Składający wniosek: Adam Master Ul. Ceglarska 27 lok 10-11, 30-362 Kraków tel.: 12-266 39 10, fax: 12-266 39 11 adam.master@biote21.com Wniosek utworzenia specjalizacji w nowej dziedzinie BIOLOGII MEDYCZNEJ, mającej zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej Kraków; dnia 31 lipca 2010 roku Szanowna Pani Minister Zdrowia ul. Miodowa 15 02-952 Warszawa Przedmiot i podstawa prawna wniosku: Działając na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 2004r. w sprawie specjalizacji i uzyskiwania tytułu specjalisty przez diagnostów laboratoryjnych (Dz. U. z dnia 3 czerwca 2004 r.) jak również rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 1 kwietnia 2009 r., zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalizacji i uzyskiwania tytułu specjalisty przez diagnostów laboratoryjnych (Dziennik Ustaw Nr 62), zwanymi dalej rozporządzeniami, gdzie zapisano: 35. 1. Jeżeli dotychczasowe przepisy nie przewidywały uzyskiwania tytułu specjalisty w danej specjalności lub w danej specjalności nie ma wystarczającej liczby osób posiadających tytuł specjalisty, konsultant krajowy w danej dziedzinie lub w dziedzinie pokrewnej, jeżeli w danej dziedzinie nie ma powołanego konsultanta, wskazuje osoby, którym mogą być powierzone określone w rozporządzeniu obowiązki: 1) kierownika specjalizacji w tej specjalności, 2) członka Komisji, oraz wydaje zaświadczenie potwierdzające powierzenie tych obowiązków. 2. Osoby, o których mowa w ust. 1, muszą posiadać doświadczenie zawodowe i dorobek naukowy odpowiadający tej specjalności... ( Dz. U. z dnia 3 czerwca 2004 r.), [1] w niniejszym piśmie zgłasza się (zgodnie z wymienionymi powyżej rozporządzeniami) konieczność utworzenia specjalizacji w nowej dziedzinie biologii medycznej, mającej zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej, gdzie: a) dotychczasowe przepisy nie przewidywały uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinie biologii medycznej, b) nie został powołany konsultant krajowy, c) nie został powołany kierownik specjalizacji / członek Komisji, [2] wnioskuje się tym samym, o przeprowadzenie opisanych w przytoczonych powyżej rozporządzeniach procedur, umożliwiających zmianę rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 1 kwietnia 2009r polegającą na wprowadzeniu nowej dziedziny biologii medycznej mającej zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej, w tym rozszerzeniu tabeli załącznika nr 2 o nową dziedzinę w nazwie specjalizacji oraz kodzie specjalizacji biologia medyczna. Jednocześnie, uzupełniając wniosek z dnia 30 czerwca 2010r, działając na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia. (Dz. U. z dnia 17 października 2002 r.) jak również Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 2008r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz. U. z dnia 27 listopada 2008 r.), a w szczególności w zapisie: 34. 1. Jeżeli dotychczasowe przepisy nie przewidywały uzyskiwania tytułu specjalisty w danej dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, minister właściwy do spraw zdrowia może powierzyć określone w rozporządzeniu obowiązki specjalisty w tej dziedzinie osobie legitymującej się dorobkiem naukowym i zawodowym w tej dziedzinie, na podstawie opinii Dyrektora Centrum wynikającej z oceny tego dorobku naukowego i zawodowego przez zespół ekspertów, o którym mowa w 8 ust. 1. [3] wnioskuje się o przeprowadzenie opisanych w przytoczonych powyżej rozporządzeniach procedur, umożliwiających zmianę rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 2008r. polegającą na wprowadzeniu nowej dziedziny biologii medycznej mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, w tym str. 1z5
rozszerzeniu tabeli dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia o nową dziedzinę w nazwie specjalizacji oraz kodzie specjalizacji biologia medyczna, [4] wnioskuje się również o powołanie konsultanta krajowego w zakresie biologii medycznej, c) powołanie kierownika specjalizacji / członka Komisji specjalizacji biologia medyczna. Uzasadnienie wniosku: Tytuł specjalisty w zakresie biologii medycznej mającej zastosowanie w ochronie zdrowia i będącej od wielu lat specjalizacją np. w zakresie studiów doktoranckich Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, niemniej pomimo szerokiego zastosowania w ochronie zdrowia i diagnostyce laboratoryjnej nie została dotychczas umieszczona na liście dziedzin mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 1 kwietnia 2009 r.) ani na liście dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia ( zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia. (Dz. U. z dnia 17 października 2002 r.) jak również zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 2008r. (link) zmieniającym rozporządzenie w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz.U.08.208.1312 z dnia 27 listopada 2008 r.). Obecny stan prawny uniemożliwia specjalizację zawodów biologicznych bezpośrednio w zakresie ich kompetencji, mimo że wykorzystywane są powszechnie w diagnostyce laboratoryjnej jak również ochronie zdrowia, w zakresie często zupełnie niepokrywającym się z podstawowym wykształceniem diagnostów laboratoryjnych (tytułu automatycznie przyznawanego analitykom medycznym), jak również nie pokrywającym się z przedmiotem wyszczególnionych dotąd w rozporządzeniach dziedzin mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej jak również ochronie zdrowia. Obowiązujące prawo umożliwia jedynie przekwalifikowanie zawodów biologicznych w kierunku ściśle zdefiniowanych specjalizacji, wymienianych w kolejnych rozporządzeniach ministra zdrowia mających zastosowanie w ochronie zdrowia i diagnostyce laboratoryjnej, gdzie obowiązywały dotąd dwie podstawowe ścieżki dalszej specjalizacji biologów, biologów molekularnych, biotechnologów, biofizyków, biochemików, bioinformatyków, biologów systemowych oraz innych zawodów pokrewnych w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia: i. przekwalifikowanie w kierunku dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia. ii. przekwalifikowanie w kierunku dziedzin mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej, dla osób posiadających już uprawnienia diagnosty laboratoryjnego. Co więcej, na liście dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia widnieje np. "fizyka medyczna" (rozporządzenie z 2002r), zastanawia zatem fakt, dlaczego nikt dotąd nie umieścił na wspomnianej liście "biologii medycznej", której zastosowanie w ochronie zdrowia jest zdecydowanie bardziej powszechne i sztucznie podciągane pod zdefiniowane dotąd dziedziny pokrewne (podkreślone poniżej), zdefiniowane w kolejnych rozporządzeniach (punk 1 i 2): 1. Dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia (rozporządzenie z 2008r): Fizjoterapia Fizyka medyczna Inżynieria medyczna Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna Psychologia kliniczna Neurologopedii Zdrowie publiczne Zdrowie środowiskowe Przemysł farmaceutyczny Radiofarmacja Surdologopedia Epidemiologia, Toksykologia Mikrobiologia Pomimo, że ustawa wprowadza wykaz kwalifikacji do wykonywania zawodów, w których może być uzyskiwany tytuł specjalisty, oraz odpowiadających im dziedzin specjalizacji mających zastosowaine w ochronie zdrowia, nie istnieje specjalizacja, w której zawody biologiczne miałyby str. 2z5
możliwość kształcenia zgodnego z kierunkiem studiów, zgodnie z rzeczywistymi kompetencjami i zgodnie z rzeczywistym zakresem obowiązków i prac na rzecz ochrony zdrowia, bez konieczności przekwalifikowywania się w kierunku specjalizacji w określonych przez Ministra Zdrowia dziedzinach, stanowiących zupełnie inne zawody. W wykazie kwalifikacji do wymienionych specjalizacji (a więc nie dziedzin/zawodów a jedynie kwalifikacji uprawniających do przekwalifikowania), w których może być uzyskiwany tytuł specjalisty (tab.1) znajdują się między innymi: biologia, biotechnologia, chemia, inżynieria środowiskowa, ochrona środowiska, psychologia, pedagogika, pedagogika specjalna, socjologia, technologia żywności i żywienie człowieka (wg. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia. (Dz. U. z dnia 17 października 2002 r.) 2. Oraz dziedzin mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej, której niniejszy wniosek dotyczy (rozporządzenie z 2009r): Laboratoryjna diagnostyka medyczna (kod specjalizacji: 020) Laboratoryjna hematologia medyczna 022 Laboratoryjna immunologia medyczna 023 Laboratoryjna transfuzjologia medyczna 025 Zdrowie publiczne (jak w tab.1) 008 Zdrowie środowiskowe (jak w tab.1) 009 laboratoryjna hematologia medyczna dziedzina szczegółowa Cytomorfologia medyczna 027 Laboratoryjna parazytologia medyczna 028 Mikrobiologia medyczna 024 Epidemiologia 029 Laboratoryjna diagnostyka sadowa 034 Laboratoryjna genetyka medyczna 021 Laboratoryjna toksykologia medyczna 026 W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 2004 r., jak również rozporządzenia zmieniającego z 2009r w sprawie specjalizacji i uzyskiwania tytułu specjalisty przez diagnostów laboratoryjnych (Dz. U. z dnia 3 czerwca 2004 r.), wymienione są dziedziny możliwych specjalizacji i podobnie jak miało to miejsce w opisanym powyżej rozporządzeniu w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia, nie ma specjalizacji Biologia Medyczna, mimo że stanowi ona podstawę rozwijającej się medycyny molekularnej, której zakres tematyczny nie obejmuje żadnej z wymienionych powyżej specjalizacji. Specjalizacja w zakresie biologii medycznej obok medycyny klinicznej w Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie (i nie tylko) jest specjalnością studiów doktoranckich, która jednak nie doczekała się dotąd statusu specjalizacji (obecnie jednostopniowej, dawniej I czy też II stopnia), mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, co ma swoje konsekwencje dla osób kończących tą specjalizację w postaci wykluczenia ze wszystkich możliwości rozwoju zawodowego, zdefiniowanego w ustawach i rozporządzeniach około zdrowotnych w tym ustawie o diagnostyce laboratoryjnej oraz rozporządzeniach dotyczących dziedzin mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej oraz w ochronie zdrowia. Możliwość takiej specjalizacji oczekiwana jest od dawna przez nasze środowiska w tym biologów molekularnych, biotechnologów, biochemików, biofizyków, bioinformatyków, biologów systemowych oraz zawodów pokrewnych, których kompetencje są przejmowane i sztucznie wprowadzane w dotychczas istniejące dziedziny. Mimo, że specjaliści biologii medycznej pełnią kluczową i decydującą rolę w tworzeniu nowej innowacyjnej medycyny molekularnej na świecie, nie mają jednak możliwości specjalizacji w rozumieniu rozporządzeń powyżej przytoczonych w swoim zawodzie, co dodatkowo przy (unikatowych na skalę światową) znacznych ograniczeniach ustawowych w zakresie ich kompetencji (ustawa o diagnostyce laboratoryjnej KIDL z późniejszymi zmianami i rozporządzeniami) sprowadzającymi ich do roli podrzędnego personelu pomocniczego z pewnością będzie miało wpływ na znaczne opóźnienia naszego kraju w tej dziedzinie medycyny. W chwili obecnej grupy te, by móc pracować w branży medycznej muszą dokonywać przekwalifikowania w kierunku odbiegającym znacznie od str. 3z5
specjalistycznego wykształcenia i spełniać wymogi stawiane głównie w oparciu o metody badań wykładane na studiach analityki medycznej, a to zupełnie inny zawód, prezentujący zupełnie inne kompetencje technologiczne wykorzystywane w diagnostyce laboratoryjnej (wystarczy porównać program studiów analityki medycznej i biologii molekularnej). W chwili obecnej obserwuje się wyjątkowo szkodliwy proceder, gdzie w laboratoriach diagnostycznych, analitycy medyczni nie mający żadnego przygotowania w zakresie zaawansowanej, wysokorozdzielczej technologii molekularnej (np. analizy proteomu, transkryptomu i zależności systemowych), automatycznie otrzymują uprawnienia diagnosty laboratoryjnego po ukończeniu studiów wyższych i prawo wykonywania analiz nawet tych których nie wykładano na studiach analityki medycznej, podczas gdy biolodzy molekularni faktycznie wykonujący, analizujący i opiniujący te badania nie mają uprawnień do ponoszenia odpowiedzialności w swojej pracy, więc zwykle dochodzi do sytuacji, w których analitycy podpisują wyniki badań których w ogóle nie rozumieją, jako osoby opiniujące (przykładem mogą być również interpretacje analiz sekwencyjnych, mikromacierzowych, białkowej spektrometrii masowej, badań predykcyjnych czy też analiz sekwencjonowania genomowego), stanowiących podstawę rozwijającej się medycyny molekularnej. To jest ewidentne działanie na szkodę pacjenta i nie może być dłużej akceptowane (takie rozwiązanie istniejącego stanu prawnego obowiązuje w zaledwie kilku krajach w kontekście całego świata). Stąd prośba o utworzenie nowej specjalizacji biologii medycznej, która umożliwi rozwój sporej grupy osób dotąd ewidentnie wykluczanych formalnie ze środowiska medycznego poszczególnymi regulacjami prawnymi, mimo że osoby te niejednokrotnie definiują kierunki rozwoju nowej medycyny molekularnej, określają standardy analizy badań nowych technologii w diagnostyce i medycynie, co wynika z ich kompetencji nabytych na studiach kierunkowych. Przygotowanie programu specjalizacji w zakresie biologii medycznej/laboratoryjnej biologii medycznej nie stanowiłoby żadnego problemy, gdyż programy takie istnieją na wielu uczelniach zarówno w zakresie podstawowych studiów stacjonarnych jak również specjalizacji na studiach doktoranckich, prowadzonych przez uczelnie wyższe na których istnieją jednocześnie kierunki biologiczne (biologii/biotechnologii/biofizyki/biochemii/biologii molekularnej) specjalizujące się w najnowszych technologiach molekularnych jak również kierunki medyczne w tym analityki medycznej. Taką uczelnią jest np. Uniwersytet Jagielloński, gdzie istnieje wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii jak również wchodząca w struktury Uniwersytetu Jagiellońskiego Akademia Medyczna z wydziałem Analityki Medycznej. Istnieje szereg podobnych przykładów uczelni, które prowadzą już specjalizacje biologii medycznej, która jednak nie doczekała się dotychczas statusu dziedziny mającej zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej czy też ochronie zdrowia. Polska dysponuje szeregiem wybitnych specjalistów, którzy spełniają wymogi kompetencji opisanych w rozporządzeniach, gdzie z jednej strony muszą posiadać wykształcenie biologiczne, umożliwiające biegłe posługiwanie się najnowszymi zaawansowanymi technologiami molekularnymi, kierunkami rozwoju technologicznego na świecie, możliwościami ich implementacji w ochronie zdrowia, znającymi podstawy i zasady tworzenia technologii, ich walidacji i bezpiecznego stosowania laboratoryjnego, a z drogiej strony posiadającymi wykształcenie medyczne, dające kompetencje od strony procedur medycznych. Laboratoryjna biologia medyczna nowa specjalizacja. Zakres przedmiotowy działów nowej dziedziny: BIOLOGII MEDYCZNEJ, jako podstawy naukowotechnologicznej rozwijającej się medycyny molekularnej: Dział: biologia molekularna, Dział: biochemia, Dział: biofizyka, Dział: biotechnologia, Dział: biologia systemowa, zajmującą się badaniem złożonych oddziaływań i zależności genomu transkryptomu, proteomu i metabolom (jedna z najintensywniej rozwijających działów biologii medycznej) str. 4z5
Dział: bioinformatyka medyczna, będąca wymaganą składową większości zaawansowanych technologii diagnostycznych, analitycznych, naukowych, Dział: diagnostyka molekularna, wykorzystująca metody biologii molekularnej tj. np. spektrometrii masowej białek i metabolitów, mikromacierzy, sekwencjonowania genomowego, czy też predykcyjnej analizy bioinformatycznej, Dział: terapia molekularna, rozwijający się coraz intensywniej dział operujący wiedzą w zakresie biologii molekularnej (etap opracowania technologicznego) i medycyny (etap badań klinicznych). inne Podsumowując, należy podkreślić, że dotychczas wymienione w rozporządzeniach Ministra Zdrowia dziedziny mające zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej oraz ochronie zdrowia zawierają jedynie wybrane elementy biologii medycznej, mimo że znajduje ona już szerokie zastosowanie (nieusankcjonowane prawnie) w ochronie zdrowia. Biologia medyczna łączy w sobie wszystkie zagadnienia rozwijającej się medycyny molekularnej, obejmującej wielkoskalowe zależności strukturalne i funkcjonalne między genomem, transkryptomem, proteomem i metabolomem człowieka, stanowiące podstawę systemu kształcenia w naukach biologicznych - life science. Niniejszy wniosek jest konsekwencją dawno oczekiwanej specjalizacji, związanej ściśle z rozwojem medycyny molekularnej, co istotnie zwiększy uporządkowanie rzeczywistych kompetencji zawodowych w ochronie zdrowia, przede wszystkim DLA DOBRA PACJENTA. Pozostajemy do Państwa dyspozycji w zakresie uzupełnienia wniosku lub zebrania dodatkowej dokumentacji. Jesteśmy w stanie dostarczyć Państwu ekspertyzy opiniotwórczych środowisk w dziedzinie medycyny molekularnej, biologii molekularnej, biotechnologii, biofizyki i biochemii, jak również deklaracji popierającej niniejszy wniosek wprowadzenia zmian w zakresie struktury specjalizacyjnej nowej dziedziny, mającej zastosowanie w medycynie. Adres kontaktowy: Adam Master Ul. Ceglarska 27 lok 11-12, 30-362 Kraków tel.: 12-266 39 10, fax: 12-266 39 11 adam.master@biote21.com str. 5z5