INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH- kod 723103 Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik pojazdów samochodowych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) użytkowania pojazdów samochodowych; 2) diagnozowania pojazdów samochodowych; 3) naprawiania pojazdów samochodowych. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY Mechanik pojazdów samochodowych (kod 723103) to jeden z zawodów ujętych w obowiązującej od 13 grudnia 2016 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2016r. poz. 2094). BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2012 2016 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2016 2205 907 363 84 437 19 2015 2359 1038 386 104 456 7 2014 2378 1196 445 147 471 20 2013 2337 1364 426 185 279 12 2012 2091 1332 419 205 250 4 W 2016 roku na jedną ofertę pracy dla mechaników pojazdów samochodowych, zgłoszonych do urzędów pracy w Regionie, przypadało 5,0 bezrobotnych z tym zawodem zarejestrowanych w ciągu roku kalendarzowego.w 2015r. na jedną ofertę pracy zgłoszoną do urzędów pracy przypadało 5,2 bezrobotnych zarejestrowanych w tym okresie. W 2014r. na jedną ofertę pracy zgłoszoną przez pracodawców do powiatowych urzędów pracy w Regionie przypadało 5,0 bezrobotnych z zawodem mechanika pojazdów samochodowych, zarejestrowanych w tym okresie. W 2013 roku na jedną ofertę pracy przypadało 8,4 bezrobotnych zarejestrowanych w tym okresie. W roku 2012 na jedną ofertę przypadało 8,3 bezrobotnych. 1
Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w latach 2011-2014 zawód ten został, podobnie jak w latach wcześniejszych, sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy 1, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zgodnie zaś z przyjętą w 2015 roku przez MR,PiPS metodologią oceny prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych (MZDiN) na lokalnych rynkach pracy, zawód mechanika pojazdów samochodowych należy do grupy zawodów nieokreślonych 2. Z kolei badanie Barometr Zawodów, w prognozie na 2016 rok zaliczyła ten zawód do grupy zawodów zrównoważonych, a w prognozie na 2017 rok w grupie zawodów deficytowych.pozorny paradoks, wynikający z dużej liczby zarejestrowanych bezrobotnych wynika z faktu problemów pracodawców z realizacją zgłaszanych ofert pracy z powodu braku kandydatów z pożądanymi przez pracodawców kwalifikacjami. Barometr Zawodów jest krótkookresową (jednoroczną) prognozą sytuacji w zawodach. Badanie ma charakter jakościowy. Powstaje w trakcie dyskusji grupowej (metodą panelu ekspertów ), dzięki czemu możliwe jest dzielenie się wiedzą oraz uwzględnianie opinii uczestników obserwujących rynek pracy z różnych perspektyw 3. 1 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. W 2011 r. 77,9% wszystkich zawodów, którymi legitymowali się bezrobotni lub zgłoszono w nich wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zostały sklasyfikowane jako nadwyżkowe. Zawody deficytowe stanowiły 17,9% zawodów a zrównoważone 4,2%. 2 Informacja sygnalna z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko -pomorskim za rok 2015 - http://wup.torun.pl/wp-content/uploads/2016/03/da_20160322_mzdin- 122015_sygnalna.pdf 3 Badanie Barometr Zawodów - http://podlupa.wup.torun.pl/barometr-zawodow/ 2
WYNIKI BADAŃ PRACODAWCÓW 4 W 2014 r. pracodawcy biorący udział w badaniu planowali zatrudnić 10 mechaników pojazdów samochodowych. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA SYSTEM OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ 5 W oparciu o Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 grudnia 2016 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, zawód mechanik pojazdów samochodowych można uzyskać po ukończeniu Zasadniczej Szkoły Zawodowej w systemie 3-letnim. Dopuszcza się również możliwość kształcenia na kwalifikacyjnych kursach zawodowych. Dla zawodu mechanik pojazdów samochodowych wyodrębniono jedną kwalifikację: K1 diagnozowanie i naprawa podzespołów i zespołów pojazdów samochodowych. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. 4 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania pracodawców znajduje się na stronie internetowej WUP oraz na stronie www.podlupa.wup.torun.pl 5 Źródło informacji: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, serwis internetowy Ministerstwa Edukacji Narodowej www.men.gov.pl oraz System Informacji Oświatowej www.cie.men.gov.pl 3
Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU MECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH 6 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód mechanika pojazdów samochodowych, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1. Sprawnością motoryczną : Wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają : zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjne (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności : utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 6 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 4
2. Elastycznością : Dostosowywanie działania do zmieniających się okoliczności. Nadawanie konstruktywnych znaczeń różnorodnym sytuacjom zawodowym, pomimo niejednoznaczności napływających informacji oraz efektywne działanie, nawet w sytuacji nieprzewidzianych trudności. Łączenie informacji z różnych źródeł, dostrzeganie połączeń między danymi z dziedzin niezbędnych do dobrej pracy. Umiejętność znalezienia związków pomiędzy uprzednio niepowiązanymi pojęciami oraz tworzenie ogólnych planów działania pomimo braku kompletnych informacji. 3. Podzielnością uwagi : Efektywne wykonywanie kilku czynności jednocześnie i zdolność do pracy w warunkach rozpraszających uwagę. 4. Sumiennością w dążeniu do rezultatów: Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Powołując się na dane zaczerpnięte z Systemu Informacji Oświatowej https://sio.men.gov.pl/index.php/rspo zawód mechanika pojazdów samochodowych, na dzień 30.09.2015r. można zdobyć na terenie województwa kujawsko-pomorskiego w 69 zasadniczych szkołach zawodowych. W 2015 roku liczba absolwentów tego kierunku wyniosła 269 osób, w tym czasie 1858 uczniów kontynuowało naukę w zawodzie. LITERATURA E. A. Zogbaum, Elementarz mechanika samochodowego, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności 1992 T Rychter, Mechanik pojazdów samochodowych, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1994 F. Rawski, Mechanik silników spalinowych, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1994 T. Rychter, Budowa pojazdów samochodowych, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1996 W. Siuta, Mechanika techniczna W. Brodowicz, Z. Grzegórski, Technologia budowy maszyn Opracował: Piotr Wełnicki Doradca zawodowy WUP w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Akceptował: Janusz Bokser data ostatniej aktualizacji: 08 lutego 2017 r. 5