PROJEKT PERMANENT PROJEKT PERMANENT Projekt PERMANENT ma na celu podniesienie poziomu wiedzy o pomiarach i ich weryfikacji w projektach dotyczących efektywności energetycznej i energii odnawialnej. y i weryfikacja (M&V) w zakresie projektów energoefektywnościowych są ważnym narzędziem pomocnym w usuwaniu nieufności wobec takich projektów ze strony potencjalnych instytucji finansujących i ze strony decydentów na poziomie korporacyjnym. Głównym celem projektów jest edukacja osób decydujących o finansowaniu, deweloperów projektów i końcowych użytkowników energii na temat tego, w jaki sposób projekty energo-efektywnościowe mogą dawać trwałe ( permanentne ) rezultaty. Bazę dla tego zadania stanowią: International Performance Measurement and Verification Protocol (IPMVP - [Międzynarodowy Protokół Oceny i Weryfikacji Efektywności]) oraz International Energy Efficiency Financing Protocol (IEEFP - Międzynarofowy Protokół Finansowania Efektywności Energetycznej]). Projekt PERMANENT uruchomiono we wrześniu 2009 roku o będzie on realizowany do grudnia 2011. Finansowany jest przez Program Intelligent Energy Europe. AKTUALNOŚCI PERMANENT Szkolenia IPMVP W Gliwicach W dniach 04 lutego, oraz 9 kwietnia i 7 maja odbyły się szkolenia dotyczące protokołu IPMVP. Dla audytorów/certyfikatorów energetycznych budynków. Kolejne ze szkoleń -26 maja - adresowane było do studentów ostatniego roku studiów Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki. Łącznie uczestniczyło w nich około 80 osób. W Katowicach W dniach 23-24 maja odbyło się 2-dniowe szkolenie Ocena i weryfikacja poprawy efektywności energetycznej w oparciu Protokół IPMVP (Międzynarodowy Protokół Oceny i Weryfikacji Efektywności. Szkolenie było obserwowane przez Przezesa EVO pana Johna Cowana. Uczestnikami szkolenia byli specjalisci d/s energetycznych gmnin oraz audytorzy energetyczni. Wszyscy uczestnicy otrzymali certyfikaty potwierdzające udział w szkoleniu. Kolejne szkolenia odbędą sie 30 czerwca oraz 4 lipca. Szkolenia IEEFP W Katowicach 24 maja 24 maja 2011r. odbyło się pierwsze z cyklu szkoleń poświęconych problemom finansowania projektów efektywności energetycznych w Warszawie. Uczestnikami szkolenia byli dyrektorzy oddziałów czterech banków oraz instytucji leasingowej z województwa śląskiego. Szkolenie było obserwowane przez eksperta EVO pana Thomasa K. Dreessena. Po zakończeniu szkolenia jego uczestnicy mieli możliwość wymiany opinii dotyczących finansowania EE z panem Dreessenem. W Warszawie 28 czerwca Kolejne szkolenie odbędzie się w Warszawie dnia 28 czerwca. Ponownie gościem specjalnym szkolenia będzie Thomas K. Dreessen. Bliższe informacje o szkoleniu można znaleźć na stronie programu. PRZYPOMNIJMY: IPMVP (International Performance Measurement and Verification Protocol) Międzynarodowy Protokół Oceny i Weryfikacji Efektywności można bezpośrednio zmierzyć efektów modernizacji w zakresie efektywności energetycznej, ponieważ efekty te określane są tylko przez brak zużycia energii, wynikający z działań, mających na celu taką właśnie redukcję. Powiedzenie, że nie można zarządzać czymś, czego się nie da zmierzyć, nie może być bardziej prawdziwe, niż w kontekście inicjatyw energo-efektywnościowych. Istnieje zatem ważna potrzeba zmierzenia i weryfikacji oszczędności, generowanych przez projekt. Ponieważ oszczędności nie da się zmierzyć bezpośrednio, można je określić w drodze porównania zużycia zmierzonego przed i po wdrożeniu projektu, wprowadzając odpowiednie korekty z uwagi na zmiany warunków. Wartość finansowa oszczędności energii obejmuje wszystkie elementy, na które wpływ wywierają mierzone wielkości, takie jak koszty zużycia / zapotrzebowania, kredyt na transformację, współczynnik wykorzystania mocy, dostosowanie ceny paliwa, dyskonto za wczesną spłatę, podatki itp.
METODYKA OCENY PRZEDSIĘWZIĘĆ WYKORZYSTANIA OZE W BUDOWNICTWIE Dla oceny efektywności przedsięwzięć wykorzystania OZE w budownictwie można przyjąć metodę oceny i weryfikacji efektu wykorzystania OZE zgodnie z Międzynarodowym Protokołem Oceny i Weryfikacji Efektywności (IPMVP). Protokół opracowany przez Efficiency Valuation Organization jest standardem stosowanym przy ocenie przedsięwzięć podnoszących efektywność energetyczną. Volumen III Concepts and Practices for Determining Energy savings In Renewable Energy Technologies Applications przedstawia szczegóły związane z oceną efektów dotyczących OZE. Wytyczne przedstawione w IPMVP zostały opracowane głównie na potrzeby umów o finansowanie przez stronę trzecią np. ESCO. Możliwe i efektywne może być jednak ich stosowanie również do oceny i weryfikacji efektów ekologicznych projektów dotowanych ze środków celowych (unijnych i krajowych). Cechą specyficzną projektów związanych z wykorzystaniem OZE jest to, że na ogół nie są one związane ze zmniejszeniem zużycia energii przez odbiorcę, lecz ze zmianą źródła zaspokojenia potrzeb, lub z niemożnością/nieopłacalnością dostarczania energii w miejsca oddalone od zakładu energetycznego. Skoro tak, to nie ma potrzeby określania stanu odniesienia, gdyż przedmiotem analizy jest tylko ilość energii dostarczonej przez OZE. PODSUMOWANIE ZASAD DOBORU OPCJI Opcja A obejmuje przeprowadzanie pomiaru tylko kluczowych decydujących o zużyciu energii, mniej istotne parametry można oszacować, ustalając przy tym dokładność szacunku. Opcja uwzględnia pomiary działania konkretnych systemów, łatwych do wyodrębnienia, przy czym pozwala ona na pewne uwarunkowania w zakresie do obliczania końcowego efektu energetycznego. Opcja B obejmuje przeprowadzanie pomiaru wszystkich wielkości determinujących zużycie energii. Opcja B wymaga przeprowadzenia kompletnych pomiarów dotyczących uzysku energii Opcja C ma zastosowanie, gdy granice oceny efektywności energetycznej obejmują cały obiekt, czyli gdy uwzględnia się wpływ wielu usprawnień, przez co nie można rozdzielić efektów uzyskanych dzięki poszczególnym usprawnieniom i gdy konieczne jest określenie stanu odniesienia oraz gdy możliwe jest wykorzystanie do oceny odczytów rezultatów według wskazań liczników dostawcy. Opcja D jest opcją szczególną, gdyż przesłanką wyróżniającą do jej zastosowania jest brak stanu odniesienia; może ona dotyczyć całego obiektu, lub oceny pojedynczego usprawnienia. Opcja D jest stosowana tylko wówczas gdy przeprowadzenie pomiarów w stanie odniesienia nie jest możliwe. Opiera się ona na szczegółowych, kalibrowanych symulacjach i ich analizie, w celu określenia działania systemu lub budynku, gdy występują funkcje interaktywne, a efekty zależą od wielu operacyjnych. W PRAKTYCE: W przypadku układów energii odnawialnej, pomiary energii dostarczonej bez wskazania stanu odniesienia stanowią często zalecane podejście do procedur pomiarów i weryfikacji (M&V), ponieważ takie pomiary są bardzo dokładne, wiążą się z umiarkowanymi kosztami i pozwalają na pomierzenie tych elementów eksploatacyjnych, które inwestor / użytkownik może w pewien sposób kontrolować. Ponadto, systemy energii odnawialnej są często efektywne ekonomicznie jako jedyne źródło energii elektrycznej w odległych lokalizacjach, w których energia elektryczna z zakładów energetycznych jest nieosiągalna. Stan odniesienia związany z dostawą energii do producenta na miejscu nie może być wówczas traktowany arbitralnie, a nawet w takiej sytuacji nie ma znaczenia. Oszczędności można określić w oparciu o stan odniesienia dla zużycia lub kosztu energii, które miałyby miejsce bez systemu energii odnawialnej.
Proces wyboru Opcji prowadzenia pomiarów wynikających z zastosowania OZE OZE w budynkach Czy dostępne są dane stanu odniesienia Brak danych okresu odniesienia (Nowy budynek) Dostępne są dane okresu odniesienia (istniejący budynek) (2) Czy potrzeba jest ocena: (1) ilości energii z OZE (2) oszczędności paliw lub efekt ekologiczny Czy oczekiwane oszczędności wynosza >10% A,B Koszty oceny według opcji: A,B czy C C (1) Opcja D (1 ) Czy potrzeba jest ocena: (1) ilości energii z OZE (2) oszczędności paliw lub efekt ekologiczny należy oceniać każdego ECM Opcja D Symulacja systemu Kalibracja symulacji wszystkich Określ zakres pomiarów dla wszystkich kluczowych wyodrębnione dla kluczowych, oszacować parametry. (2) Czy system OZE da się wyodrębnić miernikami Analiza głównych danych pomiarowych liczników dostawcy Opcja C Wykonać symulację z systemem OZE oraz bez OZE Opcja B Opcja A wszystkich Określ zakres pomiarów kluczowych dla wszystkich wyodrębnione dla kluczowych, oszacować parametry. Opcja B Opcja A Źródło: EVO
KILKA PRZYKŁADÓW OPOMIAROWANIA INSTALACJI OZE W BUDYNKACH DLA OKREŚLENIA EFEKTU ENERGETYCZNEGO SYSTEM KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH POMPA CIEPŁA Wariant I ilości energii uzyskiwanej z kolektorów W wariancie tym przeprowadza się pomiar ilości energii słonecznej odebranej przez kolektor. zbędne jest zainstalowanie wyłącznie licznika ciepła w układzie kolektorowym. może być realizowany w okresie 1 roku lub w całym okresie eksploatacji systemu. Wariant II pomiar ilości ciepła pobieranego z zasobnika i doprowadzanego do odbiorów końcowych: dodatkowo - przeprowadzenie pomiaru ilości energii dostarczanej do nagrzewnicy wspomagającej zainstalowanej w zasobniku. Wariant III zużycia ciepłej wody użytkowej oraz przyrostu temperatury w zasobniku i oszacowanie i średniego stopnia zaspokojenia potrzeb cieplnych przez kolektory obejmuje pomiar - za pomocą typowego licznika - zużycia ciepłej wody oraz pomiar przyrostu temperatury wody w zasobniku. Wariant IV Metoda uproszczona pomiar zużycia ciepłej wody z oszacowaniem przyrostu temperatury w zasobniku i średniego stopnia zaspokojenia potrzeb cieplnych przez kolektory. Jedyną wielkością mierzoną jest ilość zużywanej ciepłej wody za pomocą typowego licznika. Przyrost temperatury wody jest szacowany. Wariant V Metoda uproszczona pomiar temperatury wylotowej wody (wg IPMVP Vol III): Metoda jest stosowana główne wp przypadku układów dwuzbiornikowych ze względu na dostępne na rynku narzędzia do oceny analitycznej. Przez okres jednego miesiąca mierzy się w sposób ciągły temperaturę wylotową za zbiornikiem wstępnym ogrzewanym energią słoneczną. Uzyskane wyniki porównuje się z wartościami obliczonymi. Wariant I ilości energii uzyskanej z pompy ciepła i zużycia energii elektrycznej sprężarki: pomiar ilości ciepła dostarczanej przez PC do systemu ogrzewania w budynku. Ciepło mierzone jest za pomocą licznika ciepła zainstalowanego w układzie. Dodatkowo należy zmierzyć ilość energii elektrycznej doprowadzonej do sprężarki pompy ciepła. należy wykonać za pomocą rejestratora czasu pracy sprężarki lub za pomocą licznika energii elektrycznej. W przypadku rejestrowania czasu pracy urządzenia należy oszacować jego moc. Wariant II wszystkich pomiar energii dostarczanej przez pompę oraz źródło szczytowe wraz z pomiarową oceną sprawności źródła szczytowego:mierzy się wszystkie parametry, które są niezbędne do określenia oszczędności. Wariant ten wymaga zainstalowania licznika zużycia energii elektrycznej dla sprężarki, licznika ciepła dostarczanego przez pompę ciepła PC, licznika ciepła systemu wspomagającego układ c.o. Dodatkowo dla oceny zmniejszenia zużycia paliwa lub redukcji emisji należy przeprowadzić pomiary sprawności energetycznej kotła. Wariant III ilości energii na granicy oceny całego obiektu: ten wariant ma jedynie znaczenie teoretyczne. Dotyczy on sytuacji gdy źródłem podstawowym ciepła jest PC, zaś deficyt w szczycie pokrywany jest przez zakup ciepła z centralnej sieci ciepłowniczej.
KOCIOŁ ZASILANY BIOMASĄ Kocioł zasilany biomasą może funkcjonować jako źródło monowalentne tzn. niewymagające wspierania przez jakiekolwiek źródło dodatkowe. Konsekwencja tego stanu może być usunięcie wcześniej eksploatowanego kotła, co należy uwzględnić, jeśli niezbędne jest określenie stanu odniesienia (przeprowadzenie koniecznych pomiarów przed usunięciem kotła). Biomasa nie jest dostępna za darmo, co oznacza konieczność ustalenia ceny paliwa (biomasy) oraz wielkości jego zużycia (oraz ewentualnie sprawności kotła). Dla oceny ekologicznej przedsięwzięcia konieczne jest określenie ilości ciepła uzyskanego ze spalenia biomasy za pomocą licznika ciepła oraz sprawności źródła zastępowanego. MAŁY UKŁAD KOGENERACYJNY NA BIOGAZ Sposób prowadzenia oceny systemu CHP może się zmieniać w zależności od tego czy jej celem jest określenie zmniejszenia kosztów środowiskowych, czy też zmniejszenie kosztów zaopatrzenia w energię inwestora. zbędne pomiary powinny obejmować: pomiar ilości generowanego ciepła, pomiar ilości generowanej energii elektrycznej, pomiar ilości biogazu (lub ilości substancji organicznej wykorzystywanej do jej produkcji), pomiar składu substancji organicznej Wielkości szacowane obejmują: średnią sprawność wytwarzania ciepła w źródle alternatywnym ciepła oraz sprawność transportu i dystrybucji ciepła, średnią sprawność wytwarzania energii elektrycznej w źródle alternatywnym wraz ze sprawnością przesyłu i dystrybucji, sprawność wytwarzania biogazu oraz wskaźniki emisji gazów z naturalnego rozkładu substancji organicznej. BIULETYN # 3 SIŁOWNIA WIATROWA, DUŻE OGNIWA FOTOWOLTAICZNE W ocenie siłowni wiatrowej bądź dużych ogniw fotowoltaicznych należy uwzględnić aspekt środowiskowy i ekologiczny związany ze zmniejszeniem emisji oraz ekonomiczny uwzględniający korzyści ze sprzedaży zielonych certyfikatów. Dla oceny zmiany oddziaływania na środowisko należy mierzyć ilość generowanej energii elektrycznej, natomiast oszacować średnią sprawność wytworzenia energii w źródle alternatywnym wraz ze sprawnością przesyłu/dystrybucji. Dla pełnej oceny oddziaływania na środowisko należy także uwzględnić emisję w źródle rezerwowym w Polsce w węglowym. Wymaga to pomiaru czasu pracy/postoju wiatraka lub ogniwa fotowoltaicznego oraz średniej sprawności źródła rezerwowego podczas gorącego postoju. MIKROTURBINY WIATROWE, MAŁE OGNIWA FOTOWOLTAICZNE W ocenie siłowni mikroturbin wiatrowych lub małych ogniw fotowoltaicznych należy uwzględnić aspekt środowiskowy/ekologiczny związany ze zmniejszeniem emisji szkodliwych substancji. Należy zatem mierzyć: ilość generowanej energii elektrycznej, natomiast oszacować średnią sprawność wytworzenia energii elektrycznej w źródle alternatywnym wraz ze sprawnością akumulacji. Licznik energii elektrycznej należy zainstalować za falownikiem prądu oraz jak najbliżej miejsca odbioru energii. Dla pełnej oceny oddziaływania na środowisko należałoby przyjąć emisję szkodliwych substancji do atmosfery w źródle rezerwowym w Polsce węglowym. Wymaga to pomiaru czasu pracy/postoju mikroturbiny wiatrowej lub małego ogniwa fotowoltaicznego oraz średniej sprawności źródła rezerwowego podczas gorącego postoju.