па kim? czym? ТЕМА 8. МІЙ ДІМ. TEMAT 8. MÓJ DOM ТЕОРЕТИЧНІ ВІДОМОСТІ. WIADOMOŚCI TEORETYCZNE МІСЦЕВИЙ ВІДМІНОК. MIEJSCOWNIK Як і в українській мові, польський місцевий відмінок вимагає обов язкового вживання прийменників: w, na, о, przy. При утворенні форм місцевого відмінка однини відбуваються чергування в основі іменників. liczba pojedyncza r.m. r.n. r.ż m/tem.; m/tem.; t/tem. t/tem. m/tem. t/tem. na-k,-g na -k,-g rzecz-u -e* -u -e* owni lekarzu k koniu słowniku rogu autobusie teatrze studencie r//rz (doktor//doktorze; bar//barze); t//ci (bilet//bilecie); d//dzi (wywiad//wy wiadzie); zd//źdi (pojazd//pojeździe); ł/1 (kamawał//karna wale); ВСІ ІНШІ +i przy miot nik -ym/im polu sercu jabłku aucie piętrze metrze =D -e* kobiecie siostrze mapie t//ci (błoto//błocie); t//ci (chata//chacie); r//rz d//dzi (uroda//ur (pióro//piórze); odzie); r//rz (pora//porze); st/ści g//dz (miasto//mieście); (noga//nodze) ch//sz I//I (koło//kole), (mucha//musze); zd//ździ k//c (gniazdo//gnieździ e); (Polska//Polsce); всі всі ІНШІ +i ІНШІ +i -ej Nie można siedzieć na stole. Rozmawiamy o twoim sąsiedzie. Nasze bagaże są jeszcze w tym autobusie. Na białym suficie wisi zielony żyrandol. Przy dużym biurku stoją dwa krzesła. Zostawiłem dokumenty w twoim aucie. Te kobiety mieszkają w naszym mieście. Dobrze wyglądasz w nowym futrze. Mój kuzyn ma dom w Polsce. Na drewnianej podłodze leży stary dywan. Przy lewej ścianie stoi kanapa. Na tej kanapie śpi kot. У множині місцевий відмінок утворюється набагато простіше, не вимагає жодних чергувань і має спільне закінчення для всіх родів. Na kim? liczba mnoga czym? r.m. r.n. r.ż. rzeczownik -ach przymiotnik zaimek -ych/ich W wielkich samochodach jest wygodniej niż w małych autobusach. Rozmawiamy o młodych lekarzach. W tych słowach nie było żadnej myśli. W dużych miastach żyje się weselej. Nie musisz chodzić w tych sukniach. Nie znam się na nowych komórkach. ВІДМІНЮВАННЯ ДІЄСЛІВ 2 ГРУПИ. ODMIANA CZASOWNIKÓW 2 KONIUGACJI Ми розглянули відмінювання дієслів першої (pracować) та третьої групи (mieć). Аналогічно до попередніх, дієслова 2 групи також мають типові особові закінчення, що додаються до основи дієслова. Саме за зразком 2 групи відмінюються дієслова stać, leieó, wisieć, потрібні для опису інтер єру будь-якого приміщення:
stać leżeć wisieć liczba pojedyncza 1. stoję leżę wiszę -ę 2. stoisz leżysz wisisz -ysz/-isz 3. stoi leży wisi -y/-i liczba mnoga 1. stoimy leżymy wisimy -ymy/-imy 2. stoicie leżycie wisicie -ycie/-icie 3. stoją leżą wiszą ą Jak długo tu stoicie? Na ścianach wiszą piękne obrazy. Po obiedzie zawsze leżę i czytam. Зверніть увагу, що особові закінчення дієслів 2 групи дуже подібні до особових закінчень 1-ї (фактично різняться одним голосним). Щоб розрізнити, у більшості випадків варто пригадати, до якої дієвідміни належить це дієслово в українській мові. Якщо до II (на -ать, -ять), тоді це дієслово і в польській мові належатиме до другої групи. Інколи дієслова в теперішньому часі можуть мати два варіанти основи (wisieć: wisz- і wis-). Пам ятайте, що однакову основу мають 1- ша особа однини і 3-тя множини. Всі інші особи матимуть другий варіант основи: siedzieć ja siedzę, oni siedzą; ty siedzisz, on siedzi, my siedzimy, wy siedzicie. ДІЄСЛОВО ЖИТИ. CZASOWNIK MIESZKAĆ Українське дієслово жити польською мовою перекладається як żyć або mieszkać, які не є абсолютними синонімами і мають досить значні семантичні відмінності. Основні значення слова «żyć» бути живим, існувати; протилежне до вмерти. (Mój dziadek zmarł, ale babcia jeszcze żyje. Kto dba o zdrowie, żyje do stu lat); утримуватися з чогось (On żyje z pieniędzy swojej dziewczyny). Натомість значення слова «mieszkać» перебувати, проживати де-небудь. (Mieszkam w niewielkim, ale przytulnym mieszkaniu. Mieszkam na Ukrainie, w Chmielnickim). Відмінюється дієслово mieszkać за зразком третьої групи. МОВНА ПРАКТИКА. KONWERSATORIUM 1. DOM MOICH MARZEŃ Jaki jest twój dom? Mój dom jest wielki, piękny, komfortowy. W jakim domu mieszkasz? Mieszkam w zwykłym bloku w centrum miasta. Ten blok jest trochę stary, ale dość wygodny. Czy twoja córka mieszka z tobą? Nie, ma swoje mieszkanie, nieduże, ale nowe i komfortowe. Dom Mieszkanie Pokój jednopokojow pokój e gościnny dwupokojowe pokój parterowy, piętrowy, trzypokojowe dziecięcy dwupiętrowy; blok, czteropokojow sypialnia wieżowiec, drapacze gabinet chmur; biurowiec apartament jadalnia drapacz chmur obszerna kawalerka komfortowy wieżowiec nowoczesny willa niewygodna kuchnia łazienka ubikacja/toalet a korytarz ganek ВПРАВИ. ĆWICZENIA Ułóż zdania według wzoru. Wzór: mały, mieszkanie, 2, pokój. To jest małe dwupokojowe mieszkanie. Mieszkam w małym dwupokojowym mieszkaniu. Wygodny, apartament, 4, pokój To jest... Mieszkamy w... Stary, dom, parter. To jest... Moja babcia mieszka w... Przytulny, mieszkanie, 2, pokój. Jej rodzice mieszkają w... Mój, własny, mieszkanie, 1, pokój. To jest... Mieszkam w... Odpowiedz na pytania. Wzór: Gdzie są ręczniki? (łazienka) Ręczniki są w łazience. 1) Gdzie mama gotuje obiad? (kuchnia)...
2) Gdzie wasz ojciec pisze prace naukowe? (gabinet)... 3) Gdzie bawią się dzieci? (pokój dziecięcy)... 4) Gdzie lubi zbierać się wasza rodzina? (jadalnia)... 5) Gdzie śpi twoja babcia? (sypialnia)... 6) Gdzie wiszą nasze kurtki? (korytarz)... 7) Gdzie przyjmujecie gości? (pokój gościnny)... 8) Gdzie teraz nikogo nie ma? (toaleta)... Dobierz pary wyrazów. Wzór: biurowiec stylowy. Jakie masz mieszkanie? Mam stare, dwupokojowe mieszkanie w szeregówce. garsoniera/kawaler ka wygodny, komfortowy, szeregówka nowoczesny, stylowy, bliźniak przytulny, czysty, jasny, willa obszerny 2. PARTER PIĘTRO LICZEBNIKI PORZĄDKOWE 1 pierwszy 11 jedenasty 2 drugi 12 dwunasty 3 trzeci 13 trzynasty 4 czwarty 14 czternasty 5 piąty 15 piętnasty 6 szósty 16 szesnasty 7 siódmy 17 siedemnasty 8 ósmy 18 osiemnasty 9 dziewiąty 19 dziewiętnast y 10 dziesiąty 20 dwudziesty 21 dwudziesty pierwszy 30 trzydziesty 40 czterdziesty 50 pięćdziesiąty 60 sześćdziesiąty 70 siedemdziesiąty 80 osiemdziesiąty 90 dziewięćdziesiąty 100 setny (-a, -e) Gdzie jest / znajduje się / mieści się twój pokój? Mój pokój znajduje się na parterze. Mój pokój mieści się na (pierwszym) piętrze. na pierwszym drugim trzecim siedemnastym dwudziestym pierwszym piętrze Przepraszam, gdzie jest toaleta? Na dole, na lewo od sypialni, obok łazienki. Na którym piętrze pani mieszka? Mieszkam na trzecim piętrze w tym dużym bloku. Czy pan mieszka w tym bloku? Nie, mieszkam w tamtym wieżowcu, na siedemnastym piętrze. Już przyszliśmy? Nie, Tomek mieszka dalej, w tamtym niebieskim bloku. Czy ci ludzie mieszkają w naszym domu? No tak, oczywiście! Przecież mieszkamy w jednej klatce schodowej! Nie pamiętasz ich? bliżej dalej
ten hotel ta willatamten biurowiec to mieszkanie citamta kuchnia mieszkańcy tetamto osiedle miasta tamci sąsiedzi tamte wsie ВПРАВИ. ĆWICZENIA Napisz liczebniki słownie. Wzór: 1. piętro pierwsze piętro. 5 dom, 3. dziewczyna, 8. piętro, 11. wiersz, 5. mieszkanie, 1. pokój, 4. półka, 6. dzień, 10. książka, 7. winda, 12. rok. Postaw pytania i odpowiedz na nie. Wzór: To jest parter. Gdzie mieszkasz? Na parterze. 1) To jest piąte piętro.... 2) To jest ósme piętro.... 3) To jest pierwsze piętro.... 4) To jest wielki dom.... 5) To jest Chmielnicki... 6) To jest pierwsza wieś.... 7) To jest drugie mieszkanie.... 8) To jest siódme piętro.... 3. WNĘTRZE Co jest w twoim pokoju? W moim pokoju jest duże łóżko, biurko, fotel oraz wielka szafa wbudowana. Także mam komputer i wieżę hi-fi. Meble Wnętrze Sprzęt elektroniczny/agd biurko dywan ekspres do kawy bujak firanki kuchenka (gazowa, fotel ikony elektryczna) kredens kwiaty lodówka krzesło doniczka magnetofon łóżko kominek odkurzacz meblościank a obrazy odtwarzacz video (CD) półka obrus piecyk mikrofalowy regał serwetka pralka stół tapety radio szafa zasłony wieża hi-fi/wieża muzyczna wersalka zdjęcia zmywarka żaluzje żelazko Gdzie znajduje się stół? Stół stoi pod oknem. Przepraszam, nie widzę tu żadnego krzesła. Popatrz, krzesło stoi przy biurku. stół stoi w :pokoju/kuchni obrus leży przy oknie/ścianie lampa wisi obok łóżka/kanapy szafa jest na podłodze/stole krzesła stoją dookoła stołu dywany leżą pod stołem/biurkiem zasłony wiszą nad łóżkiem - Czy mieszkasz w domu? Nie, ja wynajmuję mieszkanie/pokój. - Nie, mieszkam w akademiku (w domu studenta)/na stancji/w hotelu. - Nie, właśnie poszukuję mieszkania.
ВПРАВИ. ĆWICZENIA Ułóż zdania wykorzystując słowa z ramki. Wzór: Nie widzę tu żadnego obrusu. Popatrz! Obrus leży na stole. w, przy, na, obok, pod, Popatrz! Zobacz! Obejrzyj się! Patrz! nad Spójrz! Nie widzę tu żadnego domu. Popatrz! Dom stoi... ulicy.......! Moje mieszkanie znajduje się... piątym piętrze.......!... kuchni jest łazienka.......!... parapecie stoją kwiaty w doniczkach.......! Dywan leży... podłodze.......!... stołem stoją dwa taborety.......!... szafie wisi moje ubranie......!... kredensie stoi nowa zastawa.......! Lustro wisi... ścianie. Ułóż ogłoszenia według podanych wzorów. Wzór: Poszukuję komfortowego trzypokojowego mieszkania z telefonem i garażem na okres 1 roku, teł. 48-52-77. Poszukuję... Wzór: Mieszkanie, 94 m kw, garaż, telefon, do wynajęcia od zaraz, teł. 43-48-92. Do wynajęcia... Wzór: Wynajmę ładne mieszkanie 5-pokojowe w centrum miasta. Zgłoszenia: Teł. 31-56-88 po godz.16. Wynajmę... MOJE MIESZKANIE Nazywam się Katarzyna Podolska. Jestem studentką pierwszego roku polonistyki na Narodowym Uniwersytecie w Chmielnickim. Zapraszam do mojego mieszkania. Ja mieszkam w Chmielnickim, w centrum miasta, przy ulicy Zamkowej, 5. To jest moja ulica, a w tym zielonym bloku mieszka moja rodzina i ja. Zapraszam serdecznie. Blok jest dość stary i nie ma windy. Dobrze, że moje mieszkanie znajduje się na drugim piętrze. Na parterze mieści się niewielki sklep spożywczy. To jest moje mieszkanie. Wchodzimy... Moje mieszkanie jest trzypokojowe, ma obszerny korytarz, łazienkę i toaletę oraz kuchnię. Tu na prawo jest pokój gościnny. Tu mamy dużą miękką wersalkę, dwa fotele i bujak. Są tu także regały z książkami, kredens z zastawą. Jest oczywiście telewizor. Stoją też okrągły stół i krzesła. Na ścianach wiszą pięknie malowane obrazy, na podłodze leży dywan, na suficie wisi żyrandol. W tym pokoju nasza rodzina spędza czas wolny, przyjmuje gości i obchodzi święta. Obok jest sypialnia. Tu stoi duże łóżko, szafa, dwie szafki nocne. Na ścianie wisi lustro. Nad łóżkiem wisi kinkiet, na szafkach stoją lampy nocne. A teraz zapraszam do mojego pokoju. Jest mały, ale przytulny. To jest moja kanapa. Na niej spędzam dużo czasu śpię, czytam, słucham muzyki, gadam z koleżankami, piję herbatę. Pod oknem znajduje się biurko. Ono jest wygodne, bo ma dużo szuflad. Na biurku stoi mój komputer i płyty. Na ścianach są półki z książkami. Wiszą także zdjęcia moje i moich przyjaciół. W moim pokoju jest bardzo stara komoda, jeszcze od babci. Na komodzie stoją upominki, walentynki i moja kolekcja budzików. To jest mój ulubiony pokój. Korytarz jest jasny. Tu stoi wieszak na płaszcze i kurtki, szafka na obuwie, stolik z telefonem i małe miękkie pufy. Od razu przy wejściu mamy łazienkę i ubikację. W łazience obok umywalki i wanny postawiliśmy pralkę. Chociaż jest trochę ciasno, ale o wiele wygodniej. Kuchnia jest na lewo od wejścia. Jest, według mnie, trochę za mała. Są tu meble kuchenne stół, taborety, szafki i kredens z naczyniami. Przy ścianie jest zlewozmywak i kuchenka gazowa. Przy innej ścianie stoi lodówka, a na szafce mikrofalówka. Te drzwi na lewo prowadzą na balkon. Takie jest nasze mieszkanie. Nie jest zbyt nowoczesne ani stylowe. Jest natomiast przytulne i sympatyczne. Bardzo lubimy swoje mieszkanie i staramy się, aby wszystko było dobrane pięknie i gustownie. Zawsze dbamy o porządek.
Słowniczek