Ochrona unijnego znaku towarowego w tranzycie

Ochrona unijnego znaku towarowego w tranzycie Sympozjum naukowe Ochrona znaków towarowych i wzorów przemysłowych w Unii Europejskiej - Warszawa, 8-9 czerwca 2017 r. Dariusz Kuberski Prokurator b. Prokuratury Generalnej

Czy każdy rodzaj postępowania karnego pozwala na dalszą retencję towaru przez organy celne?

art. 2 pkt 7 Rozporządzenia 608/2013: towary podejrzane o naruszenie prawa własności intelektualnej oznaczają towary, w odniesieniu do których istnieją uzasadnione przesłanki, że w państwie członkowskim, w którym ujawniono te towary, są one prima facie: a) towarami będącymi przedmiotem działania naruszającego prawo własności intelektualnej w tym państwie członkowskim ( )

Artykuł 23 Rozporządzenia 608/2013 - Niszczenie towarów i wszczęcie postępowania ust. 1 ( ) Organy celne zezwalają na zwolnienie towarów lub kończą ich zatrzymanie niezwłocznie po zakończeniu wszystkich formalności celnych w przypadku, gdy w terminach, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a) i b), nie otrzymały ani pisemnego potwierdzenia od posiadacza decyzji, że w jego przekonaniu doszło do naruszenia prawa własności intelektualnej, ani jego zgody na zniszczenie, chyba że organy te zostały należycie poinformowane o wszczęciu postępowania w celu ustalenia, czy zostało naruszone prawo własności intelektualnej.

Art. 23 ust. 5 Rozporządzenia 608/2013 Organy celne zezwalają na zwolnienie towarów lub kończą ich zatrzymanie niezwłocznie po zakończeniu wszystkich formalności celnych w przypadku, gdy w terminach, o których mowa w ust. 3 i 4, nie zostały należycie poinformowane zgodnie z ust. 3 o wszczęciu postępowania w celu ustalenia, czy zostało naruszone prawo własności intelektualnej.

Art. 26 ust. 9 Rozporządzenia 608/2013 Procedura niszczenia towarów w małych przesyłkach. Organy celne zwalniają towary lub kończą ich zatrzymanie niezwłocznie po dopełnieniu wszystkich formalności celnych w przypadku, gdy nie zostały poinformowane przez posiadacza decyzji, w terminie 10 dni roboczych od powiadomienia, o którym mowa w ust. 8, o wszczęciu postępowania w celu ustalenia, czy prawo własności intelektualnej zostało naruszone.

Art. 307 k.p.k. [Postępowanie sprawdzające przesłanki, termin, zakres] 1. Jeżeli zachodzi potrzeba, można zażądać uzupełnienia w wyznaczonym terminie danych zawartych w zawiadomieniu o przestępstwie lub dokonać sprawdzenia faktów w tym zakresie. W tym wypadku postanowienie o wszczęciu śledztwa albo o odmowie wszczęcia należy wydać najpóźniej w terminie 30 dni od otrzymania zawiadomienia. 2. W postępowaniu sprawdzającym nie przeprowadza się dowodu z opinii biegłego ani czynności wymagających spisania protokołu, z wyjątkiem przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie lub wniosku o ściganie oraz czynności określonej w 3.

Art. 143 1 k.p.k. [Czynności protokołowane] Spisania protokołu wymagają: 3) dokonanie oględzin; 6) przeszukanie osoby, miejsca, rzeczy i systemu informatycznego oraz zatrzymanie rzeczy i danych informatycznych ( ).

Czy unijny znak towarowy podlega ochronie art. 305 p.w.p.? Art. 305 p.w.p. [Oznaczanie towarów podrobionym znakiem towarowym] 1. Kto, w celu wprowadzenia do obrotu, oznacza towary podrobionym znakiem towarowym, zarejestrowanym znakiem towarowym, którego nie ma prawa używać lub dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Unijny (wspólnotowy) znak towarowy nie korzysta z ochrony karnoprawnej w Polsce na podstawie przepisów prawa własności przemysłowej Dustin Du Cane, Czy piractwo znaku wspólnotowego jest przestępstwem z art. 305 prawa własności przemysłowej?, PPH 2010, Nr 1, s. 44-45.

- znak wspólnotowy nie jest znakiem towarowym w prawie własności przemysłowej, gdyż odróżnia wspólnotowy znak towarowy od krajowego znaku towarowego, - ustawa odwołuje się do pojęcia znaku wspólnotowego jedynie w treści oraz w art. 147 ust. 3 p.w.p.(poprzednio także art. 132 ust. 6 p.w.p.), nie przywołuje go jednak w treści art. 305 p.w.p. - art. 4 ust. 1 p.w.p. nie nakazuje traktowania znaków wspólnotowych (obecnie unijnych) jak znaków krajowych, - Prawo własności przemysłowej zostało przygotowane przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, jako samodzielny akt prawny i nie zawierało w pierwotnej wersji rozwiązań prawnych, dotyczących wspólnotowych znaków towarowych,

- treść artykułu 14 ust. 1 Rozporządzenia 207/2009, który stanowi: [s]kutki wspólnotowego znaku towarowego podlegają wyłącznie przepisom niniejszego rozporządzenia. W innych przypadkach, naruszenie wspólnotowego znaku towarowego podlega prawu krajowemu odnoszącemu się do naruszenia krajowego znaku towarowego, zgodnie z przepisami tytułu X, - żaden przepis Rozporządzenia 207/2009 nie nakazuje stosowania przepisów karnych do krajowych znaków towarowych dla przypadków naruszenia wspólnotowego znaku towarowego zasada nullum crimen sine lege stricta, przeciwstawia się stosowaniu niekorzystnej dla sprawcy analogii oraz wykładni rozszerzającej,

Unijny (wspólnotowy) znak towarowy podlega ochronie karnoprawnej w Polsce na podstawie art. 305 p. prawa własności przemysłowej -zakres ochrony przewidzianej w art. 14 ust. 1 Rozporządzenia 207/2009 znajduje zastosowanie bezpośrednio do znaku wspólnotowego, natomiast w kwestiach ochrony przed naruszeniem nieuregulowanych Rozporządzeniem, zastosowanie znajduje prawo krajowe z jego systemem ochrony znaków towarowych,

- art. 14 ust. 1 dowodzi, że Rozporządzenie 207/2009 w pełni akceptuje istnienie ochrony prawnej znaku wspólnotowego w porządkach prawnych państw członków Unii Europejskiej. - art. 110 ust. 2 Rozporządzenia 207/2009 stanowi: [n]iniejsze rozporządzenie, jeżeli nie stanowi inaczej, nie wpływa na prawo do wszczęcia postępowania na mocy prawa cywilnego, administracyjnego lub karnego państwa członkowskiego lub na podstawie przepisów prawa wspólnotowego do celów zakazu używania wspólnotowego znaku towarowego w zakresie, w jakim używanie krajowego znaku towarowego może być zakazane przez ustawodawstwo danego państwa członkowskiego lub prawo wspólnotowe.

Art. 4 p.w.p. [Stosunek ustawy do przepisów umów międzynarodowych i aktów prawnych UE] 1. Jeżeli umowa międzynarodowa lub przepisy prawa Unii Europejskiej obowiązujące bezpośrednio w krajach członkowskich określają szczególny tryb udzielania ochrony na wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne lub topografie układów scalonych, w sprawach nieuregulowanych w tej umowie lub w tych przepisach albo pozostawionych w kompetencji organów krajowych przepisy ustawy stosuje się odpowiednio.

Stosowanie art. 305 p.w.p. jest bezwzględnie dopuszczalne w związku z treścią przywołanego art. 4 p.w.p. Urszula Promińska, stanowisko wyrażone w opinii prawnej (niepubl.).

( )odpowiedzialność karna za czyn opisany w art. 305 p.w.p. nie jest zależna od faktu rejestracji znaku towarowego w Polsce, lecz od tego, czy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dany znak korzysta z ochrony. Zbiór orzeczeń z zakresu prawa karnego materialnego wraz z komentarzami Przestępstwa i inne formy naruszenia praw własności intelektualnej oraz przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, CASEBOOK, A. Adamczak, A. Korbela, D. Kuberski, M. Siwek, J. Raglewski..

Ustawodawca abstrahuje natomiast od tego, w jakim urzędzie nastąpiła rejestracja oraz według jakiej procedury. Znaczenie ma jedynie to, czy znak towarowy korzysta z ochrony na terytorium Polski na podstawie rejestracji. Może to nastąpić albo przez rejestrację w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, bądź też, w wypadku unijnego znaku towarowego w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej ( ). P. Podrecki, J. Raglewski, Karnoprawna ochrona unijnego znaku towarowego na podstawie art. 305 prawa własności przemysłowej.

Międzynarodowy i wspólnotowy znak towarowy winien być traktowany jak krajowy znak towarowy i przysługuje mu identyczna ochrona w tym prawnokarna jak tymże znakom. Wyrok S.O. w Olsztynie z dnia 30.3.2012 r., VII Ka 210/12 (niepubl.).

Przez znak towarowy, o którym mowa w art. 305 ust. l p.w.p., należy rozumieć nie tylko znak towarowy zarejestrowany w Polskim Urzędzie Patentowym, ale także wspólnotowy znak towarowy zarejestrowany zgodnie z przepisami Rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego. Wyrok SO w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 22.2.2013 r., IV Ka 727/12 (niepubl.).

Czy przepisy karne p.w.p. chronią w pełnym zakresie prawa własności intelektualnej uczestników obrotu towarami?

Rozporządzenie (UE) nr 608/2013 nie wprowadza żadnych kryteriów służących do stwierdzenia, czy doszło do naruszenia prawa własności intelektualnej (motyw 10). Kwestię, czy prawo własności intelektualnej zostało naruszone, rozstrzyga materialne prawo własności intelektualnej zgodnie z wykładnią właściwych sądów krajowych i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Art. 303. 1. p.w.p. Kto przypisuje sobie autorstwo albo wprowadza w błąd inną osobę co do autorstwa cudzego projektu wynalazczego albo w inny sposób narusza prawa twórcy projektu wynalazczego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Przepis art. 303 PrWł Przem nie obejmuje swoim zakresem naruszenia praw innych osób, które przejęły prawa majątkowe twórcy (w drodze sukcesji szczególnej lub generalnej albo z mocy ustawy). Dotyczy to w szczególności osób, które uzyskały licencję. Art. 303 Pr. wł. przemysłowej red. Kostański 2014, wyd. 2/Tosza/Wróbel

W świetle wskazanej regulacji nie stanowi więc czynu zabronionego naruszenie uprawnień z tytułu praw do projektów wynalazczych osób innych niż ich twórca lub współtwórcy, np. naruszenie uprawnień majątkowych następcy prawnego twórcy projektu. Demendecki Tomasz i in., Prawo własności przemysłowej. Komentarz, LEX 2015. ( )sankcje karne za naruszenie praw twórcy przewidziane w art. 303 p.w.p. będą miały zastosowanie tylko wówczas, gdy podmiotem tych praw będzie twórca projektu wynalazczego A. Szewc, G. Jyż Prawo własności przemysłowej, s. 441.

Prawne możliwości postępowania z zatrzymanymi towarami. ZWROT TOWARU CZY JEGO PRZEPADEK?

Art. 306 p.w.p. [Przepadek przedmiotów] 1. W razie skazania za przestępstwo określone w art. 305 ust. 3 sąd orzeka przepadek na rzecz Skarbu Państwa materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa; jeżeli takie materiały, narzędzia albo środki techniczne nie były własnością sprawcy, sąd może orzec ich przepadek na rzecz Skarbu Państwa. 2. W razie skazania za przestępstwo określone w art. 305 ust. 1 i 2, sąd może orzec przepadek na rzecz Skarbu Państwa materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, chociażby nie były własnością sprawcy.

Art. 305 ust. 3 p.w.p. W razie orzeczenia przepadku, o którym mowa w ust. 1 lub 2, art. 195 Kodeksu karnego wykonawczego stosuje się odpowiednio niezależnie od wartości towarów, których przepadek orzeczono.

zmiana 2007.08.31 - Dz.U.2007.136.958 art. 1 Art. 306 p.w.p. 1. 141 W razie skazania za przestępstwo określone w art. 305 ust. 3 sąd orzeka przepadek na rzecz Skarbu Państwa towarów pochodzących z przestępstwa oraz materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa; jeżeli takie materiały, narzędzia albo środki techniczne nie były własnością sprawcy, sąd może orzec ich przepadek na rzecz Skarbu Państwa. 2. 142 W razie skazania za przestępstwo określone w art. 305 ust. 1 i 2, sąd może orzec przepadek na rzecz Skarbu Państwa towarów pochodzących z przestępstwa oraz materiałów i narzędzi, jak również środków technicznych, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, chociażby nie były własnością sprawcy. 3. W razie orzeczenia przepadku, o którym mowa w ust. 1 lub 2, art. 195 Kodeksu karnego wykonawczego stosuje się odpowiednio niezależnie od wartości towarów, których przepadek orzeczono.

Art. 46 6 k.k. W razie skazania za przestępstwo polegające na naruszeniu zakazu wytwarzania, posiadania, obrotu, przesyłania, przenoszenia lub przewozu określonych przedmiotów, sąd może orzec, a w wypadkach przewidzianych w ustawie orzeka, ich przepadek. Art. 46 7 k.k. Jeżeli przedmioty wymienione w 2 lub 6 nie stanowią własności sprawcy, ich przepadek można orzec tylko w wypadkach przewidzianych w ustawie; w razie współwłasności orzeka się przepadek udziału należącego do sprawcy lub przepadek równowartości tego udziału.

Art. 323 3 k.p.k. Po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu śledztwa prokurator, w razie istnienia podstaw określonych w art. 45a Kodeksu karnego lub w art. 43 1 i 2, art. 43a oraz art. 47 4 Kodeksu karnego skarbowego, występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie przepadku. Z takim wnioskiem prokurator może wystąpić również w wypadku umorzenia postępowania wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa, przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, o ile przepis przewiduje orzeczenie przepadku.

Art. 5 k.k. [Zasada terytorialności] Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.

Art. 110 2 k.k. Ustawę karną polską stosuje się w razie popełnienia przez cudzoziemca za granicą czynu zabronionego innego niż wymieniony w 1, jeżeli czyn zabroniony jest w ustawie karnej polskiej zagrożony karą przekraczającą 2 lata pozbawienia wolności, a sprawca przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie postanowiono go wydać. Art. 111 1 k.k. [Warunek podwójnej przestępności] Warunkiem odpowiedzialności za czyn popełniony za granicą jest uznanie takiego czynu za przestępstwo również przez ustawę obowiązującą w miejscu jego popełnienia.

DARIUSZ KUBERSKI prokkub@poczta.onet.pl