RAPORT OPISOWY ep46281@sgh.waw.pl; 46281 Finanse i Rachunkowość (studia magisterskie) ilość zakończonych semestrów studiów na SGH do momentu wyjazdu: 8 (6 - licencjat, 2 - mgr) 1. Nazwa uczelni zagranicznej oraz termin przebywania na wymianie uczelnia: ZHAW School of Management and Law (Winterthur - Szwajcaria) kierunek: MSc Banking&Finance semestr zimowy r.a. 2012/2013 data pobytu: 10.09.2012-04.02.2013 (zajęcia kończą się przed Bożym Narodzeniem, po około 3-tygodniowej przerwie rozpoczyna się sesja) 2. Miejsce pobytu ZHAW School of Management and Law to wydział uczelni Zürcher Hochschule für Angewandte Wissenschaften, usytuowany w Winterthur, oddalonym ok. 25 km od Zurychu (ok. 15 km od Flughafen Zürich). Szkoła położona jest w samym centrum miasta, kilka kroków od dworca głównego. Winterthur to miasto, które zamieszkuje ok. 100 000 mieszkańców, nazywane jest "miastem muzeów" (18 muzeów), lecz z pewnością nie jest tak tętniące życiem jak Zurych. Jak każde szwajcarskie miasto, bardzo drogie lecz w miarę spokojne. Z Polski można dojechać autokarem (Sindbad, Agat, itp.) bezpośrednio do Winterthur, przylecieć samolotem do Zurychu i dalej pociągiem lub przyjechać po prostu samochodem (ja wybrałam tę ostatnią opcję). Warto wspomnieć, że kierunek MSc Banking&Finance realizowany jest przez dwie partnerskie uczelnie (ZHAW School of Management and Law i Hochschule Luzern - Lucerne University of Applied Sciences and Arts), w związku z czym część zajęć odbywa się w miejscowości Zug, oddalonej ok. 80km od Winterthur. Ilość tych zajęć uzależniona jest od semestru, który się wybierze (semestr zimowy - do wyboru program I lub III semestru; semestr letni - II i IV semestru). Z reguły, im "wyższy" semestr, tym więcej zajęć w Zug (ja wybierając program I semestru miałam dosłownie 4 dni w Zug, natomiast proporcja zajęć dla studentów III semestru wynosiła mniej więcej: 50/50 (50% zajęć w Winterthur, 50% w Zug). 3. Uniwersytet Niemal każda szwajcarska uczelnia jest prywatna, obowiązują czesne, jednak studenci Erasmusa oczywiście nie wnosili żadnych opłat za studiowanie. Rok akademicki 2012/2013 niestety nie obfitował w studentów zagranicznych, było nas łącznie 3 osoby na studiach magisterskich z wymiany (na licencjacie było dużo więcej studentów Erasmusa). Nie ma swobodnego wyboru przedmiotów, tzn. wybiera się konkretne zestawy przedmiotów przypisane do odpowiednich semestrów. Bardzo ciężko (wręcz niemożliwe) jest mieszać przedmioty z różnych semestrów, z tego względu, że odbywają się one w 1
różnych dniach i godzinach (każdy tydzień wygląda inaczej, jednak na początku semestru dostaje się plan zajęć na cały semestr) - chyba, że jest to przedmiot realizowany wyłącznie w domu, poprzez napisanie w 2-osobowej grupie i zaprezentowanie po sesji 50-70- stronicowej pracy zaliczeniowej (po angielsku lub niemiecku). Zajęcia ma się stale z tymi samymi studentami, zazwyczaj są to Szwajcarzy i garstka Niemców (grupa około 30-40 osób). 4. Kursy Wszystkie przedmioty na poziomie studiów magisterskich na I semestrze odbywają się po niemiecku (na licencjacie jest wybór - niemiecki lub angielski), na dalszych semestrach więcej jest przedmiotów po angielsku. Na każdych zajęciach rozdawane są skrypty, slajdy z poszczególnych wykładów, reszta materiałów zamieszczana jest w Internecie na specjalnej platformie szkoły (coś w rodzaju niezbędnika e-sgh). Taka mała uwaga ode mnie: jeżeli ktoś decyduje się na zajęcia w języku niemieckim, aby czuć się komfortowo, potrzebna jest naprawdę bardzo dobra znajomość języka. Oczywiście w miarę upływu czasu rozumie się coraz więcej. Z racji tego, że na wszystkich zajęciach byłam jedyną osobą, której językiem ojczystym nie był j. niemiecki, nie było dla mnie żadnej taryfy ulgowej w tym zakresie. Uczestniczyłam we wszystkich pracach grupowych, prezentacjach, poza tym część zajęć odbywa się w formie konserwatoriów, naprawdę warto rozumieć o czym się mówi na zajęciach. Kursy prowadzone są w ramach ćwiczeń (Seminar - tylko z grupą z Winterthur) i wykładów (Plenum - razem z grupą studentów z Zug). Większość konsultacji odbywała się w Zug, w związku z czym nie korzystałam z takiej formy kontaktu z wykładowcą. Generalnie wszystkie egzaminy przeprowadzone zostały w oparciu o omawiane tematy, nie było zaskakujących pytań, jednak trzeba było być bardzo dobrze przygotowanym i mieć opanowany cały materiał. Na egzaminach mogłam korzystać ze słownika. Niektóre egzaminy przeprowadzane są w formie open-books (można korzystać z materiałów na egzaminie) lub closed-books. Przedmioty realizowane są w ramach tzw. modułów, tzn. trzeba zrealizować cały moduł lub np. 3 z 5 przedmiotów z danego modułu. 1) Modul 1: Markt und Umfeld von FDL-Unternehmen (6 ECTS), Semester 1 a. Makroökonomie und Stabilität globaler Finanzmärkte (4 ECTS) Porządna dawka makroekonomii (program podobny do tego realizowanego na Makro I oraz Makro II - teoria kursów walutowych, stóp procentowych, modele IS-LM, AD-AS, itd.) rozszerzony o omówienie kryzysów ekonomicznych różnych krajów (USA, Japonia, Chiny, UE) oraz o ogólną sytuację gospodarczą Szwajcarii. Kurs prowadzony przez trzech wykładowców, na zajęciach rozwiązywane są zadania, case-study, są prace w grupach, których wyniki przedstawiane są w formie prezentacji na zajęciach (nieoceniane). Egzamin pisemny z wykładów, skryptów, książki ("Aufstieg des Geldes", której każdy rozdział prezentowany był przez inną grupę na zajęciach), rozdawanych materiałów dodatkowych. Egzamin bardzo wyczerpujący, niemal 3-godzinny. 2
b. Finanzmarktregulierung (2 ECTS) Na tych zajęciach omawiane są różne aspekty przynależności Szwajcarii do tzw. rajów podatkowych w kontekście prawnym, tzn. prawo podatkowe, bankowe, problem prania brudnych pieniędzy, Compliance. Przedmiot trudny, z uwagi na fakt, że omawiane są specyficzne prawne zagadnienia dotyczące Szwajcarii, z czym zagraniczny student zapewne nigdy nie miał styczności. Przedmiot prowadzony przez dwóch wykładowców, egzamin pisemny, można było korzystać z ustaw (co polskim studentom niespecjalnie ułatwia sprawę). 2) Management von Finanzdienstleistungsunternehmen (6 ECTS), Semester 1 c. Strategisches Bankmanagement (4 ECTS) Zaliczenie tego przedmiotu składa się z dwóch części: egzamin pisemny oraz 30-stronicowa praca zaliczeniowa na wybrany temat, prezentowana na tzw. Workshops po sesji egzaminacyjnej. Odbywa się to co roku w różnych szwajcarskich miastach w ramach wykładów znanych osobistości świata szwajcarskiego biznesu (mojej grupie przypadła Genewa, poprzedniemu rocznikowi - Lugano). Na zajęciach omawia się szczegółowo obszar bankowości szwajcarskiej oraz różne aspekty zarządzania w oparciu o książkę "Strategisches Management: Wie strategische Initiativen zum Wandel führen". Egzamin pisemny, closed-books. d. Finanzdienstleistungs-Marketing (2 ECTS) Przedmiot dotyczy marketingu w obszarze bankowości, omawiane są różne aspekty marketingu z naciskiem na CRM, np. rola procesu doradztwa w bankowości, sposoby pomiaru "wartości" klienta dla przedsiębiorstwa, znaczenie marki, Closed-Loop-Marketing. Egzamin pisemny, closed-books. 3) Modul 11: Praxisorientierte Forschungsprojekte (9 ECTS), Semester 3 e. Praxisorientierte Forschungsprojekte (9 ECTS) Zaliczenie przedmiotu odbywa się na zasadzie napisania z reguły w dwuosobowej (w wyjątkowych sytuacjach 3-osobowej) grupie pracy research project (min. 50 stron po angielsku lub niemiecku) na wybrany temat (bardzo szeroki zakres). Pozornie wydaje się to łatwe, lecz wymagania co do jakości pracy są wysokie (w pracy należy zawrzeć m.in. zbudowany przez siebie model ekonometryczny). Prace prezentowane są po sesji w grupie studentów i wykładowców. 3
f. Marketing Controlling&Market Research (6 ECTS) Przedmiot z poziomu studiów licencjackich prowadzony w języku angielskim (w związku z tym, że wybrany przeze mnie semestr (I) na studiach magisterskich zawierał w ofercie przedmioty za jedynie 24 ECTS, musiałam dobrać jeden przedmiot z licencjatu). Bardzo przyjemne zajęcia (w formie wykładów i ćwiczeń w małych grupach), omawiane są najświeższe nowinki w dziedzinie marketingu i badań rynku, na ćwiczeniach rozwiązywane są case-study w grupach. Egzamin pisemny, closed-books. 5. Warunki studiowania Uczelnia, podobnie jak SGH, wyposażona jest w sporo stanowisk komputerowych, do których dostęp jest nielimitowany czasowo. Ponadto na terenie ZHAW są pomieszczenia przeznaczone wyłącznie do nauki lub pracy w grupach (również z komputerami). Wszyscy studenci mają oczywiście możliwość wypożyczania książek z biblioteki lub nawet zamawiania ich z innych miast. Na uczelni są też dostępne drukarki (płatne), jednak polecam zaopatrzenie się we własny sprzęt i papier. 6. Warunki mieszkaniowe Niewiele mogę powiedzieć na temat akademika, gdyż mieszkałam poza Wintethur u rodziny szwajcarskiej. Studenci zagraniczni mieszkają w prywatnych akademikach SWOWI, gdzie przed wyjazdem (najlepiej jak najwcześniej) można poprzez stronę internetową ubiegać się o pokój, który z zasady jest jednoosobowy i bardzo dobrze wyposażony. 7. Recepcja Studenci zagraniczny są przyjmowanie na ZHAW bardzo ciepło. Podczas Orientation Week udzielono nam wszelkich informacji na temat funkcjonowania szkoły, logowania się do wszelkich platform, korzystania z biblioteki. "Erasmusami" ze studiów magisterskich (3 osoby w tym roku) opiekowała się przemiła Pani, do której w każdej chwili można było zwrócić się o pomoc, z każdą sprawą (mejlowo lub osobiście). Wszystko cierpliwie wyjaśniała bez żadnych grymasów. Na czas pobytu w Szwajcarii przydzielono mi 2 osoby "Buddy", które okazały się bardzo pomocne przy niezbędnych formalnościach, np. kupno karty do telefonu czy w każdej innej sprawie. 8. Koszty utrzymania Szwajcaria to niesamowicie drogi kraj, stypendium zupełnie nie wystarcza na pokrycie kosztów, niekiedy nawet samego wynajmu pokoju. Ceny przyprawiają o zawrót głowy, są mniej więcej 3,5 razy wyższe niż w Polsce (niektóre usługi, np. komunikacja, mają dużo wyższą przebitkę). Ceny wynajmu pokoju kształtują się w granicach 500-900 CHF za 4
miesiąc, w zależności od miejsca i standardu. Minusem jest również fakt, iż w większości przypadków trzeba zapłacić kaucję, co wiążę się wydatkiem "na dzień dobry" rzędu 2000 CHF. Bilet miesięczny też jest bardzo drogi, w okolicach 50-60 CHF w Winterthur (dlatego też, większość mieszkańców porusza się przez okrągły rok rowerami). W Szwajcarii nie ma zniżek dla studentów na komunikację miejską, jednak osoby poniżej 25 roku życia (tzw. Jugendliche) mogą korzystać z pewnych ulg, lecz nie na wszystkich biletach. Ponadto można nabyć roczną kartę Halbtax, która przy jednorazowych biletach daje 50% zniżki. Wszelkie informacje dotyczące komunikacji w Szwajcarii dostępne są na stronie: www.sbb.ch. Zakupy spożywcze w Szwajcarii najlepiej robić w Migros lub Coop, najtaniej jednak zaopatrzyć się co jakiś czas w Niemczech (najbliższy Lidl w Lottstetten lub Aldi w Jeststetten - oba miasteczka około 30 km od Winterthur), co możliwe jest przy posiadaniu samochodu. Gorąco polecam przyjechać z tego względu do Szwajcarii samochodem, co mi osobiście zaoszczędziło mnóstwo pieniędzy (wszelkie zakupy w Niemczech, wycieczki po Szwajcarii). 9. Życie studenckie Wprawdzie ESN Winterthur organizuje co pewien czas różnego rodzaju wyjścia, wyjazdy integracyjne, jednak wysoka cena takich imprez potrafi zniechęcić do uczestnictwa. Mimo to, na początku semestru można było kupić kartę ESN, która uprawniała do niższych cen. Poza tym, do większości pubów i klubów w Winterthur wstęp jest płatny, a ceny serwowanego alkoholu również potrafią wzbudzić zdumienie (drink ok.15-18chf, piwo 5-10CHF). Niemniej jednak, oferta sportowa uczelni jest bardzo bogata. Można korzystać z siłowni (depozyt 10CHF, oddawany przy zwrocie karty), wszelkich zajęć fitness w różnych miejscach. 10. Sugestie Stypendium przelane w całości przed wyjazdem, bez zastrzeżeń. 11. Adaptacja kulturowa Niestety Szwajcarzy są dość zamknięci, lecz mili i pomocni w codziennych sytuacjach. W niemieckich kantonach rozmawiają w tzw. gwarze szwajcarskiej, którą nie sposób zrozumieć (ponoć Niemcy i Austriacy również mają z tym problem), co jeszcze bardziej utrudnia z nimi kontakt. Oczywiście przestawiają się na język niemiecki, gdy się im to zasygnalizuje. Co więcej, poziom obsługi klienta w Szwajcarii jest wysoki, na dworcach czy w urzędach pracują kompetentne osoby, które udzielają wszelkich niezbędnych informacji. Ponadto, od razu po przyjeździe należy dopełnić w urzędzie obowiązku meldunkowego, przy którym wydane zostanie pozwolenie na pobyt. 12. Ocena: pod względem ogólnym: 4/5 pod względem merytorycznym: 4/5 5