CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Program specjalizacji w CHIRURGII SZCZĘKOWO-TWARZOWEJ Program dla lekarzy stomatologów posiadających specjalizację I stopnia w chirurgii stomatologicznej Warszawa 2003
Program specjalizacji opracował zespół ekspertów Prof. dr hab. Janusz Piekarczyk konsultant krajowy Prof. dr hab. Tomasz Tomaszewski przedstawiciel konsultanta krajowego Prof. dr hab. Leszek Lewandowski przedstawiciel konsultanta krajowego Prof. dr hab. Zofia Grabowska przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Chirurgii Jamy Ustnej i Chirurgii Szczękowej Prof. dr hab. Krystyna Dobies - przedstawiciel CMKP Prof. dr hab. Hubert Wanyura - przedstawiciel NIL 1 - Cel studiów specjalizacyjnych Cele edukacyjne Celem studiów specjalizacyjnych jest wykształcenie chirurga szczękowo-twarzowego posiadającego wiedzę i umiejętności praktyczne umożliwiające samodzielne rozpoznawanie i leczenie chirurgiczne chorób oraz realizowanie zadań rehabilitacyjnych wg najwyższych standardów obowiązujących we współczesnej chirurgii szczękowo-twarzowej. Oczekuje się, że w dążeniu do tego celu lekarz stomatolog w trakcie specjalizacji opanuje pełen zakres wymaganej, współczesnej wiedzy, nakreślonej przez niniejszy program, nabędzie niezbędnej biegłości w wykonywaniu zabiegów chirurgicznych i stosowaniu procedur medycznych oraz zdobędzie umiejętności posługiwania się współczesną techniką medyczną Ponadto celem studiów specjalizacyjnych jest doskonalenie osobowości specjalizującego się lekarza, kształtowanie postaw etycznych, wypracowanie obowiązku ciągłego aktualizowania swojej wiedzy i doskonalenia umiejętności praktycznych, wprowadzania nowych osiągnięć do praktyki lekarskiej oraz dzielenia się swoim doświadczeniem zawodowym poprzez publikacje i udział w konferencjach medycznych. Uzyskane kompetencje Lekarz stomatolog po ukończeniu specjalizacji i otrzymaniu tytułu specjalisty w chirurgii szczękowo-twarzowej uzyska szczególne kwalifikacje upoważniające, zgodnie ze współczesną wiedzą medyczną do: rozpoznawania i leczenia chirurgicznego chorób tkanek miękkich części twarzowej czaszki oraz szyi, jamy ustnej, kości części twarzowej czaszki z podstawą przedniego dołu czaszki włącznie, stawów skroniowo-żuchwowych; rozpoznawania i leczenia chirurgicznego stanów przednowotworowych i nowotworów złośliwych części twarzowej czaszki i szyi; urazów czaszkowo-twarzowo-szczękowych; wrodzonych i nabytych wad czaszkowo-twarzowo-szczękowo-zgryzowych, udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrażających życiu; nadzorowania i prowadzenia rehabilitacji chorych, Ponadto lekarz uprawniony będzie do: orzekania o potrzebie rehabilitacji leczniczej, niezdolności do pracy, niezdolności do pracy zarobkowej lub w gospodarstwie rolnym, uszczerbku na zdrowiu oraz niepełnosprawności z powodu rozpoznanych i leczonych chorób, przygotowywania opinii, zaświadczeń i wniosków dotyczących leczonych chorych, udzielania konsultacji lekarskich w dziedzinie chirurgii szczękowo-twarzowej lekarzom innych specjalności, CMKP 2003 2
prowadzenia promocji zdrowia i zapobiegania chorobom i urazom, wykonywania indywidualnej, specjalistycznej praktyki lekarskiej lub udzielania świadczeń zdrowotnych w ramach grupowej praktyki lekarskiej w dziedzinie chirurgii szczękowo-twarzowej, kierowania kliniką, oddziałem lub przychodnią chirurgii szczękowo-twarzowej, kierowania specjalizacją w chirurgii szczękowo-twarzowej innych lekarzy, doskonalenia zawodowego innych pracowników medycznych, kierowania eksperymentem medycznym w dziedzinie chirurgii szczękowo-twarzowej. Lekarz specjalizujący się będzie rozwijał i osiągał pożądane cechy osobowości takie jak: kierowanie się w swoich działaniach nadrzędną zasadą dobra chorego, respektowanie społecznie akceptowanego systemu wartości, umiejętność podejmowanie decyzji oraz odpowiedzialność za postępowanie swoje i podległych pracowników, umiejętność właściwej organizacji pracy własnej i współpracowników, umiejętność stworzenia dobrych relacji z pacjentem i jego rodziną, a zwłaszcza właściwej komunikacji i sposobu informowania o postępowaniu lekarskim, 2 - Wymagana wiedza Oczekuje się, że lekarz stomatolog po ukończeniu specjalizacji wykaże się znajomością przedstawionej poniżej wiedzy: Postępowanie w zakresie resuscytacji oddechowo-krążeniowej na poziomie podstawowym. Zasady postępowania ratunkowego w stanach nagłego zagrożenia życia: w ostrej niewydolności krążeniowo-oddechowej, w nagłym zatrzymaniu krążenia, w ostrej niedrożności górnych dróg oddechowych, we wstrząsie, w ostrych pourazowych krwawieniach z górnych dróg oddechowych, w urazach wielonarządowych. Wskazania i sposoby wykonania tracheotomii. Patologia i diagnostyka wstrząsu urazowego, krwotocznego, oparzeniowego i septycznego; leczenie wstrząsu. Patogeneza, rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie krwotoków oraz ustalanie wskazań do leczenia operacyjnego i zachowawczego w krwotokach. Zasady rozpoznawania i taktyka postępowania w mnogich obrażeniach ciała. Zasady rozpoznawania i postępowania w urazach kręgosłupa i kończyn. Zasady rozpoznawania i postępowania w urazach klatki piersiowej. Przyczyny, rozpoznawanie, diagnozowanie i postępowanie w krwawieniach z przewodu pokarmowego. Patogeneza, rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie i rokowanie w ostrych chorobach chirurgicznych jamy brzusznej. CMKP 2003 3
Patogeneza, rozpoznawanie i możliwości leczenia zaburzeń krzepnięcia; (skazy osoczowe i naczyniowe oraz choroba zakrzepowo-zatorowa). Rozpoznawanie i leczenie zatorów tętnic. Zasady profilaktycznego postępowania przeciwzakrzepowego. Patogeneza, diagnostyka, leczenie i rokowanie w chorobie oparzeniowej. Patogeneza, profilaktyka i leczenie niewydolności nerek w chirurgii. Zaburzenia gospodarki białkowej, węglowodanowej, wodno-elektrolitowej i kwasowo- zasadowej, wapniowo-fosforanowej. Patofizjologia gojenia się i leczenie ran czystych i zakażonych; postępowanie w zakażeniach ropnych. Zasady żywienia pozajelitowego i dojelitowego. Podstawy chirurgii transplantacyjnej. Możliwości diagnostyczne i lecznicze oraz podstawy technik chirurgicznych stosowane w chirurgii szczękowo-twarzowej, dostępy chirurgiczne stosowane w chirurgii szczękowo-twarzowej, sposoby szycia chirurgicznego, rodzaje szwów, patofizjologia gojenia się tkanek miękkich. Wskazania i przeciwwskazania do operacji planowych i wykonywanych w trybie pilnym, przygotowanie chorego do operacji i znieczulenia oraz ocena ryzyka operacyjnego. Postępowanie pooperacyjne, zapobieganie, rozpoznawanie i leczenie powikłań pooperacyjnych, zasady łagodzenia bólów pooperacyjnych. Specyfika diagnostyki i leczenia w chirurgii dziecięcej. Rozpoznawanie i diagnostyka wad wrodzonych u dzieci. Podstawy traumatologii dziecięcej ze szczególnym uwzględnieniem urazów wielonarządowych i urazów czaszkowo-mózgowych. Sposoby podstawowego postępowania w neurotraumatologii i neurochirurgii, a w szczególności dotyczące: - złamań kości sklepienia czaszki, - krwiaków wewnątrzczaszkowych, - chirurgicznego leczenia guzów w obszarze przedniego dołu czaszki, - leczenia pourazowych rozdarć oponowych z wyciekiem płynu mózgowordzeniowego. Anatomia zatok przynosowych. Zasady rozpoznawania i leczenia chorób nosa, gardła i krtani. Rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie ropni okołomigdałkowych. Rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie raka krtani i gardła. Zapalenie zatok obocznych nosa konflikt ujściowo-przewodowy. Epidemiologia, etiopatogeneza i powikłania zapaleń zatok szczękowych. Przyczyny, metody leczenia i powikłania zębopochodnego zapalenia zatok szczękowych. Nowotwory zatok szczękowych rozpoznawanie, leczenie. CMKP 2003 4
Przydatność badań radiologicznych w rozpoznawaniu chorób zatok szczękowych. Anatomia chirurgiczna szkieletu czaszkowotwarzowego, ze szczególnym uwzględnieniem oczodołu. Epidemiologia złamań szkieletu czaszkowotwarzowego, klasyfikacja klinicznoanatomopatologiczna złamań. Nowoczesna diagnostyka urazów mózgowej i twarzowej części czaszki. Ocena radiologiczna złamań szkieletu czaszkowotwarzowego, badania standardowe, TK, MR, usg. Pourazowe uszkodzenie narządu wzroku w złamaniach szkieletu czaszkowotwarzowego, rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie. Badanie okulistyczne oraz specjalistyczna ocena uszkodzeń narządu wzroku. Powikłania wewnątrzczaszkowe po urazach szkieletu czaszkowotwarzowego. Powikłania wewnątrzczaszkowe w złamaniach oczodołu. Metody leczenia złamań kości części twarzowej czaszki, a w szczególności: - osteosynteza stabilna, biologia gojenia się złamań, - chirurgiczne leczenie złamań szczęk i kości twarzowej części czaszki, - chirurgiczne leczenie złamań jarzmowo-szczękowo-oczodołowych, - rekonstrukcja oczodołów za pomocą przeszczepów lub wszczepów. Leczenie: ZJO, ZJSO, ZIDO. Leczenie: DON, PGMT, ZCON, ZCO. Anatomia chirurgiczna żuchwy. Epidemiologia złamań wyrostka kłykciowego żuchwy, klasyfikacja złamań, obraz kliniczny, powikłania. Diagnostyka i ocena radiologiczna złamań wyrostka kłykciowego żuchwy. Leczenie zachowawczo-ortopedyczne oraz leczenie chirurgiczne złamań wyrostka kłykciowego żuchwy. Epidemiologia, czynniki etiologiczne, podział oraz rozpoznawanie i różnicowanie nowotworów głowy i szyi. Stany przedrakowe skóry i błon śluzowych - czynniki usposabiające do występowania nowotworów jamy ustnej oraz części twarzowej czaszki, rodzaje stanów przedrakowych, rozpoznawanie, postępowanie kliniczne. Podział nowotworów łagodnych oraz ich cechy morfologiczne i kliniczne. Podział nowotworów złośliwych, klasyfikacja TNM. Cechy morfologiczne i kliniczne nowotworów złośliwych. Nowotwory zębopochodne charakterystyka kliniczna i morfologiczna. Rozpoznawanie i leczenie nowotworów łagodnych i złośliwych skóry. Zasady rozpoznawania nowotworów jamy ustnej, szczęk, twarzy i szyi: - biopsja, PCI, - diagnostyka rtg, KT, MR, usg, Metody leczenia nowotworów niezłośliwych i guzów nowotworopodobnych części twarzowej czaszki oraz szyi. Postępowanie chirurgiczne w złośliwych nowotworach jamy ustnej i części twarzowej czaszki oraz szyi. CMKP 2003 5
Leczenie zespołowe nowotworów złośliwych części twarzowej czaszki i szyi (chirurgia, radioterapia, brachyterapia, chemioterapia, immunoterapia) wskazania. Zasady łagodzenia bólów nowotworowych. Postępowanie z chorymi po zabiegu wczesna i późna rehabilitacja protetyczna. Obsrwacja ambulatoryjna. Rola lekarza pierwszego kontaktu i lekarza stomatologa we wczesnym rozpoznawaniu i profilaktyce nowotworów. Podstawy embriologii głowy i szyi. Etiopatogeneza wad rozwojowych twarzy i jamy ustnej, ich podział, diagnostyka. Rozszczepy twarzy i jamy ustnej. Wady czaszkowo-twarzowe złożone (np. zespół Crouzona, Aperta, Pierea-Robina, Mobiusa, Caffeya-Silvermana, Parryego-Romberga). Wady rozwojowe kości twarzy (micro- i retroganthia, macro- i microgenia, laterogenia itp.). Zasady rozpoznawania i planowanie leczenia chirurgicznego wrodzonych i nabytych wad czaszkowo-twarzowo-szczękowo-zgryzowych. Postępowanie w leczeniu wrodzonych lub nabytych zniekształceń kośćca twarzowej części czaszki za pomocą dystraktorów. Metody rekonstrukcji po rozległych ubytkach twarzowej części czaszki. Anatomia chirurgiczna stawu skroniowo-żuchwowego. Etiopatogeneza, epidemiologia i klasyfikacja kliniczno-etiopatologiczna chorób stawów skroniowo-żuchwowych. Badanie kliniczne chorych z patologią stawów skroniowo-żuchwowych. Diagnostyka obrazowa stawów skroniowo-żuchwowych, przydatność badań MR w diagnostyce chorób stawów skroniowo-żuchwowych. Uwarunkowania psychologiczne w patologii stawów skroniowo-żuchwowych. Leczenie zachowawcze i chirurgiczne chorób stawów skroniowo-żuchwowych. Klasyfikacja torbieli części twarzowej czaszki i szyi. Rodzaje torbieli szczęk oraz tkanek miękkich jamy ustnej, twarzy i szyi. Zębopochodne i niezębopochodne torbiele kości części twarzowej czaszki. Cechy torbieli zębopochodnych i niezębopochodnych; rozpoznawanie i leczenie. Różnicowanie torbieli z innymi jednostkami chorobowymi w obrębie jamy ustnej, twarzy i szyi. Metody leczenia, postępowanie chirurgiczne w przypadku torbieli tkanek miękkich części twarzowej czaszki i szyi. Anatomia gruczołów ślinowych. Choroby ślinianek, obraz kliniczny, diagnostyka, rozpoznanie, różnicowanie: kamica i zapalenia ślinianek (swoiste promienica, gruźlica, kiła oraz nieswoiste ostre, ostre wtórne, przewlekłe). sialopatie choroby o podłożu autoimmunologicznym (zespół Sjogrena, Mikulicza, Heerfordta). CMKP 2003 6
Guzy ślinianek: nowotwory łagodne gruczolak, onkocytoma, guz Warthina, inne, nowotwory półzłośliwe/ miejscowo złośliwe guz mieszany, nowotwory złośliwe rak gruczołowy, płaskonabłonkowy, anaplastyczny, oblak, guz Stewarta, mięsak, badanie kliniczne, badania radiologiczne, MR, leczenie guzów ślinianek, taktyka postępowania chirurgicznego. Etiopatogeneza, rozpoznawanie i różnicowanie zapaleń swoistych i nieswoistych tkanek miękkich i twardych części twarzowej czaszki, badania dodatkowe. Kierunki szerzenia się oraz sposoby leczenia chirurgicznego ropni i ropowic twarzowej części czaszki i szyi. Stany gorączkowe, etiologia, diagnostyka, leczenie. Zasady antybiotykoterapii. Cukrzyca w chorobach chirurgicznych. Zakażenia HBV i HCV, profilaktyka, leczenie. Zasady praktyki lekarskiej opartej na wiarygodnych i aktualnych publikacjach. Podstawy farmakoekonomiki. Rys historyczny chirurgii szczękowo-twarzowej jako gałęzi chirurgii ogólnej, 3 - Wymagane umiejętności praktyczne Oczekuje się, że po ukończeniu specjalizacji lekarz stomatolog wykaże się umiejętnością: postępowania w nagłym zatrzymaniu krążenia, wykonania kardiowersji, postępowania w ostrej niedrożności górnych dróg oddechowych (intubacja ustnotchawicza, nosowo-tchawicza, tracheotomia), prowadzenia masażu zewnętrznego serca oraz wentylacji mechanicznej, prowadzenia tlenoterapii, postępowania we wstrząsie, postępowania w ostrych pourazowych krwawieniach z górnych dróg oddechowych, postępowania w złamaniach z wgłobieniem kości sklepienia czaszki, postępowania w krwiakach wewnątrzczaszkowych, postępowania w urazach klatki piersiowej, złamaniu żeber, nakłucia jamy opłucnej, drenażu, wykonania znieczulenia nasiękowego, regionalnego i dolędźwiowego, nacięcia i drenażu ropni zewnętrznych, leczenia zachowawczo-ortopedycznego złamań szczęk, wykonania osteosyntezy stabilnej w leczeniu złamań szczęk, leczenia chirurgicznego kośćca części twarzowej czaszki, leczenia zachowawczego i chirurgicznego złamań wyrostka kłykciowego żuchwy, rekonstrukcji oczodołu z użyciem przeszczepów lub wszczepów, leczenia chirurgicznego raka wargi z rekonstrukcją, CMKP 2003 7
resekcji szczęki z powodu nowotworów, resekcji częściowej żuchwy, wykonania limfadektomii nadgnykowej, usunięcia węzłów chłonnych szyjnych w leczeniu nowotworów złośliwych, operacja Crilla-Jawdyńskiego lub limadektomia funkcjonalna, leczenia chirurgicznego nowotworów ślinianek, leczenia chirurgicznego morfologicznych wad czaszkowo-twarzowo-szczękowozgryzowych, wykonania zabiegów rekonstrukcyjnych wad porozszczepowych, leczenia chirurgicznego ankylozy stawów skroniowo-żuchwowych, leczenia dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych, leczenia chirurgicznego torbieli szczęk i jamy ustnej, leczenia chirurgicznego torbieli i przetok szyi, rekonstrukcji żuchwy z użyciem przeszczepów autogennych lub wszczepów, rekonstrukcji tkanek miękkich jamy ustnej i powłok twarzy za pomocą plastyki miejscowej, przeszczepów skórno-naskórkowych, skórnych oraz płatów skórnomięśniowych, leczenia chirurgicznego chorób zatok szczękowych, leczenia chirurgicznego ropni i ropowic, wykonywania zabiegów chirurgiczno-rekonstrukcyjnych w ramach przygotowania jamy ustnej do protezowania, leczenia chirurgicznego chorób przyzębia, wszczepiania implantów, rozpoznawania i leczenia neuralgii prawdziwej nerwu trójdzielnego, zastosowania lasera chirurgicznego w chirurgii szczękowo-twarzowej, wykonania próby zgodności przed przetoczeniem krwi i jej składników i umiejętność jej interpretacji, prztaczania krwi i jej składników oraz produktów krwiopochodnych, badanie ostrości wzroku, pola widzenia, podwójnego widzenia i ich ocena. 4 Formy i metody kształcenia A) Kursy specjalizacyjne Uwaga: Lekarze specjalizujący się uzyskają zaliczenie uczestniczenia tylko w tych kursach specjalizacyjnych objętych programem specjalizacji, które zostały pozytywnie zaopiniowane przez konsultanta krajowego oraz wpisane na prowadzoną przez CMKP listę kursów specjalizacyjnych organizowanych przez uprawnione do tego podmioty. Lista kursów podawana jest corocznie do wiadomości lekarzy na stronie internetowej CMKP: www.cmkp.edu.pl. CMKP 2003 8
Lekarz specjalizujący się w chirurgii szczękowo-twarzowej uczestniczy w kursach specjalizacyjnych w czasie staży kierunkowych. 1) Kurs wprowadzający: Wprowadzenie do specjalizacji w chirurgii szczękowo-twarzowej Treść kursu: Chirurgia szczękowo-twarzowa jako gałąź chirurgii ogólnej, rys historyczny. Szycie chirurgiczne, rodzaje szwów, gojenie się tkanek miękkich. Osteosynteza stabilna odłamów kostnych, biologia gojenia się złamań. Dojścia chirurgiczne stosowane w chirurgii szczękowo-twarzowej. Możliwości diagnostyczne i lecznicze oraz podstawy technik chirurgicznych stosowanych w chirurgii szczękowo-twarzowej. Wprowadzenie do przedmiotów objętych programem specjalizacji w chirurgii szczękowo-twarzowej. Zasady praktyki lekarskiej opartej na wiarygodnych i aktualnych publikacjach, Podstawy farmakoekonomiki. Czas trwania kursu: 3 dni (w pierwszym roku kształcenia). Miejsce kształcenia: akademie medyczne, CMKP, instytuty naukowe. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 2) Kurs: Rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie swoistych oraz nieswoistych zapaleń tkanek miękkich i twardych części twarzowej czaszki oraz szyi, kierunki szerzenia się oraz zasady leczenia ropni i ropowic części twarzowej czaszki Treść kursu: Etiopatogeneza zapaleń swoistych i nieswoistych tkanek miękkich i twardych części twarzowej czaszki. Kierunki szerzenia się zapaleń. Rozpoznanie i różnicowanie zapaleń swoistych i nieswoistych, badania dodatkowe. Leczenie chirurgiczne ze szczególnym uwzględnieniem ropni i ropowicy części twarzowej czaszki. Czas trwania kursu:.3 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 3) Kurs: Choroby zatok szczękowych ich rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie Treść kursu: Wprowadzenie, anatomia zatok przynosowych. Epidemiologia, etiopatogeneza i powikłania zapaleń zatok szczękowych. CMKP 2003 9
Zębopochodne zapalenie zatok szczękowych, przyczyny, powikłania. Metody leczenia zębopochodnych zapaleń zatok szczękowych. Nowotwory zatok szczękowych rozpoznawanie, leczenie. Przydatność badań radiologicznych w rozpoznawaniu chorób zatok szczękowych. Udział w zabiegach, obchodzie, konsultacjach chorych. Czas trwania kursu: 3 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 4) Kurs: Torbiele szczęk oraz tkanek miękkich jamy ustnej, twarzy i szyi. Etiopatogeneza, rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie Treść kursu: Wprowadzenie, etiopatogeneza torbieli. Klasyfikacja torbieli części twarzowej czaszki i szyi. Rodzaje torbieli szczęk oraz tkanek miękkich jamy ustnej, twarzy i szyi. Zębopochodnie i niezębopochodne torbiele kości części twarzowej czaszki. Cechy torbieli zębopochodnych i niezębopochodnych. Rozpoznawanie i leczenie. Torbiele tkanek miękkich części twarzowej czaszki i szyi rodzaje, rozpoznawanie, metody leczenia, postępowanie chirurgiczne. Różnicowanie torbieli z innymi jednostkami chorobowymi w obrębie jamy ustnej, twarzy i szyi. Czas trwania kursu: 2 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 5) Kurs: Etiopatogeneza, rozpoznawanie i leczenie chorób stawów skroniowożuchwowych Treść kursu: Wprowadzenie. Anatomia chirurgiczna stawu skroniowo-żuchwowego, Etiopatogeneza, epidemiologia chorób stawów skroniowo-żuchwowych, Diagnostyka obrazowa stawów skroniowo-żuchwowych, Badanie kliniczne chorych z patologią stawów skroniowo-żuchwowych, Konsultacje chorych, Kliniczno-etiopatologiczna klasyfikacja chorób stawów skroniowo-żuchwowych, Uwarunkowania psychologiczne w patologii stawów skroniowo-żuchwowych, Przydatnośc badań MR w diagnostyce chorób stawów skroniowo-żuchwowych, Leczenie zachowawcze chorób stawów skroniowo-żuchwowych, Leczenie chirurgiczne Czas trwania kursu: 3 dni. CMKP 2003 10
Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 6) Kurs: Stany przedrakowe, cechy nowotworów łagodnych i złośliwych jamy ustnej oraz części twarzowej czaszki ich rozpoznawanie i leczenie Treść kursu: Stany przedrakowe skóry i błon śluzowych - czynniki usposabiające do występowania nowotworów jamy ustnej oraz części twarzowej czaszki, rodzaje stanów przedrakowych, rozpoznawanie, postępowanie kliniczne. Rola lekarza pierwszego kontaktu i lekarza stomatologa we wczesnym rozpoznawaniu i profilaktyce nowotworów. Podział nowotworów łagodnych i złośliwych oraz ich cechy morfologiczne i kliniczne. Leczenie nowotworów łagodnych. Nowotwory zębopochodne charakterystyka kliniczna i morfologiczna. Rozpoznawanie i leczenie nowotworów łagodnych i złośliwych skóry. Postępowanie chirurgiczne w złośliwych nowotworach jamy ustnej i części twarzowej czaszki. Leczenie skojarzone nowotworów głowy i szyi sposoby, wskazania. Postępowanie z chorymi po zabiegu wczesna i późna rehabilitacja protetyczna. Obsrwacja ambulatoryjna. Czas trwania kursu: 2 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 7) Kurs: Epidemiologia, rozpoznawanie oraz chirurgiczne i skojarzone leczenie złośliwych nowotworów części twarzowej czaszki i szyi Treść kursu: Epidemiologia, czynniki etiologiczne, podział oraz rozpoznawanie i różnicowanie nowotworów głowy i szyi Rola lekarza pierwszego kontaktu i lekarza stomatologa we wczesnym rozpoznawaniu i profilaktyce nowotworów. Podział nowotworów złośliwych, klasyfikacja TNM. Cechy morfologiczne i kliniczne nowotworów złośliwych. Rozpoznawanie i leczenie nowotworów łagodnych i złośliwych skóry. Diagnostyka radiologiczna w rozpoznawaniu nowotworów jamy ustnej i części twarzowej czaszki. Postępowanie chirurgiczne w złośliwych nowotworach jamy ustnej i części twarzowej czaszki. Leczenie skojarzone nowotworów głowy i szyi sposoby, wskazania. Postępowanie z chorymi po zabiegach chirurgicznych wczesna i późna rehabilitacja protetyczna. Obserwacja ambulatoryjna CMKP 2003 11
W trakcie kursu przewidziany jest udział w zabiegach, obchodzie, konsultacjach chorych. Czas trwania kursu: 3 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 8) Kurs: Złamania szkieletu czaszkowotwarzowego ich rozpoznawanie, klasyfikacja i leczenie Treść kursu: Anatomia chirurgiczna szkieletu czaszkowo-twarzowego, Epidemiologia złamań szkieletu czaszkowo-twarzowego, Problemy organizacyjne, diagnostyczne i lecznicze, Powikłania wewnątrzczaszkowe po urazach szkieletu czaszkowotwarzowego, Ocena radiologiczna złamań szkieletu czaszkowo-twarzowego, badania standardowe, TK, MR, usg Pourazowe uszkodzenie układu wzrokowego w złamaniach szkieletu czaszkowotwarzoego, rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie, Klasyfikacja kliniczno-anatomopatologiczna złamań Leczenie chirurgiczne złamań szkieletu czaszkowo-twarzowego Przewidziany jest udział w zabiegach, obchodzie, konsultacjach chorych. Czas trwania kursu: 3 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 9) Kurs: Złamania oczodołu rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie Treść kursu: Wprowadzenie, problemy diagnostyczne i lecznicze w złamaniach oczodołu Epidemiologia złamań oczodołu Anatomia chirurgiczna szkieletu czaszkowo-twarzowego ze szczególnym uwzględnieniem oczodołu Kliniczno-anatomiczna klasyfikacja złamań oczodołu Badanie okulistyczne oraz specjalistyczna ocena uszkodzeń narządu wzroku Powikłania wewnątrzczaszkowe w złamaniach oczodołu Radiologiczna ocena złamań oczodołu Leczenie: ZJO, ZJSO, ZIDO Leczenie: DON, PGMT, ZCON, ZCO Uczestniczenie w zabiegach i obchodach lekarskich pacjentów Czas trwania kursu: 3 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. CMKP 2003 12
10) Kurs: Zachowawcze i chirurgiczne leczenie złamań wyrostka kłykciowego żuchwy Treść kursu: Wprowadzenie, epidemiologia złamań wyrostka kłykciowego żuchwy Anatomia chirurgiczna żuchwy Klasyfikacja złamań, obraz kliniczny, powikłania Diagnostyka i ocena radiologiczna złamań wyrostka kłykciowego żuchwy Leczenie zachowawczo-ortopedyczne złamań Leczenie chirurgiczne Udział w obchodach i konsultacjach Czas trwania kursu: 2 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 11) Kurs: Etiopatogeneza, morfologia, rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie chirurgiczne wrodzonych oraz nabytych wad twarzowo-szczękowozgryzowych Treść kursu: Podstawy embriologii głowy i szyi. Etiopatogeneza wad rozwojowych twarzy i jamy ustnej, ich podział, diagnostyka. Rozszczepy twarzy i jamy ustnej. Wady czaszkowo-twarzowe złożone (np. zespół Crouzona, Aperta, Pierea- Robina, Mobiusa, Caffeya-Silvermana, Parryego-Romberga). Wady rozwojowe kości twarzy (micro- i retroganthia, macro- i microgenia, laterogenia itp.). Zasady leczenia wad rozwojowych. Czas trwania kursu: 3 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 12) Kurs: Choroby ślinianek. Rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie Treść kursu: Anatomia gruczołów ślinowych. Diagnostyka chorób ślinianek. Choroby ślinianek, obraz kliniczny, rozpoznanie, różnicowanie: - Kamica i zapalenia ślinianek (swoiste promienica, gruźlica, kiła oraz nieswoiste ostre, ostre wtórne, przewlekłe). - Sialopatie choroby o podłożu autoimmunologicznym (zespół Sjogrena, Mikulicza, Heerfordta). - Guzy ślinianek: o Nowotwory łagodne gruczolak, onkocytoma, guz Warthina, inne. o Nowotwory półzłośliwe/ miejscowo złośliwe guz mieszany, CMKP 2003 13
o Nowotwory złośliwe rak gruczołowy, płaskonabłonkowy, anaplastyczny, oblak, guz Stewarta, mięsak, o Leczenie guzów ślinianek taktyka postępowania chirurgicznego. Badanie kliniczne, badania radiologiczne, MR, Nowotwory ślinianek łagodne i złośliwe, leczenie Czas trwania kursu: 3 dni. Forma zaliczenia kursu: kolokwium z wiedzy objętej programem kursu przeprowadzane przez kierownika kursu. 13) Tytuł kursu: " Promocja zdrowia" Treść kursu: Pojęcie zdrowia i jego uwarunkowań. Promocja zdrowia, pojęcia podstawowe, definicje. Organizacja promocji zdrowia w Polsce i na świecie - przykłady programów. Metody promocji zdrowia. Promocja zdrowia w zakładach opieki zdrowotnej. Wybrane problemy promocji zdrowia kobiet. Ocena skuteczności. Promocja zdrowia w Narodowym Programie Zdrowia. Czas trwania kursu: 3 dni (kurs obowiązkowy dla wszystkich specjalizujących się). Miejsce kształcenia: CMKP, AM. B) Staże kierunkowe W pierwszym roku specjalizacji lekarz stomatolog odbywa staże: 1) staż kierunkowy w chirurgii ogólnej, 2) staż kierunkowy w chirurgii urazowej i ortopedii, 3) staż kierunkowy w otorynolaryngologii. 1) Staż kierunkowy w chirurgii ogólnej Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz stomatolog po ukończeniu stażu wykaże się znajomością: patofizjologii gojenia się i leczenia ran czystych i zakażonych, postępowania w zakażeniach ropnych, patologii, diagnostyki i leczenia wstrząsu urazowego, krwotocznego, oparzeniowego i septycznego, interpretacji wyników badań laboratoryjnych, wskazań i przeciwwskazań do operacji planowych i wykonywanych w trybie pilnym, przygotowania chorego do operacji i znieczulenia oraz oceny ryzyka operacyjnego, postępowania pooperacyjnego, zapobiegania, rozpoznawania i leczenia powikłań pooperacyjnych, patogenezy, rozpoznawania, różnicowania, leczenia i rokowania w ostrych i przewlekłych chorobach chirurgicznych jamy brzusznej, zasad rozpoznawania, taktyki postępowania w mnogich obrażeniach ciała, CMKP 2003 14
zaburzeń gospodarki białkowej, węglowodanowej, wodno-elektrolitowej i kwasowozasadowej, patogenezy, rozpoznawania, różnicowania i leczenia krwotoków oraz ustalania wskazań do leczenia operacyjnego i zachowawczego w krwotokach, przyczyn, rozpoznawania, diagnozowania i postępowania w krwawieniach z przewodu pokarmowego, zasady żywienia pozajelitowego i dojelitowego, patogenezy, diagnostyki, leczenia i rokowania w chorobie oparzeniowej, patogenezy, profilaktyki i leczenia niewydolności nerek w chirurgii, podstaw chirurgii transplantacyjnej, patogenezy, rozpoznawania i możliwości leczenia zaburzeń krzepnięcia, zasad profilaktycznego postępowania przeciwzakrzepowego, rozpoznawania i leczenia choroby zakrzepowo - zatorowej, rozpoznawania i leczenia zatorów tętnic. Umiejętności praktyczne Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz stomatolog powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem specjalisty) lub, do których powinien asystować: Rodzaj zabiegu Wykonanie Asystowanie samodzielne wykonanie znieczulenia miejscowego i 5 5 regionalnego nacięcie i drenaż ropnia zewnętrznego 5 5 urazy klatki piersiowej - postępowanie 5 w złamaniach żeber, nakłucie opłucnej, drenaż ostry brzuch; leczenie chirurgiczne - krwotok z przewodu pokarmowego - leczenie leczenie urazów naczyń - zatrzymanie krwotoku zewnętrznego oraz postępowanie w niedokrwieniu kończyn dolnych ostre zapalenie wyrostka robaczkowego leczenie chirurgiczne Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. Czas trwania stażu: 6 miesięcy. - - - 10 5 5 15 CMKP 2003 15
Miejsce stażu: klinika, oddział chirurgiczny uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. 2) Staż kierunkowy w chirurgii urazowej i ortopedii Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz stomatolog w czasie stażu nabędzie wiadomości z zakresu: podstaw fizjologii, fizjopatologii i biomechaniki narządu ruchu, fizjologii i zaburzeń zrostu kostnego, fizjologii i patologii chrząstki stawowej, biomateriałów, zasad klinicznego badania narządu ruchu oraz metod obrazowania w diagnostyce chorób i zmian pourazowych narządu ruchu, podstaw patomechaniki, rozpoznawania, różnicowania, znajomości powikłań, rokowania oraz nowoczesnego leczenia uszkodzeń urazowych narządu ruchu, podstaw rozpoznawania, rokowania, leczenia w urazowych obrażeniach kręgosłupa z uszkodzeniami rdzenia kręgowego, zasad rozpoznawania i leczenia powikłań w gojeniu złamań kości i zwichnięć stawów, amputacji i protezowania kończyn, zagadnień profilaktyki obrażeń i profilaktyki lecznictwa ortopedycznotraumatologicznego. Umiejętności praktyczne Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz stomatolog powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem specjalisty) lub, do których powinien asystować. Rodzaj zabiegu stabilizacja kręgosłupa z użyciem wszczepów, założenie gipsowego opatrunku udowego, biodrowego, gorsetu, zachowawcza repozycja złamania kości długiej, zespolenie odłamów kostnych śrubami, płytką, śródszpikowo, stabilizatorem zewnętrznym, Wykonanie samodzielne Asystowanie - 1-3 3 - - 2 Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. CMKP 2003 16
Czas trwania stażu: 1 miesiąc. Miejsce stażu: klinika, oddział chirurgii urazowej i ortopedii i traumatologii narządu ruchu uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. 3) Staż kierunkowy w otorynolaryngologii Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz stomatolog w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: rak krtani i gardła; rozpoznanie, różnicowanie, leczenie, rozpoznawanie, różnicowanie i leczenie ropni okołomigdałkowych, zapalenie zatok obocznych nosa konflikt ujściowo-przewodowy. Umiejętności praktyczne Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz stomatolog powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem specjalisty) lub, do których powinien asystować: Rodzaj zabiegu rak krtani i gardła; leczenie tracheotomia, tracheostomia Wykonanie samodzielne Asystowanie - 1 3 - leczenie ropni okołomigdałkowych - 3 złamanie kości nosa; leczenie - 2 skrzywienie przegrody nosa; leczenie - 1 zapalenie zatok obocznych nosa konflikt ujściowo-przewodowy - 3 Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. Czas trwania stażu: 1 miesiąc. Miejsce stażu: klinika, oddział otorynolaryngologii uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. CMKP 2003 17
4) Staż specjalizacyjny podstawowy w chirurgii szczękowo-twarzowej Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz stomatolog po ukończeniu stażu wykaże się znajomością: zasad przygotowania chorego do leczenia chirurgicznego oraz opieki pooperacyjnej, nowoczesnej diagnostyki urazów mózgowej i twarzowej części czaszki, metod leczenia złamań kości części twarzowej czaszki, a w szczególności: - osteosyntezy stabilnej, - chirurgicznego leczenia złamań szczęk, - chirurgicznego leczenia złamań jarzmowo-szczękowo-oczodołowych, - rekonstrukcji oczodołów za pomocą przeszczepów lub wszczepów, zasad leczenia nowotworów niezłośliwych i guzów nowotworopodobnych części twarzowej czaszki oraz szyi, zasad rozpoznawania nowotworów jamy ustnej, szczęk i twarzy i szyi: - biopsja, PCI, - diagnostyka rtg, KT, MR, usg, zasad zespołowego leczenia nowotworów złośliwych twarzowej części czaszki (chirurgia, radioterapia, brachyterapia, chemioterapia, immunoterapia) zasad rozpoznawania i planowania leczenia chirurgicznego wrodzonych i nabytych wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych, zasad postępowania w leczeniu wrodzonych lub nabytych zniekształceń kośćca twarzowej części czaszki za pomocą dystraktorów, zasad leczenia zesztywnienia oraz dysfunkcji stawów skroniowo-żuchowych, zasad rekonstrukcji po rozległych ubytkach twarzowej części czaszki, etiopatogenezę oraz zasady chirurgicznego leczenia torbieli, przetok i wad rozwojowych twarzowej części czaszki oraz szyi, zasady rozpoznawania i leczenia chorób gruczołów ślinowych, kierunki szerzenia się oraz zasady leczenia ropni i ropowic twarzowej części czaszki i szyi. CMKP 2003 18
Umiejętności praktyczne Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz stomatolog powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem specjalisty) lub, do których powinien asystować Rodzaj zabiegu osteosynteza stabilna w złamaniach żuchwy Wykonanie samodzielne Asystowanie 40 1 zachowawcze i chirurgiczne leczenie złamań wyrostka kłykciowego żuchwy 6 - chirurgiczne leczenie złamania szczęk 5 3 chirurgiczne leczenie złamań jarzmowo-szczękowooczodołowych 2 2 chirurgiczne leczenie złamań jarzmowo-oczodołowych 6 3 rekonstrukcja oczodołu z użyciem przeszczepów lub wszczepów chirurgiczne leczenie raka wargi dolnej z rekonstrukcją częściowa lub całkowita resekcja szczęki z powodu nowotworów 2 3 3 1 2 1 częściowa resekcja żuchwy 3 1 limfangiektomia nadgnykowa 4 1 radykalne usunięcie szyjnych węzłów chłonnych: operacja Crilla Jawdyńskiego lub limfadektomia funkcjonalna leczenie chirurgiczne morfologicznych wad szczękowo-twarzowo-zgryzowych, np. progenia, mikrogenia zabiegi rekonstrukcyjne zniekształceń porozszczepowych zabiegi rekonstrukcyjne po rozległych ubytkach twarzowej części czaszki z użyciem płatów i przeszczepów leczenie chirurgiczne guzów ślinianek, w tym guzów przyusznicy 2 1 2 1-1 2 1 3 1 chirurgiczne leczenie torbieli, przetok i wad 1 1 rozwojowych szyi leczenie chirurgiczne chorób zatok szczękowych 15 1 chirurgiczne leczenie ropni i ropowic przestrzeni 10 1 międzypowięziowych tracheotomia 2 1 CMKP 2003 19
Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. Czas trwania stażu: 42 miesiące. Miejsce stażu: klinika, oddział chirurgii szczękowo-twarzowej uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. 5) Staż kierunkowy w chirurgii plastycznej Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: rodzaje tkanek i zasady wykonywania operacji rekonstrukcyjnych, metody leczenia rekonstrukcyjnego, płaty skórne (płaty uszypułowane, płaty rotacyjne, płaty przesuwane z sąsiedztwa ubytku, płaty rurowate, płaty osiowe), płaty mięśniowe, skórno-mięśniowe i złożone, mikrochirurgia, wolne płaty (skórne, mięśniowe i złożone), rozszczep wargi i podniebienia zasady leczenia, Umiejętności praktyczne Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem,) lub, do których powinien asystować z plastyka Rodzaj zabiegu Wykonanie samodzielne Asystowanie 5 - przeszczepy skórne 5 - płaty osiowe rekonstrukcja ubytków w obszarze części twarzowej czaszki - 3 płaty mięśniowe, skórno-mięśniowe i złożone - 2 mikrochirurgia, wolne płaty - 1 rozszczep wargi i podniebienia - 2 Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. Czas trwania stażu: 2 miesiące. Miejsce stażu: klinika, oddział chirurgii plastycznej uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. CMKP 2003 20
6) Staż kierunkowy w neurochirurgii Program stażu: Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu nabędzie przedstawioną poniżej wiedzę: badanie neurologiczne, skala śpiączki Glasgow, farmakologiczne leczenie chorego po urazie czaszkowo-mózgowym, kwalifikacja do zachowawczego lub chirurgicznego leczenia chorego z krwiakiem śródczaszkowym, pooperacyjne leczenie farmakologiczne, a w tym zwalczanie zespołu wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, rozpoznawanie płynotoku nosowego. Umiejętności praktyczne Liczba i rodzaj zabiegów, do których specjalizujący się lekarz stomatolog powinien asystować w czasie stażu. Rodzaj zabiegu złamanie kości sklepienia czaszki, ubytki, rozpoznawanie i leczenie krwiaki wewnątrzczaszkowe (nadtwardówkowe, podtwardówkowe śródmózgowe), trepanacje czaszki chirurgiczne leczenie guzów podstawy przedniego dołu czaszki leczenie pourazowych przetok mózgowych z wyciekiem płynu przez nos punkcja lędźwiowa pomiar ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego ocena makroskopowa i laboratoryjna płynu Asystowanie 3 2 1 1 2 Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. Czas trwania stażu: 2 miesiące. Miejsce stażu: klinika, oddział neurochirurgii uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. CMKP 2003 21
7) Staż kierunkowy w chirurgii dziecięcej Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że w czasie stażu lekarz stomatolog nabędzie niżej przedstawioną wiedzę: odrębności fizjologii noworodka i małego dziecka, rozpoznanie i diagnostyka wad wrodzonych, podstawy chirurgii noworodka, podstawy traumatologii dziecięcej z szczególnym uwzględnieniem urazów wielonarządowych i urazów czaszkowo-mózgowych, podstawy diagnostyki i leczenia ostrych zespołów brzusznych, zwłaszcza wgłobienia i zapalenia wyrostka robaczkowego, leczenia oparzeń, Umiejętności praktyczne Liczba i rodzaj zabiegów, do których specjalizujący się lekarz stomatolog powinien w czasie stażu asystować: Rodzaj zabiegu operacja przepukliny pachwinowej, pępkowej, wodniaka jądra, zabiegi laparoskopowe, Asystowanie 1 2 Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. Czas trwania stażu: 1 miesiąc. Miejsce stażu: klinika, oddział chirurgii dziecięcej uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. 8) Staż kierunkowy w okulistyce Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: pourazowe uszkodzenie gałki ocznej, powiek, dróg łzowych badania diagnostyczne, postępowanie, przyczyny wytrzeszczu - rozpoznawanie, postępowanie, enukleacja gałki ocznej - wskazania, technika. CMKP 2003 22
Umiejętności praktyczne Zabiegi, które specjalizujący się lekarz powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem,) lub, do których powinien asystować Rodzaj zabiegu zabiegi w pourazowym uszkodzeniu gałki ocznej, powiek, dróg łzowych badanie ostrości wzroku, Wykonanie samodzielne Asystowanie - 2 5 - badanie pola widzenia, podwójnego widzenia i ich ocena 5 enukleacja gałki ocznej - 1 Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. Czas trwania stażu: 2 tygodnie. Miejsce stażu: klinika, oddział okulistyczny uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. 9) Staż kierunkowy w intensywnej terapii i medycynie ratunkowej Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu opanuje niżej przedstawioną wiedzę: postępowanie w zakresie resuscytacji oddechowo-krążeniowej na poziomie podstawowym, zasady postępowania ratunkowego w stanach nagłych zagrożeń życia, postępowanie ratunkowe w urazach wielonarządowych, zasady łagodzenia bólów pooperacyjnych i nowotworowych, postępowanie we wstrząsie, zasady opieki pooperacyjnej. CMKP 2003 23
Umiejętności praktyczne Liczba i rodzaj zabiegów, które specjalizujący się lekarz stomatolog powinien wykonać w czasie stażu samodzielnie (pod nadzorem specjalisty) lub, do których powinien asystować: Rodzaj zabiegu prowadzenia resuscytacji oddechowokrążeniowej w zakresie podstawowym, zapewnienia i utrzymania drożności dróg oddechowych metodą intubacji dotchawiczej, prowadzenia masażu zewnętrznego serca oraz wentylacji mechanicznej, Wykonanie samodzielne Asystowanie - 5 5-3 - prowadzenia tlenoterapii, - 2 wykonania kardiowersji, 3 - wykonania znieczulenia dolędźwiowego - 1 intubacja nosowo-tchawicza 3 - Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. Czas trwania stażu: 2 miesiące. Miejsce stażu: klinika, oddział intensywnej terapii uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. 10) Staż kierunkowy w chorobach wewnętrznych Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz stomatolog w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: Zawał serca, rozpoznawanie, postępowanie. Nadciśnienie tętnicze, postępowanie. Stany gorączkowe, etiologia, diagnostyka, leczenie. Zasady antybiotykoterapii. Zaburzenia krzepnięcia: skazy osoczowe i naczyniowe oraz choroba zakrzepowozatorowa. Cukrzyca i inne choroby metaboliczne. Endokrynopatie, ze szczególnym uwzględnieniem chorób tarczycy. Zapalenie płuc. Limfadenopatie i choroby limfoproliferacyjne. Choroby przewodu pokarmowego. Zakażenia HBV i HCV, profilaktyka, leczenie. CMKP 2003 24
Choroby nerek oraz gospodarka wodno-elektrolitowa, gospodarka wapniowofosforanowa. Osteoporoza oraz choroby autoimmunologiczne. Umiejętności praktyczne W czasie stażu lekarz stomatolog powinien nabyć umiejętność: badania podmiotowego i przedmiotowego, interpretacji badań biochemicznych i koagulogicznych, wykonania i odczytania ekg (interpretacja niedokrwienia i zaburzeń rytmu serca), interpretacji podstawowych badań rtg. Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie badania wymienione w programie stażu i nabył umiejętność ich interpretowania. Czas trwania stażu: 2 miesiące. Miejsce stażu: klinika, oddział chorób wewnętrznych uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. 11) Staż kierunkowy w onkologii klinicznej Program stażu: Zakres wiedzy teoretycznej Podstawy i metody rozpoznawania wczesnych postaci nowotworów w obrębie jamy ustnej, twarzy i szyi. Nowoczesne metody leczenia nowotworów złośliwych jamy ustnej, twarzy i szyi a szczególnie metody chirurgiczne, chiemioterapeutyczne i radioterapeutyczne. Zasady kwalifikowania chorych do odpowiedniej metody i techniki terapeutycznej. Ocena stopnia zaawansowania klinicznego (TNN) i złośliwości nowotworu. Przewidywanie powikłań, przerzutów, rokowanie. Nowotwory złośliwe skóry twarzy (rak podstawnokomórkowy, czerniak). Umiejętności praktyczne W czasie stażu lekarz ma obowiązek uczestniczyć (asystować) w wykonywaniu niżej wymienionych zabiegów i badań klinicznych: uczestniczenie w klinicznym i radiologicznym rozpoznawaniu nowotworów w obrębie jamy ustnej, kości twarzy i szczęk, pobieranie wycinków do badania histopatologicznego, asystowanie do zabiegów operacyjnych usuwania zmian nowotworowych, uczestniczy w badaniach kontrolnych pacjentów po operacjach onkologicznych. Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz uczestniczył (asystował) w zabiegach i badaniach klinicznych wymienionych w programie stażu. CMKP 2003 25
Czas trwania stażu: 1 miesiąc. Miejsce stażu: uprawniona klinika lub oddział onkologiczny lub Instytut Onkologii. 12) Staż kierunkowy w psychiatrii Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz stomatolog w czasie stażu opanuje przedstawioną poniżej wiedzę: Wprowadzenie w zagadnienia psychiatrii. Podstawy kontaktu z pacjentami z zaburzeniami psychicznymi. Klasyfikacja i rozpoznawanie zaburzeń psychicznych. Diagnostyka depresji, podstawy leczenia depresji. Diagnostykaz zaburzeń lękowych. Postępowanie w przypadkach nagłych w psychiatrii. Zaburzenia osobowości. Problem uzależnień od alkoholu i środków psychoaktywnych. Umiejętności praktyczne W czasie stażu lekarz stomatolog uczestniczy w badaniach i leczeniu chorych psychicznie. Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. Czas trwania stażu: 1 miesiąc. Miejsce stażu: klinika, oddział psychiatrii uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. 13) Staż kierunkowy w radiologii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej Program stażu Zakres wiedzy teoretycznej Oczekuje się, że lekarz w czasie stażu zapozna się z: możliwościami zastosowania odpowiednich technik badania radiologicznego w rozpoznawaniu chorób kości części twarzowej czaszki, stawów skroniowożuchwowych i zatok szczękowych Umiejętności praktyczne W czasie stażu lekarz stomatolog powinien: uczestniczyć w wykonywaniu zdjęć: - wewnątrzustnych Liczba > zębowych 5 CMKP 2003 26
> zgryzowych 2 > zgryzowo-skrzydłowych 1 > pantomograficznych 6 - zewnątrzustnych: > zatok obocznych nosa w projekcji Watersa 5 > profilowego czaszki 2 > KT 2 uczestniczyć w badaniach MR 3 uczestniczyć w badaniach usg 3 Forma zaliczenia stażu kierunkowego (u kierownika stażu): a) kolokwium z wiedzy teoretycznej objętej programem stażu, b) sprawdzian umiejętności praktycznych - potwierdzenie, że lekarz wykonał samodzielnie zabiegi lub/i procedury wymienione w programie stażu lub uczestniczył (asystował) w ich wykonywaniu. Czas trwania stażu: 2 tygodnie. Miejsce stażu: zakład radiologii stomatologicznej uprawniony do prowadzenia specjalizacji lub stażu. C) Pełnienie dyżurów lekarskich Liczba dyżurów lekarskich w zakresie chirurgii szczękowo-twarzowej, które ma odbyć specjalizujący się lekarz stomatolog wynosi - 3 miesięcznie. D) Formy samokształcenia Studiowanie piśmiennictwa obowiązkowe uczenie się z polskich podręczników (jako źródła wiedzy podstawowej) w zakresie chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej, obowiązkowa lektura Czasopisma Stomatologicznego oraz innych wydawnictw, a szczególnie artykułów związanych z chirurgią i dyscyplinami pokrewnymi. Uczestniczenie w działalności edukacyjnej towarzystw lekarskich wskazane uczestniczenie w sesjach naukowo-szkoleniowych, uczestniczenie w krajowych kongresach chirurgii stomatologicznej (jamy ustnej) i chirurgii szczękowo-twarzowej oraz w zjazdach i kongresach stomatologicznych, wskazany udział w europejskich kongresach chirurgii czaszkowo-szczękowotwarzowej, wskazany udział w krajowych i europejskich kongresach dotyczących dziedzin pokrewnych (onkologia, chirurgia plastyczna i rekonstrukcyjna, chirurgia ogólna, neurochirurgia, otolaryngologia, ortodoncja, protetyka, implantologia, periodontologia). Przygotowanie publikacji obowiązkowe przygotowanie 2 prac poglądowych (lub naukowych) o tematyce uzgodnionej z kierownikiem specjalizacji. CMKP 2003 27