167
9 PRZEGLĄD TECHNOLOGII BUDOWLANYCH 6 5 2 1 7 8 10 168
1 Wznoszenie ścian zewnętrznych i wewnętrznych ścian konstrukcyjnych 170 2 Wykonywanie izolacji wodochronnych 188 3 Renowacja betonu i murów 211 4 Ocieplanie ścian zewnętrznych 231 5 Wznoszenie ścian działowych 261 6 Wykonywanie tynków 273 11 7 Wykonywanie podkładów podłogowych 291 8 Wykonywanie okładzin i wykładzin ceramicznych 305 4 9 Wykonywanie powłok malarskich 347 3 10 Czyszczenie, konserwacja, zabezpieczanie 357 11 Technika silosowa 361 SKOROWIDZ 373 169
Charakterystyka ogólna ścian Ściany to elementy budynku, których zadaniem jest oddzielenie pomieszczeń między sobą lub od środowiska zewnętrznego, a także przenoszenie obciążeń wynikających z funkcji ściany w budynku. Z uwagi na to, wyróżnia się m.in. ściany konstrukcyjne (nośne), ściany usztywniające, ściany wypełniające, ściany działowe. Z uwagi na położenie ścian w budynku rozróżnia się ściany wewnętrzne i zewnętrzne, a ponadto ściany piwniczne lub fundamentowe i ściany kondygnacji nadziemnych. Zarówno funkcja ściany, jak i jej położenie w budynku wpływają na stosowane rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne przy wznoszeniu ścian. Ściany w chwili obecnej najczęściej wykonuje się jako murowane. Składają się one z elementów murowych (cegieł, pustaków, bloczków), ułożonych w określony sposób i połączonych ze sobą zaprawą. Odpowiednio do rodzaju użytych elementów murowych rozróżnia się mury: ceramiczne, silikatowe, betonowe, z betonu komórkowego, z kamienia naturalnego i in. Odpowiednio do grubości spoin rozróżnia się: mury na spoinach zwykłych (o grubości spoin od 8 do 15 mm) oraz mury na spoinach cienkich (o grubości spoin od 1 do 3 mm). Mury na spoinach zwykłych mogą być wykonane na zaprawie zwykłej lub na zaprawie lekkiej (ciepłochronnej). Ponadto używane są zaprawy specjalne, przeznaczone np. do wznoszenia murów z cegły klinkierowej licowej, czy też ścian z pustaków szklanych. Stosowanie cienkich spoin jest możliwe w przypadku użycia do wznoszenia ścian elementów murowych charakteryzujących się dużą dokładnością wymiarów i kształtu. Szczególne znaczenie mają ściany zewnętrzne. Oprócz funkcji konstrukcyjnych muszą one bowiem chronić wnętrze budynku przed wpływami środowiska zewnętrznego. W przypadku ścian nadziemnych jest to ochrona przed utratą ciepła w zimie, ochrona przed przegrzaniem latem, izolowanie od opadów atmosferycznych i hałasów. W przypadku ścian stykających się z gruntem jest to przede wszystkim ochrona przed wilgocią, a także ochrona cieplna. Ściany zewnętrzne mogą mieć różną budowę. Popularnie mówi się, że są wznoszone jako jedno-, dwu- lub trójwarstwowe, chociaż nazwy te mogą mieć w dokumentach normalizacyjnych nieco inne znaczenie. Przez ścianę jednowarstwową (jednorodną) rozumiemy ścianę pełną, składającą się z jednego rodzaju materiału. Ściana taka może 170
Wznoszenie ścian zewnętrznych i wewnętrznych ścian konstrukcyjnych być wznoszona z elementów, których szerokość jest równa grubości ściany lub z elementów o szerokości mniejszej. Izolacyjność cieplna ściany musi być zapewniona poprzez zastosowanie elementów murowych o odpowiedniej grubości, wykonanych z lekkich materiałów budowlanych, połączonych w sposób i przy użyciu zapraw ograniczających występowanie mostków termicznych. Przez ścianę dwuwarstwową rozumiemy ścianę składającą się z murowanej wewnętrznej części konstrukcyjnej, wykonywanej jako jednowarstwowa, i zewnętrznego ocieplenia, najczęściej wykonanego jako BSO (bezspoinowy system ocieplania). Izolacyjność cieplna ściany zapewniona jest przez zastosowanie materiału termoizolacyjnego o odpowiedniej grubości. Zewnętrzna izolacja cieplna likwiduje mostki termiczne występujące w polu ściany i powoduje korzystny w eksploatacji rozkład temperatury w przekroju muru (zabezpieczenie przed przemarzaniem oraz naprężeniami termicznymi). Przez ścianę trójwarstwową rozumiemy ścianę szczelinową, złożoną z dwóch warstw muru (tj. z części konstrukcyjnej i części elewacyjnej osłonowej) rozdzielonych szczeliną. Szczelina ta może być całkowicie lub częściowo wypełniona materiałem termoizolacyjnym, względnie może pozostać pusta. Część elewacyjna ściany może być wykonana z elementów murowych wymagających otynkowania lub z elementów licowych, niewymagających tynkowania. W zależności od tego czy szczelina rozdzielająca dwie części ściany pozostaje pusta, czy też jest wypełniona materiałem termoizolacyjnym, możliwe są trzy rozwiązania techniczne ścian trójwarstwowych. W rozwiązaniu pierwszym (a), szczelina między warstwami ściany pozostaje niewypełniona i występuje w niej ruch powietrza. Rozwiązanie to jest stosowane, gdy wymagana izolacyjność termiczna ściany zapewniona jest przez jej część konstrukcyjną. Warstwa osłonowa zabezpiecza wewnętrzną część ściany przed wpływami atmosferycznymi. Wentylowana szczelina powietrzna powoduje osuszanie muru, a także zmniejsza latem jego nagrzewanie się i ogranicza tym samym odkształcenia termiczne ściany. Dzięki zastosowaniu warstwy osłonowej, lekkie elementy użyte do wzniesienia warstwy konstrukcyjnej nie doznają odkształceń pod wpływem zmian temperatury i wilgotności. W rozwiązaniu drugim (b), szczelina między warstwami ściany jest całkowicie wypełniona materiałem termoizolacyjnym. Rozwiązanie to jest stosowane, gdy nie ma obawy nadmiernego zwiększenia wilgotności ściany w wyniku przenikania pary wodnej ani przedostawania się do warstwy izolacji wody z często występujących na danym terenie zacinających deszczy. Wymagane jest ponadto szczególnie staranne rozwiązanie przerw dylatacyjnych w warstwie osłonowej, ze względu na jej silne nagrzewanie się w lecie. Ściany ze szczeliną całkowicie wypełnioną izolacją termiczną odznaczają się wyższą izolacyjnością cieplną niż pozostałe dwa rozwiązania. W rozwiązaniu trzecim (c), wentylowana szczelina między warstwami ściany jest częściowo wypełniona materiałem termoizolacyjnym. Rozwiązanie to łączy zalety obu poprzednich, wymaga jednak dużej staranności wykonania (zabezpieczenia przed wpadaniem do szczeliny zaprawy murarskiej, właściwego rozplanowania i wykonania otworów odwadniająco-wentylacyjnych). Wewnętrzne ściany konstrukcyjne wykonuje się tak, jak części konstrukcyjne zewnętrznych ścian warstwowych. Jeśli ściany wewnętrzne nie oddzielają pomieszczeń ogrzewanych od nie ogrzewanych, do ich murowania nie stosuje się zapraw ciepłochronnych. Nie ma także potrzeby użycia zapraw do cienkich spoin, jednak ich stosowanie zmniejsza o ok. 80% zużycie zaprawy murarskiej i zmniejsza także o ok. 80% ilość wilgoci budowlanej wprowadzanej w trakcie murowania. 171
Jak już wspomniano, przy wznoszeniu ścian mogą być stosowane różne zaprawy murarskie. Poniżej przedstawiamy charakterystykę zapraw produkowanych przez firmę KREISEL, przeznaczonych do wznoszenia ścian zewnętrznych i wewnętrznych ścian konstrukcyjnych. POZMUR 115 POZMUR-KL 130 NANOTECH 131 MURLEP 125 MURLEP-B 126 ZAPRAWA 120 Przeznaczenie Ogólnego przeznaczania Cegły klinkierowe i licowe Cegły klinkierowe i licowe Bloczki z betonu komórkowego, i silikatowe, szlifowane pustaki z ceramiki poryzowanej Bloczki z betonu komórkowego, i silikatowe Pustaki ceramiczne KROTERM, POROTHERM Temperatura stosowania od +5 C do 25 C od +5 C do 25 C Od +5 C do 25 C od +5 C do 25 C od +5 C do 25 C od +5 C do 25 C Kolor szary szary, grafitowy, czarny, ceglasty, brązowy, piaskowy szary, grafitowy, czarny, ceglasty, brązowy, piaskowy szary biały szary Grubość spoiny 5-20 mm 10-15 mm 10-15 mm 1-3 mm 1-3 mm 10-15 mm Czas przydatności do użycia po zrobieniu w temp.20 C ok. 2 godz. ok. 2 godz. ok. 2 godz. ok. 3 godz. ok. 6 godz. 2,5-4,0 godz. Zużycie suchej mieszanki na 1dm 3 świeżej zaprawy 1,88 kg 1,92 kg 1,92 kg 1,40 kg 1,40 kg 0,6 kg Wytrzymałość na zginanie po 28 dniach twardnienia > 2,0 MPa > 2,5 MPa 1,92 kg > 3,0 MPa > 3,0 MPa 1,5 MPa Wytrzymałość na ściskanie po 28 dniach twardnienia > 10,0 MPa > 10,0 MPa >2,5 MPa > 10,0 MPa > 10,0 MPa 2,0 MPa Mrozoodporność tak tak tak tak tak tak Wodoodporność tak tak tak tak tak tak 172
Ściany zewnętrzne jednowarstwowe Schematy doboru materiałów 173
Zaprawa klejąca MURLEP 125, MURLEP-B 126 Zaprawa klejąca MURLEP 125, MURLEP-B 126 Ściany zewnętrzne dwuwarstwowe Schematy doboru materiałów 174
Zaprawa klejąca MURLEP 125, MURLEP-B 126 Zaprawa klejąca MURLEP 125, MURLEP-B 126 Zaprawa murarska POZMUR-KL 130, NANOTECH 131 Zaprawa klejąca MURLEP 125, MURLEP-B 126 Zaprawa murarska POZMUR-KL 130, NANOTECH 131 Ściany zewnętrzne trójwarstwowe Schematy doboru materiałów 175
Podstawowe zalecenia wykonawcze Podstawową zasadą wykonywania murów jest takie przewiązywanie elementów murowych w kolejnych warstwach poziomych, aby spoiny pionowe nie pokrywały się. Warunek ten uznaje się za spełniony, jeśli elementy murowe nachodzą na siebie na odcinek równy co najmniej 0,4 wysokości elementu, lecz nie mniej niż 40 mm. Zaleca się, aby w narożach lub w połączeniach ścian przewiązanie elementów było nie mniejsze niż grubość elementu i aby stosować elementy przycięte, w celu uzyskania wymaganego przewiązania. Grubość spoin poziomych i poprzecznych wykonywanych przy użyciu zapraw zwykłych i lekkich powinna być nie mniejsza niż 8 mm i nie większa niż 15 mm. W przypadku stosowania zapraw do spoin cienkich, grubość spoin powinna być nie mniejsza niż 1 mm i nie większa niż 3 mm. Do wznoszenia murów na cienkich spoinach można stosować jedynie elementy murowe o dużej dokładności wymiarowej. W przypadku stosowania elementów murowych łączonych na pióro i wpust, spoin pionowych nie wypełnia się zaprawą. Wypełnienia takiego wymagają jednak styki w narożach ścian, gdzie powierzchnia czołowa elementu łączy się z powierzchnią boczną elementu, a także styki elementów przyciętych na długości. Podobnie w przypadku ścian fundamentowych i piwnicznych, spoiny pionowe muszą być zawsze wypełnione zaprawą. W przypadku stosowania elementów murowych łączonych na tzw. suchy styk, elementy dociska się do siebie, a powstały otwór wypełnia się zaprawą. Jeśli z uwagi na przewidywany rodzaj wyprawy tynkarskiej dopuszcza się wykonywanie murów ze spoinami niepełnymi Liczba i średnica kotew drutowych przypadających na 1 m 2 powierzchni ściany trójwarstwowej ( pustymi ), głębokość niezapełnionych spoin nie powinna być większa niż 5 mm, aby ograniczyć możliwość zarysowania tynków. W przypadku ścian trójwarstwowych należy przewidzieć możliwość odprowadzenia na zewnątrz wody, która znalazła się między warstwami ściany (w wyniku przenikania deszczu przez warstwę zewnętrzną, przenikania pary wodnej od strony pomieszczenia, kondensacji pary wodnej na kotwach). W tym celu u dołu warstwy zewnętrznej, w miejscu jej podparcia, a także nad otworami okiennymi i drzwiowymi zaleca się wykonać fartuchy z papy bitumicznej lub podobnego materiału wodochronnego, a w warstwie zewnętrznej wmurować między cegłami odpowiednie elementy tzw. puszki wentylacyjnoodwadniające. Przykłady rozmieszczenia takich elementów pokazano na rysunku. Warstwę zewnętrzną ściany trójwarstwowej należy łączyć z warstwą wewnętrzną za pomocą kotew wykonanych ze stali nierdzewnej (rozwiązanie zalecane), ocynkowanej, galwanizowanej lub mającej inne zabezpieczenie antykorozyjne. Liczbę kotew określa się obliczeniowo w zależności od wielkości parcia wiatru i nośności kotew. W przypadku kotew drutowych najczęściej stosuje się ilości podane w tabeli. Prace murarskie należy prowadzić w sprzyjających warunkach atmosferycznych. Temperatura powietrza i wbudowywanych materiałów powinna wynosić od +5 C do +25 C. Nie wolno prowadzić prac w czasie deszczu! Elementy murowe dostarczone na plac budowy należy chronić przed wilgocią i zabrudzeniem, zwłaszcza spoiwami i zaprawami budowlanymi oraz mieszanką betonową. Elementy powinny być składowane na paletach ustawionych na płaskim i stabilnym podłożu, aby palety nie wywracały się. Materiał powinien być przykryty folią lub brezentem. Zakres stosowania Minimalna ilość szt./m 2 Kotwy drutowe Średnica mm 1 Co najmniej, jeśli nie są miarodajne wiersze 2 lub 3 5 3 2 Część ściany położona wyżej niż 12 m ponad poziomem terenu lub rozstaw warstw muru powyżej 70 do 120 mm 5 4 3 Rozstaw warstw muru od 120 do 150 mm 7 lub 5 4 lub 5 176
Wykonywanie murów z bloczków z betonu komórkowego lub z bloczków silikatowych na cienkich spoinach, przy użyciu zaprawy MURLEP 125. Przed rozpoczęciem wznoszenia określonej części ściany, na niżej znajdującym się elemencie (ławie fundamentowej, ścianie fundamentowej itp.) należy ułożyć poziomą izolację wodochronną. Można do tego celu użyć np. folii z PCW, folii z HDPE, papy asfaltowej podkładowej. Izolację poziomą można także wykonać z elastycznej zaprawy uszczelniającej AQUASZCZEL 820. Elementy murowe pierwszej warstwy muruje się na zaprawie POZMUR 115 o konsystencji tak dobranej, aby nie osiadały pod własnym ciężarem. W celu przygotowania zaprawy należy suchą mieszankę dostarczoną w workach zarobić wodą, zgodnie z zaleceniami podanymi na opakowaniu. Murowanie rozpoczyna się od narożników. Po ustawieniu skrajnych elementów sprawdza się ich poziom i koryguje przy użyciu gumowego młotka. Wzajemne wypoziomowanie narożników pierwszej warstwy sprawdza się przy użyciu poziomicy wężowej (nazywanej szlauchwagą lub szlaufwagą), laserowej lub za pomocą niwelatora. 177
Następnie między narożnymi elementami rozciąga się sznur murarski i wykonuje całą warstwę. Należy zwrócić uwagę, że właściwe ułożenie i precyzyjne wypoziomowanie pierwszej warstwy jest bardzo ważne, gdyż cienkie spoiny w następnych warstwach praktycznie uniemożliwiają wykonywanie korekt poziomu. Do wznoszenia kolejnej warstwy muru można przystąpić po związaniu zaprawy POZMUR 115, tj. po ok. 2-3 godzinach. W przypadku bloczków z betonu komórkowego, górną powierzchnię ułożonej warstwy (podobnie jak i każdej następnej) należy przeszlifować, w celu wyrównania i polepszenia przylegania zaprawy. Wykonuje się to za pomocą pacy z papierem ściernym lub specjalną pacą wyrównawczą (strugiem). Po tej czynności powierzchnię warstwy należy dokładnie oczyścić szczotką z wszystkich pozostałości po szlifowaniu. Do murowania (klejenia) używa się zaprawy MURLEP 125 lub MURLEP-B 126. Dostarczoną w workach suchą mieszankę wsypuje się do pojemnika z odmierzoną ilością wody i przy użyciu wolnoobrotowego mieszadła przygotowuje zaprawę. Następnie odczekuje się ok. 5 min. i całość ponownie miesza. 178
Na oczyszczoną powierzchnię nanosi się warstwę zaprawy MURLEP 125, MURLEP -B 126 o grubości 1-3 mm. Równomierne ułożenie zaprawy ułatwia zastosowanie specjalnej kielni korytkowej o zębatej krawędzi i szerokości równej szerokości muru. Zaprawę nanosi się na powierzchnię 2-3 elementów. Przy wysokich temperaturach otoczenia powierzchnie elementów można lekko zwilżać wodą. W przypadku elementów ze ściankami czołowymi o gładkiej powierzchni, zaprawę MURLEP 125, MURLEP -B 126 rozprowadza się także na tych ściankach. Układany element dociska się do spoiny poziomej i pionowej, ostukując go gumowym młotkiem. Murowanie (klejenie) rozpoczyna się od narożników, pamiętając o zasadzie przewiązywania elementów. 179
Po ułożeniu elementów narożnych rozciąga się między nimi sznur murarski i wykonuje całą warstwę. Mur należy wznosić równomiernie, bez tzw. wyciągania narożników. Wykonywanie murów z pustaków z ceramiki poryzowanej lub bloczków z betonu komórkowego przy użyciu termoizolacyjnej ZAPRAWY 120 Przed rozpoczęciem wznoszenia ściany, na niżej znajdującym się elemencie (ławie fundamentowej, ścianie fundamentowej itp.) należy ułożyć poziomą izolację wodochronną. Można do tego celu użyć np. folii z PCW, folii z HDPE, papy asfaltowej podkładowej, względnie elastycznej zaprawy uszczelniającej AQUASZCZEL 820. Termoizolacyjną ZAPRAWĘ MURARSKĄ 120 przygotowuje się w betoniarce, mieszarce do zapraw lub przy użyciu wolnoobrotowego mieszadła, zgodnie z zaleceniami podanymi na opakowaniu. Należy zwracać uwagę, aby zaprawa miała odpowiednią konsystencję. W przypadku murowania pustaków ceramicznych, nie może być ona zbyt płynna, aby nie wciekała w otwory pustaków. 180
Wykonywanie pierwszej warstwy rozpoczyna się od rozprowadzenia na podłożu zaprawy pasmem na szerokość muru. Murowanie rozpoczyna się od narożników. Po ustawieniu skrajnych elementów sprawdza się ich poziom i koryguje przy użyciu gumowego młotka. Sprawdzeniu podlega także wzajemne wypoziomowanie elementów we wszystkich narożach. W zależności od temperatury otoczenia, zaleca się silniejsze lub słabsze zwilżanie wodą elementów murowych. Z uwagi na rodzaj spoin, możliwe jest ułożenie w narożu kilku warstw elementów murowych czyli murowanie z tzw. wyciąganiem narożników. 181
Następnie między narożami rozciąga się sznur murarski i wykonuje daną warstwę muru w całości. Zaprawę murarską nakłada się równomiernie, na całą górną powierzchnię już wykonanej warstwy muru. Niewłaściwe jest nakładanie zaprawy w postaci placków. Niezalecane jest także rozkładanie zaprawy w postaci dwóch podłużnych pasm przy krawędziach muru. W przypadku elementów łączonych na pióro i wpust, spoin pionowych nie wypełnia się zaprawą. Elementy łączone tym sposobem wbudowuje się poprzez wsunięcie od góry, aby uniknąć marszczenia zaprawy i jej dostawania się w spoinę pionową. 182
Wznoszenie ścian zewnętrznych i wewnętrznych ścian konstrukcyjnych Ostateczne wyrównanie elementu do poziomu wyznaczonego przez rozciągnięty sznur murarski wykonuje się, korzystając z gumowego młotka. Wykonywanie murów z cegły klinkierowej przy użyciu zaprawy POZMUR-KL 130/ZAPRAWA NANOTECH 131 Wznoszenie muru należy poprzedzić wykonaniem poziomej izolacji wodochronnej na ścianie fundamentowej lub piwnicznej. Przed rozpoczęciem prac murarskich należy ustalić i zaznaczyć na pionowych łatach wyznaczających krawędzie elewacji tzw. średnie wysokości warstw, równe sumie wysokości cegły i spoiny poziomej. Ponadto przed przystąpieniem do właściwego murowania, zaleca się ułożyć na sucho pierwszą warstwę cegieł w celu właściwego rozmierzenia szerokości spoin pionowych. Suchą zaprawę POZMUR-KL 130, ZAPRAWA NANOTECH 131 należy zarobić odpowiednią ilością czystej, chłodnej wody, aby uzyskać gęstoplastyczną konsystencję zaprawy murarskiej. Zbyt rzadka konsystencja może przyczyniać się do dużego brudzenia cegieł. 183
Wznoszenie ścian zewnętrznych i wewnętrznych ścian konstrukcyjnych W czasie murowania zaleca się mieszanie cegieł z kilku palet, aby zniwelować możliwe niewielkie różnice kolorystyczne między partiami cegieł. Możliwe są dwa sposoby prowadzenia prac. W pierwszym z nich, murowanie i spoinowanie wykonywane jest równocześnie. Przygotowaną zaprawę należy nanosić na całą powierzchnię cegieł, zgodnie z zasadami murowania na pełne spoiny. Kolejne warstwy cegieł należy układać dokładnie do poziomu sznurka murarskiego rozpiętego na pionowych łatach i wyznaczającego średnią wysokość warstwy. Zabrudzenia lica cegieł zaprawą należy natychmiast usuwać. Spoiny należy ukształtować przed związaniem zaprawy, posługując się kielnią lub listwą spoinową ze stali nierdzewnej, względnie innym narzędziem, np. kawałkiem węża z tworzywa sztucznego. 184
Po wyschnięciu zaprawy, powierzchnię muru należy oczyścić na sucho za pomocą miękkiej szczotki lub pędzla. W przypadku pozostałości związanej zaprawy na cegłach, zabrudzenia te można usuwać po kilku dniach przy użyciu środka FINITO 1007. Środkiem tym wolno czyścić tylko powierzchnie cegieł, nie dopuszczając do kontaktu ze spoinami. W drugim ze sposobów prowadzenia prac, murowanie i spoinowanie wykonywane jest oddzielnie. W celu ułatwienia prac murarskich i uniknięcia późniejszego wyskrobywania zaprawy ze spoin, podczas murowania kolejnych warstw korzysta się z listewek dystansowych o szerokości ok. 1,5 cm i wysokości równej wysokości spoin poziomych. Listewki umieszcza się tak, aby licowały z zewnętrzną powierzchnią ściany. Do murowania używa się zaprawy POZMUR-KL 130, ZAPRAWA NANOTECH 131 w kolorze podstawowym szarym. Przygotowaną zaprawę nanosi się między listewki dystansowe, podobnie jak przy murowaniu na pełne spoiny. 185
Po przeschnięciu zaprawy murarskiej listewki należy delikatnie wyjąć, a cofnięte spoiny oczyścić z resztek zaprawy. Do spoinownia cegieł można przystąpić po minimum 7 dniach od zakończenia murowania. Spoinowanie wykonuje się od góry do dołu ściany. Do spoinowania należy używać zaprawy FUGA 701 o odpowiednio dobranym kolorze. Po wykonaniu spoinowania całej ściany, powierzchnię muru należy oczyścić na sucho ze wszystkich luźnych cząstek zaprawy za pomocą miękkiej szczotki lub pędzla. W przypadku niewielkich pozostałości zaprawy na cegłach, można je usuwać po kilku dniach przy użyciu środka FINITO 1007. Środkiem tym wolno czyścić tylko powierzchnie cegieł, nie dopuszczając do kontaktu ze spoinami. 186
Niezależnie od sposobu prowadzenia prac murarskich, wykonane mury należy zabezpieczyć przed opadami, nadmiernym nasłonecznieniem lub działaniem silnego wiatru. Ochrona muru nie powinna być krótsza niż 7 dni od zakończenia murowania. Brak zabezpieczenia w tym okresie może być przyczyną późniejszego powstania na murze wykwitów i zacieków. Najczęściej cegły klinkierowe nie wymagają impregnowania. W miejscach szczególnie narażonych na zabrudzenia i działanie deszczu (cokoły, parapety, kominy) można zastosować środek hydrofobizujący HYDROMUR-W 1010. 187