AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE ZESZYTY NAUKOWE NR 11(83) EXPLO-SHIP 2006

AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE ZESZYTY NAUKOWE NR 11(83) EXPLO-SHIP 2006 Szczecin 2006 1

REDAKCJA NACZELNA Redaktor naczelny prof. dr hab. inż. Bernard Wiśniewski Komitet Naukowy prof. dr hab. inż. Bernard Wiśniewski dr hab. inż. Zbigniew Matuszak, prof. AM Komitet Wydawnictw Dydaktycznych dr inż. kpt. ż.w. Jerzy Hajduk, prof. AM dr hab. inż. Ruta Leśmian-Kordas, prof. AM dr hab. inż. Jerzy Listewnik, prof. AM REDAKTOR NAUKOWY prof. dr hab. inż. Bernard Wiśniewski dr hab. inż. Zbigniew Pietrzykowski, prof. AM Copyright by Akademia Morska, Szczecin 2006 ISSN 1733-8670 2

KOMITET HONOROWY KONFERENCJI prof. dr hab. inż. Andrzej Balcerski, Politechnika Gdańska prof. dr hab. inż. Bronisław Barchański, Akademia Górniczo-Hutnicza prof. dr hab. inż. Andrzej Chudzikiewicz, Politechnika Warszawska prof. dr kpt.ż.w. Daniel Duda, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni prof. dr hab. inż. Andrzej Felski, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni prof. dr hab. inż. Włodzimierz Kiernożycki, Politechnika Szczecińska prof. dr hab. inż. Lech Kobyliński, Politechnika Gdańska członek PAN prof. dr hab. inż. Józef Lisowski, Akademia Morska w Gdyni prof. dr hab. inż. Bolesław Mazurkiewicz, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Stanisław Oszczak, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie prof. dr hab. inż. Zbigniew Smalko, Politechnika Warszawska prof. dr hab. inż. Andriej Stiepanov, GMA Sankt Petersburg prof. dr inż. Józef Urbański, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni prof. dr kpt.ż.w. Aleksander Walczak, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Bolesław Wojciechowicz, Politechnika Poznańska prof. dr hab. inż. Maciej Zarzycki, Politechnika Śląska RADA NAUKOWA KONFERENCJI prof. dr hab. inż. Bernard Wiśniewski Akademia Morska w Szczecinie przewodniczący dr hab. inż. Piotr Bielawski, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie wiceprzewodniczący dr hab. inż. Zbigniew Pietrzykowski, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie sekretarz naukowy prof. dr hab. inż. Aleksiej Aleksiejev, SZTU Sankt Petersburg dr hab. inż. Andrzej Adamkiewicz, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. Cezary Behrendt, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Stefan Berczyński, Politechnika Szczecińska dr hab. inż. Ryszard Buczkowski, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. kpt.ż.w. Zbigniew Burciu, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni 3

prof. dr hab. inż. Krzysztof Chwesiuk, Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. Wiesław Galor, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Jerzy Girtler, Politechnika Gdańska dr hab. inż. Janusz Grabian, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. dr n. h. Jan Gronowicz, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. kpt.ż.w. Stanisław Gucma, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Mieczysław Hann, Politechnika Szczecińska dr inż. kpt.ż.w. Jerzy Hajduk, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. Michał Holec, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni dr hab. inż. Jacek Januszewski, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni prof. dr kpt.ż.w. Mirosław Jurdziński, Akademia Morska w Gdyni prof. dr hab. inż. Oleh Klyus, Akademia Morska w Szczecinie dr Zdzisław Kopacz, prof. nadzw., Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni dr hab. inż. kmdr Zbigniew Korczewski, prof. nadzw., Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni prof. dr hab. Yury Kravtsov, Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. Jerzy Listewnik, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. kpt.ż.w. Evgeniy Lushnikov, Akademia Morska w Szczecinie dr hab. inż. Marek Malarski, prof. nadzw., Politechnika Warszawska dr hab. inż. Zbigniew Matuszak, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie doc. dr inż. Anatoly Motorny, KGTU Kalliningrad prof. dr hab. inż. Leszek Piaseczny, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni doc. dr inż. Vladimir Pukhov, KGTU Kalliningrad prof. dr hab. inż. Józef Sanecki, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Andrzej Stateczny, Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Tadeusz Szelangiewicz, Politechnika Szczecińska dr hab. inż. Roman Śmierzchalski, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni prof. dr hab. inż. Wojciech Wawrzyński, Politechnika Warszawska dr inż. kpt.ż.w. Ryszard Wawruch, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni dr hab. inż. kpt.ż.w. Adam Weintrit, prof. nadzw., Akademia Morska w Gdyni dr hab. kpt.ż.w. Adam Wolski, prof. nadzw., Akademia Morska w Szczecinie prof. dr hab. inż. Mieczysław Wysiecki, Politechnika Szczecińska prof. dr hab. inż. Stefan Żmudzki, Politechnika Szczecińska 4

Spis treści Contents 1. Teresa Abramowicz-Gerigk, Zbigniew Burciu Wpływ czynników hydrometeorologicznych na bezpieczeństwo wejścia statku do portu Influence of Environmental Factors on the Safety of Ship Approach to a Harbour... 11 2. Tomasz Abramowski, Wojciech Wilpiszewski Wybrane problemy projektowania, budowy i eksploatacji ekranoplanu Selected Problems of Design, Construction and Operation of Wing-in-ground Craft... 19 3. Andrzej Burzyński Analiza dokładności wskazań obiektów nawodnych Accuracy Analysis of Sea Objects... 29 4. Andrzej Drozd Ship s Fuzzy Speed Curve Rozmyta charakterystyka prędkościowa statku... 39 5. Daniel Duda, Tomasz Szubrycht Rola kontroli i ochrony żeglugi w działaniach współczesnych sił morskich The Role of the Navy in Controlling and Protecting the Shipping... 51 6. Krzysztof Dziedzicki, Roman Śmierzchalski, Andrzej Łebkowski Symulator ruchu statku morskiego Moving Ship Simulator in the Sea Environment... 59 7. Włodzimierz Filipowicz Wybór trasy statku w warunkach rozmytych Ship s Routing in a Fuzzy Environment... 73 8. Lucjan Gucma Modele probabilistyczne do oceny bezpieczeństwa statków na akwenach ograniczonych oparte na splotach rozkładów jednostajnego i normalnego Two Probabilistic Models of Ship Safety Assessment in Restricted Areas Based on Uniform and Normal Distribution... 83 5

9. Maciej Gucma, Stanisław Gucma Badania rzeczywiste prototypów pilotowych systemów nawigacyjnych zbudowanych w Akademii Morskiej w Szczecinie The Results of Research into Prototypes of Pilot Navigation Systems Designed at the Maritime University of Szczecin... 93 10. Jerzy Hajduk Bezpieczeństwo żeglugi na akwenie Bałtyku Zachodniego Safety of Navigation in the Western Baltic Sea Area... 103 11. Wiesław Juszkiewicz Weryfikacja dokładności planowania manewru próbnego w urządzeniach ARPA The Verification of Anti-collision Trial Manoeuvre Accuracy in ARPA Systems... 113 12. Lech Kasyk Funkcja wiodąca strumienia zgłoszeń statków na torze wodnym Szczecin Świnoujście The Leading Function of a Ship Reports Stream on the Szczecin Świnoujście Fairway... 123 13. Janusz Kaup Metodyka numerycznego wyznaczania współczynników oporu nadwodnej części statku Guidelines for Numerical Calculations of Ship Aerodynamic Forces... 131 14. Lech Kobyliński New Load Line Rules Success or Failure? Nowe prawidła o liniach ładunkowych sukces czy porażka?... 141 15. Zdzisław Kopacz, Wacław Morgaś, Józef Urbański Metody oceny bezpieczeństwa morskiego Methods of Maritime Safety Assessment... 151 16. Dorota Łozowicka, Adam Łozowicki Konstrukcja dróg ewakuacji na statku pasażerskim w aspekcie zapewnienia bezpieczeństwa życia na morzu Evacuation Routes Designs on Passenger Ships in the Light of the Improvement of the Safety at Sea... 161 17. Евгений Лушников Проблемы навигационной безопасности мореплавания в понятиях и критериях Problems of Navigational Safety in Concepts and Criteria... 171 6

18. Piotr Majzner, Wojciech Piszczek Miary doboru przepustowości toru wodnego w aspekcie eksploatacyjnym Measures of Choice of Fairway Traffic Capacity for Operational Purposes... 181 19. Marek Malarski Bezpieczeństwo eksploatacji układu człowiek złożone systemy transportowe The Operational Safety of Man Composed Transportation Systems... 195 20. Wojciech Maleika Problem efektu stykowego w kompresji danych opisujących kształt powierzchni dna morskiego Boundary Effect in the Compression of Sea-Floor Surface Compression... 203 21. Piotr Medyna, Bernard Wiśniewski, Jarosław Chomski Dynamiczne programowanie trasy statku z uwzględnieniem omijania cyklonów tropikalnych Ocean Ship Routeing Using Dynamical Programming with Tropical Cyclone Avoidance... 211 22. Zbigniew Pietrzykowski Bezpieczeństwo nawigacji na akwenie ograniczonym domena rozmyta statków różnej wielkości Safety of Navigation in a Restricted Area the Fuzzy Domain of Various Size Ships... 223 23. Jędrzej Porada Strefy zagrożenia w porcie Danger Zones in the Port... 233 24. Jacek Skorupski Problemy wymiarowania bezpieczeństwa ruchu w transporcie Some Problems of Dimensioning Traffic Safety in Transport... 247 25. Leszek Smolarek Ocena istotności zagrożeń dla pneumatycznych tratew ratunkowych The Importance of Life Raft Hazards... 257 26. Andrzej Stateczny, Magdalena Kozak Budowa numerycznego modelu rzeźby terenu toru wodnego metodą opartą na przekrojach The Construction of a Numerical Terrain Relief Model of a Fairway by the Cross-Sections Method... 269 7

27. Andrzej Stateczny, Andrzej Lisaj, Chafan Mohammad Fuzja danych nawigacyjnych w przestrzeni filtru Kalmana Navigational Data Fusion in a Kalman Filter Space... 279 28. Józef Suda Dokładność satelitarnej lokalizacji pojazdów transportu publicznego The Precision of Satellite Localization of Public Transport Vehicles... 287 29. Tadeusz Szelangiewicz, Katarzyna Żelazny Obliczenie oporu i prędkości statku w ramach prognozy długoterminowej Calculations of Ship s Resistance and Speed as Part of Long-Term Forecast... 297 30. Tadeusz Szelangiewicz, Katarzyna Żelazny Wpływ linii żeglugowej i wielkości statku na średnią długoterminową prędkość A Relation Between an Ocean Route and Ship Size and the Mean Long-Term Ship Speed... 307 31. Arkadiusz Tomczak Stochastyczny model błędu pozycji GNSS A Stochastic Model of GNSS Position Error... 319 32. Waldemar Uchacz Zagadnienie minimalizacji czasu wejścia statku na tor przy ograniczeniach algorytmy rozwiązań A Problem of Minimum Waiting Time for a Vessel to Enter a Narrow Fairway With Constraints Solution Algorithms... 331 33. Janusz Uriasz Kształt i rozmiary stref bezpieczeństwa statku Shape and Dimension of Ship s Safety Zones... 343 34. Aleksander Walczak Proces rozwoju kompetencji zawodowych The Process of Professional Competence Development... 355 35. Andrzej Wieczorek Zlecanie na zewnątrz i kontraktowanie serwisowe zadań obsługowonaprawczych jako aspekt modelowania procesów eksploatacji środków technicznych Outsourcing and Service Contracting of Maintenance Tasks as an Aspect of Modelling Maintenance Processes of Technical Means... 365 8

36. Wojciech Wilpiszewski, Tomasz Abramowski Wstępne analizy parametrów projektowych statków rzeka morze z uwzględnieniem rejonu pływania Preliminary Analyses of Selected Design Parameters of the River Sea Vessel Considering the Navigation Region... 375 37. Bernard Wiśniewski Ograniczenia nawigacyjne i pogodowe żeglugi do portu Svea na Spitsbergenie Navigational and Weather Restrictions for Navigation to the Port of Svea at Spitsbergen... 385 38. Paweł Zalewski, Jakub Montewka Metody wymiarowania obszaru manewrowego statku oparte na badaniach rzeczywistych Methods of Ship s Path width Determination, Based on Real Experiments... 395 39. Paweł Zalewski, Jakub Montewka Weryfikacja metody wyznaczania akwenu manewrowego statku opartej na pomiarach dalmierzem laserowym Verification of the Method of Determining the Ship s Swept Path Width Based on the Landborne Laser Rangefinder Measurements... 405 40. Zenon Zwierzewicz, Piotr Borkowski Synteza sterowania nieliniowych układów śledzenia przy braku znajomości dynamiki obiektu Tracking System Nonlinear Control Synthesis Under a Lack of Object Dynamical Model... 413 9

Redaktor Jadwiga Cieślik Korekta tekstów angielskich Janusz Kłosiński Redakcja techniczna Jadwiga Wędzińska Szczecin 2006. Typografia i skład Dział Wydawnictw Akademii Morskiej. Nakład 170 egz. Format B5. Ark. wyd. 32,8. Ark. druk. 26,6.