Jakość próbek do badań serologicznych w ramach monitoringu szczepień lisów przeciwko wściekliźnie Główny Inspektorat Weterynarii
Podstawy prawne monitoringu Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt (Dz. U. Nr 282, poz. 2813, z późn. zm.); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 2013 r. w sprawie wprowadzenia na 2013 r. programu zwalczania wścieklizny oraz programu mającego na celu wykrycie występowania zakażeń wirusami wywołującymi grypę ptaków oraz poszerzenie wiedzy na temat ryzyka wystąpienia tej choroby (Dz. U. poz. 563);
Podstawy prawne monitoringu Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt: w celu kontroli wścieklizny pobiera się do badań tkankę mózgową, surowicę i żuchwę od 8 lisów odstrzelonych na każdych 100 km2 obszaru, na którym lisy wolno żyjące zostały objęte szczepieniem ochronnym przeciwko wściekliźnie; w celu izolacji i określenia szczepu wirusa wścieklizny do badań przesyła się tkankę mózgową lisów wolno żyjących, u których w badaniu laboratoryjnym potwierdzono wściekliznę.
Zasady pobierania materiału do badań monitoringowych Zasady pobierania materiału do badań monitoringowych reguluje Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.II.400/W-75/2004 z dnia 24 listopada 2004 roku w sprawie pobierania materiału do badań monitoringowych określających efektywność szczepień doustnych lisów wolno żyjących.
Zasady pobierania materiału do badań RFFIT w ramach monitoringu Jakość surowicy jest ważnym czynnikiem limitującym wiarygodność wyników! Wymagania optymalne: - nocne odstrzały lub odłowy zwierząt, - krew pobierana jest z serca lub dużych naczyń krwionośnych bezpośrednio po odstrzale zwierzęcia. Wymagania minimalne: - odstrzał przeprowadzany jest przez lokalnych myśliwych (lokalne koła łowieckie) i upolowane zwierzęta przesyłane są do najbliższego ZHW, - czas dostarczenia zwłok zwierzęcia do ZHW nie powinien być dłuższy niż 24-48 godzin od momentu odstrzału, - krew pobierana jest z serca lub jamy klatki piersiowej (Towarzyszy temu dokładna ocena jakości nadesłanego materiału, który będzie przeznaczony do póżniejszego badania. Otrzymana surowica powinna być klarowna dopuszcza się hemolizę nieznacznego stopnia.).
Zasady pobierania materiału do badań RFFIT w ramach monitoringu Płyn pobrany ze zwłok zwierzęcia, które zostały zamrożone, nie jest dobrym materiałem do badania, ponieważ następuje hemoliza krwinek i zbyt wiele niespecyficznych czynników może powodować fałszywie dodatnie lub fałszywie ujemne wyniki w teście seroneutralizacji (RFFIT)!!!
woj. dolnośląskie woj. kujawsko-pom. woj. lubelskie woj. lubuskie woj. łódzkie woj. małopolskie woj. mazowieckie woj. opolskie woj. podkarpackie woj. podlaskie woj. pomorskie woj. śląskie woj. świętokrzyskie woj. warmińsko-maz. woj. wielkopolskie woj. zachodniopom. Przydatność materiału do badań serologicznych w ramach monitoringu w 2012 r. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Próbki nieprzydatne, w tym brak płynu Próbki przydatne
Zasady pobierania materiału do badań RFFIT w ramach monitoringu WNIOSKI: Należy dołożyć wszelkich starań, by jakość badanej surowicy była tak wysoka, jak to jest tylko możliwe (bezwględne zachowanie przynajmniej wymagań minimalnych)! Niezbędny jest szybki transport próbki z zachowaniem łańcucha chłodniczego, lecz niedopuszczalne jest mrożenie zwłok lisów!!! Lis dostarczony przez myśliwego do powiatowego inspektoratu weterynarii powinien być natychmiast przetransportowany przez powiatowego lekarza weterynarii do ZHW! Niedopuszczalne jest mrożenie zwłok lisów na żadnym z etapów od odstrzału do momentu pobrania surowicy!!! Konieczna jest również poprawa współpracy z kołami łowieckimi w zakresie dostarczania lisów w odpowiedniej liczbie o stosownej jakości! Niezbędna jest dokładna ocena jakości nadesłanego materiału oraz rzetelna selekcja w celu określenia kwalifikowalności do badań!
Badanie serologiczne w ramach monitoringu Konieczność wdrożenia działań naprawczych w zakresie poprawy jakości próbek do badań serologicznych w ramach monitoringu wynika z: - zaleceń FVO oraz TASK FORCE (Komisji Eurepejskiej); - braku odzwierciedlenia sytuacji epizootycznej w wynikach badań uodpornienia lisów.
Badanie serologiczne w ramach monitoringu W związku z ograniczeniami dotyczącymi testu RFFIT (czasochłonność, skomplikowane wykonanie, wymagane utrzymanie hodowli komórkowych oraz użycie żywego wirusa wścieklizny) rozważana jest zmiana metody badań na test ELISA, który jest testem szybkim, mniej skomplikowanym oraz wygodniejszym w użyciu, zwłaszcza w przypadku, gdy próbki są gorszej jakości.
Dziękuję za uwagę.