Kodeks Sieci w zakresie Bilansowania

Kodeks Sieci w zakresie Bilansowania Electricity Balancing Network Code (EBNC) Warsztaty dla uczestników rynku Konstancin-Jeziorna, 02 sierpnia 2013

Cel Kodeksu Zdefiniowanie ról i zadań na rynku bilansującym Ustanowienie ram dla transgranicznego rynku bilansującego Określenie ścieżki dojścia do pan-europejskiego rynku bilansującego Zdefiniowanie zasad działania mechanizmów transgranicznych 2

Zakres Kodeksu Zasady współpracy na rynku bilansującym Produkty na rynku bilansującym Pozyskiwanie usług bilansujących Energia bilansująca i rezerwy Transgraniczna wymiana usług bilansujących Wykorzystanie zdolności przesyłowych Rozliczenia 3

Cele rynku bilansującego (Art. 9) Zwiększenie ogólno-europejskiego Social Welfare Zapewnienie bezpieczeństwa pracy sieci Konkurencja, równe traktowanie, transparentność na RB Promowanie wymiany i współdzielenia usług bilansujących Rynkowe pozyskiwanie usług bilansujących Sprawiedliwość, obiektywność, transparentność, płynność, brak barier wejścia oraz zaburzeń działania rynku Zapewnienie efektywnego funkcjonowania innych rynków energii Wsparcie udziału strony popytowej oraz źródeł odnawialnych w RB Zwiększenie efektywności RB, unikanie fragmentacji rynku Minimalizacja kosztów dostaw energii 4

Role na RB (Art. 11-14) Operatorzy Systemu Przesyłowego (Transmission System Operator - TSO) Odpowiedzialni za organizację europejskiego rynku bilansującego Odpowiedzialni za pozyskiwanie usług bilansujących Nie mogą oferować usług bilansujących, w normalnych warunkach Mogą delegować zadania do innych podmiotów Operatorzy Systemu Dystrybucyjnego (Distribution System Operator - DSO) Odpowiedzialni za współpracę z TSO i BSP w ramach rynku bilansującego i przekazywanie im informacji Odpowiedzialni za informowanie TSO i BSP przyłączonych do ich sieci o ograniczeniach w aktywacji energii bilansującej Ponoszą koszty ograniczeń w wykorzystaniu rezerw bilansujących powodowanych przez ich sieci, chyba że krajowe umowy lub prawo stanowią inaczej. 5

Role na RB(Art. 11-14) Dostawca Usług Bilansujących (Balancing Service Provider - BSP) Zgłasza oferty na rezerwy i energię bilansującą do TSO Odpowiada za realizację przyjętych ofert Powinien być przypisany do co najmniej jednego BRP z tego samego obszaru (szczegółowe zasady w T&C) Podmioty Odpowiedzialne za Bilansowanie (Balancing Responsible Party - BRP) Jest odpowiedzialny za rozliczenie niezbilansowania przypisanych do niego BSP Zgłasza zmiany pozycji do TSO 6

Zasady współpracy w ramach rynku bilansującego 7

Współpraca TSO w ramach: Coordinated Balancing Area (CoBA) (Art. 10) Koncepcja Coordinated Balancing Area (Art. 10) Każdy TSO jest zobowiązany do współpracy z co najmniej jednym innym TSO w CoBA dla energii W ramach każdej CoBA powinna mieć miejsce wymiana przynajmniej jednego produktu standardowego Elastyczny sposób dojścia do modelu docelowego, poprzez dobrowolne angażowanie się TSO we współpracę w CoBA Współdzielenie i wymiana rezerw nie jest obowiązkowa CoBA dla rezerw mogą być mniejsze niż dla energii Zadania przypisane do funkcji nie do konkretnych podmiotów elastyczność (Art. 15) Zharmonizowane ramy dla Zasad bilansowania w CoBA (Terms and Conditions) (Art. 16) 8

Zależności pomiędzy Coordinated Balancing Area Opcjonalne Obowiązkowe Coordinated Balancing Area dla standardowych produktów typu energia TSO 1 TSO 2 Coordinated Balancing Area dla odpowiednich standardowych produktów typu rezerwy TSO 1 TSO 2 TSO 3 TSO 3 TSO n CoBA dla rezerw może być mniejsza; Brak obowiązku wymiany rezerw TSO 3 9

Elastyczna integracja rynku poprzez: Coordinated Balancing Areas tworzą tworzą tworzą Rozszerzenie współpracy połączenie Połączenie TSO mogą współpracować z różnymi TSO dla różnych produktów TSO 1 TSO 2 Coordinated Balancing Area Coordinated Balancing Area TSO 3 TSO 4 Coordinated Balancing Area Coordinated Balancing Area TSO x współpraca Coordinated Balancing Area TSO y TSO z Coordinated Balancing Area CoBA jako rozwiązanie pośrednie i narzędzie do osiągnięcia rozwiązania docelowego t Możliwość szybkiego rozpoczęcia współpracy (elastyczność) 10 Wymóg kooperacji w ramach CoBA wspomaga integrację Integracja CBA jako sposób osiągnięcia celu

Funkcje w ramach CoBA (Art. 15) Counteracting Activation Minimisation Function Ograniczanie aktywacji energii bilansującej przeciwnych kierunkach Activation Optimisation Function Optymalny dobór ofert bilansujących TSO-TSO Settlement Function Rozliczanie wymiany energii i rezerw pomiędzy TSO Reserve Procurement Optimisation Function Wspólne pozyskanie rezerw w ramach CoBA Transfer of Reserve Optimisation Function Transfer zobowiązań do świadczenia rezerw Wszystkie funkcje domyślnie pełnione przez TSO Możliwość delegacji zadań do innego podmiotu Za zgodą krajowego Urzędu Regulacji 11

Terms & Conditions (T&C) (Art. 16) Opracowywane przez każdego TSO niezależnie Zharmonizowane ramy dla T&C wewnątrz CoBA T&C muszą zawierać: Zasady funkcjonowania BSP Zasady funkcjonowania BRP Zasady pozyskiwania usług bilansujących Zasady transferu obowiązku świadczenia rezerw Zasady rozliczeń Zasady funkcjonowania BSP Wymagania techniczne i formalne Warunki agregacji BSP Dane wymagane do dostarczenia przez BSP Obowiązek i zasady przypisania BSP do BRP 12

Terms & Conditions (T&C) (Art. 16) Zasady funkcjonowania BRP Wymagania techniczne i formalne Obowiązek rozliczenia niezbilansowania BSP przypisanych do danego BRP Dane wymagane do dostarczenia przez BRP T&C mogą obligować BRP do zgłoszenia zbilansowanej pozycji po zakończeniu rynku dnia następnego Każdy TSO jest odpowiedzialny za monitorowanie spełnienia T&C przez wszystkie podmioty Może zdefiniować w T&C kary za ich nieprzestrzeganie 13

Produkty rezerwy i energia 14

Produkty (Art. 17) 12 miesięcy po wejściu kodeksu w życie wszyscy TSO powinni opracować listę standardowych produktów Dla energii i rezerw Podlegają konsultacjom Akceptacja wszystkich Urzędów Regulacji Produkty standardowe powinny: Być zgodne z potrzebami TSO (bezpieczeństwo pracy systemu) Umożliwiać udział w RB: źródłom odnawialnym, magazynom energii, stronie popytowej Zgodne z wytycznymi kodeksu LFC&R Każdy TSO może zdefiniować specyficzne produkty Odzwierciedlają jego specyficzne potrzeby Nie zaburzają znacząco rynku transgranicznego Zgoda krajowego Urzędu Regulacji Stosowane w okresie przejściowym 15

Wykorzystanie produktów (Art. 18-20) TSO muszą wykorzystywać do bilansowania produkty standardowe i zdefiniowane produkty specyficzne Produkty specyficzne muszą być widoczne dla innych TSO Informacje o produktach specyficznych publikowane w raportach rocznych TSO ma prawo zgłosić produkty specyficzne na rynek transgraniczny Jeśli mogą zostać w pełni przekonwertowane na produkty standardowe TSO z systemów centralnie dysponowanych mogą konwertować oferty na produkty przed zgłoszeniem ich na transgraniczny rynek bilansujący TSO przygotowuje ofertę na transgraniczny RB Uwzględnienie stanu i ograniczeń systemu TSO używa produktów standardowych 16

Pozyskiwanie rezerw (Art. 22) TSO pozyskuje rezerwy od BSP w sposób rynkowy zgodnie z Zasadami Bilansowania (T&C) BSP z kontraktem na rezerwy ma obowiązek zgłaszania ofert na energię na rynku bilansującym (Art. 13.3) Rezerwy pozyskiwane maksymalnie na okres 12 m-cy Dłuższe kontrakty wymagają zgody Urzędu(ów) Regulacji Osobne pozyskiwanie rezerwy w górę i w dół Nie dotyczy FCR Składanie jednej oferty na rezerwy w górę i w dół możliwa za zgodą wszystkich Urzędów Regulacji z CoBA 17

Wymiana rezerw (Art. 23-24) TSO mogą stworzyć CoBA dla wymiany rezerw Pełna harmonizacja pozyskiwania rezerw Okres pozyskiwania, metoda wyceny Część rezerw pozyskiwana w obszarach innych TSO Limity ustalone w kodeksie LFC&R Koniczność zapewnienia dostępnych zdolności przesyłowych Preferowany model TSO-TSO BSP zgłaszają oferty do TSO w obszarze którego są przyłączeni Wymiana rezerw pomiędzy TSO TSO musi przekazać wszystkie oferty na produkty standardowe do Reserve Procurement Optimisation Function W okresie przejściowym możliwy model TSO-BSP BSP zawiera kontrakt z innym TSO Mniejsza efektywność, trudne do zorganizowania 18

Współdzielenie i transfer rezerw (Art. 22-23) Współdzielenie rezerw Korzystanie z części rezerw przez kilku TSO jednocześnie Zmniejszenie ilości kontraktowanych rezerw Możliwy transfer obowiązku świadczenia rezerw pomiędzy BSP w ramach CoBA BSP przekazuje swoje zobowiązania innemu BSP Zasady transferu obowiązków ustalane przez TSO (T&C) Uwzględnienie dostępnych zdolności przesyłowych Uwzględnienie limitów wymiany rezerw (LFC&R) Każdy przypadek transferu zatwierdzony przez TSO Możliwość stworzenia zorganizowanego rynku wtórnego zobowiązań do świadczenia rezerw w CoBA 19

TSO A TSO B TSO C Zapotrzebowanie TSO A 1. 4. 3. Zaakceptowane oferty na rezerwy Niezależne pozyskiwanie 2. Zbieranie ofert na dostawę rezerw Informacja o akceptacji ofert Zapotrzebowanie TSO B Zapotrzebowanie TSO C CoBA 3. Wspólne pozyskiwanie Limity pozyskiwania rezerw z innych obszarów Wartość i dostępność zdolności przesyłowych Potencjalne korzyści z pozyskania rezerw w innym obszarzeare 1. Zbieranie ofert na dostawę rezerw 4. Zaakceptowane oferty na rezerwy Informacja o akceptacji ofert 2. BSP1 BSP2 BSP3 TSO A BSP4 BSP5 BSP6 BSP7 BSP8 BSP9 TSO B TSO C 20

Pozyskiwanie energii bilansującej (Art. 25) TSO pozyskuje oferty od BSP przyłączonych do jego sieci Możliwość zobowiązania BSP do podawania informacji o niewykorzystanych zdolnościach wytw. i oferowania ich na RB BSP mają możliwość zgłaszania i modyfikowania ofert do chwili zamknięcia bramki RB(Art. 20) Bramka RB po zamknięciu bramki międzystrefowego rynku dnia bieżącego Po zamknięciu bramki RB oferty stają się gwarantowane firm TSO wspólnie opracują metodę wyceny Dla produktów standardowych wymienianych w CoBA TSO z systemów centralnie dysponowanych mogą zastosować inne zasady zgłaszania, aktywacji i modyfikacji ofert Za zgodą krajowego Urzędu Regulacji 21

Wymiana energii bilansującej (Art. 26) Wymiana energii zgodnie z modelem TSO-TSO W ramach CoBA TSO przekazuje wszystkie oferty na produkty standardowe do Activaton Optimization Function (AOF) W okresie przejściowym możliwość zachowania części najdroższych ofert za zgodą Urzędu Regulacji Unshared Bids Obowiązek zapewnienia przez TSO rezerw na poziomie wymaganym w kodeksie LFC&R TSO zgłasza do AOF zapotrzebowanie na energię bilansującą i ograniczenia techniczne Zapotrzebowanie nie większe niż wolumen zgłoszonych ofert Nie dotyczy sytuacji awaryjnych Z uwzględnieniem współdzielenia rezerw 22

Aktywacja energii bilansującej (Art. 27-28) Działanie AOF oparte na uporządkowanych cenowo stosach ofert Dla poszczególnych produktów w górę i w dół Optymalizacja aktywacji ofert z uwzględnieniem: Dostępnych zdolności przesyłowych Ograniczeń technicznych Zależności między produktami Wyniki przekazywane do TSO TSO aktywują oferty BSP przyłączonych do ich sieci Wszelkie odstępstwa od optymalnej aktywacji muszą być raportowane przez TSO 23

Wykorzystanie alokacja i rezerwacja zdolności przesyłowych 24

Wykorzystanie zdolności przesyłowych (Art.29-33) Wykorzystanie Zdolności przesyłowych Zdolności dostępne po rynku Intra Day Pozyskiwanie zdolności metodami opisanymi w kodeksie Podejście probabilistyczne Alokacja Rezerwacja 25

Metody pozyskiwania zdolności (Art.29-33) Metody zsynchronizowane na poziomie CoBA Zatwierdzone przez Urzędy Regulacji 12 m-cy przed wykorzystaniem CBA dla każdej rezerwacji zdolności przesyłowych (Art. 59) Uproszczone metody przy rezerwacji krótkoterminowej (<miesiąc przed) Decyzja o alokacji bądź rezerwacja oparta o różnicę cen pomiędzy RB i wcześniejszymi segmentami Przewidywane (niezależne pozyskiwanie) Rzeczywiste (skoordynowane pozyskiwanie) Dla wszystkich metod pozyskiwania zdolności: Zdolności są przydzielone do produktów, które pozwolą na uzyskanie największego dobrobytu Wycena zdolności zgodna z innymi ramami czasowymi 26

Wycena i rozliczenia 27

Rozliczenia TSO-BSP Energia bilansująca Rezerwy TSO-BRP Energia niezbilansowania TSO-TSO( s) Wymiana energii bilansującej Wymiana rezerw (model TSO-TSO) Mechanizm rozliczeń powinien zapewniać: Neutralność finansową TSO CoBA Relevant Area Sprawiedliwy rozdział kosztów i korzyści Brak zachęt do niekorzystnych działań dla: TSO, BSP, BRP BSP TSO-TSO settlement function TSO BRP Relevant Area BSP TSO BRP 28

Rozliczenia energii bilansującej (TSO-BSP) (Art. 35-39) Rozliczanie energii pochodzącej z procesów: Frequency Containment (opcj.) pierwotna (Art. 36) Frequency Restoration - wtórna (Art. 37) Reserve Replacement trójna (Art. 38) Metoda wyceny opracowana przez wszystkich TSO w 12 miesięcy po wejściu kodeksu w życie (Art. 25) Oparta o ceny marginalne Chyba, że TSO wykażą że inna metoda jest lepsza Podlega akceptacji wszystkich Urzędów Regulacji Szczegółowe zasady ustala każdy TSO (Art. 35) Zawarte w Terms & Conditions 29

Rozliczenia niezbilansowania (TSO-BRP) (Art. 47-50) Dotyczy wszystkich uczestników bez wyjątków, oparta o Notified Position zgłoszona pozycja kontraktowa Allocated Volume fizyczna dostawa odbiór (pomiary) Adjustments aktywowana energia bilansująca Rozliczenia niezależnie dla: Kierunku, obszaru, CZASU Cel rozliczeń, zachęty dl BRP do: bycia zbilansowanym blisko czasu rzeczywistego lub przywracania bilansu systemu Ceny mają karać za niekorzystne niezbilansowanie nie niższa/wyższa niż średnia cena energii bilansującej Harmonizacja okresu rozliczania niezbilansowania Na podstawie CBA przeprowadzonej przez TSO Możliwe lokalne odstępstwa za zgodą krajowego Urzędu Regulacji 30

Rozliczenia TSO-TSO (Art. 40-46) Rozliczenia wymiany energii Frequency Restoration Process (reg. wtórna) (Art. 42) Reserve Replacement Process (reg. trójna) (Art. 43) Rozliczenia odchyleń planowych Imbalance Netting Process (Art. 41) Wymiana związana z ograniczeniami rampy (Art. 44) Rozliczenia wymiany nieplanowej (Art. 45) Rozliczenia finansowe Zachęty do unikania przez TSO wymiany nieplanowej (najbardziej niekorzystne ceny) Mechanizm rozliczeń (Art. 40) Opracowany przez wszystkich TSO Zapewnia sprawiedliwą dystrybucję kosztów i korzyści Generuje właściwe zachęty dla TSO 31

Entry into force of the multilateral TSO-TSO model with CMO of balancing energy from RR and manual FRR Coordination between TSOs in activation of balancing energy from automatic FRR (it also includes coordination of automatic FRR with RR and manual FRR) Entry into force of the multilateral TSO-TSO model with CMOm of balancing energy from RR and manual FRR ENTRY INTO FORCE OF THE NCEB TSOs proposal for modifications of the FGEB s multilateral TSO-TSO model with CMO of BE from RR and FRR manual TSOs proposal for the target model for the exchanges of balancing energy from automatic FRR Harmonisation of the main features of the imbalance settlement Entry into force of the multilateral TSO-TSO model with CMOm of BE from RR Minimization of counteracting activation of balancing energy between CA (imb. netting) TSOs proposal for the pricing method based on marginal pricing (pay-as-cleared) TSOs proposal for standard balancing energy and balancing reserve products After transitory period Entry into force of the standards & requirements of NCEB for which there is no specified deadline in FGEB Implementation of the target model for automatic FRR LEGEND: BE - Balancing Energy CA - Control Area CMO - Common Merit Order (all bids are shared) CMOm - Common Merit Order list with margins (a certain amount of the most expensive balancing energy bids can be not shared) FGEB - Framework Guidelines on Electricity Balancing FRR - Frequency Restoration Reserve NCEB - Network Code on Electricity Balancing RR - Replacement Reserve X X+1 X+2 X+3 X+4 X+5 X+6 Time [years] 32 MAX LENGTH OF THE TRANSITORY PERIOD The determination of the transitory period shall be subject to consultation with the relevant stakeholders FGEB foresees DEROGATIONS - a maximum period of 2 years when some provisions of the NCEB can be ignored (granted case-by-case)

Systemy Centralnie Dysponowane 33

Systemy Centralnie dysponowane Systemy w których TSO ustala programy pracy dla większości jednostek (wytwórczych/odbiorczych) Na podstawie ofert i parametrów technicznych dostarczonych przez uczestników ryku Cel TSO: minimalizacji kosztów dostawy energii zaspokajających prognozowane przez operatora zapotrzebowanie, przy spełnieniu ograniczeń bezpiecznej pracy systemu Polecenia ruchowe wysyłane bezpośrednio do jednostek Zintegrowany proces: bilansowania, zarządzania ograniczeniami i pozyskiwania rezerw 34

Bilansowanie Systemów Centralnie Dysponowanych BSPs TSO XB Bal. Bids submission Economical part Technical part Demand Forecast Integrated Dispatch process Balancing Congestion Management Reserve procurement Bids Detailed grid model Dispatch correction Preliminary dispatch Start-up instructions Reserves allocation Net Export Curve TSO Demand Constraints System state Detailed grid model NEC preparation Dispatch corrections XB Balancing XBB results Start-ups, preparation for realization of TSO instructions Dispatch correction System state Detailed grid model Final dispatch Realization of TSO instructions DAM Closure Nominations D-1 Afternoon XBB GCT H-1 35

Systemy Centralnie dysponowane kluczowe elementy kodeksu Pozwolenie na przetworzenie ofert uczestników przez TSO (Art. 19) Przygotowanie oferty na transgraniczny rynek bilansujący Możliwość stosowania przez TSO specjalnych zasad dotyczących: (Art. 25.7) Zgłaszania i modyfikacji ofert na rynek bilansujący Aktywacji ofert bilansujących Możliwość pozyskiwania energii bilansującej i rezerw w zintegrowanym procesie (Art. 22.2) Zgodnie z Terms and Conditions 36

Konsultacje, aspekty regulacyjne, Publikacja informacji 37

Konsultacje (Art.6) Zasady Konsultacji Kluczowe elementy RB muszą podlegać konsultacjom: Terms & Conditions Definicja Produktów Standardowych Metody wyceny Metody pozyskiwania zdolności przesyłowych Algorytmy optymalizacji Doszczegółowienie i modyfikacje modelu docelowego Metodologia analiz kosztów i korzyści Konsultacje przez co najmniej 4 tygodnie Otwarte konsultacje Publiczne 38

Zatwierdzanie przez Regulatorów (Art. 7) Wszystkie Urzędy Regulacji Sprawy o znaczeniu pan-europejskim/ dotyczące wszystkich członków Wszystkie Urzędy Regulacji z CoBA Sprawy dotyczące wszystkich OSP/krajów z danej CoBA Każdy Urząd Regulacji Sprawy dotyczące tylko danego kraju Podejmowanie decyzji 1 regulator: 3-mce; wielu regulatorów 6-mcy Możliwość poproszenia o poprawki (3 miesiące na ponowne zgłoszenie) W przypadku braku zgody regulatorów możliwość przekazania do ACER 39

Publikacja (Art. 8) Publikacja wyników konsultacji Po ich zatwierdzeniu przez Regulatorów lub po zakończeniu procesu TSO mają obowiązek publikować Terms & Conditions Informacje o rezerwacji zdolności przesyłowych na potrzeby bilansowania Opisy algorytmów optymalizacji i aktywacji Informacje zawarte w raportach rocznych Informacje o produktach specyficznych Pozyskany i aktywowany wolumen oraz unshared-bids Publikacja przynajmniej w języku angielskim 40

Warsztaty Publiczne Kodeks po zmianach Spotkanie EBSAG Warsztaty Publiczne Ukończenie Kodeksu Zatw. wewn. ENTSO-E Zgłoszenie do ACER Co dalej z Kodeksem? 2013 2014 pr May Czer Lip Sierp Wrz Paź List Gru Sty Lut Mar Kw pr May Czer Lip Sierp Wrz Paź List Gru Sty Lut Mar Kw 2013 2014 Internal Approval Konsultacje Publiczne Prace nad Kodeksem Zatwierdzenie ENTSO-E Zatwierdzenie przez ACER Proces Komitologii Konsultacje publiczne do dnia 16 Sierpnia Strona konsultacji: www.entsoe.eu/consultations 41

Dziękuję za uwagę 42