Instrukcja Energetyczna Wydanie nr: 2 Nr I -1-RE Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Systemu Dystrybucyjnego. Starszy Inspektor ds.

Transkrypt

1 Strona 1 / Stron 79 Stanowisko Podpis Opracował: Damian Chłodnicki Starszy Inspektor ds. Energetycznych Sprawdził: Stanisław Mołas Uzgodnił: Wiesław Chojna Kierownik Działu Energetycznego Nadsztygar Elektryczny Akceptował: Andrzej Bialik Dyrektor Departamentu Inwestycji i Rozwoju Zatwierdził: Wojciech Konarski Członek Zarządu Zatwierdził: Marian Kosowicz Prezes Zarządu Instrukcja obowiązuje od dnia 1 grudnia 2015 roku Za aktualność treści niniejszej instrukcji odpowiedzialny jest Kierownik Działu Energetycznego. UWAGA: Niniejszy dokument jest własnością firmy Grupa Azoty Kopalnie Siarki Siarkopol Spółka Akcyjna. Dokonywanie zmian treści bez zgody Zatwierdzającego jest ZABRONIONE.

2 Strona 2 / Stron 79 Spis Treści KORZYSTANIE Z SYSTEMU ELEKTROENEREGTYCZNEGO... 3 PRZYŁĄCZANIE DO SIECI DYSTRYBUCYJNEJ SIECI, URZĄDZEŃ ODBIORCÓW KOŃCOWYCH... 7 DANE PRZEKAZYWANE DO OPERATORA SYSTEMU DYSTRYBUCYJNEGO PRZEZ PODMIOTY PRZYŁĄCZONE DO SIECI DYSTRYBUCYJNEJ GRUPA AZOTY SIARKOPOL S.A EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ, INSTALACJI I SIECI BEZPIECZEŃSTWO FUNKCJONOWANIA SYSTEMU ELEKTROENERGETYCZNEGO WSPÓŁPRACA OPERATORA SYSTEMU DYSTRYBUCYJNEGO Z INNYMI OPERATORAMI I PRZEKAZYWANIE INFORMACJI POMIĘDZY OPERATORAMI ORAZ OPERATORAMI, A UŻYTKOWNIKAMI SYSTEMU PROWADZENIE RUCHU SIECI DYSTRYBUCYJNEJ STANDARDY TECHNICZNE PRACY SIECI DYSTRYBUCYJNEJ ORAZ PARAMETRY JAKOŚCIOWE ENERGII ELEKTRYCZNEJ I STANDARDY JAKOŚCIOWE OBSŁUGI UŻYTKOWNIKÓW SYSTEMU CZĘŚĆ: BILANSOWANIE SYSTEMU DYSTRYBUCYJNEGO POSTANOWIENIA WSTĘPNE ZASADY ZAWIERANIA UMÓW DYSTRYBUCJI Z URD ZASADY WYZNACZANIA, PRZEKAZYWANIA I UDOSTĘPNIANIA DANYCH POMIAROWYCH PROCEDURY ZMIANY SPRZEDAWCY ORAZ OBSŁUGI ZGŁOSZEŃ O ZAWARTYCH UMOWACH SPRZEDAŻY LUB UMOWACH KOMPLEKSOWYCH ZASADY BILANSOWANIA HANDLOWEGO W OBSZARZE RYNKU DETALICZNEGO ZASADY UDZIELANIA INFORMACJI I OBSŁUGI ODBIORCÓW ZASADY WYZNACZANIA, PRZYDZIELANIA I WERYFIKACJI STANDARDOWYCH PROFILI ZUŻYCIA POSTĘPOWANIE REKLAMACYJNE LISTA ZAŁĄCZNIKÓW... 79

3 Strona 3 / Stron 79 KORZYSTANIE Z SYSTEMU ELEKTROENEREGTYCZNEGO A.1 POSTANOWIENIA OGÓLNE Grupa Azoty Kopalnie Siarki Siarkopol S.A. (zwana dalej Grupa Azoty Siarkopol S.A.) działając jako Operator Systemu Dystrybucyjnego wprowadza do stosowania niniejszą Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Systemu Dystrybucyjnego (zwaną dalej IRiESD), na podstawie zapisów ustawy Prawo energetyczne Grupa Azoty Siarkopol S.A. jako Operator sytemu Dystrybucyjnego nieposiadającego bezpośredniego połączenia z sieciami przesyłowymi (Operator Systemu Dystrybucyjnego typu OSDn) prowadzi ruch, eksploatację i planowanie rozwoju sieci dystrybucyjnej zgodnie z niniejszą IRiESD. Niniejsza IRiESD w szczególności uwzględnia: a) Wymagania zawarte w ustawie Prawo Energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997r. z poźn. zm. oraz wydanymi na jej postawie aktami wykonawczymi, aktualnymi na dzień wejścia w życie IRiESD b) Wymagania zawarte w opracowanej przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego IRiESD PGE Dystrybucja S.A. c) Koncesji OSDn Grupa Azoty Siarkopol S.A. na dystrybucję energii elektrycznej z dnia 8 czerwca 2010r. nr DEE/248/18872/W/OŁO/2010/WL. d) Wymagania zawarte w ustawie Kodeks Pracy (Dz. U. z 1998r., nr 21, poz. 94 wraz z późniejszymi zmianami) e) Wymagania zawarte w ustawie Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 nr 243 poz wraz z późniejszymi zmianami) f) Decyzji z dnia 5 sierpnia 2014 roku znak DRE (15)/2013/2014/18872/ZJ Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki wyznaczającej Spółkę Grupa Azoty Siarkopol S.A. Operatorem Systemu Dystrybucyjnego na obszarze określonym w koncesji Dokumentami związanymi z IRiESD są także przyjęte do stosowania przez Grupa Azoty Siarkopol S.A. Instrukcje Eksploatacji Obiektów i Urządzeń Instrukcje Ruchowe oraz Instrukcje Organizacji Bezpiecznej Pracy Niniejsza IRiESD określa szczegółowe warunki korzystania z sieci dystrybucyjnej przez jej użytkowników, a także warunki oraz sposób prowadzenia ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnych, a także bilansowania systemu dystrybucyjnego i zarządzania ograniczeniami systemowymi w sieci Grupa Azoty Siarkopol S.A. w szczególności: 1) Przyłączanie urządzeń wytwórczych, odbiorców końcowych, oraz linii bezpośrednich, 2) Wymagań technicznych dla urządzeń, instalacji i sieci wraz z niezbędną infrastrukturą pomocniczą 3) Współpracy z Operatorami Systemów Dystrybucyjnych 4) Kryteriów Bezpieczeństwa Sieci Elektroenergetycznej 5) Przekazywania informacji pomiędzy Przedsiębiorstwami Energetycznymi oraz Przedsiębiorstwami Energetycznymi, a Odbiorcami 6) Parametrów jakościowych energii elektrycznej i standardów jakościowych obsługi użytkowników systemu 7) Zasady zarządzania ograniczeniami systemowymi 8) wskaźników charakteryzujących jakość i niezawodność dostaw energii elektrycznej oraz bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej, 9) kryteriów bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego w tym uzgadnianiu planów na wypadek zagrożenia wystąpienia awarii o znacznych rozmiarach w systemie elektroenergetycznym oraz odbudowy tego systemu po wystąpieniu awarii

4 Strona 4 / Stron 79 W zakresie procedur i zasad wykonywania czynności związanych z ruchem sieciowym i eksploatacją sieci postanowienia IRiESD dotyczą stacji i rozdzielni elektroenergetycznych, linii napowietrznych i kablowych za których ruch sieciowy jest odpowiedzialna Grupa Azoty Siarkopol S.A. niezależnie od praw własności tych urządzeń. Postanowienia IRiESD obowiązują następujące podmioty: 1) Operatorów Systemów Dystrybucyjnych 2) Wytwórców przyłączonych do sieci dystrybucyjnej 3) Odbiorców przyłączonych do sieci dystrybucyjnej, 4) Przedsiębiorstw Obrotu 5) Sprzedawców 6) Firmy wykonujące prace ruchowe, eksploatacyjne, inwestycyjne na rzecz Grupa Azoty Siarkopol S.A. Siarkopol S.A. zgodnie z zawartymi umowami Dodatkowo poniższe podmioty obowiązują również postanowienia IRiESD PGE Dystrybucja S.A. 7) podmioty korzystające z usług świadczonych przez OSP 8) operatorów handlowych i handlowo-technicznych działających w imieniu podmiotów wymienionych w powyższych podpunktach od 1) do 6). Zgodnie z przepisami ustawy Prawo energetyczne oraz aktów wykonawczych do niej, Operator systemu dystrybucyjnego jest odpowiedzialny za: 1) prowadzenie ruchu sieciowego w sieci dystrybucyjnej w sposób efektywny, z zachowaniem wymaganej niezawodności dostarczania energii elektrycznej i jakości jej dostarczania oraz we współpracy z operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego, w obszarze koordynowanej sieci 110 kv, 2) eksploatację, konserwację i modernizacje sieci dystrybucyjnej w sposób gwarantujący niezawodność funkcjonowania systemu dystrybucyjnego, 3) zapewnienie rozbudowy sieci dystrybucyjnej, a tam gdzie ma to zastosowanie, rozbudowy połączeń międzysystemowych w obszarze swego działania, 4) współpracę z innymi operatorami systemów elektroenergetycznych lub przedsiębiorstwami energetycznymi w celu zapewnienia spójności działania systemów elektroenergetycznych i skoordynowania ich rozwoju, a także niezawodnego oraz efektywnego funkcjonowania tych systemów, 5) dysponowanie mocą jednostek wytwórczych przyłączonych do sieci dystrybucyjnej, z wyłączeniem jednostek wytwórczych o mocy osiągalnej równej 50 MW lub wyższej, przyłączonych do koordynowanej sieci 110 kv, 6) bilansowanie systemu, z wyjątkiem równoważenia bieżącego zapotrzebowania na energię elektryczną z dostawami tej energii, oraz zarządzanie ograniczeniami systemowymi, 7) zarządzanie przepływami energii elektrycznej w sieci dystrybucyjnej oraz współpracę z operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego w zakresie zarządzania przepływami energii elektrycznej w koordynowanej sieci 110 kv, 8) zakup energii elektrycznej w celu pokrywania strat powstałych w sieci dystrybucyjnej podczas dystrybucji energii elektrycznej tą siecią oraz stosowanie przejrzystych i niedyskryminacyjnych procedur rynkowych przy zakupie tej energii, 9) dostarczanie użytkownikom sieci i operatorom innych systemów elektroenergetycznych, z którymi system jest połączony, informacji o warunkach świadczenia usług dystrybucji energii elektrycznej oraz zarządzaniu siecią, niezbędnych do uzyskania dostępu do sieci dystrybucyjnej i korzystania z tej sieci, 10) umożliwienie realizacji umów sprzedaży energii elektrycznej zawartych przez odbiorców przyłączonych do sieci poprzez: a) budowę i eksploatację infrastruktury technicznej i informatycznej służącej pozyskiwaniu i transmisji danych pomiarowych oraz zarządzaniu nimi, zapewniającej efektywną współpracę z innymi operatorami i przedsiębiorstwami energetycznymi

5 Strona 5 / Stron 79 b) pozyskiwanie, przechowywanie, przetwarzanie i udostępnianie, w uzgodnionej pomiędzy uczestnikami rynku energii formie, danych pomiarowych dla energii elektrycznej pobranej przez odbiorców wybranym przez nich sprzedawcom i podmiotom odpowiedzialnym za bilansowanie handlowe oraz operatorowi systemu przesyłowego, c) opracowywanie, aktualizację i udostępnianie odbiorcom oraz ich sprzedawcom ich standardowych profili zużycia, a także uwzględnianie zasad ich stosowania w IRiESD, d) udostępnianie danych dotyczących planowanego i rzeczywistego zużycia energii elektrycznej wyznaczonych na podstawie standardowych profili zużycia dla uzgodnionych okresów rozliczeniowych, e) wdrażanie warunków i trybu zmiany sprzedawcy energii elektrycznej oraz ich uwzględnianie w IRiESD, f) zamieszczanie na swoich stronach internetowych oraz udostępnianie do publicznego wglądu w swoich siedzibach: aktualnej listy sprzedawców energii elektrycznej, z którymi Operator systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego zawarł umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, informacji o sprzedawcy z urzędu energii elektrycznej działającym na obszarze działania Operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego, wzorców umów zawieranych z użytkownikami systemu, w szczególności wzorców umów zawieranych z odbiorcami końcowymi oraz ze sprzedawcami energii elektrycznej; 11) współpracę z operatorem systemu przesyłowego przy opracowywaniu planów działania na wypadek zagrożenia wystąpienia awarii o znacznych rozmiarach w systemie elektroenergetycznym oraz odbudowy tego systemu po wystąpieniu awarii, 12) planowanie rozwoju sieci dystrybucyjnej z uwzględnieniem przedsięwzięć związanych z efektywnością energetyczną, zarządzaniem popytem na energię elektryczną lub rozwojem mocy wytwórczych przyłączanych do sieci dystrybucyjnej, 13) stosowanie się do warunków współpracy z operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego w zakresie funkcjonowania koordynowanej sieci 110 kv, 14) opracowywanie normalnego układu pracy sieci dystrybucyjnej w porozumieniu z sąsiednimi operatorami systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych oraz współpracę z operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego przy opracowywaniu normalnego układu pracy sieci dla koordynowanej sieci 110 kv, 15) utrzymanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa pracy sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej oraz współpracę z operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego w utrzymaniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa pracy koordynowanej sieci 110 kv. IRiESD przestaje obowiązywać podmioty z datą łącznego spełnienia następujących warunków: 1) odłączenia podmiotu do sieci dystrybucyjnej 2) rozwiązanie Umowy Kompleksowej Grupa Azoty Siarkopol S.A. ponosi odpowiedzialność za skutki zaniechania działań lub skutki swoich działań zgodnie z obowiązującym prawem. Grupa Azoty SIarkopol S.A. nie ponosi odpowiedzialności za skutki działań lub skutki zaniechania działań innych operatorów systemów elektroenergetycznych. Grupa Azoty Siarkopol S.A. udostępnia do wglądu IRiESD w swojej siedzibie. Udostępnienie IRiESD do wglądu jest bezpłatne, natomiast przekazanie egzemplarza zainteresowanym podmiotom odbywa się po kosztach rozprowadzenia, Aktualizacja IRiESD jest dokonywana przez wydanie karty aktualizacji lub poprzez opracowanie i wydanie nowej IRiESD. Karty aktualizacji stanowią integralną część IRiESD. Karta aktualizacji IRiESD powinna zawierać w szczególności: a) datę wprowadzenia w życie aktualizacji

6 Strona 2 / Stron 79 b) liczbę porządkową kolejnych zmian, wraz z jednoznacznym określeniem miejsca zmiany oraz zmienionym tekstem c) podpis osoby zatwierdzającej aktualizację, d) W przypadku rozbieżności pomiędzy dotychczasowymi postanowieniami IRiESD, a zapisami karty aktualizacji, rozstrzygające są postanowienia zawarte w karcie aktualizacji. Karty aktualizacji stanowią załącznik nr 2 do IRiESD Operator systemu dystrybucyjnego informuje użytkowników systemu, w formie pisemnej lub za pomocą innego środka komunikowania przyjętego przez operatora systemu, o publicznym dostępie do projektu instrukcji lub jej zmian oraz możliwości zgłaszania uwag, określając miejsce i termin ich zgłaszania, nie krótszy niż 14 dni od dnia udostępnienia projektu instrukcji i jej zmian. Podstawowym środkiem komunikowania przyjętym przez Grupa Azoty Siarkopol S.A. jako operatora są komunikaty zamieszczone na stronie internetowej Użytkownicy systemu, w tym odbiorcy, których urządzenia, instalacje lub sieci są przyłączone do sieci Grupa Azoty Siarkopol S.A. lub korzystający z usług świadczonych przez Grupa Azoty Siarkopol S.A., są obowiązani stosować się do warunków i wymagań oraz procedur postępowania i wymiany informacji określonych w niniejszej IRiESD, która stanowi część umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej lub umowy kompleksowej. Korzystanie z sieci dystrybucyjnej umożliwia realizację dostaw energii elektrycznej w sposób ciągły i niezawodny, przy zachowaniu obowiązujących parametrów jakościowych energii elektrycznej i standardów jakościowych obsługi użytkowników systemu określonych w umowie o świadczenie usług dystrybucji lub w umowie kompleksowej. Grupa Azoty Siarkopol S.A. świadczy usługi dystrybucji, na zasadzie równoprawnego traktowania oraz na zasadach i w zakresie wynikającym z obowiązujących przepisów i IRiESD. Świadczenie usługi dystrybucji odbywa się na podstawie umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej albo na podstawie umowy kompleksowej na zasadach i warunkach określonych w ustawie Prawo energetyczne, aktach wykonawczych do tej ustawy, IRiESD oraz taryfie Spółki Grupa Azoty Siarkopol S.A. zatwierdzonej przez Prezesa URE. W pozostałych sprawach nieuregulowanych stosuje się postanowienia IRiESD OSDp oraz IRiESP.

7 Strona 1 / Stron 79 Przyłączanie do sieci dystrybucyjnej sieci, urządzeń odbiorców końcowych B.1 Zasady przyłączania Przyłączenie do sieci dystrybucyjnej następuje na podstawie umowy o przyłączenie oraz po spełnieniu warunków przyłączenia, określonych przez Grupa Azoty Siarkopol S.A., do której sieci podmiot ubiega się o przyłączenie. Procedura przyłączenia do sieci dystrybucyjnej obejmuje: a. pozyskanie przez podmiot od operatora systemu dystrybucyjnego, wniosku o określenie warunków przyłączenia b. złożenie przez podmiot u operatora systemu dystrybucyjnego wniosku o określenie warunków przyłączenia zgodnego ze wzorem obowiązującym w Przedsiębiorstwie Energetycznym Grupa Azoty Siarkopol S.A. c. wydanie przez operatora systemu dystrybucyjnego warunków przyłączenia oraz projektu umowy o przyłączenie d. zawarcie umowy o przyłączenie e. realizację przyłącza (-y) f. przeprowadzenie odbiorów i prób częściowych oraz ostatecznego odbioru i prób końcowych przyłączanych instalacji g. zawarcie przez podmiot Umowy Kompleksowej lub Umowy o Świadczenie Usług Dystrybucji h. przyłączenie do sieci dystrybucyjnej Podmiot ubiegający się o przyłączenie do sieci PE Grupa Azoty Siarkopol S.A.: sieci i instalacji odbiorców końcowych składa wniosek o określenie warunków przyłączenia. Dotyczy to również przypadku zwiększania przez podmiot przyłączany do sieci, zapotrzebowania na moc przyłączeniową lub zmianę dotychczasowych warunków i parametrów technicznych pracy urządzeń, instalacji i sieci przyłączonego podmiotu Wzory wniosków o określenie warunków przyłączenia określa operator systemu dystrybucyjnego. Wnioski dostępny jest na stronie internetowej oraz w siedzibie Spółki. Wzory wniosków o określenie warunków przyłączenia mogą być zróżnicowane dla poszczególnych grup przyłączeniowych oraz w zależności od rodzaju przyłączanego obiektu Do wniosku, o którym mowa w p należy załączyć: a. kopię dokumentu potwierdzającego tytuł prawny podmiotu do korzystania z obiektu, w którym będą używane instalacje i urządzenia przyłączane do sieci przedsiębiorstwa. b. plan zabudowy lub szkic sytuacyjny określający usytuowanie obiektu, w którym będą używane przyłączane urządzenia i instalacje względem istniejącej sieci oraz sąsiednich obiektów c. kopie dokumentów potwierdzających numer w rejestrze przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej oraz numer identyfikacji podatkowej, jeżeli wniosek dotyczy podmiotów prowadzących działalność gospodarczą d. kopie dokumentów potwierdzających numer PESEL lub numer identyfikacji podatkowej, jeżeli wniosek dotyczy osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej e. warunki przyłączenia w zależności od danych zawartych we wniosku, o którym mowa w p.b.1.3 zawierają w szczególności: a. miejsce przyłączenia, rozumiane jako punkt sieci, w którym przyłącze łączy się siecią b. miejsce dostarczenia energii elektrycznej c. moc przyłączeniową d. rodzaj połączenia z siecią instalacji określonych we wniosku o określenie warunków przyłączenia

8 Strona 2 / Stron 79 e. zakres niezbędnych zmian w sieci związanych z przyłączeniem f. wymagania wynikające z IRiESD g. miejsce zainstalowania układu pomiarowo-rozliczeniowego h. wymagania dotyczące układu pomiarowo-rozliczeniowego w tym m. in. transmisji danych pomiarowych i. rodzaj i usytuowanie zabezpieczenia głównego, dane znamionowe oraz inne niezbędne wymagania w zakresie elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej i systemowej Ponadto warunki przyłączenia, odpowiednio do potrzeb określają w szczególności: a. wymagania w zakresie dostosowania przyłączanych instalacji do systemów sterowania dyspozytorskiego b. wymagania w zakresie zabezpieczenia sieci przed zakłóceniami elektrycznymi, powodowanymi przez instalację wnioskodawcy c. wymagania w zakresie niezbędnego do współpracy z siecią wyposażenia instalacji przyłączanego podmiotu d. wymagania w zakresie ochrony przeciwporażeniowej i przepięciowej przyłączanych instalacji e. dane i informacje dotyczące sieci, niezbędne w celu doboru systemu ochrony od porażeń w instalacji przyłączanego podmiotu f. ustalone, dopuszczalne poziomy zaburzeń parametrów technicznych energii elektrycznej nie powodujących pogorszenia parametrów określonych w aktach wykonawczych do ustawy Prawo energetyczne albo ustalonych w umowie o świadczenie usługi przesyłowej albo dystrybucyjnej lub Umowie Kompleksowej. OSD określa warunki przyłączenia w następujących terminach: a. 14 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku przez wnioskodawcę zaliczonego do IV, V lub VI grupy przyłączeniowej, przyłączonego do sieci o napięciu nie wyższym niż 1kV b. 30 dni dla od dnia złożenia kompletnego wniosku przez wnioskodawcę zaliczonego do III lub VI, grupy przyłączeniowej, przyłączonego do sieci o napięciu powyżej 1kV Warunki przyłączenia są ważne dwa lata od dnia ich określenia. W okresie ważności warunki przyłączenia stanowią warunkowe zobowiązanie Grupa Azoty Siarkopol S.A. do zawarcia Unmowy o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej. Wraz z określonymi przez operatora systemu dystrybucyjnego warunkami przyłączenia, wnioskodawca otrzymuje projekt umowy o przyłączenie do sieci W przypadkach, gdy przyłączenie do sieci danego operatora systemu dystrybucyjnego na podstawie opracowywanych przez tego operatora warunków przyłączenia może wpłynąć na warunki pracy sieci innego operatora systemu dystrybucyjnego, operatorzy dokonują między sobą uzgodnień, w zakresie wzajemnego ponoszenia skutków wynikających z przyłączenia do sieci Operator systemu dystrybucyjnego wydając warunki przyłączenia jest odpowiedzialny za dokonanie uzgodnień pomiędzy operatorami. Umowa o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej powinna zawierać, zgodnie z treścią art. 7 ust. 2 ustawy Prawo Energetyczne, co najmniej: a. strony zawierające umowę b. przedmiot umowy wynikający z warunków przyłączenia c. termin realizacji przyłączenia d. wysokość opłaty za przyłączenie oraz sposób jej regulowania e. miejsce rozgraniczenia własności sieci przedsiębiorstwa energetycznego i instalacji podmiotu przyłączanego f. zakres robót niezbędnych przy realizacji przyłącza g. wymagania dotyczące lokalizacji układu pomiarowo rozliczeniowego i jego parametrów h. warunki udostępnienia Przedsiębiorstwu Energetycznemu nieruchomości należącej do podmiotu przyłączanego w celu budowy lub rozbudowy sieci niezbędnej do realizacji przyłączenia

9 Strona 3 / Stron 79 i. przewidywany termin zawarcia umowy, na podstawie której nastąpi dostarczanie lub pobieranie energii j. planowane ilości energii elektrycznej odbieranej lub pobieranej k. moc przyłączeniową l. odpowiedzialność stron za niedotrzymanie warunków umowy, a w szczególności za opóźnienie terminu realizacji prac w stosunku do ustalonego w umowie m. okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania Operator systemu dystrybucyjnego ma prawo do kontroli spełniania, przez przyłączane oraz przyłączone do sieci dystrybucyjnej urządzenia, instalacje i sieci, wymagań określonych w warunkach przyłączenia, zawartych umowach oraz do kontroli układów pomiarowych Szczegółowe zasady przeprowadzania kontroli, o których mowa w p B reguluje ustawa Prawo Energetyczne oraz rozporządzenia wykonawcze do niej. Podmioty ubiegające się o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej urządzeń i instalacji są zobowiązane do projektowania obiektów, urządzeń i instalacji zgodnie powszechnie obowiązującymi przepisami oraz w oparciu o otrzymane warunki przyłączenia, Projektowanie urządzeń, instalacji i sieci powinno zapewniać racjonalne i oszczędne zużycie energii przy zachowaniu: a. Niezawodności współdziałania z siecią; b. Bezpieczeństwa obsługi i otoczenia po spełnieniu wymagań ochrony c. Zgodności z wymaganiami odrębnych przepisów, a zwłaszcza przepisów: Prawa Budowlanego, o Ochronie Przeciwporażeniowej, o Systemie Oceny Zgodności, o Ochronie Przeciwpożarowej, Dozorze Technicznym, Polskich Norm wprowadzonych do obowiązkowego stosowania. W celu umożliwienia wykonania analiz stanu sieci dystrybucyjnej, wskazane przez PE Grupa Azoty Siarkopol S.A. podmioty ubiegające się o przyłączenie oraz przyłączone do sieci dystrybucyjnej przekazują temu operatorowi dane określone w art. 16 ust. 3a ustawy Prawo energetyczne. Podmioty zaliczone do I, II, III i VI grupy przyłączeniowej, przyłączane bezpośrednio do sieci o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kv oraz wytwórcy niezależnie od poziomu napięcia sieci, opracowują instrukcję, o której mowa w pkt.f.9, podlegającą uzgodnieniu z Grupa Azoty Siarkopol S.A. Podmioty ubiegające się o przyłączenie do sieci dystrybucyjnej Grupa Azoty Siarkopol S.A. urządzeń, instalacji i sieci są zobowiązane do projektowania obiektów, urządzeń, instalacji i sieci zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami oraz w oparciu o otrzymane warunki przyłączenia. B.2 Zasady wzajemnego przyłączania sieci dystrybucyjnych różnych operatorów systemów dystrybucyjnych. PE Grupa Azoty Siarkopol S.A. Siarkopol S.A. z siedzibą w Grzybowie jest przyłączone do sieci dystrybucyjnej operatora systemu dystrybucyjnego PGE Dystrybucja S.A. Oddział Rzeszów w trzech Obszarach ( Dobrów, Grzybów i Osiek ). Z przyczyn techniczno ekonomicznych Spółka nie planuje prowadzenia działań mających na celu przyłączanie do sieci innych operatorów dystrybucyjnych. W opinii PE Grupa Azoty Siarkopol S.A. obecne przyłącza z siecią OSD PGE Dystrybucja S.A. są wystarczające i spełniają warunki prowadzenia zadań OSDn przez Spółkę Grupa Azoty Siarkopol S.A.

10 Strona 4 / Stron 79 B.3 Zasady odłączania Zasady odłączania podmiotów od sieci dystrybucyjnej Grupa Azoty Siarkopol S.A., określone w niniejszym rozdziale obowiązują zarówno OSDn jak i podmioty odłączane, jeśli Umowa Kompleksowa sprzedaży energii elektrycznej nie stanowi inaczej. PE Grupa Azoty Siarkopol S.A. odłącza podmioty od sieci dystrybucyjnej: a. w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia Umowy o Świadczenie Usługi Kompleksowej. b. w przypadku złożenia przez podmiot wniosku o odłączenie od sieci dystrybucyjnej c. w przypadku przeniesienia praw własnościowych do obiektu przez Odbiorcę na inny podmiot. Wniosek o odłączenie od sieci dystrybucyjnej składany przez podmiot zawiera w szczególności: a. miejsca przyłączenia urządzeń i instalacji, których dotyczy odłączenie. b. przyczynę odłączenia. c. proponowany termin odłączenia. Grupa Azoty Siarkopol S.A. ustala termin odłączenia podmiotu od sieci dystrybucyjnej uwzględniający techniczne możliwości realizacji procesu odłączenia podmiotu. Odłączany podmiot jest zawiadamiany przez operatora systemu dystrybucyjnego o dacie odłączenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od daty planowanego odłączenia, chyba że strony ustalą inaczej (wymagana forma pisemna). W w/w zawiadomieniu PE Grupa Azoty Siarkopol S.A. informuje podmiot o warunkach ponownego przyłączenia do sieci o których mowa w pkt. B.3.8. PE Grupa Azoty Siarkopol S.A. dokonuje zmian w układzie sieci dystrybucyjnej umożliwiających odłączenie podmiotu od sieci. Podmiot odłączany od sieci dystrybucyjnej, uzgadnia z operatorem systemu dystrybucyjnego tryb, terminy oraz warunki niezbędnej przebudowy lub likwidacji majątku sieciowego będącego własnością podmiotu, wynikające z odłączenia od sieci dystrybucyjnej. Operator systemu dystrybucyjnego uzgadnia z innymi operatorami systemów elektroenergetycznych tryb odłączenia podmiotu, w zakresie w jakim odłączenie podmiotu od sieci dystrybucyjnej ma wpływ na warunki pracy sieci innych operatorów. W niezbędnych przypadkach operator systemu dystrybucyjnego zapewnia sporządzenie i zatwierdza zgłoszenie obiektu elektroenergetycznego do odłączenia od sieci dystrybucyjnej określając w szczególności: a. miejsce przyłączenia urządzeń i instalacji podmiotu, których dotyczy odłączenie b. termin odłączenia c. dane osoby odpowiedzialnej ze strony operatora systemu dystrybucyjnego za prawidłowe odłączenie podmiotu d. sposób odłączenia urządzeń i instalacji podmiotu obejmujący: zakres prac niezbędnych do wykonania przed odłączeniem podmiotu oraz harmonogram czynności łączeniowych w poszczególnych stacjach elektroenergetycznych e. aktualny schemat sieci dystrybucyjnej obejmujący stacje elektroenergetyczne oraz linie w otoczeniu urządzeń i instalacji odłączanego podmiotu Ponowne przyłączenie podmiotu do sieci dystrybucyjnej odbywa się na zasadach określonych w pkt. B.1 B.4 Zasady wstrzymywania oraz wznowienia dostarczania energii elektrycznej Operator systemu dystrybucyjnego wstrzymuje dostarczanie energii elektrycznej podmiotom przyłączonym do sieci dystrybucyjnej, bez wniosku podmiotu, o ile w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 6 ust. 1 ustawy Prawo Energetyczne oraz B.1.13 IRiESD, stwierdzono, że: a. instalacja znajdująca się u odbiorcy stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia, zdrowia albo środowiska b. nastąpił nielegalny pobór energii elektrycznej

11 Strona 5 / Stron 79 c. w przypadku nieuzasadnionej odmowy odbiorcy na zainstalowanie przedpłatowego układu pomiarowo rozliczeniowego w przypadkach określonych w ustawie Prawo energetyczne PE Grupa Azoty Siarkopol S.A. może wstrzymać dostarczanie energii elektrycznej w przypadku, gdy odbiorca zwleka z zapłatą za pobraną energię elektryczną bądź za świadczenie usług dystrybucyjnych co najmniej miesiąc po upływie terminu płatności, pomimo uprzedniego powiadomienia na piśmie o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznaczenia dodatkowego, dwutygodniowego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności Operator systemu dystrybucyjnego bezzwłocznie wznawia dostarczanie energii elektrycznej wstrzymanej z powodów, o których mowa w p. B.4.1. oraz p B.4.2., jeżeli ustaną przyczyny uzasadniające wstrzymanie jej dostarczania. Ponowne wznowienie dostarczania energii elektrycznej dla podmiotu, u którego w wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono przypadki opisane w p. B.4.1 lit b. może być uzależnione od zmiany lokalizacji układu pomiarowo-rozliczeniowego oraz pokrycia przez ten podmiot kosztów przebudowy przyłącza. B.5 Wymagania techniczne dla urządzeń wytwórców Wymagania ogólne 1) Przyłączane do sieci dystrybucyjnych urządzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegających się o przyłączenie, muszą spełniać wymagania techniczne zapewniające a. Bezpieczeństwo funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, b. Zabezpieczenie systemu elektroenergetycznego przed uszkodzeniami spowodowanymi niewłaściwą pracą przyłączonych urządzeń, instalacji i sieci, c. Zabezpieczenie przyłączonych urządzeń, instalacji i sieci przed uszkodzeniami w przypadku awarii lub wprowadzenia ograniczeń w poborze lub dostarczeniu energii, d. Dotrzymanie w miejscu przyłączanych urządzeń, instalacji i sieci parametrów jakościowych energii, e. Spełnienie wymagań w zakresie ochrony środowiska, określonych w odrębnych przepisach, f. Możliwość dokonania pomiarów wielkości parametrów niezbędnych do prowadzenia ruchu sieci oraz rozliczeń, 2) Urządzenia i instalacje o których mowa w p. C.1.1 muszą spełniać także wymagania, określone w odrębnych przepisach, w szczególności przepisach: prawa budowlanego, o ochronie przeciwpożarowej, o ochronie przeciwporażeniowej, o ochronie przeciwprzepięciowej, o systemie oceny zgodności oraz w przepisach dotyczących technologii wytwarzania energii. 3) Urządzenia, instalacje i sieci podmiotów ubiegających się o przyłączenie oraz przyłączonych do sieci dystrybucyjnej nie mogą wprowadzać do sieci zaburzeń parametrów technicznych i jakościowych energii elektrycznej Wymagania jednostek wytwórczych 1) Wymagania techniczne dla jednostek wytwórczych są ustalane indywidualnie pomiędzy wytwórcą, a OSD z uwzględnieniem szczegółowych wymagań technicznych dla jednostek wytwórczych przyłączanych do sieci dystrybucyjnej określonej w niniejszym rozdziale oraz załączniku 3. 2) Wymagania techniczne oraz zalecenia dla jednostek wytwórczych o mocy osiągalnej równej 50 MW lub wyższej przyłączonych do koordynowanej sieci 110 kv, są określone przez Operatora systemu przesyłowego w IRiESP.

12 Strona 6 / Stron 79 3) Wymagania techniczne dla jednostek wytwórczych o których mowa w p. C.2.1 obejmują, w zależności od potrzeb wymagania w zakresie b) Układów wzbudzenia, c) Układów regulacji napięcia, d) sposobów wykorzystania układów grupowej regulacji napięć jednostek wytwórczych (ARNE), e) Systemów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej f) Urządzeń regulacji pierwotnej, g) Czasów rozruchu i minimalnej liczby rozruchów w ciągu roku, h) Ograniczników maksymalnych prądów stojana i wirnika i) Możliwości synchronizacji jednostki wytwórczej z siecią, j) Wytwarzanych mocy czynnych i biernych k) Wyposażenia linii blokowych w układy automatyki 1) Czasy trwania zwarć wyłączanych przez zabezpieczenia podstawowe w jednostkach wytwórczych przyłączanych do sieci dystrybucyjnej przyłączanych do sieci dystrybucyjnej i w urządzeniach i instalacjach sieci dystrybucyjnej w otoczeniu miejsca przyłączenia urządzeń i instalacji wytwórczych powinny zostać ustalone w warunkach przyłączenia i nie powinny być dla stref podstawowych dłuższe niż 150ms 2) Czasy włączania zwarć przez zabezpieczenie rezerwowe w jednostkach wytwórczych przyłączonych do sieci dystrybucyjnej oraz w urządzeniach i instalacjach sieci dystrybucyjnej w otoczeniu węzła przyłączenia jednostek wytwórczych nie powinny być dłuższe niż 500ms 3) Nastawienia automatyk i zabezpieczeń jednostek wytwórczych przyłączonych do sieci dystrybucyjnej powinny być skoordynowane przez operatora systemu dystrybucyjnego z nastawieniami automatyk i zabezpieczeń sieci dystrybucyjnej i sieci przesyłowej w otoczeniu węzłów przyłączenia jednostek wytwórczych. Wymagania techniczne dla linii bezpośrednich 1) Warunkiem przystąpienia do budowy linii bezpośrednich jest wcześniejsze spełnienie wymagań zawartych w ustawie Prawo energetyczne. 2) Budowa i przyłączanie linii bezpośrednich winno odbywać się z zachowaniem zasad określonych w pkt. B.1 3) Linie bezpośrednie oraz łączone za ich pośrednictwem urządzenia, instalacje, sieci oraz jednostki wytwórcze winny spełniać wymagania techniczne określone w p. B.5.1. oraz B.5.2 B.6 Wymagania techniczne dla układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej i urządzeń współpracujących Wymagania i zalecenia dotyczące układów elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej obowiązują operatora systemu dystrybucyjnego, przedsiębiorstwa energetyczne oraz podmioty przyłączone do sieci dystrybucyjnej. Układy i urządzenia EAZ powinny spełniać szczegółowe wymagania określone przez Grupa Azoty Siarkopol S.A., Układy i urządzenia EAZ powinny być na etapie projektów wstępnych technicznomontażowych uzgadniane i zatwierdzane przez Grupa Azoty Siarkopol S.A. Urządzenia i elementy stosowane w EAZ oraz urządzenia i układy współpracujące z EAZ powinny być wykonane zgodnie z aktualnymi normami, a jeśli w danym zakresie brak norm, należy korzystać z aktualnej wiedzy technicznej. Zgodność ta powinna być potwierdzona odpowiednimi dokumentami. poszczególne elementy sieci dystrybucyjnej należy wyposażyć w układy elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej i urządzenia współpracujące, niezbędne do: a. Samoczynnej, selektywnej likwidacji zakłóceń; b. Regulacji rozpływów mocy biernej i poziomów napięcia;

13 Strona 7 / Stron 79 c. Prowadzenia ruchu stacji elektroenergetycznych przy użyciu urządzeń sterowniczych, pomiarowych i sygnalizacyjnych, d. Odtworzenia przebiegów zakłóceń przy użyciu rejestratorów zakłóceń i zdarzeń; Układy i urządzenia EAZ powinny reagować na zakłócenia w pracy elementów sieci elektroenergetycznej oraz zakłócenia w pracy jednostek wytwórczych, urządzeń i sieci podmiotów przyłączonych do sieci elektroenergetycznych, takie jak: a. Zwarcia doziemne i międzyfazowe; b. Zwarcia metaliczne i wysokooporowe; c. Zwarcia przemijające i trwałe; d. Zwarcia rozwijające się; e. Praca niepełno fazowa i asymetria; f. Przeciążenia elementów sieci; g. Zakłócenia o charakterze technologicznym w urządzeniach; h. Nieprawidłowe działanie wyłącznika; i. Niebezpieczny wzrost napięcia na liniach elektroenergetycznych j. Zagrożenie utraty równowagi systemu elektroenergetycznego Nastawienia automatyk i układów EAZ urządzeń i instalacji podmiotów przyłączonych do sieci o górnym napięciu 110 kv muszą być skoordynowane i liczone przez operatora sieci przesyłowej. Dopuszcza się obliczanie nastawień przez właściwego operatora OSDp z jednoczesnym koordynowaniem tych nastaw przez OSP. Nastawienia automatyk i zabezpieczeń urządzeń i instalacji muszą być skoordynowane z nastawami automatyk i zabezpieczeń sieci dystrybucyjnej. Ogólne wymagania stawiane nowo wybudowanym + i modernizowanym urządzeniom elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej podyktowane względami niezawodnościowymi są następujące: a. Zabezpieczenia i automatyki poszczególnych elementów sieci i elementów do niej przyłączonych należy dostosować do sposobu ich pracy i parametrów; b. Należy stosować przynajmniej dwa niezależne zestawy zabezpieczeń dla poszczególnych elementów sieci dystrybucyjnej, przy czym wyjątek stanowią: zabezpieczenia szyn zbiorczych i układy lokalnego rezerwowania wyłączników oraz zabezpieczeń sieci SN; c. Celem zabezpieczenia niezależności poszczególnych zestawów zabezpieczeń, każde z nich winno współpracować z oddzielnymi: obwodami pomiarowymi prądowymi i napięciowymi, obwodami napięcia pomocniczego (sterowniczymi) oraz obwodami wyłączającymi (cewkami wyłączającymi); d. Wskazane jest, by obwody sterownicze napięcia pomocniczego poszczególnych obwodów EAZ obiektów sieci 110kV były zasilane z różnych sekcji rozdzielni prądu stałego współpracującymi z oddzielnymi bateriami akumulatorów; e. W celu zapewnienia wysokiej dyspozycyjności urządzeń EAZ wskazane jest stosowanie urządzeń z układami ciągłej kontroli, samotestowania; f. Podstawowe urządzenia EAZ należy wyposażyć w układy kontroli ciągłości obwodów wyłączania; g. W uzasadnionych przypadkach należy stosować układ kontroli synchronizmu; B.7 Zabezpieczenia i automatyka linii 110kV Zabezpieczenia i automatyka linii 110kV należy dostosować do sposobu pracy i parametrów linii Linie 110kV wyposaża się w: a. Zabezpieczenia podstawowe odcinkowe lub odległościowe. Dla linii kablowych lub napowietrznych o długości do 2km, należy stosować zabezpieczenie odcinkowe. Dopuszcza się stosowanie zabezpieczenia prądowego dla linii promieniowych b. Zabezpieczenie rezerwowe odległościowe lub reagujące na zwarcie z ziemią. Kiedy zabezpieczenie odcinkowe jest zabezpieczeniem podstawowym, jako rezerwowe należy stosować zabezpieczenie odległościowe, c. Urządzenia automatyki 3 faz SPZ ( dal linii napowietrznych), d. Lokalizator miejsca zwarcia, pożądany w liniach o dużej liczbie zakłóceń,

14 Strona 8 / Stron 79 B.8 Zabezpieczenia i automatyka transformatorów 110kV/SN Transformatory dwu i wielouzwojeniowe 110kv/SN/SN winny być wyposażone w następujące układy elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej i urządzenia współpracujące: a. Zabezpieczenia reagujące na zwarcie w transformatorze ( zwarciowo-prądowe, a dla transformatorów powyżej 5MVA różnicowe). b. Każda strona transformatora powinna być wyposażona w zabezpieczenia nadprądowo-zwłoczne. c. Każda strona transformatora powinna być wyposażona w zabezpieczenia przeciążeniowe (transformatory dwuuzwojeniowe zabezpiecza się tylko po jednej stronie). d. Zaleca się by każda ze strona SN transformatora była wyposażona w zabezpieczenia umożliwiające skracanie czasu zwarcia na szynach SN. e. Zabezpieczenia firmowe transformatorów: temperaturowe, modele cieplne, gazowo-przepływowe kadzi i gazowo-podmuchowe przełącznika zaczepów oraz inne wymagane przez producenta. f. Zabezpieczenia transformatora reagujące na zwarcia wewnętrzne i zewnętrzne powinny działać na wyłączenie. Automatyczna regulacja napięcia transformatora winna realizować następujące funkcje: a. Utrzymanie zadanego poziomu napięcia na szynach rozdzielni SN poprzez sterowanie napędem przełącznika zaczepów. b. Kontrola prawidłowości utrzymania napięcia w ramach dopuszczalnego zakresu. Poszczególne elementy sieci dystrybucyjnej SN należy wyposażyć w urządzenia elektroenergetycznej automatyki zabezpieczeniowej, niezbędne do samoczynnej selektywnej likwidacji zakłóceń tej sieci. Dopuszcza się ręczną lokalizację zwarć doziemnych w sieciach kompensowanych lub pracujących z izolowany punktem neutralnym na podstawie sygnalizacji doziemienia. Linie SN wyposaża się w: a. Zabezpieczenia od zwarć wielofazowych działające na wyłączenie wyłącznika w polu danej linii, b. Zabezpieczenia od zwarć doziemnych działające na wyłączenie lub na sygnalizację. Działanie zabezpieczeń ziemnozwarciowych na sygnalizację jest dopuszczalne ( z wyjątkiem sieci uziemionej przez rezystor) w wypadku braku technicznej możliwości zapewnienia selektywnego wyłączania pod warunkiem zachowania właściwych warunków ochrony porażeniowej, c. Pola linii napowietrznych i napowietrzno-kablowych SN powinny być wyposażone w układy wielokrotnego SPZ z możliwością programowania i blokowania Transformatory SN/Sn i SN/nN o mocy większej niż 100kVA posiadające wyłączniki po stronie wyższego napięcia wyposaża się w następujące układy automatyki zabezpieczeniowej: a. Zabezpieczenie reagujące na zwarcia zlokalizowane w transformatorze (zabezpieczenie różnicowe dla transformatorów powyżej 5MVA lub zwarciowo prądowe bezzwłoczne) działające na wyłączenie, b. Zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne od zwarć zewnętrznych działające na wyłączenie, c. Zabezpieczenia firmowe transformatora, d. Układ sygnalizujący przeciążenie transformatora. Pola łącznika szyn SN wyposaża się następujące zabezpieczenia działające na wyłączenie własnego wyłącznika: a. Zabezpieczenie rezerwujące działanie zabezpieczeń nadprądowych w polach odpływowych, b. Zabezpieczenie zwarciowo-prądowe działają ceprzy załączeniu pola łącznika szyn na zwarcie, c. W sieci z rezystorem wymagane jest zabezpieczenie ziemnozwarciowe lub dedykowany impuls wyłączający od transformatora uziemiającego. Pola pomiaru napięcia w rozdzielniach SN w stacjach 110/SN powinny być wyposażone w działające na sygnalizację zabezpieczenia reagujące na: a. Obniżające napięcia na szynach SN. b. Zwarcia doziemne w zasilanej sieci SN. c. Obniżane częstotliwości (nie dotyczy stacji z rozproszonym układem automatyki SCO).

15 Strona 9 / Stron 79 Pola SN baterii kondensatorów wyposaża się w następujące zabezpieczenia: a. Nadprądowe od przeciążeń i zwarć zewnętrznych działające na wyłączenie baterii. b. Od zwarć wewnętrznych działających na wyłączenie baterii. c. Zalecane jest zabezpieczenie od skutków zwarć doziemnych działające na wyłączenie baterii. Dobór zabezpieczeń dla ochrony transformatorów potrzeb własnych zależy od mocy transformatora oraz sposobu pracy punktu neutralnego sieci SN i jest ściśle związany z pracującymi na danej rozdzielni zabezpieczeniami ziemnozwarciowymi. Każdy transformator potrzeb własnych powinien być zabezpieczony przed skutkami zwarć wewnętrznych i zewnętrznych. Pola linii odpływowych rozdzielni SN w stacjach 110/SN powinny posiadać nawiązanie do obwodów dwustopniowej automatyki SCO i SPZ/SCO. Rozdzielnie SN w Stacjach 110/SN posiadająca co najmniej dwa zasilania powinna być wyposażona w automatykę SZR. OSD określa indywidualne rodzaj lub warunki współpracy automatyk i zabezpieczeń oraz środków ochrony przeciwporażeniowej stosowanych przez odbiorców przyłączanych do sieci SN i NN, przy wydawaniu warunków przyłączenia oraz zmianie warunków sieci dystrybucyjnej. Jeżeli do linii SN przyłączone są lokalne źródła energii, OSD może przedstawić dodatkowe wymagania odnośnie jej wyposażenia w zabezpieczenia i automatyki, szczególnie od skutków pracy wyspowej i blokady kierunkowe. B.9 Wymagania dla sieci SN Jeśli w IRiESD nie określono inaczej, zabezpieczenia w sieci SN działają na wyłączenie. Działanie na sygnalizację jest możliwe tylko w przypadku zabezpieczeń ziemnozwarciowych w określonych sytuacjach (z wyjątkiem sieci z punktem neutralnym uziemionym przez rezystor i tylko w wypadku braku technicznej możliwości zapewnienia selektywnego wyłączania pod warunkiem zachowania wymogów ochrony przeciwporażeniowej w zasilanej sieci), oraz zabezpieczeń napięciowych w polu pomiaru napięcia. Dopuszcza się stosowanie blokady zabezpieczeń nadprądowych zwłocznych od pewnych zjawisk w liniach, np. pojawienia się drugiej harmonicznej, wzrostu prądu po zamknięciu wyłącznika. Zabrania się stosowania blokad do zabezpieczenia nadprądowego zwarciowego, z wyjątkiem blokady kierunkowej prądu po zamknięciu wyłącznika. Zabrania się stosowania blokad do zabezpieczenia nadprądowego zwarciowego, z wyjątkiem blokady kierunkowej Zaleca się stosowanie dla zabezpieczeń nadprądowych zwłocznych od skutków zwarć międzyfazowych następujących wartości współczynników czułości: a. 1,5 dla zabezpieczeń podstawowych, b. 1,2 dla zabezpieczeń rezerwowych. Zaleca się następujące wartości współczynników czułości dla zabezpieczeń ziemnozwarciowych w liniach SN:

16 Strona 1 / Stron 79 1) 1,5 dla zabezpieczeń zerowoprądowych podczas zwarć bezoporowych, czyli jeśli składowa zerowa napięcia jest równa napięciu fazowemu sieci, 2) 1,2 dla zabezpieczeń zerowoprądowych podczas zwarć oporowych, czyli jeśli składowa zerowa napięcia wynosi 50% napięcia fazowego, 3) 2,0 dla zabezpieczeń admitancyjnych i konduktancyjnych w sieciach o punkcie neutralnym uziemionym przez rezystor, 4) 1,5 dla zabezpieczeń konduktancyjnych w sieciach skompensowanych z AWSCz, 5) 1,2 dla zabezpieczeń admitancyjnych i susceptancyjnych w pozostałych przypadkach. Zaleca się stosowanie następujących wartości nastawczych zabezpieczeń zerowonapięciowych działających samodzielnie lub jako człony rozruchowe innych kryteriów i automatyk wyrażonych w stosunku do składowej zerowej napięcia podczas zwarcia bezoporowego: 1) 5 10% w sieciach o punkcie neutralnym uziemionym przez rezystor, 2) 5 15% w sieciach o punkcie neutralnym izolowanym, 3) 10 20% w sieciach skompensowanych. Mniejsze wartości zaleca się stosować w sieciach z dużym udziałem linii kablowych. Przyłączenie źródeł wytwórczych do sieci SN wymaga dostosowania automatyki LRW, SZR i zabezpieczenia szyn rozdzielni SN zasilającą tę sieć SN do nowych warunków pracy. B.10 Wymagania dla linii SN Pola linii SN, do których nie są przyłączone jednostki wytwórcze powinny być wyposażone w zabezpieczenia i automatyki: 1) od skutków zwarć międzyfazowych, zalecane są zabezpieczenia nadprądowe zwłoczne i zwarciowe, 2) od skutków zwarć doziemnych działające na wyłączenie lub na sygnalizację. Działanie zabezpieczeń ziemnozwarciowych na sygnalizację jest dopuszczalne (z wyjątkiem sieci z punktem neutralnym uziemionym przez rezystor) tylko w wypadku braku technicznej możliwości zapewnienia selektywnego wyłączania pod warunkiem zachowania wymogów ochrony przeciwporażeniowej w zasilanej sieci, 3) wielokrotnego SPZ z możliwością jej programowania i blokowania, jeśli przyłączona linia jest napowietrzna lub napowietrzno-kablowa, 4) umożliwiające współpracę z zabezpieczeniem szyn zbiorczych i układem lokalnej rezerwy wyłącznikowej, 5) umożliwiające współpracę ze stacyjną automatyką SCO lub być wyposażone w zabezpieczenie podczęstotliwościowe, 6) SPZ/SCO lub posiadać inny układ realizujący tą funkcję jeśli PGE Dystrybucja S.A. tego wymaga. Pola linii SN, w których przyłączone są jednocześnie jednostki wytwórcze i odbiorcy powinny być wyposażone w: 1) zabezpieczenia od skutków zwarć międzyfazowych, zalecane są zabezpieczenia nadprądowe zwłoczne i zwarciowe o charakterystykach niezależnych, każde z nich powinno mieć możliwość wprowadzenia blokady kierunkowej. Zaleca się taki dobór nastaw, aby blokada kierunkowa konieczna była tylko dla zabezpieczenia nadprądowego zwłocznego, 2) zabezpieczenia od skutków zwarć doziemnych działające na wyłączenie lub na sygnalizację. Działanie zabezpieczeń ziemnozwarciowych na sygnalizację jest dopuszczalne (z wyjątkiem sieci z punktem neutralnym uziemionym przez rezystor) w wypadku braku technicznej możliwości zapewnienia selektywnego wyłączania pod warunkiem zachowania wymogów ochrony przeciwporażeniowej w zasilanej sieci,

17 Strona 1 / Stron 79 3) układy automatyki wielokrotnego SPZ z możliwością jej programowania i blokowania, jeśli przyłączona linia jest napowietrzna lub napowietrzno-kablowa, 4) zabezpieczenia nad- i podczęstotliwościowe, zalecane są zabezpieczenia wyposażone w kryterium df/dt, 5) zabezpieczenia nad- i podnapięciowe zasilane z przekładników napięciowych umieszczonych za wyłącznikiem, 6) blokadę załączenia w przypadku obecności napięcia w linii, jeśli istnieje prawdopodobieństwo utrzymania się elektrowni lokalnej w pracy wyspowej, każde ręczne, zdalne i automatyczne załączenie linii powinno być poprzedzone kontrolą napięcia i ewentualną blokadą w przypadku istnienia napięcia w linii, zabezpieczenie wymaga zainstalowania przekładników napięciowych za wyłącznikiem pola, oraz powinny mieć możliwość współpracy z zabezpieczeniem szyn zbiorczych i układem lokalnej rezerwy wyłącznikowej. Pola linii współpracujące wyłącznie z jednostkami wytwórczymi powinny być wyposażone w: 1) zabezpieczenia od skutków zwarć międzyfazowych, zalecane są zabezpieczenia nadprądowe zwłoczne i zwarciowe o charakterystykach niezależnych, każde z nich powinno mieć możliwość wprowadzenia blokady kierunkowej, zaleca się taki dobór nastaw, aby blokada kierunkowa konieczna była tylko dla zabezpieczenia nadprądowego zwłocznego, 2) zabezpieczenia od skutków zwarć doziemnych działające na wyłączenie lub na sygnalizację. Działanie zabezpieczeń ziemnozwarciowych na sygnalizację jest dopuszczalne (z wyjątkiem sieci z punktem neutralnym uziemionym przez rezystor) w wypadku braku technicznej możliwości zapewnienia selektywnego wyłączania pod warunkiem zachowania wymagań ochrony przeciwporażeniowej w zasilanej sieci, 3) zabezpieczenia nad- i podczęstotliwościowe, zalecane są zabezpieczenia wyposażone w kryterium df/dt, 4) blokadę załączenia w przypadku obecności napięcia w linii, jeśli istnieje możliwość utrzymania się elektrowni lokalnej w pracy wyspowej, każde ręczne, zdalne i automatyczne załączenie linii powinno być poprzedzone kontrolą napięcia i ewentualną blokadą w przypadku istnienia napięcia w linii, zabezpieczenie wymaga zainstalowania przekładników napięciowych za wyłącznikiem pola, oraz powinny mieć możliwość współpracy z zabezpieczeniem szyn zbiorczych i układem lokalnej rezerwy wyłącznikowej. B.11 Wymagania dla baterii kondensatorów do kompensacji mocy biernej Pola baterii kondensatorów wyposaża się w: a) zabezpieczenia nadprądowe zwłoczne od skutków przeciążeń, zabezpieczenie musi w kryterium działania korzystać z wartości skutecznej prądu lub w inny sposób uwzględniać wpływ wyższych harmonicznych, b) zabezpieczenie nadprądowe bezzwłoczne, c) zabezpieczenie od skutków zwarć wewnętrznych, d) zabezpieczenia nadnapięciowe. Każde wyłącznie pola SN transformatora 110 kv/sn musi skutkować wyłączeniem wyłącznika pola baterii kondensatorów. B.12 Wymagania dla łączników szyn Łączniki szyn SN wyposaża się w następujące zabezpieczenia działające na wyłączenie własnego wyłącznika: a) zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne, b) zabezpieczenie nadprądowe zwarciowe działające przy załączeniu pola łącznika szyn na zwarcie (zabezpieczenie powinno być aktywne do 10 s po załączeniu wyłącznika),

18 Strona 2 / Stron 79 c) w sieci z punktem neutralnym uziemionym przez rezystor wymagane jest zabezpieczenie ziemnozwarciowe lub odpowiednie powiązanie z zabezpieczeniem nadprądowym w punkcie neutralnym transformatora uziemiającego. B.13 Wymagania dla pól pomiaru napięcia Pola pomiaru napięcia w rozdzielniach SN w stacjach 110 kv/sn powinny być wyposażone w działające na sygnalizację zabezpieczenia reagujące na: a) zanik, obniżenie lub wzrost napięcia na szynach SN, kontrolowane powinny być napięcia przewodowe, a zabezpieczenie powinno zadziałać, gdy nastąpi wzrost lub obniżenie jednego z nich, b) zwarcia doziemne w przyłączonej sieci SN B.14 Wymagania dla jednostek wytwórczych w zakresie EAZ Zabrania się przyłączania jednostek wytwórczych wyposażonych wyłącznie w aparaty instalacyjne np. bezpieczniki topikowe czy wyłączniki nadmiarowe niezależnie od wartości mocy osiągalnej i miejsca przyłączenia. Wszystkie zabezpieczenia jednostek wytwórczych powinny powodować ich trójfazowe wyłączenie. Jednostki wytwórcze, dla których miejscem przyłączenia jest sieć nn, powinny być wyposażone w: 1) zabezpieczenia nadprądowe, 2) zabezpieczenia pod- i nadnapięciowe, 3) zabezpieczenie od pracy niepełnofazowej. Grupa Azoty Siarkopol S.A. decyduje o potrzebie wyposażenia jednostek wytwórczych lub linii w inne zabezpieczenia, poprawiające bezpieczeństwo pracy sieci. Nastawy EAZ jednostek wytwórczych powinny być uzgodnione z odpowiednim Działem Grupa Azoty Siarkopol S.A lub przez niego ustalone. Nastawy zabezpieczeń podnapięciowych powinny uwzględniać wymaganą krzywą t = f(u), B.15 Jednostki wytwórcze przyłączone poprzez transformatory nn/sn Jeśli w skład jednostki wytwórczej wchodzi transformator nn/sn niezależnie od łącznika po stronie nn musi być zainstalowany wyłącznik po stronie SN. Jednostki wytwórcze z generatorami synchronicznymi pracujące synchronicznie z siecią muszą być wyposażone w synchronizatory lub inne urządzenie umożliwiające właściwe łączenie z siecią. Po chwilowym zaniku lub obniżeniu napięcia w sieci współpracującej powodującym wyłączenie, jednostki wytwórcze o mocy większej od 100 kva mogą samoczynnie powrócić do pracy w czasie nie krótszym niż 30 s po ustąpieniu zakłócenia. Jednostki wytwórcze o mocy osiągalnej do 100 kva powinny mieć następujące zabezpieczenia: 1) nadprądowe zwłoczne, 2) nadprądowe zwarciowe, 3) nad- i podnapięciowe, 4) od wzrostu prędkości obrotowej lub nadczęstotliwościowe, 5) ziemnozwarciowe zerowonapięciowe.