowe Opakowania z papieru i tektury Papier i tektura (nieopakowaniowe) Odpady zielone Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 169 67 134 204 260 469 507 661 609 1 248 1 163 1 164 1 171 1 534 1 724 2 569 3 542 4 267 21 462 0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 Ilość [Mg/a] Wykres 6 35
Tabela 5 przedstawia ilość wytwarzanych odpadów przez jednego mieszkańca w okresie jednego roku (dla roku 2002). Tabela 5. Ilość wytwarzanych odpadów w Powiecie Rybnickim [Mg/M a] w roku 2002 Składnik Ilość wytworzonych odpadów przez jednego mieszkańca [Mg/M a] Ilość wytworzonych odpadów przez jednego mieszkańca [kg/m a] Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 0,026 26,35 Odpady zielone 0,004 3,76 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 0,007 7,24 Opakowania z papieru i tektury 0,007 7,18 Opakowania wielomateriałowe 0,002 1,60 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 0,009 9,48 Opakowania z tworzyw sztucznych 0,004 4,08 Odpady tekstylne 0,003 3,13 Szkło (nieopakowaniowe) 0,001 1,26 Opakowania ze szkła 0,007 7,18 Metale 0,003 2,90 Opakowania z blachy 0,001 0,82 Opakowania z aluminium 0,000 0,41 Odpady mineralne 0,011 10,64 Drobna frakcja popiołowa 0,022 21,87 Odpady wielkogabarytowe 0,008 7,70 Odpady budowlane 0,016 15,87 Odpady niebezpieczne 0,001 1,05 Suma 0,133 132,56 37
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca Powiatu Rybnickiego w roku 2002 Odpady niebezpieczne Odpady budowlane Odpady wielkogabarytowe Drobna frakcja popiołowa Odpady mineralne Opakowania z aluminium Opakowania z blachy Metale Opakowania ze szkła Szkło (nieopakowaniowe) Odpady tekstylne Opakowania z tworzyw sztucznych Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania wielomateriałowe Opakowania z papieru i tektury Papier i tektura (nieopakowaniowe) Odpady zielone Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1,05 15,87 7,70 21,87 10,64 0,41 0,82 2,90 7,18 1,26 3,13 4,08 9,48 1,60 7,18 7,24 3,76 26,35 SUMA 132,56 0,00 20,00 40,00 60,00 80,00 100,00 120,00 140,00 Ilość [kg/m * a] Wykres 7 38
Tabela 6 przedstawia prognozowaną ilość wytwarzanych odpadów przez jednego mieszkańca w okresie jednego roku (dla roku 2003). Tabela 6.Prognozowana ilość wytwarzanych odpadów w Powiecie Rybnickim [Mg/M a] w roku 2003 Składnik Ilość wytworzonych odpadów przez jednego mieszkańca [Mg/M a] Ilość wytworzonych odpadów przez jednego mieszkańca [kg/m a] Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 0,058 58,24 Odpady zielone 0,008 8,31 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 0,016 15,98 Opakowania z papieru i tektury 0,016 15,89 Opakowania wielomateriałowe 0,004 3,55 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 0,021 20,94 Opakowania z tworzyw sztucznych 0,009 9,02 Odpady tekstylne 0,007 6,92 Szkło (nieopakowaniowe) 0,003 2,78 Opakowania ze szkła 0,016 15,87 Metale 0,006 6,40 Opakowania z blachy 0,002 1,83 Opakowania z aluminium 0,001 0,91 Odpady mineralne 0,024 23,53 Drobna frakcja popiołowa 0,048 48,34 Odpady wielkogabarytowe 0,017 17,03 Odpady budowlane 0,035 35,06 Odpady niebezpieczne 0,002 2,31 Suma 0,293 292,92 39
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca Powiatu Rybnickiego w roku 2003 Odpady niebezpieczne Odpady budowlane Odpady wielkogabarytowe Drobna frakcja popiołowa Odpady mineralne Opakowania z aluminium Opakowania z blachy Metale Opakowania ze szkła Szkło (nieopakowaniowe) Odpady tekstylne Opakowania z tworzyw sztucznych Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania wielomateriałowe Opakowania z papieru i tektury Papier i tektura (nieopakowaniowe) Odpady zielone Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 2,31 35,06 17,03 23,53 0,91 1,83 6,40 15,87 2,78 6,92 9,02 20,94 3,55 15,89 15,98 8,31 48,34 58,24 SUMA 292,92 0,00 50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 300,00 Ilość [kg/m * a] Wykres 8 40
B) Zbieranie i usuwanie odpadów komunalnych W gminach Powiatu Rybnickiego zbiórkę odpadów prowadzą firmy, które uzyskały zezwolenie na prowadzenie działalności w tym zakresie od właściwego organu administracyjnego (wójt, burmistrz). Usługi komunalne na terenie gmin wykonuje na ogół kilka podmiotów gospodarczych, podobnie jak odbiór odpadów niebezpiecznych. Na terenie powiatu działalność związaną z wywozem odpadów świadczą podmioty gospodarcze wymienione w poniższej tabeli. Tabela 7.Zestawienie przewoźników odpadów na terenie gmin Powiatu Rybnickiego 1 Gmina Lyski Czerwionka - Leszczyny L.p. Nazwa przedsiębiorstwa 1 Firma Usługi Rekultywacyjne Lidia Kolosko ul. Jankowicka 8A Zwonowice 2 Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe,,Regum S.C.J. Musioł ul. Rybnicka 40 a Żytna 3 Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe,,Ecol Sp. z o.o. ul. Podmiejska 71 Rybnik 4 Przedsiębiorstwo Spedycyjno-Transportowe Transgór S.A. ul. Jankowicka 9 Rybnik 5 EKO Spółka Jawna M.Golik, J. Konsek, J. Serwotka, ul. Kościuszki 45a Rybnik 1 Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe,,ADROM Roman Bąk ul. Gliwicka 14 Czerwionka 2 Usługi Transportowe Ciężkie Stanisław Palenga ul. Graniczna 94 Bełk 3 Firma,,MIKAS S.C. Handel i Produkcja Karmy dla Zwierząt Mirosława i Kazimierz Salamon ul. Gliwicka 16 Szczejkowice 4 Przedsiębiorstwo Transportu Ciężkiego i Auto - Naprawy Krzysztof Smyczek ul. Szyb Zachodni 26 Czerwionka-Leszczyny 5 Przedsiębiorstwo Usług Transportowych Tadeusz Groborz ul Bełkowska 29d Palowice 6 Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe,,Ecol Sp. z o.o. ul. Podmiejska 71 Rybnik 1 dane z ankiet WPGO 41
Świerklany Gaszowice 7 Przedsiebiorstwo Usługowo-Handlowe ADROM Roman Bąk ul. Gliwicka 14 Czerwionka 8 Przedsiębiorstwo Transportu Ciężkiego i Auto Naprawy Krzysztof Smyczek ul. Szyb Zachodni 26 Czerwionka-Leszczyny 9 Zakład Inżynierii Środowiska EKO-PROJEKT ul. Zdrojowa 2 Pszczyna 10 Firma Durczok, Henryk Durczok, Transport Ciężki, Roboty Ziemne, Rekultywacja Nieużytków ul. Tuwima 23 Rydułtowy 11 Przedsiębiorstwo Spedycyjno-Transportowe Transgór S.A. ul. Jankowicka 9 Rybnik 12 Przedsiębiorstwo Inżynierii Środowiska Pro-Eko ul. Narutowicza 3 Czerwionka-Leszczyny 13 Przedsiębiorstwo Transportu Ciężkiego Polcab Norbert Gamoń ul. Powstańców 18 Przegędza 14 Przedsiębiorstwo RETHMANN PUS Sp. z o.o. ul. Kaszubska 2 Gliwice 1 Hurtownia Artykułów Przemysłowo-Budowlanych,,BUDEX Mirosław Małkiewicz ul. Niepodległości 80 Będzin 2 Skup metali kolorowych Przemysław Sobik ul. Żorska 29 a Świerklany 3 Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowo-Transportowe,,MARTRANS Maria Kuśka ul. Hoły 19 Jankowice 4 Gminny Zakład Gospodarki Komunalnej ul. Strażacka 1 Świerklany 5 Hurtownia Artykułów Przemysłowo-Budowlanych,,BUDEX ul. Niepodlełości 80 Będzin 6 Firma Handlowo- Usługowa Alicja Kuczera ul. Nowa 110 Jankowice 7 Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe,,Ecol Sp. z o.o. ul. Podmiejska 71 Rybnik 8 Przedsiębiorstwo Spedycyjno-Transportowe Transgór S.A. ul. Jankowicka 9 Rybnik 1 Auto Partner, Halina Sopa ul. Barcioka 27 a Czernica 2 Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe,,Ecol Sp. z o.o. ul. Podmiejska 71 Rybnik 42
Jejkowice 3 Przedsiębiorstwo Spedycyjno-Transportowe Transgór S.A. ul. Jankowicka 9 Rybnik 1 Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe,,Ecol Sp. z o.o. ul. Podmiejska 71 Rybnik 2 Przedsiębiorstwo Spedycyjno-Transportowe Transgór S.A. ul. Jankowicka 9 Rybnik 3 Firma Usług Komunalnych ZEF Z.Wieczorek ul. Hallera 9 Rybnik 4 EKO Spółka Jawna M.Golik, J. Konsek, J. Serwotka, ul. Kościuszki 45a Rybnik Na terenie powiatu prowadzona jest zbiórka odpadów w systemie mieszanym jak i selektywnym. Odpady gromadzone są w pojemnikach (7m 3 ; 4,5m 3 ; 1,1m 3 ; 0,11m 3 )jak i w workach z tworzyw sztucznych o różnej pojemności. Prawie we wszystkich gminach wprowadzona została selektywna zbiórka odpadów, ale jej efekty są często niewielkie, czasem natomiast dobre. Na terenie Powiatu Rybnickiego funkcjonuje system segregacji odpadów u źródła. Mieszkańcy wydzielają ze strumienia odpadów komunalnych następujące rodzaje odpadów: szkło, tworzywa sztuczne, papier i tekturę oraz metale. Prowadzona jest także cyklicznie zbiórka odpadów wielkogabarytowych. Wszystkie gminy mają zamiar kontynuować selektywną zbiórkę, niektóre zamierzają prowadzić ponadto segregację odpadów. Pozostałe odpady komunalne gromadzone są na terenie posesji w metalowych pojemnikach. Ilość odpadów wytwarzanych w gminach Powiatu Rybnickiego oraz ilości odpadów pozyskanych w roku 2002 z selektywnej zbiórki przedstawione zostały w poniższej tabeli. Tabela 8. Ilość odpadów pozyskanych z selektywnej zbiórki odpadów na terenie Powiatu Rybnickiego w roku 2002 [Mg/a] Gmina Papier Szkło Tworzywa Odpady Metale sztuczne wielkogabarytowe Czerwionka-Leszczyny 59,74 8,06 868,02 Gaszowice 34,01 4,22 0,20 Jejkowice 3,85 6,00 Lyski 12,00 3,00 Świerklany 67,15 18,94 3,00 Suma 3,85 179,9 26,16 11,26 874,02 W powyższej tabeli przedstawiono ilości odpadów pozyskanych z segregacji na terenie Powiatu Rybnickiego. 43
Ilość frakcji tworzywa sztucznego zebranego w gminach w 2002r 20,00 18,94 18,00 16,00 14,00 Ilość [Mg/a] 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 4,22 3,00 0,00 Czerwionka- Leszczyny Gaszowice Jejkowice Świerklany Lyski Wykres 9 45
Ilość frakcji odpadów wielkogabarytowych zebranych w gminach w 2002r 900,00 868,02 800,00 700,00 600,00 Ilość [Mg/a] 500,00 400,00 300,00 200,00 100,00 0,00 Czerwionka-Leszczyny Gaszowice Jejkowice Świerklany Lyski 6,00 Wykres 10 47
Ilość frakcji metali zebranych w gminach w 2002r 9,00 8,06 8,00 7,00 6,00 Ilość [Mg/a] 5,00 4,00 3,00 3,00 2,00 1,00 0,20 0,00 Czerwionka-Leszczyny Gaszowice Jejkowice Świerklany Lyski Wykres 11 48
Ilość frakcji papieru zebranego w gminach w 2002r 4,00 3,85 3,50 3,00 2,50 Ilość [Mg/a] 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 Czerwionka-Leszczyny Gaszowice Jejkowice Świerklany Lyski Wykres 12 49
Ilość frakcji szkła zebranego w gminach w 2002r 70,00 67,15 59,74 60,00 50,00 Ilość [Mg/a] 40,00 30,00 34,01 20,00 12,00 10,00 0,00 Czerwionka-Leszczyny Gaszowice Jejkowice Świerklany Lyski Wykres 13 50
Głównymi odbiorcami odpadów z selektywnej zbiórki są: Surowce Wtórne Elżbieta Wądzińska ; ul. Rybnicka 14 ; Żory odbiór papieru Górnośląska Agencja Handlowa,,GAH Sp. z o.o. ; ul. Hallera 20 c ; Katowice odbiór szkła Skup Surowców Wtórnych Klimala ; Dębieńsko odbiór metali i odpadów wielkogabarytowych,,uwe-eco odbiór szkła,,naprzód Sp. z o.o. odbiór tworzyw sztucznych,,zef Sp. z o.o. odbiór opakowań z aluminium Firma Jumbo-Expres Sp. z o.o. ; ul. Armii Krajowej 1 ; Jastrzębie Zdrój odbiór szkła, tworzyw sztucznych i metali Cementownia Górażdże ; Opole odbiór zużytych opon Huta szkła,,orzesze Producent Opakowań Szkolnych ; ul. Gliwicka 59 ; Orzesze odbiór szkła Górnośląska Agencja Handlowa,,GAH Sp. z o.o. ; ul. Rozdzieńskiego 210 ; Katowice odbiór tworzyw sztucznych Oprócz segregacji odpadów u źródła na terenie powiatu przeprowadzane są również akcje zbierania odpadów wielkogabarytowych. Niniejsze akcje odbywają się cyklicznie, najczęściej w okresie wiosennym lub jesiennym. Z obszaru gmin Powiatu Rybnickiego pozostałe odpady komunalne zmieszane i zgromadzone na terenie posesji wywożone są na składowiska odpadów. Odpady deponowane są na składowisku będącym własnością Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego KOMART zlokalizowanym w Knurowie przy ul. Szpitalnej 7 oraz na Gminnym Składowisku Odpadów Komunalnych zlokalizowanym w Jankowicach przy ulicy Ks. Walentego 3. C) Obiekty i instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych Na terenie Powiatu Rybnickiego istnieje jedno składowisko - Gminne Składowisko Odpadów Komunalnych w Jankowicach. Odpady komunalne odbierane są od mieszkańców poszczególnych gmin przez podmioty gospodarcze posiadające stosowne pozwolenia i deponowane na składowisku w Jankowicach i Knurowie. Przewiduje się, że gminne składowisko odpadów komunalnych, zlokalizowane na terenie w sołectwie Jankowice będzie 51
funkcjonowało do roku 2030. Należy dodać, że na terenie Powiatu Rybnickiego została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę stacji segregacji odpadów komunalnych. Sortownia ma powstać na terenie Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Czerwionce- Leszczynach. D) Odpady niebezpieczne wchodzące w skład odpadów komunalnych Odpady niebezpieczne wchodzące w skład odpadów komunalnych to między innymi: świetlówki, baterie, odpady fotograficzne, rozpuszczalniki, oleje, itp. Odpady te ze względu na swój charakter wymagają selektywnego gromadzenia i specjalnego systemu unieszkodliwiania odrębnego dla każdego typu odpadów. Aktualnie na terenie Powiatu Rybnickiego nie jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych. Odpady komunalne zawierające odpady niebezpieczne, kierowane na składowisko odpadów w sposób znaczący utrudniają jego funkcjonowanie oraz powodują szkodliwe oddziaływanie składowiska na środowisko. Zgodnie z założeniami zawartymi w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami na terenie Powiatu Rybnickiego powinien zostać osiągnięty następujący poziom selektywnego gromadzenia odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych: w roku 2006 15 % odpadów niebezpiecznych wchodzących w skład odpadów komunalnych, w roku 2010 50 % odpadów niebezpiecznych wchodzących w skład odpadów komunalnych, w roku 2014 80 % odpadów niebezpiecznych wchodzących w skład odpadów komunalnych. Na terenie Powiatu Rybnickiego nie zostały przeprowadzone badania dotyczące ilości odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych. 3.1.2. Prognoza wytwarzania odpadów komunalnych Prognoza ilościowa i jakościowa powstawania odpadów na terenie Powiatu Rybnickiego jest podstawą do opracowania systemów ich zagospodarowania. Bazą wyjściową do sporządzenia prognozy stanowią zmieniające się w czasie jednostkowe wskaźniki nagromadzenia odpadów, a także dane dotyczące zmian ludności w perspektywicznym okresie. Zmiana liczby ludności na 52
terenie Powiatu Rybnickiego zamieszczono w poniższej tabeli. Dane zawarte w tabeli zostały opracowane na podstawie danych GUS. W perspektywicznym okresie od roku 2015 przewiduje się stopniowy wzrost liczby ludności w obszarze Powiatu Rybnickiego. Tabela 9. Liczba ludności w okresie perspektywicznym dla Powiatu Rybnickiego do roku 2015 Rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Liczba ludności 75546 75788 76002 76200 76435 76670 76905 77140 77374 77605 77836 78067 78298 78531 53
Prognoza zmian liczy ludności na terenie Powiatu Rybnickiego do roku 2015 79000 Liczba ludności 78500 78000 77500 77000 76500 76000 75500 75546 75788 76002 76200 76435 76670 76905 77140 77374 77605 77836 78067 78298 78531 75000 74500 74000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Rok Wykres 14 54
Prognozowana ilość odpadów komunalnych powstających na terenie Powiatu Rybnickiego w latach 2002-2015 Ilość odpadów [Mg] 10400 10300 10200 10100 10000 9972 10004 10032 10058 10089 10120 10151 10182 10213 10244 10274 10305 10335 10366 9900 9800 9700 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Rok Wykres 15 55
Procentowy wzrost prognozowanej ilości odpadów powstających na terenie gmin Powiatu Rybnickiego w latach 2002-2015 7% 7% 6% 6% 6% 6% 5% 5% 5% 5% 5% 4% 4% 4% 4% 3% 3% 3% 3% 2% 1% 0% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Wykres 16 57
Rozważając przypuszczalne zmiany składu odpadów komunalnych przyjęto za podstawę, że w najbliższych latach nastąpi taki rozwój sytuacji, który będzie kształtował skład odpadów w następujący sposób: rozwój gospodarki będzie postępował bez większych załamań i struktura gospodarki będzie zbliżała się do gospodarki krajów Wspólnoty Europejskiej; rozwój gospodarki powoli pociągał będzie za sobą wzrost zamożności społeczeństwa, co spowoduje rozwój rynku i usług, zaś szeroki dostęp dóbr i usług w konsekwencji wpłynie także na wzrost ilości odpadów w tym zawartości papieru w odpadach z tytułu odpadów opakowaniowych i gazet oraz czasopism. Możliwa jest również zmiana ilości tych odpadów w przypadku ubożenia części społeczeństwa. Zarówno wzrost jak i spadek zamożności ludności będzie miał decydujący wpływ na poziom konsumpcji towarów i usług, co wpłynie nie tylko na ilość lecz także na jakość wytwarzanych odpadów z gospodarstw domowych, w tym odpadów opakowaniowych oraz odpadów wielkogabarytowych. możliwe zmiany systemu pracy wzorowane na standardach zachodnich mogą powodować zmiany w tradycyjnych sposobach żywienia pewnej grupy ludności (korzystanie z punktów żywienia w zakładach pracy, szkołach i innych placówkach oświatowych itp.) wobec czego można się spodziewać rozwoju sieci gastronomicznej, (w tym rozwój punktów zbiorowego żywienia w zakładach pracy), co spowoduje zmiany w ilości odpadów spożywczych w dzielnicach mieszkalnych zakłada się prowadzenie systematycznych oraz akcyjnych działań edukacyjnych i informacyjnych dla społeczeństwa o charakterze proekologicznym ze szczególnym uwzględnieniem kształtowania podstaw sprzyjających odzyskowi użytecznych składników odpadów i eliminowaniu odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, ze szczególnym uwzględnieniem akcji dla sfery usług i rzemiosła. - przewiduje się zmianę systemu ogrzewania budynków przez część mieszkańców Powiatu Rybnickiego ( stosowanie paliw ekologicznych lub innych źródeł energii). Działania takie sprzyjać będą spadkowi ilości popiołów i żużli w strumieniu odpadów komunalnych, 58