Analiza zapotrzebowania na energię budynku testowego na potrzeby wprowadzenia certyfikacji budynków energooszczędnych w województwie małopolskim

NARODOWA AGENCJA POSZANOWANIA ENERGII S.A. Firma istnieje od 1994 r. ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa tel.: 22 505 46 61, faks: 22 825 86 70 www.nape.pl, nape@nape.pl Analiza zapotrzebowania na energię budynku testowego na potrzeby wprowadzenia certyfikacji budynków Nadzór merytoryczny: dr inż. Aleksander Panek dr inż. Andrzej Wiszniewski Opracowanie: dr inż. Jerzy Kwiatkowski dr inż. Joanna Rucińska Warszawa, maj 2014 1 NIP 526-00-40-341, REGON 010691500, KRS 0000186140 Sąd Rejonowy dla M.St. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy, Kapitał akcyjny: 501 000,00 zł NAPE jest członkiem Ogólnokrajowego Stowarzyszenia Poszanowanie Energii i Środowiska" SAPE POLSKA i Zrzeszenia Audytorów Energetycznych

Spis treści 1. Podstawa opracowania... 3 2. Wprowadzenie... 4 2.1. Warunki techniczne... 5 2.2. Obliczenia energetyczne... 9 2.3. Dane pogodowe... 9 3. Budynek testowy... 11 3.1. Opis budynku... 11 4. Wyniki symulacji energetycznych... 16 5. Wnioski... 27 2

1. Podstawa opracowania Podstawą opracowania są: umowa z Małopolskim Centrum Budownictwa Energooszczędnego przy Politechnice Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki z dnia 25.04.2014 a Narodową Agencją Poszanowania Energii S.A. wstępne parametry i założenia Małopolskiego Domu Energooszczędnego, normy i wytyczne projektowania, a w szczególności: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690 z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej (Dz.U. 201, poz. 1240), Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz.U. 2012, poz. 462), Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 10 sierpnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej, wzoru karty audytu efektywności energetycznej oraz metod obliczania oszczędności energii (Dz.U. 58 2012, poz. 962), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 5 lipca 2013 r. (Dz. U. 2013. poz 926) zmieniające rozporządzeni w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Polska norma PN-B-03421:1978 Wentylacja i klimatyzacja -- Parametry obliczeniowe powietrza wewnętrznego w pomieszczeniach przeznaczonych do stałego przebywania ludzi, Polska norma PN-B-03430:1983/Az3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej Wymagania, Norma europejska PN-EN 13790:2008 Energetyczne właściwości użytkowe budynków Obliczanie zużycia energii do ogrzewania i chłodzenia, Norma europejska PN-EN 12524:2002 Materiały i wyroby budowlane Właściwości cieplno-wilgotnościowe Stabelaryzowane wartości obliczeniowe, Norma europejska PN-EN ISO 6946:2008 Komponenty budowlane i elementy budynku - Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła Metoda obliczania, 3

Norma europejska PN-EN ISO 10077-1:2007 Cieplne właściwości użytkowe okien, drzwi i żaluzji Obliczanie współczynnika przenikania ciepła Część 1: Postanowienia ogólne, Norma europejska PN-EN ISO 10211:2008 Mostki cieplne w budynkach Strumienie ciepła i temperatury powierzchni Obliczenia szczegółowe, Norma europejska PN-EN ISO 13370:2008 Cieplne właściwości użytkowe budynków Przenoszenie ciepła przez grunt Metody obliczania, Norma europejska PN-EN ISO 13789:2008 Cieplne właściwości użytkowe budynków Współczynniki przenoszenia ciepła przez przenikanie i wentylację Metoda obliczania, Norma europejska PN-EN ISO 14683:2008 Mostki cieplne w budynkach Liniowy współczynnik przenikania ciepła Metody uproszczone i wartości orientacyjne, oprogramowanie wspomagające projektowanie i analizy energetyczne w budownictwie, treść programu priorytetowego, wytyczne techniczne oraz definicje i pojęcia stosowane w zapisach programu NFOŚiGW LEMUR. 2. Wprowadzenie Politechnika Krakowska podjęła działania zmierzające do wprowadzenia certyfikacji istniejących energooszczędnych budynków mieszkalnych. W pierwszym etapie będzie to certyfikacja budynków mieszkalnych jedno i wielorodzinnych. Nadawanie certyfikatów energooszczędnym budynkom zostanie włączone do strategii rozwoju województwa małopolskiego jako element polityki regionu w obszarze działań podejmowanych przez Samorząd, zmierzających do obniżenia energochłonności sektora budowlanego. Certyfikaty wydawane będą na podstawie oceny jakości energetycznej budynku oraz projektowych parametrów ochrony cieplnej przegród zewnętrznych zweryfikowanych badaniami budynku w trakcie użytkowania. Certyfikacja oparta jest na założeniach przyjętych w dokumentach: Rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz.U. 2013 poz. 926 Wytyczne do weryfikacji projektów budynków mieszkalnych, zgodnych ze standardem NFOŚiGW opracowanie Krajową Agencję Poszanowania Energii 2012 4

Dodatkowym celem jest wprowadzenie dwóch standardów certyfikatu przyznawanego jako Małopolski Dom Energooszczędny (MDE): certyfikat STANDARD MDE, certyfikat PREMIUM MDE. 2.1. Warunki techniczne Wymagania obowiązujące przed 2014 rokiem uwzględniały dwie alternatywne metody obliczeń cieplnych budynku, które pozwalały na utrzymanie racjonalnie niskiego poziomu zużycia energii cieplnej do użytkowania budynków nowoprojektowanych jak i tych istniejących. Pierwsza z nich polega na zaprojektowaniu przegród budowlanych w taki sposób, aby wartości współczynników przenikania ciepła przegród zewnętrznych, przegród wewnętrznych, stropów, dachów, okien, drzwi odpowiadały wymaganiom izolacyjności cieplnej tzn. nie przekraczały wymaganych maksymalnych wartości współczynników przenikania ciepła U max. Druga metoda to zaprojektowanie budynku pod względem zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną. Metoda ta polega na zbilansowaniu energii do ogrzewania, wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia i oświetlenia wyliczonej dla danego budynku. Wyliczona wartość wskaźnika energii pierwotnej nie może przekraczać wartości granicznych, zdefiniowanych w Warunkach Technicznych. Aktualnie, aby spełnić wymagania dotyczące ochrony cieplnej budynku muszą być spełnione zarówno wymagania cząstkowe dotyczące maksymalnej wartości współczynnika przenikania ciepła przegród zewnętrznych oraz mocy maksymalnej zużywanej przez urządzania pomocnicze jak również wymagania dotyczące maksymalnej wartości wskaźnika energii pierwotnej EP. W warunkach technicznych obowiązujących od 1 stycznia 2014 roku zaostrzono wymagania dotyczące wartości maksymalnych współczynników przenikania ciepła przegród przezroczystych i nieprzezroczystych. Wartości te uwzględniają poprawki ze względu na pustki powietrzne w warstwach izolacji i łączniki mechaniczne przechodzące przez izolację. Poniżej w formie tabelarycznej zestawiono maksymalne wartości współczynników przenikania ciepła poszczególnych przegród zgodnie z obowiązującymi wymaganiami. 5

Tabela 1 Izolacyjność cieplna przegród budowlanych Lp. Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu Współczynnik przenikania ciepła U max (W/m 2 K) od 1 stycznia 2014 r. od 1 stycznia 2017 r. 1 2 3 1 2 3 4 5 6 7 8 Ściany zewnętrzne: a) przy t i 16 o C b) przy 8 o C t i < 16 o C c) przy t i < 8 o C Ściany wewnętrzne: a) przy t i 8 o C oraz oddzielające pomieszczenia ogrzewane od klatek schodowych i korytarzy b) przy t i < 8 o C c) oddzielające pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego Ściany przyległe do szczelin dylatacyjnych o szerokości: a) do 5 cm, trwale zamkniętych i wypełnionych izolacją cieplną na głębokości co najmniej 20 cm b) powyżej 5 cm, niezależnie od przyjętego sposobu zamknięcia i zaizolowania szczeliny Ściany nieogrzewanych kondygnacji podziemnych Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami a) przy t i 16 o C b) przy 8 o C t i <16 o C c) przy t i < 8 o C Podłogi na gruncie: a) przy t i 16 o C b) przy 8 o C t i <16 o C c) przy t i < 8 o C Stropy nad pomieszczeniami nieogrzewanymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi: a) przy t i 16 o C b) przy 8 o C t i <16 o C c) przy t i < 8 o C Stropy nad ogrzewanymi pomieszczeniami podziemnymi i stropy między kondygnacyjne: a) przy t i 8 o C b) przy t i < 8 o C c) oddzielające pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego 0,25 0,45 0,90 0,70 0,20 0,70 1,20 1,50 0,25 0,25 Tabela 2 Izolacyjność cieplna okien, drzwi balkonowych i drzwi zewnętrznych 0,23 0,45 0,90 0,70 0,18 0,70 1,20 1,50 0,25 0,25 od 1 stycznia 2021 r. 0,20 0,45 0,90 0,70 0,15 0,70 1,20 1,50 0,25 0,25 6

Lp Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu Współczynnik przenikania ciepła U max (W/m 2 K) od 1 stycznia 2014 r. od 1 stycznia 2017 r. 1 2 3 Okna (z wyjątkiem połaciowych), drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste 1 nieotwieralne: a) przy t i 16 o 1,3 1,1 C b) przy t i < 16 o 1,8 1,6 C 2 3 4 5 Okna połaciowe: a) przy t i 16 o C b) przy t i < 16 o C Okna w ścianach wewnętrznych: a) przy t i 8 o C b) przy t i < 8 o C c) oddzielające pomieszczenia ogrzewane od nieogrzewanych Drzwi w przegrodach zewnętrznych lub w przegrodach między pomieszczeniami ogrzewanymi i nieogrzewanymi Okna i drzwi zewnętrzne w przegrodach zewnętrznych pomieszczeń nieogrzewanych 1,5 1,8 1,5 1,5 1,3 1,6 1,3 1,3 od 1 stycznia 2021 r. 0,9 1,4 1,1 1,4 1,1 1,1 1,7 1,5 1,3 Znowelizowane przepisy dotyczące ochrony cieplnej budynków wprowadzają obowiązek spełnienia w zakresie dopuszczalnej wartości wskaźnika energii pierwotnej EP. Wartość wskaźnika zależy od właściwości przegród zewnętrznych budynku, sprawności systemu grzewczego, przygotowania ciepłej wody użytkowej, wentylacji, chłodzenia i oświetlenia oraz rodzaju paliwa, z którego wytwarzana jest energia w poszczególnych systemach. Znowelizowane przepisy wprowadziły wartości graniczne wskaźnika zapotrzebowania na energię pierwotną EP. W tabelach 3-5 przedstawiono odpowiednio cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej, a także chłodzenia oraz oświetlenia. 7

Tabela 3 Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej Rodzaj budynku Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP H+W na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej [kwh/(m 2 rok)] od 1 stycznia 2014 r. od 1 stycznia 2017 r. 1 2 3 1 Budynek mieszkalny: a) jednorodzinny b) wielorodzinny 120 105 95 85 od 1 stycznia 2021 r.* 2 Budynek zamieszkania zbiorowego 95 85 75 3 4 Budynek użyteczności publicznej: a) opieki zdrowotne b) pozostałe Budynek gospodarczy, magazynowy i 390 65 290 60 70 65 190 45 110 90 70 produkcyjny * od 1 stycznia 2019 r. - w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będących ich własnością W przypadku budynków wyposażonych w system chłodzenia, a także budynków użyteczności publicznej, w których dodatkowo oceniany jest system oświetlenia uwzględnia się dodatki do wartości wskaźnika energii pierwotnej EP. Wartości oblicza się na podstawie wzorów zamieszczonych w tabelach poniżej. Tabela 4 Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP na potrzeby chłodzenia Lp. Rodzaj budynku Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP C na potrzeby chłodzenia [kwh/(m 2 rok)]* od 1 stycznia 2014 r. od 1 stycznia 2017 r. 1 2 3 Budynek mieszkalny: EP 1 a) jednorodzinny C = EP C = 10 A wielorodzinny f,c /A f 10 A f,c /A f 2 Budynek zamieszkania zbiorowego 3 4 Budynek użyteczności publicznej: a) opieki zdrowotne b) pozostałe Budynek gospodarczy, magazynowy i produkcyjny EP C = 25 A f,c /A f EP C = 25 A f,c /A f od 1 stycznia 2021 r.** EP C = 5 A f,c /A f EP C = 25 A f,c /A f gdzie: A f - powierzchnia użytkowa ogrzewana budynku, [m 2 ] A f,c - powierzchnia użytkowa chłodzona budynku, [m 2 ]. * Jeżeli budynek posiada instalację chłodzenia, w przeciwnym wypadku EP C = 0 kwh/(m 2 rok) ** Od 1 stycznia 2019 r. - w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będących ich własnością Tabela 5 Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP na potrzeby oświetlenia 8

Lp. Rodzaj budynku Cząstkowe maksymalne wartości wskaźnika EP L na potrzeby oświetlenia [kwh/(m 2 rok)] w zależności od czasu działania oświetlenia w ciągu roku t 0 [h/rok]* od 1 stycznia 2014 r. od 1 stycznia 2017 r. od 1 stycznia 2021 r.** 1 2 3 1 Budynek mieszkalny: a) jednorodzinny EP L = 0 EP L = 0 EP L = 0 wielorodzinny 2 Budynek zamieszkania zbiorowego dla t 0 < 2500 dla t 0 < 2500 dla t 0 < 2500 Budynek użyteczności publicznej: EP L = 50 EP L = 50 EP L = 25 3 a) opieki zdrowotne 4 b) pozostałe Budynek gospodarczy, magazynowy i produkcyjny dla t 0 2500 EP L = 100 dla t 0 2500 EP L = 100 dla t 0 2500 EP L = 50 * Jeżeli w budynku należy uwzględnić oświetlenie wbudowane, w przeciwnym wypadku EP L = 0 kwh/(m 2 rok) ** Od 1 stycznia 2019 r. - w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będących ich własnością 2.2. Obliczenia energetyczne Ze względu na obowiązujące w Polsce wymagania dotyczące ochrony cieplnej budynków proponuje się zastosowanie metody przyjętej w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów Świadectw ich charakterystyki energetycznej jako podstawy do certyfikacji budynków energooszczędnych w województwie małopolskim. W związku z powyższym obliczenia zapotrzebowania na energię użytkową, końcową i pierwotną wykonano w oparciu o metodę bilansów miesięcznych zgodną z metodologią obliczania charakterystyki energetycznej budynku. 2.3. Dane pogodowe Województwo małopolskie jest zróżnicowane pod względem warunków klimatycznych. Występują w nim trzy strefy klimatyczne zgodnie z normą PN-82/B-02403. Na rysunku poniżej przedstawiono podział województwa na strefy klimatyczne. 9

Rysunek 1 Strefy klimatyczne w województwie małopolskim Do obliczeń wykorzystano dane pogodowe zamieszczone na stronie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju dla stacji meteorologicznych reprezentujących dane obszary województwa małopolskiego: Kraków III strefa klimatyczna, Nowy Sącz IV strefa klimatyczna oraz Zakopane V strefa klimatyczna. Dane meteorologiczne obejmują średnie wieloletnie wartości temperatury zewnętrznej i promieniowania słonecznego dla poszczególnych miesięcy roku. W IV strefie klimatycznej nie ma żadnej lokalizacji, dla której dostępne są dane klimatyczne. dlatego jako reprezentatywną lokalizację przyjęto Nowy Sącz. Leży on najbliżej granicy pomiędzy III a IV strefą klimatyczną. Zgodnie z metodologią obliczania charakterystyki energetycznej budynku w przypadku braku danych dla danej miejscowości do obliczeń należy przyjąć dane z najbliższej stacji meteorologicznej. 10

3. Budynek testowy 3.1. Opis budynku Budynek testowy posiada dwie kondygnacje mieszkalne oraz jedną nieużytkową (poddasze). Na parterze budynku znajduje się wiatrołap, hall, pomieszczenie gospodarcze (kotłownia), łazienka razem z WC, aneks kuchenny, gabinet i pokój dzienny. Natomiast na piętrze budynku znajduje się hall, garderoba, dwie łazienki z WC oraz trzy sypialnie. Całkowita powierzchnia użytkowa budynku wynosi 150,0 m 2. Kubatura części ogrzewanej wynosi 390 m 3. Na rysunkach poniżej przedstawiono widok północnej oraz południowo-wschodniej fasady budynku. Rysunek 2 Wizualizacja budynku testowego (od strony północnej) Rysunek 3 Wizualizacja budynku testowego (od strony południowo-wschodniej) 11

Rysunek 4 Rzut parteru 12

Rysunek 5 Rzut piętra W analizie przyjęto wartości współczynników przenikania ciepła przegród zewnętrznych, których zastawienie znajduje się w tabeli poniżej. Tabela 6 Zestawienie współczynników przenikania ciepła przegród budowlanych Przegroda Współczynnik przenikania ciepła U - [W/(m 2 K)] ściana zewnętrzna 0,15 podłoga na gruncie 0,20 strop pod przestrzenią nieogrzewaną 0,15 dach nad przestrzenią nieogrzewaną 0,25 okna w przegrodach pionowych 0,9 drzwi zewnętrzne 1,3 13

Obliczenia zapotrzebowania na energię końcową i pierwotną wykonano dla dwóch powszechnie stosowanych rozwiązań instalacyjnych. Pierwsze z nich to instalacja centralnego ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej zasilana z kotła gazowego natomiast drugie to instalacja centralnego ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej zasilana z miejskiej sieci ciepłowniczej. W tabelach poniżej przedstawiono sprawności cząstkowe systemów zastosowane w obliczeniach. Tabela 7 Sprawności cząstkowe systemu ogrzewania zasilanego z kotła gazowego Rodzaj Wartość - - Sprawność wytwarzania 0,89 Sprawność przesyłu ciepła 0,97 Sprawność akumulacji Sprawność regulacji i wykorzystania 0,93 Tabela 8 Sprawności cząstkowe systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej zasilanego z kotła gazowego Rodzaj Wartość - - Sprawność wytwarzania 0,86 Sprawność przesyłu ciepła 0,80 Sprawność akumulacji 0,84 Sprawność regulacji i wykorzystania Tabela 9 Sprawności cząstkowe systemu ogrzewania zasilanego z sieci ciepłowniczej Rodzaj Wartość - - Sprawność wytwarzania 0,98 Sprawność przesyłu ciepła 0,97 Sprawność akumulacji Sprawność regulacji i wykorzystania 0,93 Tabela 10 Sprawności cząstkowe systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej zasilanego z sieci ciepłowniczej Rodzaj Wartość - - Sprawność wytwarzania 0,89 Sprawność przesyłu ciepła 0,80 Sprawność akumulacji 0,84 Sprawność regulacji i wykorzystania 14

W analizie uwzględniono dwa rodzaje wentylacji: naturalną oraz mechaniczną nawiewno wywiewną z odzyskiem ciepła o maksymalnej sprawności odzysku ciepła wynoszącej 80%. Szczelność budynku w przypadku wentylacji naturalnej wynosi n 50 = 3,0 1/h natomiast w przypadku wentylacji mechanicznej n 50 =1,5 1/h. Obliczenia uwzględniają energię zużywaną przez urządzenia pomocnicze w systemie ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz wentylacji. Wartości mocy jednostkowej i czas pracy urządzeń przedstawiono w tabeli poniżej. Tabela 11 Zużycie energii przez urządzenia pomocnicze Rodzaj Moc jednostkowa [W/m 2 ] Czas [h] Pompy obiegowe ogrzewania w budynku o A f do 250m 2 z grzejnikami członowymi lub płytowymi, granica ogrzewania 12ºC 0,45 5000 Napęd pomocniczy i regulacja kotła do ogrzewania w budynku o A f do 250m 2 0,45 2200 Pompy cyrkulacyjne w budynku o A f do 250m 2 0,25 8760 Pompa ładująca zasobnik ciepłej wody w budynku o A f do 250m 2 0,45 250 Napęd pomocniczy i regulacja do podgrzewu ciepłej wody w budynku o A f do 250m 2 1,25 275 Wentylatory w centrali nawiewno wywiewnej wymiana powietrza do 0,6 h -1 0,2 8760 Współczynniki nieodnawialnej energii pierwotnej są zgodne z rozporządzaniem w sprawie sporządzania charakterystyki energetycznej budynku oraz danymi podawanymi na stronach przedsiębiorstw ciepłowniczych i wynoszą: gaz sieciowy w =1,1; energia eklektyczna w = 3,0; MPEC Kraków 2013 w = 0,62; MPEC Nowy Sącz w = 1,3; Geotermia Podhalańska w = 0,39. 15

4. Wyniki symulacji energetycznych Poniżej zastawiono wyniki wskaźnika energii pierwotnej EP, energii końcowej oraz energii użytkowej w różnych wariantach zastosowanych systemów, źródeł oraz orientacji budynku względem stron świata. Budynek podstawowy (BP) to budynek wyposażony w system ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz wentylacji naturalnej. Drugi rodzaj budynku (B+W) to budynek w którym zamiast wentylacji naturalnej zastosowano system wentylacji mechanicznej nawiewno - wywiewnej z odzyskiem ciepła. Tabela 12 Zestawienie wartości wskaźnika energii pierwotnej Źródło zasilania Współczynnik nakładu energii pierwotnej Rodzaj budynku Wskaźnik energii pierwotnej [kwh/(m 2 rok)] - - - N E S W gaz 1,1 podstawowy III strefa klimatyczna (Kraków) 135,8 138,1 139,2 139,6 gaz 1,1 podstawowy IV strefa klimatyczna (Nowy Sącz) 127,8 130,7 131,8 132,4 gaz 1,1 podstawowy V strefa klimatyczna (Zakopane) 151,3 154,5 156,0 156,1 MPEC Kraków podstawowy III strefa 0,62 2013 klimatyczna (Kraków) 79,4 80,5 81,1 81,4 MPEC Nowy podstawowy IV strefa 1,3 Sącz klimatyczna (Nowy Sącz) 137,8 140,9 142,1 142,7 Geotermia podstawowy V strefa 0,39 Podhalańska klimatyczna 61,7 62,7 63,2 63,3 gaz 1,1 went. mech III strefa klimatyczna (Kraków) 107,5 109,6 110,3 111,0 gaz 1,1 went. mech IV strefa klimatyczna (Nowy Sącz) 100,3 103,1 103,9 104,7 gaz 1,1 went mech V strefa klimatyczna (Zakopane) 115,1 118,3 119,4 119,9 MPEC Kraków went. mech II strefa 0,62 2013 klimatyczna 67,5 68,6 69,0 69,4 MPEC Nowy went. mech IV strefa 1,3 Sącz klimatyczna 107,9 110,9 111,7 112,7 Geotermia went. mech V strefa 0,39 Podhalańska klimatyczna 53,7 54,7 55,1 55,3 W tabeli wyróżniono wskaźniki energii pierwotnej EP mniejsze od wartości maksymalnej zawartej w Warunkach Technicznych obowiązujących od 1 stycznia 2014 r., czyli od 120 kwh/(m 2 rok). Kolorem czerwonym dodatkowo wskazano rozwiązania umożliwiające spełnienie obowiązujących po 1 stycznia 2021 r., w których EP max =70 kwh/(m 2 rok). 16

Tabela 13 Zestawienie wartości wskaźnika energii pierwotnej EP z podziałem na poszczególne systemy Wskaźnik energii pierwotnej EP [kwh/(m 2 rok)] Rodzaj budynku ogrzewanie ciepła woda urządzenia użytkowa pomocnicze - N E S W - - budynek podstawowy III strefa (gaz) 86,9 89,2 90,3 90,8 30,6 18,3 budynek podstawowy IV strefa (gaz) 79,0 81,8 82,9 83,5 30,6 18,3 budynek podstawowy V strefa (gaz) 102,4 105,7 107,2 107,2 30,6 18,3 budynek podstawowy III strefa (sieć ciepłownicza) 44,5 45,6 46,2 46,4 16,6 18,3 budynek podstawowy IV strefa (sieć ciepłownicza) 84,7 87,7 88,9 89,6 34,8 18,3 budynek podstawowy V strefa (sieć ciepłownicza) 32,9 34,0 34,5 34,5 10,5 18,3 budynek z wentylacją mechaniczną III strefa (gaz) 53,2 55,4 56,0 56,8 30,6 23,7 budynek z wentylacją mechaniczną IV strefa (gaz) 46,1 48,8 49,6 50,4 30,6 23,7 budynek z wentylacją mechaniczną V strefa (gaz) 60,9 64,0 65,1 65,7 30,6 23,7 budynek z wentylacją mechaniczną III strefa (sieć ciepłownicza) 27,2 28,3 28,7 29,0 16,6 23,7 budynek z wentylacją mechaniczną IV strefa (sieć ciepłownicza) 49,4 52,3 53,2 54,1 34,8 23,7 budynek z wentylacją mechaniczną V strefa (sieć ciepłownicza) 19,6 20,6 20,9 21,1 10,5 23,7 Na podstawie wyników w tabeli 12 i 13 można stwierdzić, że zastosowanie w projekcie przegród zewnętrznych o bardzo niskiej izolacyjności cieplnej nie gwarantuje uzyskania wymaganej wartości wskaźnika energii pierwotnej EP. Niezbędne jest wyposażenie budynku w efektywny system ogrzewania, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz wentylacji. We wszystkich systemach w budynku należy stosować urządzenia elektryczne o niskim zużyciu energii. Tabela 14 Zestawienie wartości wskaźnika energii końcowej z podziałem na poszczególne systemy Wskaźnik energii końcowej [kwh/(m 2 rok)] Rodzaj budynku ogrzewanie ciepła woda użytkowa urządzenia pomocnicze - N E S W - - budynek podstawowy III strefa (gaz) 79,0 81,1 82,1 82,5 27,8 6,1 budynek podstawowy IV strefa (gaz) 71,8 74,4 75,4 75,9 27,8 6,1 budynek podstawowy V strefa 93,1 96,0 97,4 97,5 27,8 6,1 budynek podstawowy III strefa (sieć ciepłownicza) 71,7 73,6 74,5 74,9 26,8 6,1 budynek podstawowy IV strefa (sieć ciepłownicza) 65,1 67,5 68,4 68,9 26,8 6,1 budynek podstawowy V strefa (sieć ciepłownicza) 84,5 87,2 88,4 88,5 26,8 6,1 budynek z wentylacją mechaniczną III strefa 48,3 50,3 51,0 51,6 27,8 7,9 budynek z wentylacją mechaniczną IV strefa 41,9 44,3 45,1 45,9 27,8 7,9 budynek z wentylacją mechaniczną V 55,3 58,2 59,2 59,7 27,8 7,9 17

Wskaźnik energii końcowej [kwh/(m 2 rok)] Rodzaj budynku ogrzewanie ciepła woda użytkowa urządzenia pomocnicze - N E S W - - strefa budynek z wentylacją mechaniczną III strefa (sieć ciepłownicza) 43,9 45,7 46,2 46,8 26,8 7,9 budynek z wentylacją mechaniczną IV strefa (sieć ciepłownicza) 38,0 40,2 40,9 41,6 26,8 7,9 budynek z wentylacją mechaniczną V strefa (sieć ciepłownicza) 50,2 52,8 53,7 54,2 26,8 7,9 Energia końcowa uwzględnia energię użytkową (jakość przegród zewnętrznych budynku, straty na podgrzanie powietrza wentylacyjnego, ilość ciepła niezbędną do przygotowania ciepłej wody użytkowej) oraz zastosowane systemy w budynku. Poniżej zestawiono wartości wskaźnika energii końcowej. 200 Wskaźnik energii końcowej [kwh/(m 2 rok)] 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 BP_III_N BP_III_E BP_III_S BP_III_W B+W_III_N B+W_III_E B+W_III_S B+W_III_W ogrzewanie urządzenia pomocnicze ciepła woda użytkowa Rysunek 6 Wskaźnik energii końcowej budynku w III strefie klimatycznej zasilanego z kotła gazowego w zależności od jego usytuowania względem stron świata (BP-budynek podstawowy, B+W budynek wyposażony w wentylację mechaniczną) 18

200 Wskaźnik energii końcowej [kwh/(m 2 rok)] 180 160 140 120 100 80 60 40 20 ogrzewanie urządzenia pomocnicze ciepła woda użytkowa 0 BP_IV_N BP_IV_E BP_IV_S BP_IV_W B+W_IV_N B+W_IV_E B+W_IV_S B+W_IV_W Rysunek 7 Wskaźnik energii końcowej budynku w IV strefie klimatycznej zasilanego z kotła gazowego w zależności od jego usytuowania względem stron świata (BP-budynek podstawowy, B+W budynek wyposażony w wentylację mechaniczną) 200 Wskaźnik energii końcowej [kwh/(m 2 rok)] 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 BP_V_N BP_V_E BP_V_S BP_V_W B+W_V_N B+W_V_E B+W_V_S B+W_V_W ogrzewanie urządzenia pomocnicze ciepła woda użytkowa Rysunek 8 Wskaźnik energii końcowej budynku w V strefie klimatycznej zasilanego z kotła gazowego w zależności od jego usytuowania względem stron świata (BP-budynek podstawowy, B+W budynek wyposażony w wentylację mechaniczną) 19

200 Wskaźnik energii końcowej [kwh/(m 2 rok)] 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 BP_III_N BP_III_E BP_III_S BP_III_W B+W_III_N B+W_III_E B+W_III_S B+W_III_W ogrzewanie urządzenia pomocnicze ciepła woda użytkowa Rysunek 9 Wskaźnik energii końcowej budynku w III strefie klimatycznej zasilanego z miejskiej sieci ciepłowniczej w zależności od jego usytuowania względem stron świata (BP-budynek podstawowy, B+W budynek wyposażony w wentylację mechaniczną) 200 Wskaźnik energii końcowej [kwh/(m 2 rok)] 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 BP_IV_N BP_IV_E BP_IV_S BP_IV_W B+W_IV_N B+W_IV_E B+W_IV_S B+W_IV_W ogrzewanie urządzenia pomocnicze ciepła woda użytkowa Rysunek 10 Wskaźnik energii końcowej budynku w IV strefie klimatycznej zasilanego z miejskiej sieci ciepłowniczej w zależności od jego usytuowania względem stron świata (BP-budynek podstawowy, B+W budynek wyposażony w wentylację mechaniczną) 20

200 Wskaźnik energii końcowej [kwh/(m 2 rok)] 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 BP_V_N BP_V_E BP_V_S BP_V_W B+W_V_N B+W_V_E B+W_V_S B+W_V_W ogrzewanie urządzenia pomocnicze ciepła woda użytkowa Rysunek 11 Wskaźnik energii końcowej budynku w V strefie klimatycznej zasilanego z miejskiej sieci ciepłowniczej w zależności od jego usytuowania względem stron świata (BP-budynek podstawowy, B+W budynek wyposażony w wentylację mechaniczną) Na podstawie wykresów i tabeli z wartościami wskaźnika energii końcowej można zauważyć, że zmienia się on nie tylko w zależności od zastosowanego systemu, ale także w zależności od strefy klimatycznej, w której znajduje się budynek oraz jego orientacji względem stron świata. Poniżej zamieszczono tabelę z wartościami wskaźnika energii użytkowej, należy zaznaczyć że nie zależą one od rodzaju zastosowanego systemu ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej a także od rodzaju źródła. Tabela 15 Zestawienie wartości wskaźnika energii użytkowej z podziałem na poszczególne systemy Rodzaj budynku Wskaźnik energii użytkowej [kwh/(m 2 rok)] ogrzewanie ciepła woda użytkowa urządzenia pomocnicze - N E S W - - budynek podstawowy III strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 63,4 65,1 65,9 66,2 16,1 6,1 budynek podstawowy IV strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 57,6 59,7 60,5 60,9 16,1 6,1 budynek podstawowy V strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 74,7 77,1 78,2 78,2 16,1 6,1 budynek z wentylacją mechaniczną III strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 38,8 40,4 40,9 41,4 16,1 7,9 budynek z wentylacją mechaniczną IV strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 33,6 35,6 36,2 36,8 16,1 7,9 budynek z wentylacją mechaniczną V strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 44,4 46,7 47,5 47,9 16,1 7,9 Uzyskane wartości potwierdzają, że lokalizacja budynku i jego orientacja mają wpływ na zapotrzebowanie energii użytkowej, końcowej i pierwotnej do ogrzewania. Ważne jest zatem uwzględnienie w rozważaniach nie tylko wskaźnika energii pierwotnej, ale także przynajmniej wskaźnika energii użytkowej do ogrzewania. Zaleca się także wyznaczenie 21

współczynników korekcyjnych uwzględniających lokalizację budynku ze względu na zróżnicowanie województwa małopolskiego pod względem warunków klimatycznych. Na podstawie obliczeń proponuje się zastosowanie klas energetycznych budynków uwzględniających: zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania w odniesieniu do WT 2021 r., % (zmniejszenie wskaźnika energii użytkowej do ogrzewania w stosunku do budynku referencyjnego czyli budynku o takim samym kształcie konstrukcji, funkcji i sposobie użytkowania jak budynek oceniany/projektowany, spełniający minimalne wymagania określone w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych WT 2021), zmniejszenie zapotrzebowania na energię pierwotną w odniesieniu do WT 2021 r., %. Procentową oszczędność wskaźnika energii użytkowej oraz energii pierwotnej należy określać z uwzględnieniem poprawki związanej z lokalizacją budynku w danej strefie klimatycznej. Wartość współczynnika poprawkowego proponuje się wyznaczyć z zależności: E = S S di d _ III gdzie: S di liczba stopniodni okresu grzewczego dla danej lokalizacji, S d_iii liczba stopniodni okresu grzewczego dla III strefy klimatycznej, równa liczbie stopniodni dla Krakowa. Liczbę stopniodni S d określono na podstawie zależności: S d Lg = [ tw0 te( m) ] Ld( m) [ dzień K / rok] m= 1 gdzie: t w0 obliczeniowa temperatura powietrza wewnętrznego, określona zgodnie z Polską Normą dotyczącą temperatury ogrzewanych pomieszczeń w budynkach, ºC, t e (m) średnia wieloletnia temperatura miesiąca m, ºC, Ld(m) liczba dni ogrzewania w miesiącu m, dla danej lokalizacji budynku, przyjęto sezon grzewczy zgodny z Rozporządzeniem w Sprawie Metodologii Obliczania Charakterystyki Energetycznej budynku czyli miesiące od września do maja, L g liczba miesięcy ogrzewania. 22

Poniżej zestawiono liczbę stopniodni poszczególnych lokalizacji w województwie małopolskim. Tabela 16 Liczba stopniodni dla stacji meteorologicznych znajdujących się w województwie małopolskim Stacja meteorologiczna Liczba stopniodni [dzień K/rok] Kraków 4075,0 Nowy Sącz 3937,3 Tarnów 3738,9 Zakopane 4692,7 Procentowe oszczędności energii należy obliczyć z zależności: zmniejszenie wskaźnika energii użytkowej do ogrzewania: EU = EU ref EU E EU ref E i 100 [%] zmniejszenie wskaźnika energii pierwotnej: EP= EP ref EP E EP ref E i 100 [%] gdzie: EU procentowe zmniejszenie wskaźnika energii użytkowej do ogrzewania, %, EU ref referencyjny wskaźnik energii użytkowej do ogrzewania, kwh/(m 2 rok), E wartość współczynnika poprawkowego uwzględniającego lokalizację budynku, -, EU i wskaźnik energii użytkowej do ogrzewania budynku uwzględniający zapotrzebowanie energii do ogrzewania oraz podgrzania powietrza wentylacyjnego, kwh/(m 2 rok), EP procentowe zmniejszenie wskaźnika energii pierwotnej, %, EP ref referencyjny wskaźnik energii pierwotnej wynoszący 70 kwh/(m 2 rok), E wartość współczynnika poprawkowego uwzględniającego lokalizację budynku,-, EP i wskaźnik energii pierwotnej budynku uwzględniający zapotrzebowanie energii do ogrzewania, podgrzania powietrza wentylacyjnego, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz przez urządzenia pomocnicze, kwh/(m 2 rok), 23

W tabelach poniżej zaprezentowano wyniki oszczędności energii użytkowej do ogrzewania oraz nieodnawialnej energii pierwotnej budynku testowego wykonanej zgodnie z proponowaną metodą. Graniczne wartości wskaźnika energii użytkowej do ogrzewania i energii pierwotnej przyjęto w następujący sposób: tabela 17 EU ref = 60 kwh/(m 2 rok), tabela 18 EU ref = 40 kwh/(m 2 rok), tabela 19 EP ref = 70 kwh/(m 2 rok), Tabela 17 Zestawienie oszczędności energii użytkowej do ogrzewania budynku testowego przy EU ref = 60 kwh/(m 2 rok) Rodzaj budynku Oszczędność energii użytkowej do ogrzewania [%] N E S W budynek podstawowy III strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) -3,40-5,10-5,90-6,20 budynek podstawowy IV strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 0,39-1,79-2,62-3,03 budynek podstawowy V strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) -4,87-6,95-7,91-7,91 budynek z wentylacją mechaniczną III strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 21,20 19,60 19,10 18,60 budynek z wentylacją mechaniczną IV strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 25,22 23,15 22,53 21,91 budynek z wentylacją mechaniczną V strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 21,44 19,45 18,75 18,41 Tabela 18 Zestawienie oszczędności energii użytkowej do ogrzewania budynku testowego przy EU ref = 40 kwh/(m 2 rok) Rodzaj budynku Oszczędność energii użytkowej do ogrzewania [%] N E S W budynek podstawowy III strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) -23,40-25,10-25,90-26,20 budynek podstawowy IV strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) -19,61-21,79-22,62-23,03 budynek podstawowy V strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) -24,87-26,95-27,91-27,91 budynek z wentylacją mechaniczną III strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 1,20-0,40-0,90-1,40 budynek z wentylacją mechaniczną IV strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 5,22 3,15 2,53 1,91 budynek z wentylacją mechaniczną V strefa (gaz lub sieć ciepłownicza) 1,44-0,55-1,25-1,59 24

Tabela 19 Zestawienie oszczędności energii pierwotnej budynku testowego Rodzaj budynku Oszczędność energii pierwotnej [%] - N E S W budynek podstawowy III strefa (gaz) -65,78-68,09-69,19-69,63 budynek podstawowy IV strefa (gaz) -62,30-65,26-66,40-66,99 budynek podstawowy V strefa (gaz) -61,36-64,19-65,51-65,54 budynek podstawowy III strefa (sieć ciepłownicza) -9,37-10,55-11,11-11,35 budynek podstawowy IV strefa (sieć ciepłownicza) -72,64-75,81-77,02-77,71 budynek podstawowy V strefa (sieć ciepłownicza) 16,42 15,51 15,09 15,07 budynek z wentylacją mechaniczną III strefa (gaz) -37,46-39,64-40,33-41,03 budynek z wentylacją mechaniczną IV strefa (gaz) -33,84-36,67-37,52-38,39 budynek z wentylacją mechaniczną V strefa (gaz) -29,98-32,71-33,66-34,16 budynek z wentylacją mechaniczną III strefa (sieć ciepłownicza) 2,48 1,37 1,02 0,64 budynek z wentylacją mechaniczną IV strefa (sieć ciepłownicza) -41,71-44,74-45,65-46,61 budynek z wentylacją mechaniczną V strefa (sieć ciepłownicza) 23,34 22,46 22,16 21,99 Wyniki przedstawione w tabelach 17-19 potwierdzają, że zaproponowany sposób zdefiniowania klasyfikacji zapewni nie tylko obniżenie wskaźnika energii pierwotnej poprzez zastosowanie źródeł o niskich wartościach współczynnika nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej. Zdeterminuje także projektantów do obniżania zapotrzebowania na energię użytkową (np. dobre parametry przegród zewnętrznych, wysoką sprawność odzysku ciepła) oraz energię końcową (dobór wysokosprawnych systemów i urządzeń pomocniczych). Ważne jest odpowiednie dobranie referencyjnych wartości wskaźnika energii użytkowej do ogrzewania oraz energii pierwotnej. Dobrana skala powinna w przypadku certyfikatu STANDARD MDE oraz certyfikatu PREMIUM MDE uwzględniać redukcję obu wskaźników: energii użytkowej do ogrzewania oraz energii pierwotnej. Wymagania odnośnie budynku starającego się o certyfikat PREMIUM MDE powinny być ostrzejsze, czyli promować większą redukcję zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania oraz energię pierwotną. W tabeli poniżej przedstawiono wyniki wskaźnika energii pierwotnej w przypadku zastosowania odnawialnych źródeł w budynku. Rozważono zastosowanie: pompy ciepła na potrzeby centralnego ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej (współczynnik efektywności SPF=3,5), ogniw fotowoltaicznych (sprawność 12%) uzysk w skali roku 24 kwh/(m 2 rok), energia produkowana na potrzeby własne (urządzeń pomocniczych oraz potrzeby bytowe); ilość produkowanej energii została określona przy założeniu zamontowania paneli PV na 80% powierzchni połaci dachu skierowanej na południe, kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody użytkowej, pokrycie 35% całkowitej energii cieplnej na potrzeby c.w.u.; przy założeniu 100 % pokrycia zapotrzebowania na ciepło w okresach największego nasłonecznienia. 25

Tabela 20 Wartości wskaźnika energii pierwotnej EP analizowanego budynku z uwzględnieniem zastosowania odnawialnych źródeł energii Wariant Budynek wejście od strony N OZE Wartość max. certyfikatu standard oraz premium Podstawowy III strefa klimatyczna (Kraków) - Podstawowy IV strefa klimatyczna (Nowy Sącz) Podstawowy V strefa klimatyczna (Zakopane) went. Mech III strefa klimatyczna (Kraków) went. Mech IV strefa klimatyczna (Nowy Sącz) went mech V strefa klimatyczna (Zakopane) Paliwo/nośnik energii w i EP [kwh/(m 2 a)] Wartość: źródło co + cwu pompa ciepła współczynnik SPF(c.o+c.w.u.) 3,5 100% energii co+cwu z pomp ciepła EP [kwh/(m 2 a)] Wartość przy wykorzystaniu energii z fotowoltaiki uzysk 24 kwh/(m 2 a) Wartość przy wykorzystaniu energii z paneli słonecznych 35 % energii na potrzeby na c.w.u. Gaz 1,1 135,8 63,8 125,1 70,0 99,1 Sieć ciepłownicza 0,62 79,4 7,4 73,6 Gaz 1,1 127,9 55,9 117,1 70,0 93,5 Sieć ciepłownicza 1,3 137,8 65,8 125,6 Gaz 1,1 151,3 79,3 140,6 70,0 109,8 Sieć ciepłownicza 0,39 61,7-10,3 58,0 Gaz 1,1 107,5 35,5 96,8 70,0 81,1 Sieć ciepłownicza 0,62 67,5-4,5 61,7 Gaz 1,1 100,4 28,4 89,6 70,0 76,1 Sieć ciepłownicza 1,3 107,9 35,9 95,7 Gaz 1,1 115,2 43,2 104,4 70,0 86,4 Sieć ciepłownicza 0,39 53,8-18,2 50,1 W obliczeniach dla ogniw fotowoltaicznych przyjęto współczynnik w i =0 26

Z przeprowadzonych analiz wynika, że tylko w niektórych przypadkach ze źródłami energii o niskich współczynnikach nakładu energii pierwotnej budynki mogą spełnić wymagania Warunków Technicznych z 2021r. Na podstawie wyników można stwierdzić, że aby spełnić wymagania dotyczące wskaźnika energii pierwotnej EP należy zmniejszyć zapotrzebowanie na energię końcową budynku stosując systemy o wysokiej sprawności w tym także system wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła oraz stosować źródła energii o niskich wskaźnikach nieodnawialnej energii pierwotnej (systemy alternatywne lub hybrydowe z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii). Zastosowanie odpowiednio dużych systemów ogniw fotowoltaicznych pozwala na osiągniecie wymaganego standardu energetycznego. Podobne wyniki można otrzymać stosując wysokosprawne układy kogeneracyjne z możliwością eksportu energii do zewnętrznej sieci elektroenergetycznej. 5. Wnioski Na podstawie analizy przeprowadzonej w niniejszym opracowaniu proponuje się wprowadzenie klas energetycznych budynków w województwie małopolskim w zależności od procentowego zmniejszenia wskaźnika energii użytkowej do ogrzewania i energii pierwotnej. Proponuje się wprowadzenie dwóch standardów na etapie sprawdzania projektu: certyfikat STANDARD MDE, certyfikat PREMIUM MDE. Wydanie Certyfikatu Premium MDE powinno być dodatkowo uzależnione od wykonania próby szczelności oraz badania termowizyjnego po wybudowaniu budynku. Wyniki próby szczelności muszą potwierdzać uzyskanie wymaganej przez MCBE szczelności budynku. Natomiast badanie termowizyjne ocenić jakość przeprowadzonych prac budowlanych. Skalę oszczędności energii użytkowej do ogrzewania i energii pierwotnej należy sprawdzić wykonując obliczenia testujące szereg jednorodzinnych budynków mieszkalnych, wielorodzinnych a także budynków użyteczności publicznej. Wymagane jest także stworzenie i wyznaczenie dodatków, które należy uwzględnić w przypadku budynków wyposażonych w system chłodzenia oraz budynków użyteczności publicznej ze względu na konieczność oceny systemu oświetlenia. W celu zapewnienia odpowiedniej jakości energetycznej budynku niezbędne jest obniżanie nie tylko energii pierwotnej i końcowej ale także energii użytkowej, dlatego zaproponowane parametry charakterystyczne oraz badania Małopolskiego Domu Energooszczędnego zamieszczone w tabeli poniżej uznaje się za prawidłowe. 27

Tabela 21 Wartości parametrów charakterystycznych Małopolskiego Domu Energooszczędnego Parametry Certyfikat Standard Certyfikat Premium Ocena według: EP [kwh/(m 2 a)] 70 70 świadectwo charakterystyki energetycznej EK [kwh/(m 2 a)] 60 40 świadectwo charakterystyki energetycznej Współczynnik przenikania ciepła U [W/(m 2 K)] dla: Ściany zewnętrzne: a) przy t i 16 o C b) przy 8 o C t i < 16 o C c) przy t i < 8 o C Ściany wewnętrzne: a) przy t i 8 o C oraz oddzielające pomieszczenia ogrzewane od klatek schodowych i korytarzy b) przy t i < 8 o C c) oddzielające pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego Ściany przyległe do szczelin dylatacyjnych o szerokości: a) do 5 cm, trwale zamkniętych i wypełnionych izolacją cieplną na głębokości co najmniej 20 cm b) powyżej 5 cm, niezależnie od przyjętego sposobu zamknięcia i zaizolowania szczeliny 0,15 0,45 0,90 0,70 0,15 0,45 0,90 0,70 Ściany nieogrzewanych kondygnacji podziemnych projekt architektonicznobudowlany projekt architektonicznobudowlany projekt architektonicznobudowlany projekt architektonicznobudowlany Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami a) przy t i 16 o C b) przy 8 o C t i <16 o C c) przy t i < 8 o C Podłogi na gruncie: a) przy t i 16 o C b) przy 8 o C t i <16 o C c) przy t i < 8 o C Stropy nad pomieszczeniami nieogrzewanymi i zamkniętymi przestrzeniami podpodłogowymi: a) przy t i 16 o C b) przy 8 o C t i <16 o C c) przy t i < 8 o C Stropy nad ogrzewanymi pomieszczeniami podziemnymi i stropy między kondygnacyjne: a) przy t i 8 o C b) przy t i < 8 o C c) oddzielające pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego Okna (z wyjątkiem połaciowych), drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne: a) przy t i 16 o C b) przy t i < 16 o C 0,15 0,70 0,25 1,20 1,50 0,25 0,25 0,9 1,4 0,15 0,70 0,20 1,20 1,50 0,15 0,25 0,9 1,4 projekt architektonicznobudowlany projekt architektonicznobudowlany projekt architektonicznobudowlany projekt architektonicznobudowlany projekt architektonicznobudowlany 28

Okna połaciowe: a) przy t i 16 o C b) przy t i < 16 o C Okna w ścianach wewnętrznych: a) przy t i 8 o C b) przy t i < 8 o C c) oddzielające pomieszczenia ogrzewane od nieogrzewanych Drzwi w przegrodach zewnętrznych lub w przegrodach między pomieszczeniami ogrzewanymi i nieogrzewanymi Okna i drzwi zewnętrzne w przegrodach zewnętrznych pomieszczeń nieogrzewanych Badania stanu istniejącego budynku 1,1 1,4 1,1 1,1 1,1 1,4 1,1 1,1 1,3 1,3 projekt architektonicznobudowlany projekt architektonicznobudowlany projekt architektonicznobudowlany projekt architektonicznobudowlany Badanie szczelności tak tak badanie w trakcie użytkowania Badanie termowizyjne (detekcja wad) nie tak badanie w trakcie użytkowania Badanie mikroklimatu zima (-10 0 C) nie tak badanie w trakcie użytkowania Badanie mikroklimatu latem (+25 0 C) nie tak badanie w trakcie użytkowania Badanie jakości powietrza wewnętrznego (stężenie zanieczyszczeń z materiałów budowlanych) tak tak badanie w trakcie użytkowania 29