Załącznik do Uchwały Nr XVIII/135/15 Rady Miejskiej w Siechnicach z dnia 17 grudnia 2015 r. PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH NA 2016 ROK Siechnice, 2015
I. Diagnoza obecnej sytuacji Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi wprowadziła w 1996 r. obowiązek realizacji programów profilaktycznych przez gminy. W ramach tych zadań gminy zobowiązane są: zapewnić osobom uzależnionym dostęp do pomocy terapeutycznej, udzielić pomocy i wsparcia rodzinom, w których występują problemy alkoholowe; prowadzić profilaktyczną działalność informacyjną i edukacyjną skierowaną do społeczności lokalnej, a w szczególności dla dzieci i młodzieży; wspomagać działalność instytucji pozarządowych w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych; Ważnym zadaniem gminy narzuconym przez ustawodawcę jest również ograniczenie dostępności alkoholu, które stanowi jedną ze skutecznych metod zmniejszających zarówno poziom spożycia alkoholu, jak i problemy z nim związane. 1. Dane statystyczne w ramach realizowanych zadań (dane na dzień 30 listopada 2015 r.): 1.1 Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2015 r. w ramach swoich działań: a) rozpatrzyła 23 wnioski o skierowanie na leczenie odwykowe, b) przeprowadziła 13 rozmów motywujących z osobą uzależnioną, c) skierowała 15 wniosków do WOTUiW o przeprowadzenie badania stopnia uzależnienia od alkoholu, d) skierowała 7 wniosków do Sądu o zobowiązanie do leczenia odwykowego. 1.2. Specjaliści zatrudnieni w Punkcie Konsultacyjnym przeprowadzili: a) 212 konsultacji dla osób uzależnionych, b) 38 konsultacji dla współuzależnionych, c) 137 konsultacji prawnych. 1.3. Dostępność alkoholu na terenie gminy Sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży może być prowadzona na podstawie zezwolenia wydanego przez Burmistrza Siechnic. Rada Miejska w Siechnicach uchwaliła liczbę 65 punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu. Ogółem na terenie gminy działają 44 punkty sprzedaży napojów alkoholowych do spożycia poza miejscem sprzedaży (sklepy) i 11 punktów do spożycia w miejscu sprzedaży (gastronomia). 2
2. Diagnoza lokalnych problemów społecznych Opracowując działania profilaktyczne należy poznać zagrożenia wśród społeczności lokalnej i dostosować program do jej. W związku z tym w roku 2014 przeprowadzona została diagnoza lokalnych problemów społecznych w trzech grupach: dorośli młodzież gimnazjalna i ponadgimnazjalna dzieci (klasy IV VI) Diagnoza miała na celu określenie skali zjawiska używania alkoholu przez mieszkańców gminy Siechnice i wynikających z tego negatywnych skutków. Badania wskazały konieczność prowadzenia działań informacyjno - edukacyjnych, wśród dorosłych mieszkańców gminy i edukowania dorosłych, poprzez wykłady i warsztaty, a także kampanie reklamowe o zagrożeniach wynikających ze spożywania alkoholu. Dla młodzieży i dzieci należy systematycznie organizować warsztaty profilaktyczne prowadzone przez specjalistów, a także organizować zajęcia pozaszkolne w świetlicach opiekuńczo wychowawczych, a także w formie wypoczynku letniego z programem profilaktycznym. Niezwykle istotna w profilaktyce uzależnień wśród młodzieży jest postawa sprzedawców napojów alkoholowych. Należy więc kontynuować działania informacyjno szkoleniowe, skierowane do sprzedawców napojów alkoholowych, w formie szkoleń, prowadzonych przez specjalistów, a także przeprowadzania kontroli przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Analizując badania jak i sprawozdania z bieżącej działalności należy stwierdzić, iż znaczącą rolę w profilaktyce uzależnień, a szczególnie w pomocy rodzinom dotkniętym uzależnieniem odgrywa działalność Punktu Konsultacyjnego. Zadaniem zatrudnionych w Punkcie specjalistów jest zdiagnozowanie problemów całej rodziny i zaplanowanie pomocy dla wszystkich jej członków (zarówno dorosłych jak i dzieci). Diagnoza pokazała również poziom wiedzy mieszkańców dotyczący instytucji świadczących pomoc osobom uzależnionym i ich rodzinom. Największa liczba badanych wskazała na Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (60,9%). Należy więc systematycznie podnosić kompetencje osób wchodzących w skład Komisji, poprzez udział w specjalistycznych szkoleniach, aby pomoc na jaką liczą mieszkańcy była na wysokim poziomie i systematycznie wzbogacana o nowe metody rozwiązywania problemów alkoholowych. 3
II. Cele i priorytety programu W oparciu o własne dane statyczne z realizacji zadań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz na podstawie przeprowadzonych badań opracowany został Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla gminy Siechnice na rok 2016, który jest kontynuacją zadań realizowanych w latach poprzednich, a jednocześnie formą systematycznego udoskonalania jakości działań profilaktycznych na rzecz lokalnej społeczności. Podstawowym celem programu jest zapobieganie powstawaniu nowych problemów związanych z uzależnieniami, zmniejszanie rozmiarów tych, które występują oraz tworzenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z już istniejącymi, a w szczególności: 1. inicjowanie działań profilaktycznych i prewencyjnych mających na celu ograniczenie spożycia alkoholu przez mieszkańców gminy (w tym kontynuacja działań informacyjnych w zakresie przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców), 2. podejmowanie działań mających na celu zmianę zachowań i postaw społecznych mieszkańców i instytucji w sytuacjach związanych ze spożywaniem napojów alkoholowych, 3. wdrażanie nowoczesnych form profilaktyki adresowanej w szczególności do dzieci i młodzieży, 4. wdrażanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej minimalizujących szkodliwe zachowania osób nadużywających alkohol oraz stosujących przemoc w rodzinie, 5. podejmowanie działań promocyjnych ułatwiających dostęp do różnych form terapii, wzbogaconych nowymi metodami rozwiązywania problemów alkoholowych, 6. zapobieganie naruszeniom prawa w handlu napojami alkoholowymi, promowanie postaw społecznych istotnych dla profilaktyki uzależnień. 4
III. Zadania do realizacji 1.Zwiększenie dostępności i skuteczności pomocy terapeutycznej oraz rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych, a także osób zagrożonych uzależnieniami: Sposób realizacji Jednostka realizująca Termin realizacji współdziałające 1 2 3 4 1. Podejmowanie przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych działań zmierzających do podjęcia leczenia przez osoby uzależnione, poprzez motywację, wsparcie lub zastosowanie zobowiązania sądowego. 2. Motywowanie do podjęcia terapii osób współuzależnionych. 3. Współpraca z placówkami lecznictwa odwykowego w zakresie zwiększenia dla mieszkańców gminy niezbędnych oddziaływań terapeutycznych. 4. Kierowanie na terapię w systemie otwartym lub zamkniętym osób zmotywowanych do leczenia. 5. Finansowanie kosztów związanych z wydaniem opinii psychologicznych i psychiatrycznych. 6. Ogólnie dostępna informacja o miejscach udzielania pomocy dla osób uzależnionych i członków ich rodzin, prowadzona przez jednostki zajmujące się problematyką uzależnień na terenie gminy. 7. Udzielanie wsparcia i pomocy psychologicznej osobom uzależnionym, po ukończeniu terapii odwykowej oraz ich rodzinom. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Siechnicach Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Siechnicach, Punkt Konsultacyjny cały rok (spotkania 2 razy w miesiącu) cały rok cały rok wg cały rok cały rok Punkt czynny jest 3 razy w tygodniu Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Komisariat Policji Wrocław-Rakowiec, Straż Miejska, jednostki oświatowe na terenie gminy, Sąd Rejonowy Wydział III Rodziny i Nieletnich w Oławie Zakład Lecznictwa Odwykowego, Dolnośląskie Centrum Zdrowia Psychicznego, WOTUW, Poradnie Odwykowe, Komisariat Policji Wrocław- Rakowiec, Sąd Rejonowy w Oławie (kuratorzy) Lekarz biegły w przedmiocie uzależnienia od alkoholu Komisariat Policji Wrocław-Rakowiec, Straż Miejska, ZOZ, pomocnicze, Urząd Miejski Poradnia Odwykowa we Wrocławiu ul. Pabianicka, ul. Korzeniowskiego, Grupa AA 5
2.Udzielanie rodzinom, w których występują problemy uzależnień, pomocy społecznej, psychospołecznej i prawnej: Sposób realizacji Jednostka realizująca Termin realizacji współdziałające 1 2 3 4 1. Zapewnianie przez Punkt Konsultacyjny, działający przy Ośrodku Pomocy Społecznej, kompleksowej pomocy psychologicznej, psychiatrycznej, terapeutycznej (w tym grupy wsparcia) oraz prawnej. 2. Podnoszenie świadomości prawnej dla rodzin i osób z problemem uzależnień, członków ich rodzin oraz osób współuzależnionych. 3. Tworzenie i prowadzenie Grupy Wsparcia. - Punkt Konsultacyjny cały rok - Sąd Rejonowy w Oławie (kuratorzy),, Policja, oświatowe, Grupy AA 4. Finansowanie wybranych usług i programów informacyjno-pomocowych, profilaktycznoterapeutycznych mających na celu zdiagnozowanie i zapobieganie zjawisku uzależnienia od alkoholu w środowisku lokalnym. 5. Współpraca z Policją, Strażą Miejską, Sądem Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich, kuratorami rodzinnymi i społecznymi, pedagogami i psychologami szkolnymi w celu podnoszenia skuteczności podejmowanych działań., KP Wrocław-Rakowiec, Straż Miejska, pomocnicze, firmy badawcze cały rok 6. Podnoszenie kwalifikacji osób zaangażowanych w działania profilaktyczne na terenie gminy poprzez dofinansowywanie studiów, szkoleń i kursów specjalistycznych (w tym systematyczne szkolenia ) / Ośrodki Lecznictwa Uzależnień (terapeuci), uczelnie i Instytucje szkoleniowe 7. Organizowanie pogadanek, szkoleń, konferencji, debat dotyczących uzależnienia od alkoholu w środowisku lokalnym., Straż Miejska, Urząd Miejski, Pomocnicze 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, a w szczególności dla dzieci, młodzieży, rodziców, w tym zajęć integracyjnych sportowo-edukacyjnych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozaszkolnych programach opiekuńczowychowawczych i socjoterapeutycznych: Sposób realizacji Jednostka realizująca Termin realizacji współdziałające 1 2 3 4 1. Realizowanie na terenie jednostek oświatowych gminy edukacyjnych programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży. 6 Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazjum programy roczne Ośrodki Lecznictwa Uzależnień (terapeuci), instytucje szkoleniowe
2. Prowadzenie na terenie jednostek oświatowych gminy programów edukacyjnych z zakresu profilaktyki uzależnień skierowanych do rodziców. 3. Prowadzenie Grup Wsparcia dla rodziców. 4. Wspieranie programów i przedsięwzięć profilaktycznych opracowanych i realizowanych przez młodzież. 5. Organizowanie wypoczynku w czasie ferii i wakacji dla dzieci i młodzieży szkolnej z programem profilaktyczno-wychowawczym., Przedszkola, Szkoły Podstawowe, Gimnazjum, świetlice środowiskowe programy roczne ferie, wakacje Ośrodki Lecznictwa Uzależnień (terapeuci), Instytucje szkoleniowe Szkoły, pomocnicze GCK, GOSiR, pomocnicze 6. Organizowanie wyjazdów oraz kolonii letnich z programem profilaktyczno-wychowawczym. wakacje Szkoły Podstawowe, pomocnicze 7. Dofinansowywanie dożywiania dla dzieci i młodzieży z rodzin biednych i dysfunkcyjnych w ramach realizowanych zajęć profilaktycznych. GCK, Szkoły, pomocnicze 8. Prowadzenie świetlic środowiskowych z realizacją programów opiekuńczo-wychowawczych. cały rok, Szkoły, pomocnicze 9. Organizowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży. 10. Realizowanie programów służących: zdiagnozowaniu problemu uzależnienia od alkoholu, udzieleniu wsparcia dla rodzin z problemem alkoholowym oraz promujących zdrowy tryb życia., KP Wrocław- Rakowiec, Straż Miejska, GCK, GOSiR, pomocnicze, Straż Miejska, GCK jednostki pomocnicze 11. Organizowanie festynów, imprez sportoworekreacyjnych i kulturalnych, promujących zdrowy tryb życia i integrujących rodziny., KP Wrocław- Rakowiec, Straż Miejska, GCK, GOSiR, oświatowe, pomocnicze 12. Realizacja projektów umożliwiających udział w zajęciach rekreacyjno- sportowych promujących zdrowy tryb życia wraz z towarzyszącą infrastrukturą techniczną. 13. Podnoszenie kwalifikacji osób realizujących programy, profilaktyczne na terenie gminy (kursy, szkolenia) Przedszkola, oraz dla kadry pedagogicznej w jednostkach Szkoły oświatowych. Podstawowe, Gimnazjum 14. Zakup materiałów informacyjno-edukacyjnych i pomocy dydaktycznych z zakresu uzależnień od alkoholu., GOSIR, jednostki oświatowe, jednostki pomocnicze 15. Organizowanie akcji informacyjno edukacyjnych związanych z przeciwdziałaniem nietrzeźwości kierowców na drogach (szkolenia, ulotki)., Policja, Straż Miejska, ośrodki szkolenia kierowców, firmy szkoleniowe 7
4.Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych: Sposób realizacji Jednostka realizująca Termin realizacji współdziałające 1 2 3 4 1. Wspieranie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych służących profilaktyce i rozwiązywaniu problemów alkoholowych. 2. Wspieranie funkcjonowania klubów abstynenckich. 3. Współpraca z organizacjami pozarządowymi, w tym Urząd Miejski Zgodnie z przekazanie do realizacji zadań z zakresu profilaktyki, pełnomocnik ustawą o zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego ds. współpracy pożytku i wolontariacie oraz Programu Współpracy Gminy z publicznym i Siechnice z organizacjami pozarządowymi oraz innymi organizacjami wolontariacie podmiotami prowadzącymi działalność pożytku pozarządowymi publicznego na rok 2016., Urząd Miejski 5. Inicjowanie działań zmierzających do kształtowania polityki lokalnej dotyczącej obrotu napojami alkoholowymi: Sposób realizacji Jednostka realizująca Termin realizacji współdziałające 1 2 3 4 1. Stanowienie przez Radę Miejską, w formie uchwał, przepisów gminnych w zakresie liczby punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) oraz zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. 2. Opiniowanie przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wniosków o udzielenie zezwolenia z uwzględnieniem warunków zawartych w uchwale Rady Miejskiej. 3. Szkolenia sprzedawców w zakresie obowiązujących przepisów i zasad sprzedaży napojów alkoholowych. Gmina Siechnice cały rok cały rok Urząd Miejski, Straż Miejska, Straż Miejska 4. Prowadzenie działań kontrolno-interwencyjnych w zakresie przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. cały rok Straż Miejska, KP Wrocław-Rakowiec Firma badawczo/szkoleniowa 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. cały rok Straż Miejska, KP Wrocław- Rakowiec 8
IV. Realizatorzy Programu Realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2016 powierza się Gminnemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Siechnicach. V. Źródło Finansowania Program realizowany będzie w ramach środków finansowych planowanych w budżecie gminy, stanowiących dochody z tytułu wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. VI. Przewidywane efekty realizacji programu 1. Udzielenie pomocy osobom uzależnionym i współuzależnionym. 2. Podniesienie świadomości dzieci, młodzieży i dorosłych mieszkańców Gminy Siechnice o skutkach nadużywania alkoholu. 3. Wspieranie inicjatyw promujących zdrowy tryb życia. VII. Ewaluacja Programu Wskaźniki monitoringu 1. Liczba wniosków skierowanych do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 2. Liczba wniosków skierowanych przez do sądu o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego. 3. Liczba osób przyjętych przez Punkt Konsultacyjny. 4. Liczba dzieci, młodzieży i dorosłych objętych działaniami profilaktycznymi, edukacyjnymi i informacyjnymi w szkołach. 5. Liczba dzieci korzystających ze wsparcia w świetlicach środowiskowych. 6. Liczba i efekty kontroli punktów obrotu napojami alkoholowymi. VIII. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 1. Przewodniczący Komisji, za organizowanie i przewodniczenie pracy Komisji, otrzymuje za każde posiedzenie wynagrodzenie w wysokości 150,00 zł brutto. 2. Sekretarz Komisji za prowadzenie wszelkiej dokumentacji i sporządzanie protokołów z posiedzeń Komisji otrzymuje za każde posiedzenie wynagrodzenie w wysokości 140,00 zł brutto. 3. Pozostali członkowie Komisji, za przygotowanie i udział w posiedzeniu Komisji otrzymuje za każde posiedzenie wynagrodzenie w wysokości 130,00 zł brutto. 9
4. Wynagrodzenie, o którym mowa w pkt 1 i 2, wypłacone będzie po przedłożeniu przez przewodniczącego Komisji list obecności stwierdzających udział członków w posiedzeniach. 5. Wynagrodzenie będzie wypłacone w terminie 14 dni od daty przedłożenia list obecności na posiedzeniach Komisji. 10