ALIMENTY krok po kroku. Komu przysługują? Jak można dochodzić i zabezpieczyć alimenty? Kto może skorzystać z Funduszu Alimentacyjnego? Redakcja: dr Zbigniew Świderski Autorzy: Ewa Gorąca, Marlena Magdziak 1. Wiadomości ogólne 1.1. Na czym polega obowiązek alimentacyjny? Obowiązek alimentacyjny obejmuje dostarczanie środków utrzymania, a w miarę potrzeby środków wychowania. Polega on na zaspokojeniu potrzeb osoby uprawnionej, która nie ma środków, by utrzymać się samodzielnie. Obowiązek ten jest ściśle powiązany z więzami pokrewieństwa oraz ze stosunkiem małżeństwa. 1.2. Kogo obejmuje obowiązek alimentacyjny? 1) Krewnych Za pokrewieństwo uznawany jest stosunek, jaki zachodzi pomiędzy osobami mającymi wspólnych naturalnych przodków. Zaliczamy tu m.in. rodziców, dziadków oraz dzieci i wnuki (bliżej o obowiązku alimentacyjnym między krewnymi w pkt. 2). Ponadto matka dziecka pozamałżeńskiego może wystąpić z roszczeniem względem ojca dziecka. Jeżeli ojcostwo uwiarygodniono matka dziecka może żądać jeszcze przed porodem wyłożenia odpowiedniej sumy na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w czasie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. Jeżeli ojcostwo nie zostało ustalone, dziecko i matka mogą dochodzić roszczeń majątkowych jednocześnie z dochodzeniem ustalenia ojcostwa. 2) Małżonków Obowiązek alimentacyjny między małżonkami istnieje gdy małżeństwo trwa, a w pewnych sytuacjach obejmuje małżonków po rozwodzie i w czasie separacji.
3) Przysposabiających Przysposobienie (adopcja) polega na stworzeniu dziecku normalnych warunków rozwoju. Na przysposabiającym ciąży obowiązek dostarczania osobie przysposobionej środków utrzymania i środków wychowania. 4) Powinowatych Obowiązek alimentacyjny w tym przypadku obejmuje pasierba (pasierbicę) oraz ojczyma, macochę. Dziecko może żądać alimentów od małżonka rodzica, jeżeli jest to zgodne z zasadami współżycia społecznego. Ojczym lub macocha mogą żądać alimentów od dziecka swojego małżonka, jeżeli przyczyniali się do jego wychowania i utrzymania, a ich żądanie jest zgodne z zasadami współżycia społecznego. 1.3 Jak powstaje obowiązek alimentacyjny? O powstaniu obowiązku alimentacyjnego decyduje sytuacja osobista i ekonomiczna uprawnionego do świadczeń oraz zobowiązanego do ich spełniania. Prawo żądania alimentów powstaje, jeżeli osoba uprawniona nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie z własnych dochodów, a sam zobowiązany ma możliwości finansowe łożenia na utrzymanie uprawnionego. Jeżeli jednak zobowiązany nie ma odpowiednich środków finansowych, konkretne prawo do alimentów nie powstaje. Osobą uprawnioną do alimentów jest osoba, która znajduje się w niedostatku. Przyjmuje się, że w niedostatku jest ten, kto nie ma własnych środków tj. wynagrodzenia za pracę, emerytury lub renty, wystarczających na zaspokojenie swoich usprawiedliwionych, nie tylko niezbędnych potrzeb. Można powiedzieć, że w niedostatku jest osoba, która nie jest w stanie utrzymać się własnymi siłami. 1.4. Co wpływa na wysokość alimentów? Wysokość alimentów jest uzależniona od: 1) usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego przez co należy rozumieć: wyżywienie, mieszkanie, odzież, leczenie, środki higieny osobistej, środki na potrzeby kulturalne tj. bilety do kina, teatru, środki na wypoczynek, a w przypadku dziecka również środki przeznaczane na kształcenie ogólne, zawodowe, rozwijanie zdolności i zainteresowań, zdobycie wykształcenia itp.; 2) zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego - przez co należy rozumieć: wynagrodzenie za pracę, emeryturę, rentę, dochody z innych źródeł np. wynajmu mieszkania, środki zgromadzone na rachunkach bankowych itp. 1.5. Zmiana wysokości alimentów. 1) Podwyższenie wysokości alimentów. Podwyższenia wysokości alimentów można żądać, jeżeli zwiększyły się potrzeby uprawnionego (np. dorastanie dziecka, choroba uprawnionego) albo jeżeli zwiększyły 2
się możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego (np. lepsza posada, większe wynagrodzenie). 2) Zmniejszenie wysokości alimentów. Zmniejszenia wysokości alimentów można żądać, jeżeli nastąpiło zmniejszenie się niezaspokojonych potrzeb uprawnionego (np. uzyskanie dochodu, który częściowo pozwala zaspokajać uprawnionemu jego potrzeby) lub nastąpiło pogorszenie sytuacji majątkowej zobowiązanego (np. uzyskiwanie mniejszych dochodów, urodzenie się kolejnego dziecka zobowiązanego). Zmiany wysokości alimentów zainteresowani mogą dochodzić w drodze postępowania sądowego przez wytoczenie powództwa. 1.6. Uchylenie lub wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego Uchylenia obowiązku alimentacyjnego można żądać gdy uprawniony uzyskał zdolność do samodzielnego utrzymania się (np. rozpoczęcie pracy zarobkowej przez dziecko). Można żądać uchylenia obowiązku alimentacyjnego także w sytuacji, gdy zobowiązany utracił całkowitą zdolność do uzyskiwania dochodów (np. kalectwo). Obowiązek alimentacyjny wygasa na skutek śmierci osoby należącej do kręgu osób zobowiązanych z tytułu alimentów względem określonej osoby. Obowiązek ten nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego. Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego powoduje również śmierć uprawnionego. 2. Alimenty wynikające z pokrewieństwa. 2.1 Obowiązek alimentacyjny rodziców względem nieusamodzielnionego dziecka. Regulacja obowiązku alimentacyjnego rodziców względem nieusamodzielnionego dziecka ma charakter szczególny. Realizacja tego obowiązku może nastąpić w dwojaki sposób: przez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka np. opieka i nadzór nad dzieckiem, zapewnienie dziecku mieszkania i pożywienia, pomoc w nauce; przez świadczenia alimentacyjne o charakterze majątkowym spełnianie na rzecz dziecka świadczeń majątkowych, najczęściej w postaci alimentów pieniężnych. Obowiązek alimentacyjny rodziców względem nieusamodzielnionego dziecka dotyczy zarówno dzieci urodzonych w małżeństwie, jak i dzieci pozamałżeńskich. Obowiązek alimentacyjny obciąża oboje rodziców. Każde z rodziców ma łożyć na utrzymanie i wychowanie dziecka w granicach swoich zarobkowych i majątkowych możliwości. Jeżeli jedno z rodziców nie ma takich możliwości, cały ciężar spada na drugiego rodzica. Rodzice zobowiązani są do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka do czasu gdy dziecko osiągnie samodzielność. Osiągnięcie samodzielności to zdobycie przez dziecko kwalifikacji zawodowych, które odpowiadają 3
jego zdolnościom i możliwościom umysłowym. Zatem jeżeli po osiągnięciu pełnoletniości dziecko kontynuuje naukę, rodzice są wciąż obciążeni obowiązkiem alimentacyjnym względem niego. Obowiązek ten jest aktualny jeżeli pełnoletnie dziecko rzeczywiście poświęca swój czas na naukę. Wyjątkowo obowiązek alimentacyjny rodziców w stosunku do dziecka może ustać przed osiągnięciem przez nie pełnoletniości. Stanie się tak jeżeli dziecko wcześniej zdobędzie zawód i usamodzielni się. Rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem nieusamodzielnionego dziecka, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Oznacza to, że jeżeli dziecko ma jakiś majątek (np. przysługuje mu prawo własności lokalu mieszkalnego), a majątek ten przynosi dochody (np. czynsz uzyskiwany z najmu lokalu mieszkalnego) i dochody te w pełni wystarczają na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb dziecka, wówczas rodzice nie muszą spełniać na rzecz dziecka świadczeń alimentacyjnych. Nadal jednak rodzice zobowiązani są do osobistych starań o dziecko. Uprzywilejowanie nieusamodzielnionego dziecka przejawia się w tym, że może ono żądać od rodziców alimentów nawet wtedy kiedy nie znajduje się w niedostatku. Rodzice nie mogą natomiast uchylić się od obowiązku alimentacyjnego względem nieusamodzielnionego dziecka, nawet gdy spełnianie tego obowiązku stanowi dla nich duży ciężar. Dotyczy to dziecka, które nie osiągnęło pełnoletniości. Istnieje natomiast możliwość uchylenia się rodziców od obowiązku alimentacyjnego względem pełnoletniego dziecka. Rodzice mają taką możliwość w dwóch przypadkach: jeżeli spełnianie świadczeń alimentacyjnych łączy się z nadmiernym dla nich uszczerbkiem np. osiągają niskie dochody, a po spełnieniu świadczeń alimentacyjnych na rzecz dziecka nie mogą zaspokoić własnych usprawiedliwionych potrzeb; jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się np. dziecko nie kontynuuje nauki, nie podejmuje i nie szuka pracy mimo uzyskania zawodu. 2.2. Alimenty względem pozostałych krewnych. W ramach pokrewieństwa wyróżnić należy 2 linie linię prostą i linię boczną. Krewnymi w linii prostej są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej (w ten sposób spokrewniona jest np. matka z córką czy dziadek z wnukiem). W ramach linii prostej rozróżniamy wstępnych (np. matka, dziadek) i zstępnych (np. córka, wnuk). Krewni w linii bocznej to z kolei osoby, które nie są spokrewnione w linii prostej, ale mają wspólnego przodka np. rodzeństwo. W ramach linii wyróżniamy stopnie pokrewieństwa. Stopień ten oznacza się według liczby urodzeń, które potrzebne były do powstania pokrewieństwa. Matka z córką są spokrewnione w pierwszym stopniu, a dziadek z wnukiem w drugim stopniu. W pierwszej kolejności obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej. Najpierw zstępnych, następnie wstępnych. Krewni bliżsi stopniem zobowiązani są przed krewnymi dalszego stopnia. Oznacza to, że w sytuacji gdy uprawnione do alimentów jest 4
dziecko, które ma zarówno rodziców, jak i dziadków osobami zobowiązanymi w pierwszej kolejności będą rodzice. Krewni w równym stopniu (w stosunku do dziecka będą to jego ojciec i matka) są zobowiązani proporcjonalnie do swoich możliwości majątkowych i zarobkowych. W dalszej kolejności zobowiązani do alimentacji są krewni w linii bocznej, ale wyłącznie krewni drugiego stopnia, czyli rodzeństwo. 3. Dochodzenie alimentów i ich zabezpieczenie. 3.1. Zawarcie ugody. Ugoda, jako umowa prawa cywilnego, może kształtować stosunek alimentacyjny między uprawnionym do świadczeń i zobowiązanym do ich spełniania. Celem zawarcia ugody jest uchylenie niepewności co do roszczeń wynikających ze stosunku prawnego istniejącego między stronami, zapewnienie wykonania roszczeń wynikających z tego stosunku albo uchylenie sporu istniejącego lub mogącego powstać w przyszłości. Zawarcie ugody wymaga od uprawnionego i zobowiązanego porozumienia co do jej treści. Strony mogą w umowie ugody ustalić np. wysokość alimentów, termin płatności. Ugoda sporządzona w formie aktu notarialnego, w którym zobowiązany podda się egzekucji, po nadaniu przez sąd klauzuli wykonalności jest podstawą do prowadzenia egzekucji. 3.2. Powództwo o alimenty. Warunki pozwu. Wzór pozwu. Jeżeli zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych nie spełnia ich dobrowolnie, a do porozumienia między zobowiązanym a uprawnionym co do alimentów nie doszło w drodze ugody, uprawniony może wytoczyć powództwo o alimenty (pozew). Pozew należy wnieść do sądu rejonowego, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania albo do sądu rejonowego według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej. Wybór sądu należy do powoda, którym jest uprawniony do alimentów. Powód może dochodzić alimentów przed sądem polskim również w sytuacji kiedy zobowiązany mieszka za granicą. Roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem trzech lat. Oznacza to, że można dochodzić alimentów bieżących, a także zaległych za okres ostatnich trzech lat. Osoba dochodząca roszczeń alimentacyjnych jest zwolniona od kosztów sądowych. Ponadto, jeżeli osoba taka nie ma możliwości finansowych by pokryć koszty profesjonalnego pełnomocnika (adwokata), może zgłosić wniosek o ustanowienie dla niej adwokata z urzędu. 5
WZÓR POZWU O ALIMENTY. Łódź, dnia 1 kwietnia 2012 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich Powód: Adam Bielecki małoletni działający przez przedstawicielkę ustawową matkę Annę Bielecką zam. ul. Wojska Polskiego 555 m 6 94-100 Łódź Pozwany: Waldemar Bielecki zam. ul. Wojska Polskiego 555 m 6 94-100 Łódź POZEW O ALIMENTY o: Działając w imieniu małoletniego powoda, jako jego przedstawicielka ustawowa, wnoszę 1. zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniego powoda alimentów w kwocie po 800 zł miesięcznie, płatnych do rąk matki Anny Bieleckiej do 10-go dnia każdego miesiąca z góry, poczynając od dnia 1 kwietnia 2012 r. z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności, 2. zasądzenie od pozwanego na rzecz małoletniego powoda do rąk matki powoda kosztów procesu według norm przepisanych. Uzasadnienie W dniu 14.06.2004 r. urodził się. Adam Bielecki, syn mój i pozwanego. 6
Dowód: odpis aktu urodzenia Adama Bieleckiego. Pozwany zamieszkuje wraz ze mną i synem w jednym mieszkaniu. Nie uczestniczy on jednak w kosztach utrzymania i wychowania dziecka. Ciężar zaspokajania potrzeb małoletniego powoda spoczywa niemal w całości na mnie. Dowód: przesłuchanie świadka Gabrieli Wysockiej (wezwanie na adres ul. Wojska Polskiego 555 m 7, 94-100 Łódź), przesłuchanie przedstawicielki ustawowej powoda. Małoletni powód jest uczniem 2 klasy szkoły podstawowej o profilu sportowym. Wyprawka do 2 klasy wynosiła około 450 zł. Uczęszczanie przez powoda do szkoły sportowej wiąże się z regularnym chodzeniem na basen. Koszt uprawiania tego sportu wynosi ok. 50 zł miesięcznie. Ponadto, powód jest alergikiem i przyjmuje w związku z tym lekarstwa, co powoduje kolejne wydatki w wysokości ok. 70 zł miesięcznie. Do kosztów utrzymania dziecka należy ponadto doliczyć opłaty tj. wycieczki szkolne, wyjścia do kina, teatru. Wysokość tych kosztów to ok. 500 zł rocznie. Dowód: zaświadczenie ze szkoły małoletniego powoda, rachunki za basen, faktury za leki, przesłuchanie przedstawicielki ustawowej powoda. Jednocześnie należy podkreślić, że dzieciństwo to czas, w którym dziecko powinno rozwijać swoje zainteresowania i pasje. Powód przejawia pasję i zdolności w zakresie nauki języka angielskiego. Powód wyraził chęć poszerzania wiedzy z języka angielskiego na prywatnych zajęciach, których koszt to ok. 120 zł miesięcznie. Miesięczne opłaty z tytułu czynszu, energii elektrycznej, gazu, multimediów wynoszą ok. 800 zł. Dotychczas pozwany uczestniczył w ponoszeniu tych kosztów. Niestety, od pewnego czasu uchyla się od ciążącego na nim obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny. Jestem pielęgniarką i uzyskuję aktualnie dochód w wysokości ok. 1200 zł netto. Pozwany jest informatykiem i uzyskuje dochód w wysokości ok. 1800 zł netto. Dowód: zaświadczenie o zarobkach matki, umowa o pracę pozwanego. Kwota 800 zł miesięcznie jest słuszna i uzasadniona. Obejmuje ona zarówno wydatki konieczne na utrzymanie dziecka, a także wydatki związane z jego wychowaniem oraz usprawiedliwionymi potrzebami tj. rozwojem duchowym i intelektualnym. Z uwagi na powyższe, pozew jest konieczny i w pełni uzasadniony, a zatem wnoszę jak na wstępie. Anna Bielecka W załączeniu: 1. odpis pozwu wraz z załącznikami 2. odpis aktu urodzenia małoletniego powoda 3. zaświadczenie o uczęszczaniu powoda do szkoły 4. zaświadczenie o zarobkach matki powoda 5. umowa o pracę pozwanego 7
6. faktury za leki 7. rachunki za basen 8.. 3.3. Zabezpieczenie alimentów w czasie procesu. Zabezpieczenie alimentów pozwala uprawnionemu, w trakcie trwania postępowania, jeszcze przed wydaniem rozstrzygnięcia przez sąd, na uzyskanie niezbędnych środków jego utrzymania. Warunkiem wystarczającym do złożenia wniosku o zabezpieczenie jest uprawdopodobnienie istnienia roszczenia o alimenty przeciwko zobowiązanemu. Zabezpieczenie alimentów może polegać na zobowiązaniu dłużnika do zapłaty uprawnionemu jednorazowo bądź w pewnych okresach określonej przez sąd sumy pieniężnej. Wniosek o zabezpieczenie można wnieść na piśmie do sądu lub ustnie do protokołu. Sądem właściwym do udzielenia zabezpieczenia jest sąd, który rozpoznaje sprawę o alimenty. We wniosku należy wskazać świadczenie i sposób jego spełnienia np. zapłata przez jednego z rodziców kwoty 1000 zł do określonego dnia do rąk drugiego rodzica. 4. Egzekucja alimentów. Uzyskanie wyroku zasądzającego alimenty nie prowadzi wprost do zaspokojenia potrzeb uprawnionego, jeżeli zobowiązany nie chce spełnić swojego obowiązku dobrowolnie. Taki stan można osiągnąć dopiero przez przymusowe wykonanie wyroku w drodze egzekucji. Tytułowi egzekucyjnemu, jakim jest wyrok zasądzający alimenty, sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu tj. bez potrzeby wniosku uprawnionego. Egzekucja alimentów może być również wszczęta z urzędu na żądanie sądu I instancji, który rozpoznawał sprawę. Wierzyciel składając do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji, w przypadku alimentów, nie musi wskazywać sposobu egzekucji i majątku dłużnika. W takim przypadku egzekucja może być prowadzona przy wykorzystaniu wszystkich dopuszczalnych sposobów, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości. To komornik przeprowadza dochodzenie w celu ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika. Egzekucja alimentów, jako wierzytelności o szczególnie ważnym charakterze, może być przeprowadzona w zakresie szerszym niż egzekucja innych wierzytelności. W celu zaspokojenia alimentów: wynagrodzenie za pracę podlega zajęciu w wysokości 3/5 wynagrodzenia. W przypadku egzekucji alimentów z wynagrodzenia za pracę, sumy na ich zaspokojenie są potrącane przez pracodawcę, bez przeprowadzania postępowania egzekucyjnego tj. na wniosek wierzyciela, bez udziału komornika; 8
sumy zgromadzone na rachunku bankowym podlegają zajęciu w pełnej wysokości; sumy przyznane przez Skarb Państwa na specjalne cele (w szczególności stypendia, wsparcia) podlegają egzekucji w wysokości do 3/5. Ponadto alimenty mają uprzywilejowaną pozycję w przypadku zbiegu egzekucji alimentów i innych należności. Korzystają one z pierwszeństwa zaspokojenia przed innymi należnościami. Bezskuteczność egzekucji nie powoduje umorzenia postępowania. W przypadku uporczywego uchylania się od spełniania obowiązku przez dłużnika, komornik pouczy uprawnionego do alimentów, że przysługuje mu prawo wystąpienia do prokuratora o pociągnięcie dłużnika do odpowiedzialności karnej z tytułu niespełniania ciążącego na nim obowiązku alimentacji. 5. Fundusz Alimentacyjny (FA). Fundusz Alimentacyjny to system wspierania osób uprawnionych do alimentów środkami finansowymi z budżetu państwa. Świadczenia z FA przysługują obywatelom polskim oraz niektórym cudzoziemcom, jeżeli osoby te zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres świadczeniowy, w którym otrzymują świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Okres świadczeniowy to okres, na jaki ustala się prawo do świadczenia z FA, tj. od dnia 1 października do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Do świadczenia z FA ma prawo osoba uprawniona do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeżeli egzekucja okazała się bezskuteczna. Egzekucja bezskuteczna, w rozumieniu ww. ustawy, to egzekucja, w wyniku której w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Za bezskuteczną egzekucję uważa się również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z powodu braku podstawy prawnej do podjęcia czynności zmierzających do wykonania tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania dłużnika czy w przypadku braku możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą. Świadczenia z FA przysługują osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 roku życia, a gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia przez nią 25 roku życia. W przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności, świadczenia te przysługują bezterminowo. Świadczenia z FA przysługują, jeżeli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł. Przy ustalaniu prawa do świadczeń z FA do dochodu rodziny nie wlicza się kwot świadczeń otrzymanych z tego funduszu. 9
Jeżeli osoba uprawniona do świadczeń z FA lub jej przedstawiciel ustawowy marnotrawią świadczenia wypłacane z FA i ośrodek pomocy społecznej powiadomi o tym organ prowadzący postępowanie w sprawie świadczeń z FA, organ ten może przekazywać należne danej osobie świadczenia w całości lub w części w formie rzeczowej. Organem prowadzącym postępowanie w sprawie świadczeń z FA jest organ właściwy wierzyciela wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej. Ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz ich wypłata następują na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego. Wniosek składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej. Formularze wniosków, zaświadczeń i oświadczeń niezbędnych do przyznania świadczeń udostępnia organ wypłacający świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Dłużnik alimentacyjny jest zobowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych osobie uprawnionej z FA, łącznie z ustawowymi odsetkami. 10