Europa w pigułce Czym jest Unia Europejska? Unia Europejska bo jednoczy kraje i ludzi. bo jest położona w Europie. Zobaczmy, o co w tym właściwie chodzi: co łączy Europejczyków? Jak powstała Unia Europejska? Czym dziś zajmuje się UE? Europa nasz kontynent Europa jest jednym z siedmiu kontynentów na Ziemi. Rozpościera się od Oceanu Arktycznego na północy aż po Morze Śródziemne na południu i od Atlantyku na zachodzie po Ural na wschodzie. Europa liczy ponad 700 mln mieszkańców, a Unię Europejską zamieszkuje 500 mln osób.
Wikimedia Europa nasza historia Europejczyków łączy nie tylko jeden kontynent, ale i wspólna historia. Na nasz sposób myślenia, odczuwania i na to, jak się dziś zachowujemy, wpływ miała grecka filozofia, Cesarstwo Rzymskie, chrześcijaństwo, reformacja i oświecenie. Wi ki me dia Odzwierciedlają to języki, którymi dziś się posługujemy: wiele słów w językach europejskich ma wspólne korzenie w starożytnej grece i łacinie. Słowa Europa i demokracja pochodzą z greckiego, a unia z łaciny. Przez wieki nowe style w muzyce, architekturze i literaturze inspirowały artystów w całej Europie. Wystarczy spojrzeć na kościoły gotyckie w Hiszpanii i w Polsce, czy posłuchać muzyki klasycznej włoskich i austriackich kompozytorów. Rodzina Mozartów (Wolfgang Amadeusz Mozart ze swoim ojcem Leopoldem i siostrą Nannerl) kilka razy odbyła tournée po Europie. Europejskie wojny Niestety historia Europy nie składa się tylko z wielkich sukcesów, z których możemy być dumni. Od wieków narody europejskie toczyły ze sobą straszliwe wojny. W XX wieku na naszym kontynencie rozpoczęły się dwie wielkie wojny, które rozprzestrzeniły się, obejmując kraje całego świata. Dwie tzw. wojny światowe pochłonęły miliony istnień i pozostawiły Europę w nędzy i zgliszczach. Pod koniec II wojny światowej Europejczycy zadawali sobie pytanie: czy można jakoś zapobiec powtórzeniu się tej strasznej historii? Czy Europejczycy nauczą się kiedyś współpracować, zamiast ze sobą walczyć? W trakcie II wojny światowej prawie wszystkie budynki w Warszawie zostały zniszczone Popatrzmy, co się dalej stało. 2
Wikimedia Utworzenie Unii Europejskiej Europejska Wspólnota Węgla i Stali Aby zapobiec wojnie, trzeba nauczyć się współpracy. Należy wspólnie kontrolować surowce potrzebne do działań wojennych: stal do produkcji broni i węgiel źródło energii dla fabryk i transportu. Dlatego sześć państw europejskich Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy zgodziły się połączyć swoje sektory węgla i stali. W wyniku tej decyzji powstała Europejska Wspólnota Węgla i Stali. W 1951 r. w Paryżu podpisano traktat w sprawie utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) Sześć pierwszych państw było tak zadowolonych ze współpracy, że postanowiło pójść o krok dalej i założyć Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG). Gospodarczą czyli dotyczącą pieniędzy, biznesu, miejsc pracy i handlu. W 1985 r. Europejska Wspólnota Gospodarcza przyjęła jako swój symbol flagę europejską Głównym jej celem było utworzenie wspólnego rynku. Chodziło o usunięcie wszystkich przeszkód na poziomie krajowym, takich jak kontrole graniczne, opłaty celne i związane z nimi opóźnienia. Europa miała działać jak jedno wielkie państwo. Unia Europejska (UE) W kolejnych latach do EWG przystąpiło wiele nowych państw. Rozpoczęły one współpracę w wielu nowych dziedzinach, starając się np. chronić środowisko i budować lepsze połączenia drogowe i kolejowe w Europie. Dlatego zmieniono nazwę z EWG na Unię Europejską. Tymczasem niezwykłe rzeczy działy się także poza granicami Unii. W 1989 r. kraje Europy Środkowej i Wschodniej uwolniły się od komunistycznych rządów. Żelazna kurtyna straszna bariera oddzielająca wschodnią część Europy od Zachodu przestała istnieć. Kraje, które uzyskały wolność, zreformowały swoje systemy prawne i gospodarkę i przystąpiły do UE. Obecnie członkami UE jest 28 państw (zob. str. 6). Pozostałości żelaznej kurtyny w byłej Czechosłowacji 3
Czym obecnie zajmuje się Unia Europejska? Unia dokłada starań, aby ułatwić życie wszystkim swoim mieszkańcom. Oto kilka przykładów: Wolność dla wszystkich Mieszkańcy Unii mają swobodę wyboru kraju, w którym zechcą zamieszkać, pracować lub studiować. Podróżując po UE, na większości granic nie potrzebujesz już paszportu. Wolność dla młodych ludzi Unia wspiera studentów i młodych ludzi, którzy chcą spędzić czas za granicą w ramach studiów czy stażu. ( Fotolia/Rido) Pieniądze W minionych latach każde europejskie państwo miało własne pieniądze, czyli walutę. Obecnie wiele krajów w UE używa wspólnej waluty euro. ( Shutterstock/Gena96) Pomoc dla uboższych regionów Niektóre obszary w Europie potrzebują pieniędzy, aby wybudować nowe drogi i linie kolejowe. W innych regionach wielu ludzi poszukuje pracy. UE stara się rozwiązywać te problemy. Finansuje budowę dróg i linii kolejowych i pomaga firmom w tworzeniu nowych miejsc pracy. Pomoc dla sąsiadów UE pomaga innym krajom w modernizacji szkół i szpitali oraz w poprawie ochrony socjalnej. Korzyści z tych działań odniosły np. Lida i Alina z Mołdawii. UE obecnie zajmuje się wieloma problemami: jak sprawić, aby powietrze było czystsze i jak walczyć ze zmianą klimatu; jak obniżyć koszt połączeń telefonicznych i SMS-ów; jak zagwarantować, aby jedzenie było bezpieczne; jak oszczędzać energię; i wiele, wiele innych... UE działa nawet w przestrzeni kosmicznej jej satelity umożliwiają lepszy wybór tras przez transport samochodowy i zwiększają bezpieczeństwo lotów. 4
Jak podejmuje się decyzje w Unii Europejskiej Komisja Europejska jej członkami jest 28 polityków po jednym z każdego państwa UE. Pomagają im eksperci, prawnicy, asystenci i tłumacze. Ich zadaniem jest zastanawianie się nad tym, co byłoby najlepsze dla Unii jako całości, i proponowanie nowych rozwiązań prawnych dla całej UE. Parlament Europejski reprezentuje całe społeczeństwo Unii Europejskiej. Posłowie są wybierani co pięć lat w wyborach powszechnych, w których może wziąć udział każdy dorosły obywatel Unii. Parlament dyskutuje o nowych przepisach UE i decyduje o nich wspólnie z Radą. Rada reprezentuje państwa UE. Ministrowie rządów państw UE regularnie się spotykają i głosują nad nowymi rozwiązaniami prawnymi dla Unii. W Radzie Europejskiej zasiadają wszyscy liderzy państw UE prezydenci, premierzy, kanclerze i wspólnie ustalają ogólną strategię dla Europy. Trybunał Sprawiedliwości dba o to, aby wszystkie państwa UE przestrzegały praw, które wspólnie wprowadziły. Trybunał czuwa również nad tym, aby przepisy te były zgodne prawami podstawowymi, np. aby przestrzegano wolności słowa i prasy. 5
Państwa członkowskie Unii Europejskiej Które państwa są członkami UE i kiedy przystąpiły do Unii? Możesz to sprawdzić w tabeli i na mapie. 1951 Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy 1973 Dania, Irlandia, Wielka Brytania 1981 Grecja 1986 Portugalia, Hiszpania 1995 Austria, Finlandia, Szwecja 2004 Cypr, Republika Czeska, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry 2007 Bułgaria, Rumunia 2013 Chorwacja Masz ochotę na więcej? Chcesz wiedzieć więcej o językach, przyrodzie i historii Europy oraz o Unii Europejskiej? Wejdź na stronę Odkryjmy Europę! Znajdziesz tam broszurę: http://europa.eu/teachers-corner/9_12/index_pl.htm i grę internetową: http://europa.eu/europago/explore/init.jsp Jeszcze więcej gier i quizów o UE znajdziesz w Kąciku dla dzieci. Możesz dowiedzieć się jeszcze tylu rzeczy wejdź na naszą stronę i zacznij odkrywać świat już teraz! http://europa.eu/kids-corner/index_pl.htm Dobrej zabawy! UE, o ile nie podano inaczej 6