HARTOWANIE I ODPUSZCZANIE WALCOWANEGO NA GORĄCO ŻELIWA SFEROIDALNEGO

Podobne dokumenty
OBRÓBKA CIEPLNO-PLASTYCZNA ŻELIWA SFEROIDALNEGO

UTWARDZANIE DYSPERSYJNE WALCOWANEGO ŻELIWA SFEROIDALNEGO

RENTGENOSTRUKTURALNE BADANIA PRZEMIANY EUTEKTOIDALNEJ W ŻELIWIE EN-GJS

WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WYBRANE WŁASNOŚCI STALIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO NA ŚCIERANIE

ROLA CEMENTYTU WTÓRNEGO W PĘKANIU ŻELIWA SFEROIDALNEGO

OCENA JAKOŚCI ŻELIWA SFEROIDALNEGO METODĄ ATD

NOWOCZESNE ODMIANY ŻELIWA O STRUKTURZE AUSFERRYTYCZNEJ. A. KOWALSKI, A. PYTEL Instytut Odlewnictwa, ul. Zakopiańska 73, Kraków

ROZKŁAD TWARDOŚCI I MIKROTWARDOŚCI OSNOWY ŻELIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO NA ŚCIERANIE NA PRZEKROJU MODELOWEGO ODLEWU

ZMĘCZENIE CIEPLNE STALIWA CHROMOWEGO I CHROMOWO-NIKLOWEGO

TWARDOŚĆ, UDARNOŚĆ I ZUŻYCIE EROZYJNE STALIWA CHROMOWEGO

WŁASNOŚCI MECHANICZNE I STRUKTURA ŻELIWA Z GRAFITEM MIESZANYM PO DWUSTOPNIOWYM HARTO- WANIU IZOTERMICZNYM

IZOTERMICZNA OBRÓBKA CIEPLNA ŻELIWA SFEROIDALNEGO W ZAKRESIE TEMPERATUROWYM Ar 1

BADANIA ŻELIWA Z GRAFITEM KULKOWYM PO DWUSTOPNIOWYM HARTOWANIU IZOTERMICZNYM Część I

ANALIZA STATYSTYCZNA WPŁYWU SKŁADU CHEMICZ- NEGO NA WŁASNOŚCI MECHANICZNE ŻELIWA ADI CZ. I ŻELIWO NIESTOPOWE

BADANIA ŻELIWA Z GRAFITEM KULKOWYM PO DWUSTOPNIOWYM HARTOWANIU IZOTERMICZNYM Część II

ĆWICZENIE Nr 7. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż.

ZGNIOT I REKRYSTALIZACJA ŻELIWA SFEROIDALNEGO

WPŁYW WIELKOŚCI WYDZIELEŃ GRAFITU NA WYTRZYMAŁOŚĆ ŻELIWA SFEROIDALNEGO NA ROZCIĄGANIE

BADANIE WPŁYWU TEMPERATURY HARTOWANIA NA UDZIAŁ AUSTENITU W OSNOWIE ŻELIWA ADI

OBRÓBKA CIEPLNA STALIWA Cr Mo V PO DŁUGOTRWAŁEJ EKSPLOATACJI

OCENA KRYSTALIZACJI STALIWA METODĄ ATD

WPŁYW ALUMINIUM NA NIEKTÓRE WŁAŚCIWOŚCI I STRUKTURĘ STALIWA

OCENA JAKOŚCI ŻELIWA SFEROIDALNEGO EN-GJS METODĄ ATD

WĘGLOAZOTOWANIE JAKO ELEMENT OBRÓBKI CIEPLNEJ DLA ŻELIWA ADI

STABILNOŚĆ STRUKTURALNA STALI P92 W KSZTAŁTOWANYCH PLASTYCZNIE ELEMENTACH RUROCIĄGÓW KOTŁÓW ENERGETYCZNYCH ANDRZEJ TOKARZ, WŁADYSŁAW ZALECKI

OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132

Wpływ temperatury łamania na udarność żeliwa ADI

ROLA CZASU AUSTENITYZACJI W IZOTERMICZNEJ PRZEMIANIE EUTEKTOIDALNEJ ŻELIWA SFEROIDALNEGO

OCENA POWTARZALNOŚCI PRODUKCJI ŻELIWA SFERO- IDALNEGO W WARUNKACH WYBRANEJ ODLEWNI

WPŁYW CECH STEREOLOGICZNYCH GRAFITU NA ANIZOTERMICZNĄ PRZEMIANĘ EUTEKTOIDALNĄ W ŻELIWIE SFEROIDALNYM

WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU

ZASTOSOWANIE OCHŁADZALNIKA W CELU ROZDROBNIENIA STRUKTURY W ODLEWIE BIMETALICZNYM

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM

CHARAKTERYSTYKA MATERIAŁOWA PRODUKCYJNEGO ŻELIWA SFEROIDALNEGO. Al. Jana Pawła II 37, Kraków, 2 Odlewnia Żeliwa Ciągliwego S.A.

ANALIZA WPŁYWU SZYBKOŚCI CHŁODZENIA NA STRUKTURĘ I WŁASNOŚCI STALIWA L21HMF PO REGENERUJĄCEJ OBRÓBCE CIEPLNEJ

IDENTYFIKACJA FAZ W MODYFIKOWANYCH CYRKONEM ŻAROWYTRZYMAŁYCH ODLEWNICZYCH STOPACH KOBALTU METODĄ DEBYEA-SCHERRERA

KONTROLA STALIWA GXCrNi72-32 METODĄ ATD

POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA

Krzepnięcie Metali i Stopów, Nr 26, 1996 P Ai'l - Oddział Katowice PL ISSN POCICA-FILIPOWICZ Anna, NOWAK Andrzej

ASPEKT ZGINANIA UDAROWEGO ŻELIWA SFEROIDALNEGO

WPŁYW TEMPERATURY WYGRZEWANIA NA UDZIAŁ FAZ PIERWOTNYCH W STRUKTURZE ŻAROWYTRZYMAŁEGO ODLEWNICZEGO STOPU KOBALTU

STRUKTURA ORAZ UDARNOŚĆ ŻELIWA AUSTENITYCZNEGO PRZEZNACZONEGO DO PRACY W NISKICH TEMPERATURACH

KSZTAŁTOWANIE STRUKTURY ŻELIWA SFEROIDALNEGO PODCZAS CIĄGŁEGO CHŁODZENIA

STRUKTURA I WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE ŻELIWA Z GRAFITEM MIESZANYM HARTOWANEGO IZOTERMICZNIE

MODYFIKACJA STOPU AK64

OKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY ATND

OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK9

MODYFIKACJA SILUMINÓW AK7 i AK9. F. ROMANKIEWICZ 1 Uniwersytet Zielonogórski, ul. Podgórna 50, Zielona Góra

CHARAKTERYSTYKA STRUKTURALNA WARSTWY WIERZCHNIEJ W STALIWIE Cr Mo W WARUNKACH ŚCIERANIA

OCENA JAKOŚCI ŻELIWA SFEROIDALNEGO FERRYTYCZNEGO

ODPORNO NA KOROZJ WIELOSKŁADNIKOWYCH STOPÓW NA OSNOWIE Al-Mg

WPŁYW WANADU I MOLIBDENU ORAZ OBRÓBKI CIEPLNEJ STALIWA Mn-Ni DLA UZYSKANIA GRANICY PLASTYCZNOŚCI POWYŻEJ 850 MPa

MODYFIKACJA SILUMINU AK20 DODATKAMI ZŁOŻONYMI

BADANIA STRUKTURY I WŁASNOŚCI ŻELIWA SYNTETYCZNEGO HARTOWANEGO IZOTERMICZNIE W ZŁOŻU FLUIDALNYM

KONTROLA STALIWA NIESTOPOWEGO METODĄ ATD

43/59 WPL YW ZA W ARTOŚCI BIZMUTU I CERU PO MODYFIKACJI KOMPLEKSOWEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE ŻELIW A NADEUTEKTYCZNEGO

MODYFIKACJA SILUMINU AK20. F. ROMANKIEWICZ 1 Politechnika Zielonogórska,

WPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTURĘ I MORFOLOGIĘ PRZEŁOMÓW SILUMINU AlSi7

WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA WŁASNOŚCI STOPU ALUMINIUM KRZEM O NADEUTEKTYCZNYM SKŁADZIE

WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE ŻELIWA SFEROIDALNEGO OBRABIANEGO RÓŻNYMI MODYFIKATORAMI

ANALIZA KRYSTALIZACJI STOPU AlMg (AG 51) METODĄ ATND

WPŁYW WARUNKÓW PRZESYCANIA I STARZENIA STOPU C355 NA ZMIANY JEGO TWARDOŚCI

ANALIZA KRZEPNIĘCIA I BADANIA MIKROSTRUKTURY PODEUTEKTYCZNYCH STOPÓW UKŁADU Al-Si

MONITOROWANIE PRODUKCJI I KONTROLA JAKOŚCI STALIWA ZA POMOCĄ PROGRAMU KOMPUTEROWEGO

BADANIA STRUKTURALNE ŻELIWA SFEROIDALNEGO PO DWUSTOPNIOWYM HARTOWANIU IZOTERMICZNYM

OKREŚLENIE TEMPERATURY I ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W STOPACH Al-Si

PARAMETRY STEREOLOGICZNE GRAFITU I SKŁAD CHEMICZNY OKREŚLAJĄCY WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE ŻELIWA SFEROIDALNEGO

WPŁYW ODKSZTAŁCENIA NA ZIMNO I OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I STRUKTURĘ TAŚM PRZEZNACZONYCH NA PIŁY TAŚMOWE

STRUKTURA I TWARDOŚĆ WARSTW PRZETAPIANYCH METODĄ GTAW NA ŻELIWIE SFEROIDALNYM

MONITOROWANIE PRODUKCJI ŻELIWA SFEROIDALNEGO W WARUNKACH ODLEWNI

SYNTEZA NONOCZĄSTEK WĘGLIKA WANADU W ŻELIWIE SFEROIDALNYM. Wydział Metalurgii AGH, Kraków ul. Mickiewicza 30

STRUKTURA ŻELIWA EN-GJS W ZALEŻNOŚCI OD MATERIAŁÓW WSADOWYCH

OKREŚLENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH ŻELIWA SFEROIDALNEGO METODĄ ATD

WPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTURĘ I MORFOLOGIĘ PRZEŁOMÓW SILUMINU AK132

Wpływ temperatury odpuszczania na własności niskostopowego staliwa

WPŁYW FUNKCYJNYCH PARAMETRÓW STEREOLOGICZNYCH GRAFITU NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE ŻELIWA SFEROIDALNEGO. ul. Towarowa 7, Gliwice

WPŁYW SZYBKOŚCI KRZEPNIĘCIA NA UDZIAŁ GRAFITU I CEMENTYTU ORAZ TWARDOŚĆ NA PRZEKROJU WALCA ŻELIWNEGO.

ŻELIWO NI-RESIST O OBNIŻONEJ ZAWARTOŚCI NIKLU

WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE KOMPOZYTÓW AlSi13Cu2- WŁÓKNA WĘGLOWE WYTWARZANYCH METODĄ ODLEWANIA CIŚNIENIOWEGO

ĆWICZENIE Nr 6. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował dr inż.

A. PATEJUK 1 Instytut Materiałoznawstwa i Mechaniki Technicznej WAT Warszawa ul. S. Kaliskiego 2, Warszawa

WPŁYW MAGNEZU I BIZMUTU NA MODYFIKACJĘ STOPU AlSi7 DODATKIEM AlSr10

SZACOWANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK9 NA PODSTAWIE METODY ATND

LABORATORIUM NAUKI O MATERIAŁACH

OKREŚLENIE METODĄ KALORYMETRII SKANINGOWEJ ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W ŻELIWIE SZARYM

OSZACOWANIE ZAWARTOŚCI AUSTENITU SZCZĄTKOWEGO W ŻELIWIE ADI ZA POMOCĄ SZTUCZNEJ SIECI NEURONOWEJ

STRUKTURA I WŁASNOŚCI ŻELIWA Z GRAFITEM MIESZANYM PO DWUSTOPNIOWYM HARTOWANIU IZOTERMICZNYM

METODYKA PRZYGOTOWANIA OCENY JAKOŚCI ŻELIWA SFEROIDALNEGO Z ZASTOSOWANIEM METODY ATD

WPŁYW TEMPERATURY HARTOWANIA NA MIKROSTRUKTURĘ I WŁASNOŚCI MECHANICZNE STALI DP

ODDZIAŁYWANIE ZASYPKI IZOLACYJNEJ NA STRUKTURĘ I WŁAŚCIWOŚCI PRÓBEK PRZYLANYCH DO WLEWNIC. B. DUDZIK 1 KRAKODLEW S.A., ul. Ujastek 1, Kraków

KRYSTALIZACJA I SKURCZ STOPU AK9 (AlSi9Mg) M. DUDYK 1, K. KOSIBOR 2 Akademia Techniczno Humanistyczna ul. Willowa 2, Bielsko Biała

ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ

TEMPERATURY KRYSTALIZACJI ŻELIWA CHROMOWEGO W FUNKCJI SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA ODLEWU

WPŁYW MATERIAŁÓW WSADOWYCH I TECHNOLOGII WYTOPU NA WŁAŚCIWOŚCI ŻELIWA SFEROIDALNEGO

PRACE INSTYTUTU ODLEWNICTWA. Tom XLIX Rok 2009 Zeszyt 3

OBRÓBKA CIEPLNA STOPOWYCH KOMPOZYTÓW POWIERZCHNIOWYCH

WYZNACZANIE CIEPŁA KRYSTALIZACJI FAZ W ŻELIWIE EN-GJS NA PODSTAWIE METODY ATD

WPŁYW SKŁADU CHEMICZNEGO I STOPNIA SFEROIDYZACJI GRAFITU NA WŁASNOŚCI MECHANICZNE ŻELIWA

WPŁYW AZOTU NA STRUKTURĘ, TWARDOŚĆ I ZUŻYCIE ŚCIERNE ŻELIWA CHROMOWEGO

BADANIA STRUKTURALNE ŻELIWA ADI OTRZYMANEGO W WYNIKU BEZPOŚREDNIEGO HARTOWANIA IZOTERMICZNEGO Z FORM PIASKOWYCH

Transkrypt:

44/19 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 19 Archives of Foundry Year 2006, Volume 6, Book 19 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 HARTOWANIE I ODPUSZCZANIE WALCOWANEGO NA GORĄCO ŻELIWA SFEROIDALNEGO T. SZYKOWNY 1, T. GIĘTKA 2 Katedra Inżynierii Materiałowej, Wydział Mechaniczny, Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy, ul. S. Kaliskiego 7, 85-796 Bydgoszcz STRESZCZENIE Próbki niskomiedziowego żeliwa sferoidalnego o początkowej grubości 3mm austenityzowano w temperaturze 920 C, walcowano ze zgniotem 33% i oziębiano w wodzie. Następnie przeprowadzono odpuszczanie w temperaturze 250 650 C. Dla celów porównawczych przeprowadzono taką samą obróbkę cieplną żeliwa nieodkształcanego. Wykonano badania metalograficzne, mikrofraktograficzne, dyfrakcyjne rentg e- nowskie oraz pomiary twardości. Key words: ductile cast iron, rolling, hardening, tempering 1. WSTĘP Połączenie obróbki cieplnej z obróbką plastyczną stwarza możliwości podwyższenia własności wytrzymałościowych stopów żelaza z węglem. Zauważyć można obecnie zainteresowanie taką obróbką w stosunku do żeliwa sferoidalnego [1, 2, 3, 4]. Autorzy pracy [1] walcowali na gorąco żeliwo sferoidalne niskostopowe w zakresie temperatury 1050 do 900 C z sumarycznym zgniotem 68%. Żeliwo chłodzono w powietrzu. Połączenie zgniotu na gorąco i normalizacji pozwoliło uzyskać wytrzymałość na ro z- ciąganie 1030 MPa przy wydłużeniu względnym 5,5%. Odkształcenie plastyczne na gorąco nie jest tylko sposobem kształtowania wyrobu, lecz również znacznie podwyższa kompleks jego własności w stosunku do żeliwa lanego. Celem pracy jest próba określenia wpływu walcowania na gorąco żeliwa, na stru k- turę i twardość po hartowaniu martenzytycznym i odpuszczaniu. 1 dr inż., tadeusz.szykowny@atr.bydgoszcz.pl 2 mgr inż., tgietka@atr.bydgoszcz.pl 349

2. METODYKA BADAŃ Do badań przyjęto żeliwo sferoidalne niskomiedziowe o składzie chemicznym podanym w tabeli 1. Tabela 1. Skład chemiczny żeliwa, % mas Table 1. Chemical composition of ductile cast iron, % mass Składnik C Si Mn P S Cr Cu Ti Mg %, mas. 3,76 3,07 0,35 0,07 0,04 0,04 0,48 0,024 0,06 Żeliwo posiada strukturę perlityczno-ferrytyczną (około 10% ferrytu) i kwalifikuje się do gatunku żeliwa EN-GJS-600-03. Żeliwo wytopiono w piecu indukcyjnym tyglowym sieciowej częstotliwości o pojemności 3,5 tony. Sferoidyzację przeprowadzono zaprawą MgCuCe a modyfikację żelazokrzemem FeSi75.Odlano próbki YII do form wilgotnych. Z prostopadłościennych części klina YII pobrano próbki o średnicy 20mm, i grubości 3mm. Próbki poddano obróbce zgodnie ze schematem przedstawionym na rysunku 1. Rys. 1 Schemat obróbki cieplnej żeliwa sferoidalnego, a) odkształcanego wariant I, b) nieodkształconego, wariant II Fig. 1 The diagram of thermal processing of ductile cast irona) straining variant I, b) unstraining variant II Wariant I obróbki żeliwa polegał na austenityzacji w temperaturze 920 C przez 15 min., bezpośrednim walcowaniu ze zgniotem 33 % i oziębianiu w wodzie. W wariancie II obróbki żeliwo hartowano martenzytycznie. Próbki odpuszczano w temperaturze 250, 350, 450, 550, 600 C przez 1 godzinę. Na wszystkich próbkach dokonano pomiarów twardości metodą Rockwella w skali C. Próbki obrobione według wariantu I poddano badaniom mikroskopowym, dyfrakcyjnym rentgeno wskim oraz mikrofraktograficznym przełomów przy użyciu SEM. 350

ARCHIWUM ODLEWNICTWA 3. WYNIKI BADAN WRAZ Z ICH ANALIZĄ Mikrostrukturę oraz mikrofraktografię przełomów żeliwa obrobionego wg. wariantu I przedstawia tab. 2 Tabela 2. Wyniki badań metalograficznych i faktograficznych żeliwa Table 2. The results of metallographic investigations and the fractographic of ductile cast iron Temp.odp Mikrostruktura pow. 1000x 0 Mikrofraktografia pow. 1000x C traw. 2% HNO 3 Bez odpuszczania 250 C 350 C 450 C 550 C 600 C 351

Osnowa żeliwa nieodpuszczonego składa się z tetragonalnego martenzytu i a u- stenitu z widocznymi pasmami poślizgi i bliźniakami. Badania dyfrakcyjne (rys. 2a) wykazały, że tetragonalność martenzytu c/a jest nieduża i wynosi 1,0268 [5]. Dyfraktogramy żeliwa przedstawiono na rysunku 2. a) b) c) d) Rys. 2. Dyfraktogram żeliwa a) hartowanego, odpuszczanego w temperaturze b) 250 C, c) 350 C, d) 450 C Fig. 2. X-ray diffraction photograph of ductile cast iron a) hardening and tempering in temperature b) 250 C, c) 350 C, d) 450 C Odpuszczanie w temperaturze 250 0 C powoduje zanik tetragonalności martenzytu (rys. 2b). Austenit zachowuje się w strukturze żeliwa odpuszczonego do 350 C (rys. 2c). Parametr sieciowy austenitu wzrasta z temperaturą odpuszczania natomiast parametr fazy α wykazuje ciągły spadek (rys. 3). 352

Twardość, HRC a γ, nm a α, nm ARCHIWUM ODLEWNICTWA 3,65 3,64 3,63 3,62 3,61 3,6 0 100 200 300 400 500 600 700 Todp, 0 C Rys. 3. Wpływ temperatury odpuszczania na parametr sieciowy austenitu i ferrytu Fig. 3. The influence of temperature of tempering on network parameter of austenite and the ferrite Szerokość połówkowa linii (110) fazy α zmniejsza się w miarę wzrostu temperatury odpuszczania (rys. 4). Taka zmiana świadczy o zmniejszaniu się stopnia przesycenia węglem fazy α oraz zmniejszaniem się naprężeń. 2,88 2,878 2,876 2,874 2,872 2,87 2,868 Rys. 4. Szerokość połówkowa ferrytu w zależności od temp. odpuszczania Fig. 4. The half width of ferrite in dependence from temperature tretmening Twardość żeliwa walcowanego i hartowanego wynosi 53,2 i jest większa o 2 jednostki od twardości żeliwa bez deformacji. Twardość po odpuszczaniu w temperaturze 250 C praktycznie nie zmienia się względem żeliwa hartowanego (rys. 5). 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 0 100 200 300 400 500 600 700 Todp, o C Rys. 5. Twardość żeliwa jako funkcja temperatury odpuszczania, wariant I, wariant II Fig. 5. The hardness of ductile cast iron as function of temperature tempering, variant I, variant II 353

Cechą szczególną żeliwa odpuszczanego w temp. 550 C i 600 C jest wystąpienie w strukturze nowego składnika grafitu wtórnego. Ma on postać drobnych równomiernie rozmieszczonych w osnowie sferoidów (tab. 2). Twardość żeliwa odkształcanego jest w całym zakresie temperatury odpuszczania wyższa od twardości żeliwa wyłącznie hart o- wanego. Przełom żeliwa hartowanego i odpuszczanego w temp. do 450 C ma charakter transkrystaliczny łupliwy, natomiast w temp. 550 i 600 C ciągliwy. 4. PODSUMOWANIE Wprowadzenie zgniotu przed przemianą martenzytyczną podnosi twardość żeliwa i należy przypuszczać również własności wytrzymałościowe. Żeliwo zgniecione utrzymuje wysoką twardość do wyższej temperatury aniżeli nieodkształcone. W celu oceny wpływu zgniotu na gorąco żeliwa hartowanego i odpuszczanego należałoby przeprowadzić badania całego kompleksu własności mechanicznych, a w szczególności własności plastycznych i udarności. LITERATURA [1] N.P. Lakišev, G.W. Ščerbedinski: Goračaja plastičeskaja deformacja vysok o- pročnogo čuguna, MITOM, nr 11, s. 16-17, (2001). [2] S.M. Dettloff i in.: Ausforming austempered ductile iron, International Scientific Conference, ADI Foundry s Offer for Designers and Users of Castings. Foundry Research Institute, Kraków, s. II/1-8, (2002). [3] E.Guzik: Procesy uszlachetniania żeliwa. Wybrane zagadnienia. Archiwum Odlewnictwa, PAN, Katowice, Monografia, nr 1M, (2001). [4] J. Chengchang, Z. Shigen: Study of new type ductile iron for rolling: Composition design. Materials Science and Engineering, A 419, s. 318-325, (2006). [5] D. Senczyk: Laboratorium z rentgenografii strukturalnej. Wyd. Uczelniane Politechniki Poznańskiej, Poznań (1974). SUMMARY 354 THE HARDENING AND TEMPERING OF HOT ROLLING OF DUCTILE CAST IRON The samples of low-copper, ductile cast iron withe the initial thickness 3 mm were austenitized in temperature 920 C, they were strain rolled 33% and they were cooled down in the water. Next ductile cast iron was tempered in temperature 250 600 C. In comparison aims it was made the same heat treating of unstrained ductile cast iron an. The researches were performed using the following methods: metallography, fractography, X-ray diffraction and take measurements and hardnesses Recenzował: prof. zw. dr hab. inż. Stanisław Pietrowski