ppłk w st. spocz. mgr Zdzisław DUSZA mjr mgr Piotr JURCZYK ZWIĄZEK BYŁYCH ŻOŁNIERZY ZAWODOWYCH I OFICERÓW REZERWY WP REJONU TORUŃSKIEGO INFORMACJA O POWSTANIU ZWIĄZKU Mocą rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 02.04.1981 r. Związek Byłych Żołnierzy Zawodowych (ZBŻZ) uzyskał osobowość prawną i został uznany za stowarzyszenie wyższej użyteczności publicznej przy resorcie Ministerstwa Obrony Narodowej. W dniach 13-14.06.1981 r. odbył się w Warszawie I Krajowy Zjazd ZBŻZ. Pierwszym prezesem Zarządu Głównego ZBŻZ został wybrany płk w st. spocz. dr Roman LEŚ. W dniu 20.03.1981 r. odbyło się w Toruniu zebranie Wojewódzkiego Komitetu Założycielskiego. W zebraniu udział wzięli oficerowie w st. spocz. i rezerwy z Torunia, Grudziądza, Chełmna oraz Brodnicy. Podjęto decyzję, że w woj. toruńskim powstanie 10 kół terenowych związku. Postanowiono, że w terminie do 25.03.1981 r. odbędą się zebrania założycielskie w kołach terenowych, a Zjazd Wojewódzki ZBŻZ odbędzie się 23.04.1981 r. Wybrano również prezydium Wojewódzkiego Komitetu Założycielskiego w składzie: - ppłk w st. spocz. mgr Jan BRUŹ przewodniczący - ppłk w st. spocz. Eugeniusz BOCIEK wiceprzewodniczący - ppłk w st. spocz. mgr Marian ORŁOWSKI sekretarz I KADENCJA (1981 1984) Powstały pierwsze komórki organizacyjne ZBŻZ w województwie toruńskim. Na wieść o powstaniu Krajowego Komitetu Założycielskiego ZBŻZ w Warszawie, po zapoznaniu się z programem działania w Toruniu w siedzibie Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego 20.03.1981 r. odbyło się pierwsze organizatorskie zebranie aktywistów byłych żołnierzy zawodowych. Przybyli na zebranie również koledzy z Grudziądza, Chełmna i Brodnicy. Zebranie wyłoniło Wojewódzki Komitet Założycielski ZBŻZ. Zorganizowało się 10 kół terenowych skupionych przy jednostkach wojskowych. Stan członków ZBŻZ przed I Wojewódzkim Zjazdem Związku wynosił 268 oficerów, chorążych i podoficerów rezerwy oraz w stanie spoczynku. Wprowadzenie stanu wojennego 13.12.1981 r. wpłynęło na zmianę kierunkowych form i metod działania Związku. 151
II KADENCJA (1985 1989) Zarządy Kół ZBŻZ rozwinęły działalność polityczną i propagandową. Przygotowani prelegenci prowadzili wiele spotkań w szkołach i zakładach pracy. Główne zadania realizowane w II kadencji ZBŻZ: 1) dalsze podniesienie i umocnienie społecznego prestiżu żołnierzy zawodowych, obronnego wychowania społeczeństwa; 2) konsolidacja kół terenowych Związku wokół macierzystych i patronackich jednostek i instytucji wojskowych oraz zacieśnianie współpracy z nimi; 3) pogłębianie kontaktów pomiędzy członkami Związku na płaszczyźnie działalności społecznej oraz zainteresowanie się warunkami zdrowotnymi i bytowymi, egzyztencją kolegów oraz wdów i sierot po zmarłych członkach Związku; 4) dalsze zacieśnianie więzi z bratnimi organizacjami kombatanckimi i paramilitarnymi. W II kadencji wręczono sztandary dla największych kół ZBŻZ: Nr 2 im. gen. Józefa Sowińskiego w Toruniu i Nr 8 im. PKWN w Grudziądzu. Ponadto wręczono sztandar dla Zarządu Wojewódzkiego ZBŻZ. III KADENCJA (1989 1993) Główną uwagę w działalności Związku skupiono na rozwiązywaniu nabrzmiałych problemów socjalno-bytowych, a m.in. powodem tego był brak nowej ustawy emerytalnej. Powstały tzw. stare portfele. Doraźna pomoc MON w formie zapomóg pieniężnych była kroplą w morzu potrzeb. Zmniejszały się szeregi członków Związku odeszło 20% ogółu wszystkich członków. Główną przyczyną zaistniałej sytuacji było niezadowolenie z działania Zarządu Głównego ZBŻZ w dziedzinie nowej ustawy emerytalnej. 17.11.1992 r. zawarto porozumienie współpracy instytucji, dowództw i jednostek wojskowych z ZBŻZ podpisane przez Szefa Sztabu Generalnego WP. IV KADENCJA (1993 1997) Nakreślone na IV Zjeździe zadania realizowano w trudnych warunkach kadrowych. Mimo to władze wojewódzkie okrzepły organizacyjnie, wykształtowały czystą linię postępowania i uzyskały znaczącą pozycję zarówno w środowisku byłych żołnierzy zawodowych jak i wśród młodszych kolegów w służbie czynnej. Od pewnego czasu rozpoczęła się dyskusja w kołach Związku dotycząca ewentualnej zmiany nazwy. W czasie odbywających się zebrań (szczególnie sprawozdawczo-wyborczych) w kołach pojawiło się zjawisko czynnik destrukcyjny w działalności kół. Pojawiły się grupy członków powszechnie nazywanymi krytykantami krytykują wszystko i wszystkich, jednocześnie charakteryzują się nieznajomością statusu i wytycznych Zarządu Głównego oraz normatywnych dokumentów MON. Popisują się prymitywnymi uwagami i pseudocudownymi propozycjami. Oczywiście łatwiej jest kogoś krytykować niż samemu z pożytkiem pracować dla kolegów czy Związku. Taka postawa jest bardzo wygodna lecz niemożliwa do tolerowania na dłuższą metę. 152
V KADENCJA (1997 2001) Liczebność Związku na terenie byłego województwa toruńskiego (obecnie rejonu) wynosiła w dniu 01.01.2001 r. 575 członków. Nie udało się uratować Koła Nr 12 przy Żandarmerii Wojskowej, które zostało rozwiązane. Próby powstania dwóch nowych kół przy Wojskowej Komendzie Uzupełnień i 6 Toruńskiej Brygadzie Artylerii nie powiodły się. W czteroleciu rozpatrzono i pozytywnie poparto 415 próśb o przyznanie zapomóg pieniężnych. Zapomogi przyznano na sumę 133.315,00 zł. Zarząd Wojewódzki zawarł dwa porozumienia współpracy: 1) z Komendą Hufca ZHP w Toruniu; 2) z I Oddziałem Stowarzyszenia Szwadron Jazdy RP Pomorza Nadwiślańskiego z Torunia. Październik 1997 r. w czasie obrad V Zjazdu ZBŻZ nastąpiła zmiana nazwy Związku na: Związek Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego (ZBŻZiOR WP). KOŁO NR 5 przy JW 1440 im. mjr Henryka SUCHARSKIEGO 24 marca 1981 r. odbyło się pierwsze zebranie grupy inicjatywnej Koła Nr 5 przy Jednostce Wojskowej 1440 w Toruniu. W zebraniu założycielskim uczestniczyli dowódca i zastępca ds. politycznych JW 1440 oraz 14-tu byłych żołnierzy zawodowych. Na spotkaniu ustalono potrzebę rozpowszechniania wiadomości o celach i zadaniach tworzonej organizacji skupiającej zawodowych żołnierzy rezerwy. W tajnym głosowaniu wybrano władze Koła (prezesem wybrany został ppłk w st. spocz. Piotr KACZYŃSKI) oraz delegatów na Zjazd Wojewódzki. Powołane do życia Koło ZBŻZ przy patronackiej JW 1440 stworzyło warunki byłym żołnierzom zawodowym do systematycznych spotkań z kolegami, którzy przez długie lata pełnili służbę w różnych jednostkach wojskowych. Te spotkania umożliwiały kontakt środowiskowy tym rezerwistom, którzy po okresie pełnionej służby wojskowej zakończyli ją, a także przyczyniały się do pozbycia się uczucia osamotnienia, a nawet depresji... O potrzebie powołania do życia Koła świadczy jego dynamiczny rozwój, co potwierdził 50-osobowy stan członków pod koniec pierwszego zebrania sprawozdawczo-wyborczego w 1983 r. W 1986 r. z okazji V rocznicy powstania ZBŻZ dokonano podsumowania działalności. Nastąpił dalszy rozwój Koła, które liczyło już 62 członków. Rok 1989 był okresem wielkich przemian w Ojczyźnie (m. in. w wyniku demokratycznych wyborów do Sejmu RP premierem zostaje wybrany Tadeusz MAZOWIECKI), które miały wpływ na dalszy rozwój Koła. Od tego momentu odnotowano powolny spadek liczby członków Koła. Pogłębiał się stary portfel uposażenia żołnierzy rezerwy, brakowało uchwalenia oczekiwanej ustawy emerytalnej służb mundurowych. 153
Rok 1993 powstała długo oczekiwana przez środowisko ustawa emerytalna służb mundurowych. Stworzyła członkom Koła nowe perspektywy rozwoju, była pozytywna w treści, stwarzająca korzystne warunki płacowe (emerytury kroczące). Jednak radość członków Koła nie trwała zbyt długo. Kolejne ugrupowania rządowe i parlamentarne zaczęły ustawę modyfikować i doprowadziły w efekcie do tego, że przystąpiono do radykalnego odbierania nabytych wcześniej praw emerytalnych. Kolejne lata 1997-2001 to walka członków Koła o poprawę bytu materialnego, opieki zdrowotnej. 1 marca 2001 r. odbyło się statutowe zebranie sprawozdawczo-wyborcze. Pomimo małego wówczas już stanu (24 członków, w tym 11-tu w wieku powyżej 70 lat) i braku przypływu młodej kadry, członkowie Koła przystąpili do dalszej pracy na rzecz rozwoju. Kolejny raz (licząc od 1987 r. czwarty) prezesem został wybrany ppłk w st. spocz. mgr Zdzisław DUSZA (były dowódca grupy topogeodezyjnej JW 1440). WSPÓŁPRACA KOŁA NR 5 Z JEDNOSTKĄ PATRONACKĄ JW 1440 Współpraca Koła Nr 5 Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego (ZBŻZ i OR WP) z Jednostką Patronacką JW 1440 datuje się od momentu jego powstania, od pierwszego zebrania założycielskiego w marcu 1981 roku. Solidna i życzliwa pomoc, niekonwencjonalna współpraca, ułatwiały i ułatwiają do dnia dzisiejszego działalność Koła. Od 1987 r. aktywnie w pracę Koła zaangażował się były oficer Jednostki Patronackiej ppłk w st. spocz. mgr Zdzisław DUSZA. Możliwe, że pochodzenie prezesa ułatwiło i zapoczątkowało bardzo owocny okres kontaktów Koła z kolejnymi dowódcami w JW 1440: - płk mgr inż. Henrykiem FLISEM (w latach 1984 1989) - płk mgr inż. Jackiem WESOŁOWSKIM (w latach 1989 1991) - płk dr Eugeniuszem SOBCZYŃSKIM (w latach 1991 1995) - płk mgr inż. Janem JABŁOŃSKIM (od 1995 roku i trwa do dnia dzisiejszego). Dzięki uprzejmości i zaangażowaniu się dowódców, kadry JW 1440 możliwe było organizowanie wspólnych uroczystych spotkań z okazji świąt państwowych, wojskowych, a także obchodów rocznicowych (np. 40-lecia powstania Jednostki Patronackiej w 1985 r.). Są to wspaniałe, wielopokoleniowe, uroczyste spotkania, które głęboko zapadają w pamięć. 154
Po upadku systemu totalitarnego w Naszej Ojczyźnie nową formą (dotąd nie stosowaną, wręcz zakazaną) spotkań stał się stół wigilijny i uroczyste SPOTKANIA OPŁATKOWE. W rodzinnej atmosferze wszyscy składają sobie życzenia z okazji Świąt Bożego Narodzenia i zbliżającego się Nowego Roku. Spotkania te są niespotykaną formą współpracy, a także spotkań żołnierzy rezerwy (w stanie spoczynku), służby czynnej, zasadniczej służby wojskowej oraz pracowników wojska (w tym emerytowanych). NIEKONWENCJONALNE SPOTKANIE 6 czerwca 2002 r. dowództwo JW 1440 wspólnie z Kołem Nr 5 ZBŻZ i OR WP im. mjr Henryka SUCHARSKIEGO zorganizowało niecodzienne spotkanie: Prezesa Zarządu Głównego ZBŻZ i OR WP (nota bene byłego Szefa Zarządu Topograficznego Sztabu Generalnego WP w latach 1983 1990 płk. w st. spocz. dr. inż. Zenona BIESAGI) z członkami Koła, kadrą Jednostki Patronackiej oraz sympatykami Służby Topograficznej WP. W czasie spotkania Dowódca JW 1440 płk mgr inż. Jan JABŁOŃSKI wręczył dostojnemu gościowi Dyplom Uznania wyrażający znaczące zasługi w dziedzinie topografii, geodezji i kartografii wojskowej. Następnie odbyło się spotkanie z członkami Koła, na którym przedstawiono zasadnicze zagadnienia pozjazdowe dotyczące ustawy emerytalnej oraz główne bieżące zadania i planowane do wykonania w najbliższym czasie. Uroczystą oprawą oficjalnego spotkania było zwiedzanie sali tradycji i stanowisk pracy topografów wyposażonych w najnowocześniejsze urządzenia przy wykonywaniu map (w tym komputerowe stacje graficzne do numerycznego opracowywania map). Płk w st. spocz. dr inż. Zenon BIESAGA był bardzo zadowolony i usatysfakcjonowany z wizyty w sali tradycji oraz ze spotkania z młodym pokoleniem topografów swoimi następcami w służbie. Będąc pod wielkim wrażeniem dokonał pamiątkowego wpisu w Kronice Jednostki Wojskowej 1440. Prezydium spotkania Od lewej: prezes ZR płk dypl. w st. spocz. Stanisław KOPACZ, przemawia prezes ZG płk w st. spocz. dr inż. Zenon BIESAGA, prezes Koła Nr 5 ppłk w st. spocz. mgr Zdzisław DUSZA 155