Zadania oświatowe w małych i średnich gminach z punktu widzenia działań Kuratorium Oświaty w Katowicach Grudzień 2011 r. 1
Procedura dokonywania cząstkowej oceny pracy dyrektora szkoły/placówki 2
Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. nr 97, poz. 674, z późn. zm.) - dalej KN; 2. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.); 3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2000 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. nr 98, poz. 1066, z 2001 r. nr 131, poz. 1459, oraz z 2009 r. nr 123, poz. 1022) dalej rozporządzenie o ocenie pracy; 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. nr 168, poz. 1324) dalej rozporządzenie o nadzorze pedagogicznym. 3
Oceny pracy dyrektora szkoły/placówki oraz nauczyciela, któremu czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły/placówki (dalej ocena pracy dyrektora szkoły/placówki), dokonuje organ prowadzący szkołę/placówkę w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. W związku z art. 6a ust. 1 pkt 2 KN Śląski Kurator Oświaty, w uzasadnionych przypadkach, moŝe wystąpić z inicjatywą o dokonanie oceny pracy dyrektora szkoły/placówki. 4
Zgodnie z art. 6a ust. 6 KN Śląski Kurator Oświaty dokonuje cząstkowej oceny pracy dyrektora szkoły/placówki w zakresie wskazanym w 8 ust. 3 pkt 2 i 3 oraz ust. 5 rozporządzenia o ocenie pracy w ciągu 30 dni od dnia otrzymania pisma organu prowadzącego szkołę/placówkę. 5
Projekt cząstkowej oceny pracy dyrektora szkoły/placówki przygotowuje wizytator, wskazany przez Śląskiego Kuratora Oświaty lub właściwego Dyrektora Delegatury/Wydziału na podstawie informacji pozyskanych za okres od ostatniej oceny pracy. W celu pozyskania informacji wizytator, działając z upowaŝnienia Śląskiego Kuratora Oświaty lub właściwego Dyrektora Delegatury/Wydziału, wykonuje czynności nadzoru pedagogicznego, na podstawie 3 ust. 1 rozporządzenia o nadzorze pedagogicznym, w trybie planowych lub doraźnych działań. 6
Informacje wymagane do sporządzenia cząstkowej oceny pracy, za okres od ostatniej oceny pracy dyrektora szkoły/placówki, jednak obejmujący wyłącznie czas pełnienia funkcji dyrektora, wizytator pozyskuje i dokumentuje: a) stopień realizacji poszczególnych zadań w zakresie podlegającym ocenie organu sprawującego nadzór pedagogiczny ustala się wg określonych poziomów; 7
b) cząstkowa ocena pracy dyrektora szkoły/placówki ma charakter opisowy i zakończona jest stwierdzeniem uogólniającym: - ocena wyróŝniająca, - ocena dobra, - ocena negatywna, zaleŝnie od tego czy większość zadań jest realizowana na poziomie odpowiadającym danej ocenie lub teŝ jeŝeli stopień realizacji co najmniej jednego z zadań jest na poziomie raŝąco niskim albo szczególnie wysokim. 8
Cząstkowa ocena pracy dyrektora szkoły/placówki, podpisana przez Śląskiego Kuratora Oświaty lub działającego z jego upowaŝnienia właściwego Dyrektora Delegatury/Wydziału, przesyłana jest, z pismem przewodnim do właściwego organu prowadzącego. 9
W przypadku, gdy cząstkowa ocena pracy dyrektora szkoły/placówki dokonana przez Śląskiego Kuratora Oświaty lub działającego z jego upowaŝnienia właściwego Dyrektora Delegatury/Wydziału i ocena pracy dyrektora szkoły/placówki proponowana przez organ prowadzący szkołę/placówkę są rozbieŝne organ prowadzący szkołę/placówkę, w związku z art. 6a ust. 6 KN zobowiązany jest do podjęcia działań zmierzających do porozumienia ze Śląskim Kuratorem Oświaty lub działającym z jego upowaŝnienia właściwym Dyrektorem Delegatury/Wydziału w sprawie ustalenia oceny pracy. 10
Zasady współdziałania Kuratorium Oświaty w Katowicach z organami prowadzącymi szkoły/placówki objęte nadzorem pedagogicznym przez Śląskiego Kuratora Oświaty, w zakresie konkursów na stanowisko dyrektora, powierzania stanowiska dyrektora i odwoływania ze stanowisk kierowniczych w szkole/placówce 11
Podstawa prawna: 1. ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) - art. 36, art. 36a, art. 38, art. 38a zwana dalej ustawą, 2. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 października 2009 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze, w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek (Dz. U. nr 184, poz. 1436), 12
3. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których moŝna zatrudnić nauczycieli niemających wyŝszego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. nr 50, poz. 400), 13
4. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 kwietnia 2010 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznej szkoły lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej (Dz. U. nr 60, poz. 373), zwane dalej rozporządzeniem w sprawie konkursu. 14
Zadania Kuratorium Oświaty w zakresie współdziałania wynikające z ww. przepisów 15
WyraŜanie opinii w sprawie powołania na stanowisko dyrektora szkoły/placówki osoby niebędącej nauczycielem (art. 36 ust. 2 ustawy): opinię przygotowuje wizytator wyznaczony przez Dyrektora Delegatury/Wydziału odnosząc się do informacji zawartych we wniosku, a w szczególności do poziomu wykształcenia, staŝu pracy, kwalifikacji w zakresie zarządzania oświatą osoby, której organ prowadzący zamierza powierzyć stanowisko dyrektora szkoły/placówki. W opinii naleŝy uwzględnić czy wskazano nauczyciela zajmującego inne stanowisko kierownicze w szkole/placówce, który będzie sprawował nadzór pedagogiczny. 16
Udział w pracach komisji konkursowej w celu wyłonienia kandydata na stanowisko dyrektora szkoły/placówki, w tym szkoły/placówki nowo zakładanej (art. 36a ust. 6 i odpowiednio art. 36a ust.10 ustawy): a) w pracach komisji konkursowych uczestniczy/czą wizytator/rzy wydelegowany/ni przez Dyrektora Delegatury/Wydziału, b) wizytator/rzy przedstawia/ją Dyrektorowi Delegatury/Wydziału notatkę słuŝbową dotyczącą ich udziału w pracach komisji konkursowej. 17
Uzgadnianie przedłuŝenia powierzenia stanowiska dyrektora szkoły/placówki na kolejne okresy (art. 36a ust. 14 ustawy i odpowiednio art. 36 ust. 2): stanowisko w sprawie przedłuŝenia powierzenia stanowiska przygotowuje wizytator wyznaczony przez Dyrektora Delegatury/Wydziału odnosząc się odpowiednio (nauczyciel lub osoba niebędąca nauczycielem) do informacji zawartych we wniosku organu prowadzącego, a w szczególności do poziomu wykształcenia dyrektora oraz kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły/placówki, staŝu pracy, kwalifikacji w zakresie zarządzania oświatą, oceny pracy lub oceny dorobku zawodowego, osiągnięć w dotychczasowej pracy, stopnia awansu zawodowego. 18
Wnioskowanie do organu prowadzącego o odwołanie dyrektora szkoły/placówki na podstawie art. 38 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy: wniosek przygotowywany jest w indywidualnym trybie, w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego. Wydawanie opinii w sprawie odwołania nauczyciela lub osoby niebędącej nauczycielem ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia (art. 38 ust. 1 pkt 2 i art. 38a ustawy) dotyczy stanowiska dyrektora oraz innych stanowisk kierowniczych w szkole/placówce: 19
a) opinię przygotowuje wyznaczony przez Dyrektora Delegatury/Wydziału wizytator odnosząc się do informacji zawartych w uzasadnieniu wniosku, b) w szczególnych przypadkach, w celu pozyskania informacji nieodzownych do sporządzenia opinii, Dyrektor Delegatury/Wydziału wnioskuje do Śląskiego Kuratora Oświaty o przeprowadzenie kontroli doraźnej w szkole/placówce w zakresie wynikającym z uzasadnienia wniosku, a pozostającym w ramach kompetencji organu nadzoru pedagogicznego. Termin realizacji kontroli powinien umoŝliwiać przygotowanie opinii najpóźniej w ciągu 5 dni. 20
Inne formy współdziałania z organami prowadzącymi szkoły/placówki: a) informację o ogłoszeniu konkursu na stanowisko dyrektora publicznej szkoły/placówki, moŝna zamieścić na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Kuratorium Oświaty w Katowicach, zgodnie z 1 ust. 5 rozporządzenia w sprawie konkursu, b) w celu zamieszczenia informacji o konkursie jednostka samorządu terytorialnego składa wniosek opracowany zgodnie z instrukcją dostępną na stronie BIP Kuratorium Oświaty w Katowicach. 21
Terminy realizacji zadań: a) 5 dni roboczych od dnia otrzymania wystąpienia organu, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole/placówce, o wydanie opinii w sprawie odwołania ze stanowiska kierowniczego w szkole/placówce w czasie roku szkolnego (dotyczy punktu 1.5). Niewydanie opinii w ww. terminie jest równoznaczne z wydaniem opinii pozytywnej (art. 38 ust. 2 ustawy), b) pozostałe zadania nie później niŝ w ciągu 14 dni od dnia otrzymania wniosku organu prowadzącego i zgodnie z art. 35 kpa. 22
Ilościowe zestawienie szkół podstawowych i gimnazjów biorących udział w Wojewódzkich Konkursach Przedmiotowych w roku szkolnym 2011/2012 z małych i średnich gmin woj. śląskiego 23
Lp. Konkurs Liczba szkół uczestniczących w etapie szkolnym Procent w stosunku do wszystkich szkół z małych i średnich gmin Procent w stosunku do wszystkich uczestniczących w woj. śląskim 1 Język Polski z Elementami Historii dla uczniów szkół podstawowych 577 84 % 45 % 2 Matematyka z Elementami Przyrody dla uczniów szkół podstawowych 469 68 % 45 % 24
Lp. Konkurs Liczba szkół uczestniczących w etapie szkolnym Procent w stosunku do wszystkich szkół z małych i średnich gmin Procent w stosunku do wszystkich uczestniczących w woj. śląskim 3 Język Polski dla uczniów gimnazjów 307 87 % 46 % 4 Język Angielski dla uczniów gimnazjów 301 86 % 46 % 5 Biologia dla uczniów gimnazjów 298 85 % 46 % 6 Historia dla uczniów gimnazjów 299 85 % 46 % 7 Wiedza o Społeczeństwie dla uczniów gimnazjów 225 64 % 45 % 8 Geografia dla uczniów gimnazjów 299 85 % 47 % 9 Matematyka dla uczniów gimnazjów 306 87 % 47 % 25
Lp. Konkurs Liczba szkół uczestniczących w etapie szkolnym Procent w stosunku do wszystkich szkół z małych i średnich gmin Procent w stosunku do wszystkich uczestniczących w woj. śląskim 10 Fizyka dla uczniów gimnazjów 249 71 % 45 % 11 Chemia dla uczniów gimnazjów 270 77 % 47 % 12 Język Niemiecki dla uczniów gimnazjów 253 72 % 49 % 13 Język Francuski dla uczniów gimnazjów 27 8 % 24 % 14 Język Rosyjski dla uczniów gimnazjów 12 3 % 22 % 26
Ilościowe zestawienie laureatów Wojewódzkich Konkursach Przedmiotowych dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów woj. śląskiego w roku szkolnym 2010/2011 z małych i średnich gmin woj. śląskiego 27
Lp. Konkurs Liczba laureatów z małych i średnich gmin Liczba wszystkich laureatów w woj. śląskim Procent laureatów z małych i średnich gmin w stosunku do wszystkich laureatów 1 Język Polski z Elementami Historii dla uczniów szkół podstawowych 6 16 38 % 2 Matematyka z Elementami Przyrody dla uczniów szkół podstawowych 48 133 36 % 28
Lp. 3 4 Konkurs Język Polski dla uczniów gimnazjów Język Angielski dla uczniów gimnazjów Liczba szkół uczestniczących w etapie szkolnym Liczba wszystkich laureatów w woj. śląskim Procent laureatów z małych i średnich gmin w stosunku do wszystkich laureatów 33 102 32 % 20 173 12 % 5 Biologia dla uczniów gimnazjów 49 132 37 % 6 Historia dla uczniów gimnazjów 96 247 39 % 7 8 9 Wiedza o Społeczeństwie dla uczniów gimnazjów Geografia dla uczniów gimnazjów Matematyka dla uczniów gimnazjów 6 39 15 % 57 133 43 % 54 174 31 % 29
Lp. Konkurs Liczba szkół uczestniczących w etapie szkolnym Liczba wszystkich laureatów w woj. śląskim Procent laureatów z małych i średnich gmin w stosunku do wszystkich laureatów 10 Fizyka dla uczniów gimnazjów 38 106 36 % 11 Chemia dla uczniów gimnazjów 21 46 46 % 12 Język Niemiecki dla uczniów gimnazjów 10 24 42 % 13 Język Francuski dla uczniów gimnazjów 9 83 11 % 14 Język Rosyjski dla uczniów gimnazjów 2 14 14 % Razem 449 1422 32 % 30
Ilościowe zestawienie finalistów Wojewódzkich Konkursach Przedmiotowych dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów woj. śląskiego w roku szkolnym 2010/2011 z małych i średnich gmin woj. śląskiego 31
Lp. Konkurs Liczba finalistów z małych i średnich gmin Liczba wszystkich finalistów w woj. śląskim Procent finalistów z małych i średnich gmin w stosunku do wszystkich finalistów 1 Język Polski z Elementami Historii dla uczniów szkół podstawowych 11 56 20 % 2 Matematyka z Elementami Przyrody dla uczniów szkół podstawowych 17 44 39 % 32
Lp. Konkurs Liczba szkół uczestniczących w etapie szkolnym Liczba wszystkich finalistów w woj. śląskim Procent w stosunku do wszystkich uczestniczących w woj. śląskim 3 Język Polski dla uczniów gimnazjów 36 83 43 % 4 Język Angielski dla uczniów gimnazjów 10 34 29 % 5 Biologia dla uczniów gimnazjów 42 126 33 % 6 Historia dla uczniów gimnazjów 29 59 49 % 7 Wiedza o Społeczeństwie dla uczniów gimnazjów 18 42 43 % 8 Geografia dla uczniów gimnazjów 77 204 38 % 9 Matematyka dla uczniów gimnazjów 18 43 42 % 33
Lp. Konkurs Liczba szkół uczestniczących w etapie szkolnym Liczba wszystkich finalistów w woj. śląskim Procent w stosunku do wszystkich uczestniczących w woj. śląskim 10 Fizyka dla uczniów gimnazjów 14 40 35 % 11 Chemia dla uczniów gimnazjów 14 30 47 % 12 Język Niemiecki dla uczniów gimnazjów 16 36 44 % 13 Język Francuski dla uczniów gimnazjów 1 16 6 % 14 Język Rosyjski dla uczniów gimnazjów 0 0 Razem 303 813 37 % 34
Liczba przeprowadzonych przez Kuratorium Oświaty w Katowicach ewaluacji i kontroli od 7 października 2009 r. do 31 sierpnia 2011 r. 35
Wójtowie liczba przeprowadzonych ewaluacji od 7 października 2009 r. do 31 sierpnia 2011 r. liczba przeprowadzonych kontroli planowych od 7 października 2009 r. do 31 sierpnia 2011 r. liczba przeprowadzonych kontroli doraźnych od 7 października 2009 r. do 31 sierpnia 2011 r. razem Obszar działania DK w Bielsku-Białej 8 237 3 248 Obszar działania DK w Bytomiu 3 77 3 83 Obszar działania DK w Częstochowie 4 145 21 156 Obszar działania DK w Gliwicach 3 41 1 45 Obszar działania DK w Rybniku 4 82 8 94 Obszar działania Wydziału Nadzoru 1 17 0 18 Obszar działania DK 3 96 5 104 w Sosnowcu 36 razem 26 695 41 748
Burmistrzowie liczba przeprowadzonych ewaluacji od 7 października 2009 r. do 31 sierpnia 2011 r. liczba przeprowadzonych kontroli planowych od 7 października 2009 r. do 31 sierpnia 2011 r. liczba przeprowadzonych kontroli doraźnych od 7 października 2009 r. do 31 sierpnia 2011 r. razem Obszar działania DK w Bielsku-Białej Obszar działania DK w Bytomiu Obszar działania DK w Częstochowie Obszar działania DK w Gliwicach Obszar działania DK w Rybniku Obszar działania Wydziału Nadzoru Obszar działania DK w Sosnowcu 13 174 17 204 5 67 8 80 0 60 6 69 2 27 0 29 5 112 10 127 3 20 3 26 4 87 8 99 razem 32 547 52 634 37
Informacja na temat realizacji wczesnego wspomagania rozwoju dzieci w małych i średnich gminach woj. śląskiego listopad 2011 r. 38
Podstawy prawne: 1.art. 71b Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.), 2.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie organizacji wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. nr 23, poz. 133). 39
Cel wczesnego wspomagania rozwoju dziecka: Zajęcia powinny: zapobiegać pogłębianiu się niepełnosprawności, zapobiegać izolacji rodziny, przygotować dziecko do podjęcia nauki w szkole we właściwym czasie, pomóc rodzinie w akceptacji niepełnosprawnego dziecka oraz wypełnianiu zadań opiekuńczo-rehabilitacyjnych w domu, pozwolić na osiągnięcie samodzielności Ŝyciowej odpowiedniej do wieku i osiągniętego rozwoju, 40
Cel wczesnego wspomagania rozwoju dziecka c.d.: Zajęcia powinny: rozwijać odpowiedzialność rodziny za prawidłowy rozwój dziecka oraz wzmacniać wiarę dziecka we własne moŝliwości, umacniać więzi rodzinne i zapobiegać oddawaniu dzieci niepełnosprawnych do placówek sprawujących całkowitą opiekę, 41
Cel wczesnego wspomagania c.d.: Wczesnym wspomaganiem mającym na celu pobudzenie psychoruchowego i społecznego rozwoju, obejmuje się dzieci od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole. Jest to nowe (od 2005 r.) zadanie w polskim systemie oświaty, bardzo waŝne z punktu widzenia zaspokajania potrzeb dziecka niepełnosprawnego w jego prawidłowym rozwoju oraz zapobieganie jego ewentualnym niepowodzeniom szkolnym. 42
Cel wczesnego wspomagania c.d.: Nadrzędnym celem realizacji zadania jest objęcie wczesnym wspomaganiem całego środowiska rodzinnego niepełnosprawnego dziecka. Podejmowanie pracy z rodziną ma na celu: dostarczenie rodzicom wiedzy na temat potrzeb rozwojowych dziecka oraz wskazówek dotyczących ich zaspokajania, pomoc rodzicom w wyborze odpowiednich zabawek, sprzętu i pomocy rehabilitacyjnych oraz we właściwym aranŝowaniu otoczenia dziecka, 43
Cel wczesnego wspomagania c.d.: pomoc w docieraniu do róŝnych specjalistów oraz uzyskiwaniu świadczeń socjalnych, wspieranie rodziców w sytuacjach trudnych i kryzysowych wynikających z niepełnosprawności dziecka. 44
Liczba miast/gmin z uwzględnieniem realizacji wwrdz. Liczba dzieci w poszczególnych przedziałach wiekowych objętych wczesnym wspomaganiem Lp. DKO/Wydział Razem realizacja brak realizacji Od 0 3 lat Od 3-5 lat Od 5-7 lat PowyŜej 7 lat 1 Bielsko-Biała 15 32 117 130 119 21 376 2 Bytom 7 7 147 128 63 17 355 3 Częstochowa 16 23 12 66 60 10 148 4 Gliwice 7 4 23 142 155 21 341 5 Sosnowiec 14 8 113 141 135 20 409 6 Rybnik 27 4 49 172 138 15 374 7 Katowice 4 3 38 103 93 9 243 Razem: 90 81 499 882 763 109 2246 45
Delegatura/ Wydział Realizacja zadania w województwie śląskim Liczba gmin nierealizujących Realizacja zadania w małych i średnich gminach Liczba dzieci Liczba dzieci objętych wwrdz. wwrdz. objętych wwrdz. Bielsko-Biała 376 ania rozwoju dzieci 32 274 32 Bytom 355 7 66 5 Częstochowa 148 23 120 23 Gliwice 341 4 78 4 Katowice 243 3 33 3 Rybnik 374 4 108 4 Sosnowiec 409 8 135 8 Razem: 2246 81 814 79 Liczba gmin nierealizujących wwrdz. 46
Liczba dzieci z uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności Lp. DK/Wydział Wady słuchu Wady wzroku Ruchowa afazja Autyzm, Asperger Upośl. umysłowe Sprzę- Ŝenia inne Razem 1 Bielsko-Biała 9 4 119 66 56 26 96 376 2 Bytom 10 19 17 23 48 208 30 355 3 Częstochowa 10 6 33 13 53 7 26 148 4 Gliwice 13 6 48 32 96 54 92 341 5 Sosnowiec 41 8 57 18 55 160 70 409 6 Rybnik 44 14 70 34 86 41 85 374 7 Katowice 22 4 67 8 68 47 27 243 Razem: 149 61 411 194 462 543 426 2246 47
Porównując dane statystyczne w zakresie liczby dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju, mimo braku realizacji zadania w bardzo wielu gminach nastąpił zdecydowany wzrost liczby dzieci objętych wczesnym wspomaganiem w stosunku do roku 2008. 48
Liczba dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju Lp. DK/Wydział Rok szkolny 2007/2008 Rok szkolny 2011/12 1 Bielsko-Biała 243 376 2 Bytom 85 355 3 Częstochowa 79 148 4 Gliwice 107 341 5 Sosnowiec 96 409 6 Rybnik 124 374 7 Katowice 185 243 Razem: 919 2246 49
Źródła informacji rodziców o moŝliwości objęcia niepełnosprawnego dziecka wczesnym wspomaganiem rozwoju nauczyciel Strona www. szkoły PPP /ulotki str. www Lekarz ulotki Inni rodzice Prasa/ internet Statut Ośrodki specjalne Urząd gminy 112 36 80 33 33 31 2 15 12 50
Wnioski: 1.NaleŜy dąŝyć do tego, aby kaŝde małe dziecko posiadające opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju objęte było tym zadaniem, najlepiej na terenie swojego miejsca zamieszkania. 2.NaleŜy zainicjować akcję informującą dla rodziców małych dzieci o zaburzonym rozwoju psychoruchowym o moŝliwości objęcia dziecka wczesnym wspomaganiem rozwoju. 3.Zorganizować konferencję dla przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie i Ośrodków Pomocy Społecznej oraz pracowników słuŝby zdrowia na temat wczesnego wspomagania. 51
Dziękuję za uwagę 52