Doktorant: Mgr inż. Tomasz Saran Opiekun naukowy: Prof. dr hab. inż. Piotr Kacejko
Co to jest EAZ??? EAZ możemy zdefiniować jako grupę urządzeń, które zajmują się przetwarzaniem sygnałów oraz wybierają spośród nich interesujące nas z punktu widzenia zabezpieczeń, wielkości pomiarowe np.: przekładniki Urządzenia te w sposób ciągły kontrolują wybraną wielkość pomiarową a w razie potrzeby reagują na powstałe zakłócenia: np.: bezpiecznik, urządzenia mikroprocesorowe.
Źródła energii, które ze względów technicznych nie mogą pracować niezależnie: -Generatory indukcyjne -Falowniki (urządzenia zmieniające prąd stały na prąd przemienny) wymagające oddziaływania sieci. Źródła energii, których praca autonomiczna jest możliwa: -Generatora synchronicznego -Falownika specjalnego typu (z tranzystorami IGBT) -Panele fotowoltaiczne z baterią akumulatorów, którego odbiór charakteryzuje się stabilnym poziomem zapotrzebowania energii i brakiem innych wymagań jakościowych.
ZALETY: - Stabilizacja pracy źródła - Odbiór produkowanej energii WADY: - Uzależnienie pracy źródła od stanu sieci - Konieczność spełnienia przez infrastrukturę elektrowni szeregu wymagań związanych z tą współpracą
Ciekawym przypadkiem są układy współpracujące z siecią, które mogą jednak w płynny sposób przejść do pracy na układ wydzielony (tzw. wyspowy) i utrzymywać się w tym stanie przez długi czas. Praca wyspowa występuje, gdy źródło/źródła energii elektrycznej pracują na wydzielony fragment sieci, który nie posiada połączenia z SEE. Ponadto w układzie tym jakość parametrów energii dostarczanej odbiorcom powinna mieścić się w zakresie dopuszczalnym w normach. Podstawowy warunek pracy wyspowej to zdolność źródła/źródeł do zbilansowania mocy czynnej i biernej w wydzielonym układzie sieciowym.
Wyodrębnienie się układu pracy wyspowej może wystąpić: - w sposób kontrolowany dopuszczalna praca -w sposób niekontrolowany niedopuszczalna praca! W tym przypadku istnieje konieczność stosowania zabezpieczeń od skutków przejścia do pracy wyspowej).
Zagrożenia wynikające z pracy układu wyspowego, który wyodrębnił się w sposób niekontrolowany: niebezpieczeństwo dla odbiorców (złe parametry jakości energii, brak skutecznej ochrony przeciwporażeniowej) niebezpieczeństwo dla obiektów sieciowych (niewłaściwa eliminacja zakłóceń zwarciowych) niebezpieczeństwo dla jednostek wytwórczych (możliwość podania napięcia w sposób niekontrolowany na zaciski źródła); bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia służb utrzymania sieci!
Niewątpliwie w wielu przypadkach praca generatora OZE może negatywnie oddziaływać na jakość energii odbieranej z sieci przez innych odbiorców. W szczególności praca wiatraków generuje szereg zakłóceń: -wahania napięcia -zapady napięcia. Oddziaływania te są tym bardziej dokuczliwe im bardziej sieć w miejscu przyłączenia źródła jest miękka. Mocy zwarciowa tym większej im mniejsza jest ta impedancja, czym mniejsza impedancja tym mniejsza podatność na zakłócenia Orientacyjnym kryterium właściwych relacji pomiędzy mocą OZE (np. : w postaci generatora indukcyjnego) a mocą zwarciową jest relacja 1:20.
Natychmiastowe wyłączenie źródła w przypadku wystąpienia jakichkolwiek zakłóceń ze strony sieci, nie może być realizowane tylko przez zdalne sterowanie, dlatego instrukcje eksploatacji sieci rozdzielczej(dystrybucyjnej) IRiESD, przewiduje zastosowanie do każdego źródła w specjalne zabezpieczenie, powodujące otwarcie rozłącznika. Podstawowe funkcje manewrowe pełni wyłącznik główny źródła (2.1a) oznaczony współdziałają różnego rodzaju układy automatyki, w które wyposażone jest źródło.
Zabezpieczenia podstawowe: -zabezpieczenia nadprądowe zwłoczne i bezzwłoczne -zabezpieczenia od zwarć doziemnych -zabezpieczenia od przepięć -zabezpieczenia temperaturowe Zabezpieczenia od zakłóceń: -zabezpieczenie przed pracą wyspową -zabezpieczenie nadnapięciowe i podnapięciowe (na każdą fazę) -zabezpieczenia nadczęstotliwościowe i podczęstotliwościowe -zabezpieczenia technologiczne
Zbigniew Lubośny: Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczniowa farm wiatrowych, wydawnictwo WNT Warszawa Piotr Kacejko: Problemy przyłączania do sieci elektroenergetycznej odnawialnych źródeł energii małej mocy Marcin Zygmanowski, Piotr Rzepka, Edward Siwy, Bernard Witek: Praca wyspowa źródła niewielkiej mocy wybrane zagadnienia