CEREMONIAŁ STRZELECKI ZWIĄZKU STRZELECKIEGO

CEREMONIAŁ STRZELECKI ZWIĄZKU STRZELECKIEGO Regulamin przyjęty Uchwałą Nr 16/10 Komendy Głównej Związku Strzeleckiego z dnia 10 kwietnia 2010 roku 1. MUSZTRA Z SZABLĄ 1. Prawo do noszenia szabli przysługuje oficerom ZS występującym w mundurze wyjściowym. Jej budowę, wygląd i przepisy szczegółowe dotyczące sposobu noszenia ustalają instrukcje ZS. 2. Chwyty szablą wykonuje się w postawie zasadniczej. 3. Pochwę z szablą oficer ZS (dalej takŝe: strzelec) przypina do pasa głównego munduru wyjściowego przy lewym boku, przy czym brzusiec szabli jest skierowany do przodu. Ostroga pochwy powinna się znajdować na wysokości kostki nogi. 4. Wydobycie szabli przez dowódcę pododdziału (komendantów wszystkich szczebli) jest komendą dla podległych mu dowódców. 5. Aby wydobyć szablę, strzelec w postawie zasadniczej zmienia połoŝenie lewej ręki, trzymającej pochwę, w ten sposób, Ŝe ujmuje ją w tym samym miejscu, lecz kciukiem od tyłu, a pozostałymi palcami od przodu. Jednocześnie pochyla pochwę górną częścią do przodu, a prawą ręką chwyta rękojeść szabli kciukiem od wewnątrz, a pozostałymi palcami od zewnątrz, energicznie wydobywa szablę, unosi ją do góry, brzuścem w przód. Następnie opuszcza prawą rękę z szablą najkrótszą drogą i jednocześnie chwyta pochwę lewą ręką jak w postawie zasadniczej. 6. Aby włoŝyć szablę do pochwy, strzelec unosi szablę prawą ręką do góry, brzuścem skierowanym w przód, jednocześnie ujmuje pochwę lewą ręką w taki sam sposób jak 1

podczas wydobywania szabli. Następnie opuszcza szablę w dół ku pochwie, zginając prawą rękę w stawie łokciowym tak, aby pióro szabli moŝna było wsunąć w okienko pochwy. Zwraca głowę w lewo w dół, patrząc w stronę okienka, i energicznie wsuwa szablę. 7. W postawie zasadniczej z szablą u nogi (Rys. 1) strzelec obejmuje całą dłonią prawej ręki rękojeść szabli, kciukiem od strony uda. Szabla jest opuszczona w dół w połoŝeniu prostopadłym do linii frontu, brzusiec skierowany w prawo. Prawa ręka naturalnie opuszczona. Jelec szabli znajduje się przy szwie spodni, a koniec głowni jest oddalony od ziemi o około 20 cm. a) b) Rys. 1 Postawa zasadnicza z szablą u nogi. Widok: a) z przodu; b) z boku. Lewa ręka przytrzymuje pochwę kciukiem od przodu, pozostałymi palcami zwartymi - od tyłu, oprócz wskazującego, który jest wyprostowany i ułoŝony wzdłuŝ pochwy. 8. W ten sam sposób strzelec w postawie zasadniczej trzyma pochwę z szablą (Rys. 2). 2

Rys. 2 Postawa zasadnicza z szablą w pochwie. 9. W postawie swobodnej strzelec trzyma wydobytą szablę w sposób dowolny. 10. W postawie z szablą na ramieniu (Rys. 3), strzelec trzyma szablę prawą ręką, przy czym palce: wskazujący i średni wyprostowane obejmują rękojeść od przodu, kciuk od tyłu z lewej strony, a pozostałe są złączone i wyprostowane. Ręka trzymająca szablę jest wyprostowana, kciuk przy szwie spodni. Grzbiet głowni jest oparty o szew wszycia rękawa. PołoŜenie lewej ręki jak w postawie zasadniczej z szablą u nogi. a) b) Rys. 3 Postawa z szablą na ramieniu w miejscu. Widok: a) z przodu; b) z boku. 11. W postawie z szablą na ramieniu w marszu (Rys. 4), strzelec na komendę BACZNOŚĆ utrzymuje prawą rękę nieruchomo z kciukiem przy szwie spodni. Grzbiet głowni jest oparty o szew wszycia rękawa. a) b) 3

Rys. 4 Postawa z szablą na ramieniu w marszu. Widok: a) z przodu; b) z boku. Na komendę SPOCZNIJ prawa ręka porusza się w takt marszu. Trzymanie pochwy w czasie marszu zarówno z szablą na ramieniu, jak i z szablą w pochwie jest identyczne z trzymaniem w postawie zasadniczej. 12. W czasie dłuŝszego marszu z szablą na ramieniu moŝna ją opierać kapturkiem i kabłąkiem jelca na zgiętej dłoni (z kciukiem wewnątrz kabłąka, Rys. 5). a) b) Rys. 5 Sposób trzymania szabli w czasie dłuŝszego marszu. Widok: a) z przodu; b) z boku (od wewnętrznej strony). 13. Chwyt szablą na ramię z postawy u nogi oraz chwyt do nogi z postawy na ramię wykonuje się jednym ruchem najkrótszą drogą. 14. Salutowanie szablą w miejscu (Rys. 6) wykonuje się z postawy na ramię na trzy tempa. T e m p o p i e r w s z e : Strzelec przenosi szybkim ruchem szablę z ramienia przed środek twarzy tak wysoko, by jelec znalazł się na poziomie brody, przy czym głownię szabli trzyma pionowo, brzuścem w lewo, w odległości od twarzy, równej szerokości dłoni. W czasie wykonywania ruchu szablą chwyta rękojeść całą dłonią. T e m p o d r u g i e : Strzelec u trzymuje szablę przed twarzą przez sekundę. T e m p o t r z e c i e : Strzelec s zybkim ruchem opuszcza szablę najkrótszą drogą do postawy zasadniczej z szablą u nogi. a) b) 4

Rys. 6 Salutowanie szablą w miejscu. Widok: a) z przodu; b) z boku. 15. Powrót do postawy na ramię po salutowaniu odbywa się równieŝ na trzy tempa. T e m p o p i e r w s z e : Strzelec najkrótszą droga podnosi szablę przed środek twarzy w połoŝeniu jak w tempie pierwszym salutowania. T e m p o d r u g i e : Strzelec utrzymuje szablę przed twarzą przez sekundę. T e m p o t r z e c i e : Strzelec opuszcza szablę najkrótszą drogą do postawy na ramię 16. Salutowanie szablą w marszu odbywa się na trzy tempa tak jak salutowanie w miejscu, ale jest wykonywane w takt marszu i rozpoczyna się na dziesięć kroków przed przełoŝonym. Pierwsze tempo strzelec wykonuje stawiając lewą nogę, drugie (przetrzymanie) w czasie kroku prawą nogą, trzecie zaś znów na lewą nogę z jednoczesnym zwrotem głowy w kierunku przełoŝonego. Do postawy na ramię powraca w odległości jednego kroku za przełoŝonym, równieŝ na trzy tempa. 17. Salutowanie szablą w marszu wykonują tylko oficerowie ZS występujący przed frontem szyku i podający komendy. Stojący z szablami w szyku oddają honory w miejscu przez prezentowanie i zwrot głowy, wykonywane jednocześnie z pododdziałem. 18. Chwyt prezentuj szablą wykonuje się na komendę Na prawo PATRZ podaną pododdziałowi. Na tę komendę strzelec wykonuje pierwsze tempo salutowania szablą w miejscu z równoczesnym zwrotem głowy w prawo i utrzymuje szablę w tym, połoŝeniu dotąd, aŝ nie zostanie podana komenda BACZNOŚĆ, po której przenosi szablę do połoŝenia przed prezentowaniem i zwraca głowę na wprost. a) b) 5

Rys. 7 Szabla wz. 1976 WP; a) szabla; b) pochwa. Rys. 8 Rękojeść szabli wz. 1976 WP. 2. PROMOCJA OFICERSKA I PODOFICERSKA 19. Strzelcy przystępujący do promocji oficerskiej lub podoficerskiej stoją podczas uroczystości osobnym pododdziałem, poczynając od oficerów, przez podoficerów i strzelców. 20. Zalecane jest, aby kadeci występowali w mundurze wyjściowym ZS. Elewi występują w mundurze polowym ZS. 6

21. Promocja oficerska odbywa się raz w roku, w przeddzień święta strzeleckiego rocznicy wymarszu I Kompanii Kadrowej z Oleandrów 6 sierpnia 1914 roku podczas uroczystości w Krakowie 5 sierpnia kaŝdego roku. Mianowania dokonuje wyłącznie Komendant Główny ZS. 22. Promocja podoficerska moŝe odbywać się kilka razy w roku podczas świąt państwowych i strzeleckich. Mianowania dokonuje Komendant Główny ZS, członek Komendy Głównej ZS lub Komendant Okręgu ZS. 23. W czasie uroczystości, jeśli kadeci i elewi ustawiają się w dwuszeregu, to w szeregu pierwszym znajdują się kadeci, natomiast w szeregu drugim elewi. JeŜeli jest to szereg, to kadeci stają od prawego skrzydła. 24. Oficerów i podoficerów powinno promować się w asyście pocztu sztandarowego. 25. Rozpoczynając uroczystość promowania nowej kadry oficerskiej i podoficerskiej ZS Komendant Główny podaje komendę POCZET SZTANDAROWY, DO PROMOCJI OFICERSKIEJ (PODOFICERSKIEJ) WYSTĄP. Poczet sztandarowy występuje i zachodzi w lewo zajmując miejsce prostopadle do pododdziału promowanych strzelców. Następnie Komendant Główny podaje komendę do wystąpienia promowanych kadetów (elewów): STRZELCY DO PROMOCJI OFICERSKIEJ (PODOFICERSKIEJ) WYSTĄP. Podczas występowania nie jest to regulaminowa odległość. 26. JeŜeli kadeci i elewi stoją w dwuszeregu, to elewi będący w drugim szeregu zatrzymują się trzy kroki za kadetami. JeŜeli stoją w jednym szeregu to zatrzymują się w tym samym miejscu. 27. Po wystąpieniu kadetów (elewów) Komendant Główny podaje komendę: DO PROMOCJI OFICERSKIEJ (PODOFICERSKIEJ). Na tę komendę salutuje się sztandarem. 28. Kadeci klękają na prawe kolano, lewą dłoń kładą na lewym udzie, tak, aby złączone palce znajdowały się na równi z kolanem, ramię wzdłuŝ linii tułowia. Ręka prawa spoczywa jak przy postawie zasadniczej wzdłuŝ linii ciała. 29. Komendant Główny przechodzi przed front pocztu sztandarowego, oddaje mu honor poprzez salutowanie szablą, po czym przechodzi i staje przed frontem kadetów. Poczynając od prawoskrzydłowego, oddaje mu honor poprzez salutowanie szablą, a następnie kładzie szablę na jego lewym naramienniku i wypowiada słowa: MIANUJĘ CIĘ OFICEREM ZWIĄZKU STRZELECKIEGO. Następnie oddaje honor szablą, po czym przekłada ją do lewej dłoni do chwytu na ramię. W tym czasie promowany oficer wstaje. Komendant Główny podaje prawą dłoń promowanemu oficerowi, mówiąc: Gratuluję, panie podchorąŝy. Promowany oficer odpowiada: Ku chwale Ojczyzny. 30. Promowany oficer pozostając w postawie zasadniczej przyjmuje od asystującego w uroczystości członka Komendy Głównej ZS obszycia oficerskie oraz Patent 7

Oficerski ZS. Komendant Główny przekłada szablę do prawej ręki i przechodzi do następnego kadeta. 31. Po mianowaniu wszystkich oficerów Komendant Główny mianuje podoficerów zaczynając od prawoskrzydłowego elewa poprzez oddanie mu honoru i wypowiedzenie słów: MIANUJĘ CIĘ PODOFICEREM ZWIĄZKU STRZELECKIEGO. Następnie oddaje honor i podaje prawą dłoń mówiąc: Gratuluję, panie sekcyjny. Promowany podoficer odpowiada: Ku chwale Ojczyzny. 32. Promowany podoficer pozostając w postawie zasadniczej przyjmuje od asystującego obszycia podoficerskie oraz Certyfikat Podoficera ZS. Komendant Główny przechodzi do następnego elewa. 33. Po mianowaniu nowej kadry oficerskiej i podoficerskiej ZS Komendant Główny przechodzi przed front pododdziału salutując (wszyscy promowani oddają mu honor) i podaje komendy PO PROMOCJI oraz DO SZYKU WSTĄP. 3. APEL 34. Dowódca plutonu (Komendant Oddziału, oboźny, lub wyznaczona do tego osoba) wydaje komendy: BACZNOŚĆ, Pluton, na moją komendę, druŝynami, w dwuszeregu (szeregu, trójszeregu) na placu apelowym (boisku, placu przed budynkiem, itp.), pierwsza druŝyna na wysokości masztu (wejścia, podestu, itp.), frontem do budynku (hangaru masztu, itp.) ZBIÓRKA. Jako kolejna pada komenda SPOCZNIJ, po której następuje pokrycie i wyrównanie w szyku. 35. JeŜeli w apelu uczestniczy sztandar (sztandary) to naleŝy go wprowadzić na początku apelu po komendach: BACZNOŚĆ, Na prawo (lewo) PATRZ, Sztandar WPROWADZIĆ. Poczet wprowadza sztandar przechodząc wzdłuŝ całego frontu zebranych na zbiórce pododdziałów. Poczet ustawia się na prawym skrzydle plutonu. 36. Następnie dowódca plutonu podaje komendy: BACZNOŚĆ, Dowódcy druŝyn przygotują RAPORT, SPOCZNIJ. Dowódcy druŝyn wykonują wykrok prawą nogą z jednoczesnym zwrotem w lewo lub wychodzą przed front druŝyny i podają komendy: BACZNOŚĆ, SPOCZNIJ, Kolejno ODLICZ. Po odliczeniu dowódca druŝyny wraca do poprzedniej pozycji. 37. Dowódca plutonu podaje komendy: BACZNOŚĆ, DruŜynami MELDOWAĆ, SPOCZNIJ. Dowódcy druŝyn najkrótszą drogą zmierzają do przyjmującego raport, stają w kolejności (od prawego skrzydła), na jednej linii 8

z pozostałymi raportującymi, trzy kroki od przyjmującego raport, w postawie zasadniczej. Przyjmujący raport staje na środku na przeciwko raportujących. Salutuje całości, dowódcy druŝyn jednocześnie oddają honory. Przyjmujący raport robi zwrot w lewo, zmierza ku pierwszemu z szeregu i frontuje. Oddają sobie honory, po czym dowódca druŝyny składa meldunek: Panie sierŝancie, dowódca pierwszej druŝyny (Komendant Oddziału Szydłowiec), sekcyjny Adam Królak, melduje pierwszą druŝynę (Oddział Szydłowiec) na apelu. Na stan dziewięciu, obecnych sześciu, jeden słuŝba, dwóch warta (wszyscy obecni). Po odebraniu meldunku przyjmujący raport robi krok w bok, stając naprzeciwko następnego raportującego. Oddają sobie honory. W tym samym czasie salutuje dowódca druŝyny, który przed chwilą zakończył meldować. Po odebraniu wszystkich meldunków przyjmujący raport staje na swej pierwotnej pozycji (front środek szeregu), salutuje raportującym (dowódcy druŝyn jednocześnie oddają honory) i podaje komendę Dowódcy druŝyn, do szyku WSTĄP. Dowódcy druŝyn robią zwroty w kierunku swoich pododdziałów i najkrótszą drogą wracają do nich. 38. Wszelkie czynności sprawdzające stan plutonu powinny zakończyć się przed przybyciem najwyŝszego przełoŝonego, któremu składany będzie raport przez dowódcę plutonu. 39. W momencie pojawienia się w zasięgu wzroku przełoŝonego przyjmującego raport, dowódca plutonu podaje komendy: BACZNOŚĆ, Na prawo PATRZ. Strzelcy zwracają energicznie głowy w nakazanym kierunku, patrzą na przełoŝonego i prowadzą go wzrokiem. Dowódcy druŝyn, oficerowie i inni strzelcy funkcyjni znajdujący się na prawym skrzydle pododdziałów salutują (Rys. 9). Dowódca plutonu podchodzi krokiem zwykłym do zwierzchnika. Zatrzymuje się trzy kroki przed nim, salutuje i składa raport całości: Panie Komendancie, dowódca drugiego plutonu Oddziału Kraków sierŝant Zabłocki melduje pluton na apelu. Na stan dwudziestu pięciu, obecnych dziewiętnastu, dwóch słuŝba, czterech warta. 40. PrzełoŜony po przyjęciu meldunku wita się z meldującym. W wypadku, gdy meldujący występuje w rękawiczkach, w czasie witania się z przełoŝonym nie zdejmuje ich. 41. JeŜeli przełoŝony podejdzie z prawej (lewej) strony, dowódca po złoŝeniu meldunku salutuje, robi lewą (prawą) nogą krok w bok z jednoczesnym zwrotem w prawo (w lewo), przepuszcza przełoŝonego i idzie po jego zewnętrznej stronie (w stosunku do pododdziału) krokiem zwykłym, pół kroku za nim. 9

Rys. 9 Schemat czynności dowódcy podczas składania meldunku i witania się z pododdziałem 42. PrzełoŜony idzie w kierunku prawego skrzydła (jeŝeli w ugrupowaniu jest sztandar do sztandaru), zatrzymuje się trzy kroki przed prawoskrzydłowym Ŝołnierzem (sztandarem), salutuje, robi w miejscu w prawo zwrot, następnie - cały czas salutując - przechodzi przed pododdziałem (oddziałem). 43. Po dojściu do lewego skrzydła zatrzymuje się, wykonuje w lewo zwrot i przestaje salutować. Następnie najkrótszą drogą wychodzi na środek szyku, zatrzymuje się, staje frontem do pododdziału, przyjmuje postawę zasadniczą, salutuje, opuszcza rękę, po czym wita się z pododdziałem słowami, np.: Czołem, strzelcy". 44. Dowódca składający meldunek - po dojściu przełoŝonego do prawego skrzydła - zatrzymuje się z jego lewej strony, rozpoczyna salutowanie równocześnie z nim oraz wykonuje w miejscu w prawo zwrot. Po czym idzie obok przełoŝonego pół kroku za nim z jego prawej strony, a po dojściu do lewego skrzydła zatrzymuje się, wykonuje w lewo zwrot i przestaje salutować. Następnie przepuszcza przełoŝonego i idąc z jego lewej strony, pól kroku za nim - zatrzymuje się i staje frontem do pododdziału, pół kroku z tyłu, z lewej strony przełoŝonego. Po zezwoleniu przełoŝonego podaje komendy: BACZNOŚĆ" i SPOCZNIJ". 42. Osoby towarzyszące przełoŝonemu zatrzymują się w postawie zasadniczej na wysokości prawego (lewego) skrzydła pododdziału (oddziału) lub w miejscu 10

wskazanym przez przełoŝonego. Po przejściu przełoŝonego przed frontem pododdziału, przywitaniu się ze strzelcami i podaniu komendy SPOCZNIJ" wychodzą na środek przed szyk i zatrzymują się trzy kroki za przełoŝonym. 43. Na komendę BACZNOŚĆ" strzelcy zwracają głowy na wprost (salutujący oficerowie i inne osoby funkcyjne stojące na prawych skrzydłach pododdziałów przestają salutować), następnie na komendę SPOCZNIJ" przyjmują postawę swobodną. 44. Podany sposób przechodzenia przełoŝonego przed frontem pododdziału (oddziału) obowiązuje podczas uroczystych apeli i zbiórek. 45. W czasie codziennych zbiórek przełoŝony po przyjęciu meldunku wychodzi na środek szyku, salutuje i po opuszczeniu ręki wita się z pododdziałem (oddziałem). 46. Kolejnym punktem apelu jest odczytanie rozkazu. Czyta go prowadzący apel lub wyznaczona do tego osoba. JeŜeli osoba ta stoi w szyku, prowadzący apel podaje komendy: BACZNOŚĆ, Starszy strzelec Kosecki do odczytania rozkazu WYSTĄP. Odczytujący rozkaz występuje z szyku trzy kroki na wprost krokiem defiladowym, po czym najkrótszą drogą, juŝ krokiem zwykłym, wychodzi przed front strzelców, po czym prowadzący wydaje komendę BACZNOŚĆ. Po odczytaniu nagłówka (nazwy oddziału, pododdziału), miejsca i daty oraz numeru rozkazu prowadzący wydaje komendę SPOCZNIJ i następuje odczytanie treści rozkazu. 47. Przy mianowaniach, imiennie wymienieni w rozkazie przyjmują postawę zasadniczą, i mówią głośno SłuŜba, przy zwolnieniach Rozkaz, przy słuŝbach i wartach analogicznie SłuŜba, Warta, przy pochwałach Ku chwale Ojczyzny, przy karach Kara. Jeśli sprawa dotyczy strzelca nieobecnego na apelu, jego bezpośredni przełoŝony mówi: Zostanie powiadomiony. 48. Po odczytaniu treści rozkazu pada komenda: BACZNOŚĆ, wydana przez prowadzącego apel. Odczytujący rozkaz czyta: Podpisał sierŝ. ZS Jan Zabłocki. Prowadzący apel podaje komendę SPOCZNIJ. 49. Śpiew pieśni Marsz Pierwszej Brygady następuje na komendę: BACZNOŚĆ DO PIERWSZEJ BRYGADY. W trakcie śpiewania pieśni Marsz Pierwszej Brygady dowódcy druŝyn i osoby funkcyjne (w tym przypadku: dowódcy druŝyn, dowódca plutonu, komendant Obwodu) salutują. Po odśpiewaniu pada komenda SPOCZNIJ. 50. Jeśli jest to apel poranny lub wieczorny jest na nim zwyczajowo odmawiana modlitwa, poprzedzająca śpiew pieśni Marsz Pierwszej Brygady. Prowadzący apel podaje wówczas komendy: Beret ZDEJMIJ, Do MODLITWY PORANNEJ (WIECZORNEJ). Po zakończonej modlitwie pada komenda: Beret WŁÓś. 51. Jeśli w apelu uczestniczą sztandary to w trakcie podnoszenia i opuszczania flagi państwowej, grania hymnu państwowego i pieśni Marsz Pierwszej Brygady salutują. 11

52. Na zakończenie apelu prowadzący apel wydaje komendy: BACZNOŚĆ, Na prawo PATRZ, Sztandar Związku Strzeleckiego (Okręgu, Obwodu, itp.) WYPROWADZIĆ. Poczet postępuje analogicznie jak przy wprowadzaniu sztandaru. Po wyprowadzeniu sztandaru prowadzący apel podaje komendy: BACZNOŚĆ, DruŜynami ROZEJŚĆ SIĘ, SPOCZNIJ. Bezpośrednią komendę do rozejścia się podają dowódcy druŝyn, mając jeszcze czas na ewentualne uwagi do swojego pododdziału. 4. UROCZYSTOŚCI W KOŚCIOŁACH RZYMSKO-KATOLICKICH 4.1. Pododdział honorowy ZS 53. W określonym czasie przed rozpoczęciem Mszy świętej (zwyczajowo 15 min.) dowódca wprowadza pododdział honorowy ZS do kościoła, ustawiając go na wprost ołtarza. 54. Strzelcy pododdziału honorowego ZS nie zdejmują nakryć głowy podczas Mszy świętej. 55. Dowódca pododdziału honorowego ZS kaŝdą komendę poprzedza słowem kompania lub, jeśli stan osobowy jest mniejszy niŝ kompania, słowem pododdział np. Kompania BACZNOŚĆ, Pododdział BACZNOŚĆ. 56. Pododdział honorowy uczestnicząc w Mszy świętej przyjmuje postawę zasadniczą w czasie: a) od usłyszenia dzwonka poprzedzającego wejście celebransa (celebransów) do chwili ucałowania ołtarza przez celebransa (celebransów), b) czytania ewangelii, c) podniesienia, kiedy kapłan wyciąga ręce nad darami do usłyszenia dzwonka lub kiedy kapłan przyklęka, d) komunii świętej, od momentu usłyszenia trzeciego powtórzenia słów Baranku BoŜy do słów Panie, nie jestem godzien, e) błogosławieństwa, f) grania bądź śpiewania hymnu państwowego, pieśni Marsz Pierwszej Brygady lub BoŜe coś Polskę. g) sygnału cisza, capstrzyk lub śpij kolego (uroczystość pogrzebowa) 57. Strzelcy występujący jako pododdział honorowy ZS niezaleŝnie od komendy BACZNOŚĆ lub SPOCZNIJ stoją zawsze w postawie zasadniczej. Na komendę SPOCZNIJ przybijają tylko lewą stopą o podłoŝe i powracają do postawy zasadniczej. 12

58. Po zakończeniu uroczystości dowodzący pododdziałem honorowym ZS wyprowadza kompanię z kościoła bezpośrednio za pocztami sztandarowymi. 4.2. Strzelcy niepełniący funkcji pododdziału honorowego ZS 59. Przed uroczystością Mszy świętej dowódca pododdziału sprawdza stan umundurowania podkomendnych. 60. Przed wejściem do świątyni dowódca wprowadzanego pododdziału podaje komendę Beret (czapkę) ZDEJMIJ. Na hasło komendy strzelcy składają beret i umieszczają go w przedniej kieszeni udowej lewej nogawki spodni. Orzełek zwrócony jest ku górze i na zewnątrz. Podczas wystąpień w mundurze wyjściowym bez nakrycia głowy beret nosi się pod lewym naramiennikiem (dalej: Regulamin Mundurowy ZS). 61. W przypadku wystąpień indywidualnych strzelcy samoczynnie przed wejściem do kościoła zdejmują beret. 62. W czasie uroczystości Mszy świętej strzelcy zachowują się w sposób ogólnie przyjęty przez ludność cywilną, np. w czasie podniesienia przyklękają itp., ręce naleŝy trzymać przed sobą. 63. Strzelcy przyjmują postawę zasadniczą w czasie grania (odtwarzania) bądź śpiewania hymnu państwowego, pieśni Marsz Pierwszej Brygady i BoŜe coś Polskę. 64. Po zakończeniu uroczystości dowódca pododdziału wyprowadza strzelców. Po wyjściu z kościoła podaje komendę Beret (czapkę) WŁÓś. 4.3. Poczet sztandarowy 65. Udział pocztu sztandarowego (pocztów sztandarowych) we Mszy świętej oraz jego miejsce ustawienia w kościele jest wcześniej uzgadniane z gospodarzem świątyni. Obowiązek ten spoczywa na głównym organizatorze uroczystości. 66. W określonym czasie przed rozpoczęciem Mszy świętej (zwyczajowo 15 min.) dowódca pocztu wprowadza poczet do kościoła w kolumnie lub rzędem (w zaleŝności od miejsca w świątyni), przechodząc nawą główną przed ołtarz. Tu w ustalonej kolejności poczty zatrzymują się frontalnie do ołtarza. KaŜdy poczet podchodzi kolejno przed ołtarz, zatrzymuje się i salutuje sztandarem (dowódca pocztu salutuje). Następnie wykonując zwrot przez ramię, odmaszerowuje w kierunku wyznaczonego miejsca, gdzie się zatrzymuje ustawiając się w pozycji bocznej do ołtarza. Przy większej ilości pocztów i braku miejsca, sztandarowy staje ze sztandarem na froncie, a przyboczni z tyłu, za sztandarem. Jeśli w uroczystości uczestniczy pojedynczy poczet sztandarowy wówczas po salutowaniu sztandarem przed ołtarzem, poczet ustawia się po prawej stronie prezbiterium i w zaleŝności od okoliczności, frontem lub w pozycji bocznej do ołtarza. 13

67. Poczet sztandarowy, podobnie jak pododdział honorowy, niezaleŝnie od komendy BACZNOŚĆ lub SPOCZNIJ stoi zawsze w postawie zasadniczej. Na komendę SPOCZNIJ nie przybija się lewą stopą o podłoŝe, ale stoi się nadal w postawie zasadniczej. 68. Jeśli poczet poprzedza celebransa (np. w sytuacji, gdy po defiladzie korowód wchodzi od razu do kościoła), to po zajęciu wyznaczonego miejsca, staje w pozycji prezentuj do chwili ucałowania ołtarza przez celebransa. 69. W przypadku, gdy poczet zajmie miejsce przed wejściem celebransa, to po usłyszeniu dzwonka na wejście celebransa (celebransów), sztandarowy wykonuje chwyt prezentuj, (dowódca salutuje) do chwili ucałowania ołtarza przez celebransów. Po tym dowódca daje komendę BACZNOŚĆ, a następnie SPOCZNIJ. JeŜeli Mszę świętą odprawia prymas, przewodniczący episkopatu Polski, kardynał lub biskup to dowódca pocztów po usłyszeniu dzwonka na wejście nakazuje oddanie honorów przez salutowanie sztandarem. Rozkaz ten wykonuje sztandarowy, a asysta przyjmuje postawę zasadniczą. Dowódca pocztu salutuje. 70. Jeśli na początku uroczystości celebrans lub organizator wymienia poszczególne poczty, lub dziękuje za ich udział, wówczas sztandarowy ma obowiązek oddać krótki salut sztandarem, asysta przyjąć postawę zasadniczą, a dowódca zasalutować. 71. Podczas czytania ewangelii, sztandarowy przyjmuje pozycję prezentuj, a asysta postawę zasadniczą. 72. Przed podniesieniem, kiedy kapłan wyciąga ręce nad darami, sztandarowy salutuje sztandarem, asysta staje w postawie zasadniczej, a dowódca salutuje. Po usłyszeniu dzwonka lub kiedy kapłan przyklęka, poczet przyjmuje postawę prezentuj i bezpośrednio po niej do nogi. 73. Przed Komunią świętą, po trzecim powtórzeniu słów Baranku BoŜy, sztandarowy salutuje sztandarem, asysta stoi w postawie zasadniczej, a dowódca salutuje. Po słowach Panie nie jestem godzien wszyscy przyjmują postawę zasadniczą, a następnie swobodną. 74. Podczas błogosławieństwa sztandarowy przyjmuje pozycję prezentuj, a asysta postawę zasadniczą. Po błogosławieństwie wszyscy przyjmują postawę swobodną. 75. JeŜeli na zakończenie Mszy świętej śpiewany jest hymn BoŜe coś Polskę sztandarowy salutuje sztandarem, asysta przyjmuje postawę zasadniczą, a dowódca pocztu salutuje. Taką samą pozycję przyjmuje poczet przy kaŝdorazowym odtwarzaniu hymnu państwowego i pieśni Marsz Pierwszej Brygady. Podczas odgrywania sygnału Wojska Polskiego, sygnału cisza, capstrzyk lub śpij kolego poczet sztandarowy oddaje honory sztandarem 76. Po ostatecznym zakończeniu Mszy świętej, jeŝeli celebrans wychodzi do zakrystii, to poczty sztandarowe odchodzą dopiero po udaniu się celebransa do zakrystii. W ustalonej kolejności salutują sztandarem przed ołtarzem (asysta przyjmuje postawę zasadniczą, a dowódca pocztu salutuje) i wychodzą ze świątyni. W innych 14

przypadkach (np., gdy bezpośrednio po Mszy świętej następuje defilada) poczty sztandarowe wychodzą poprzedzając celebransów. 77. JeŜeli poczty odprowadzają celebransów do zakrystii, to w niej lub przed nią ustawiają się frontem i salutują sztandarem, asysta stoi w postawie zasadniczej, a dowódca salutuje przed celebransami przenoszącymi naczynia liturgiczne. Miłym gestem jest złoŝenie podziękowania celebransowi (celebransom) przez dowódcę pocztów. 78. Po zakończeniu uroczystości dowódcy poszczególnych pocztów winni zgłosić głównemu dowódcy swoje odejście oraz ewentualnie zgłosić uwagi z przebiegu uroczystości. 5. SZYKI POCZTÓW SZTANDAROWYCH 79. Szyk pocztów sztandarowych w szeregu Odstęp między pocztami 50 cm, w przypadku barku miejsca odległość łokcia. 80. Szyk pocztów sztandarowych w kolumnie marszowej Rzędy pokryte i wyrównane odstępy między asystą 50 cm, odległość między pocztami trzy kroki. 82. Szyk pocztów sztandarowych w kolumnie marszowej rzędem ---------------- kierunek marszu X dowódca pocztów 15

83. W przypadku uczestnictwa w uroczystości pocztów sztandarowych róŝnych szczebli, poczty ustawiają się od jednostki nadrzędnej do jednostek niŝszych (poczet Związku Strzeleckiego na czele, za nim poczty Okręgów, Obwodów, Oddziałów). 84. Prawo do powoływania pocztów sztandarowych i druŝyn sztandarowych przysługuje Komendantom Oddziałów, Obwodów (podobwodów), Okręgów (podokręgów), Komendantowi Głównemu ZS. 85. Prawo do uczestnictwa w poczcie sztandarowym przysługuje kaŝdemu strzelcowi niezawieszonemu w prawach członkowskich. 6. UROCZYSTA ZMIANA WART 86. Uroczyste zmiany wart organizuje się dla uczczenia waŝnych rocznic historycznych, przy pomnikach i miejscach pamięci narodowej. 87. Prowadzący uroczystości lub osoba przez niego wyznaczona podaje komendy: BACZNOŚĆ, Na prawo PATRZ, Dowódca warty DOKONAĆ ZMIANY WARTOWNIKÓW NA POSTERUNKU HONOROWYM. 88. Na tę komendę dowódca warty podaje rozkaz Zmiana za mną MARSZ i prowadzi wartowników do pomnika. Przed pomnikiem zatrzymuje się i oddaje honory. Wartownicy natomiast zatrzymują się na wysokości zmienianych wartowników, po wewnętrznej stronie, wykonują w tył zwrot i po odejściu zmienianych wartowników wstępują na ich miejsce. 89. Dowódca warty moŝe prowadzić więcej niŝ dwóch wartowników. Czynności w takim przypadku są analogiczne a wartownicy zajmują miejsca z obu stron pomnika (tablicy) w odstępie ok. 50 cm od siebie. 90. Dowódca warty oddaje honory, wykonuje w tył zwrot i podaje komendę Za mną MARSZ, po czym rozpoczyna marsz, a za nim zmienieni wartownicy. 91. Po odejściu dowódcy warty wraz z byłymi wartownikami, prowadzący uroczystości podaje komendy: BACZNOŚĆ, SPOCZNIJ. 7. APEL PAMIĘCI 92. Apel Pamięci przeprowadza się na cmentarzach, przed pomnikami (tablicami), w miejscach pamięci narodowej lub w miejscach bitew, w celu oddania czci poległym i pomordowanym w walkach o niepodległość Ojczyzny. 16

93. W zaleŝności od warunków pododdziały ustawiają się w szyku rozwiniętym przed pomnikiem (tablicą) lub prostopadle do jego frontu w następującej kolejności: orkiestra, kompania honorowa, pozostałe pododdziały. 94. Apel odczytuje się powoli i wyraźnie. 95. Po kaŝdym zwrocie: WZYWAM WAS DO APELU ( STAŃCIE DO APELU itp.) strzelcy odpowiadają chóralnie POLEGLI NA POLU CHWAŁY ( CHWAŁA BOHATEROM itp.). 96. Po słowach kończących apel strzelcy odpowiadają trzykrotnie CZEŚĆ ICH PAMIĘCI. 97. Pododdziały biorące udział w Apelu Pamięci niezaleŝnie od komendy BACZNOŚĆ lub SPOCZNIJ stoją zawsze w postawie zasadniczej. Na komendę SPOCZNIJ przybijają tylko lewą stopą o podłoŝe i powracają do postawy zasadniczej. 98. Podczas odgrywania sygnału Wojska Polskiego poczet sztandarowy oddaje honory sztandarem. 8. OSOBISTE UROCZYSTOŚCI OKOLICZNOŚCIOWE 99. Aby wzbogacić osobiste uroczystości strzelca takie jak np. ślub, chrzest dziecka, waŝne rocznice, koledzy strzelcy mogą zorganizować asystę honorową. 100. MoŜe nią być asysta honorowa ubrana w mundury wyjściowe ZS i moŝe ona np. przy wyjściu z kościoła stworzyć szpaler reprezentacyjny złoŝony ze strzelców, ustawionych w dwóch szeregach zwróconych frontem do siebie po obu stronach wyjścia. 101. Wskazane jest takŝe oddanie honorów przez salutowanie, zrobienie daszka z szabel lub w inny sposób. 9. POSTANOWIENIA KOŃCOWE 102. Opis zachowania się strzeleckich pocztów sztandarowych, pododdziału honorowego ZS i strzelców podczas uroczystości w świątyniach innych wyznań regulują osobne instrukcje. 103. Wszelkie kwestie sporne rozstrzyga Komenda Główna ZS. 17