Uniwersytet Śląski w Katowicach Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii Program kształcenia dla kierunku studiów: FIZYKA studia stacjonarne poziom kształcenia: pierwszy profil kształcenia: ogólnoakademicki specjalność: fizyka ogólna Przyjęto Uchwałą Rady Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii z dnia 27.03.2012 r.
Spis treści: Program kształcenia 3 Kierunkowe efekty kształcenia (załącznik 1) 8 Warunki wymagane do ukończenia studiów z określoną specjalnością (załącznik 3a) 11 Organizacja procesu uzyskania dyplomu (załącznik 4) 12 Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk (załącznik 5) 13 Minimum kadrowe (załącznik 6) 14 Opisy modułów przedmiotów - załączniki 2 oraz plany (siatki) studiów - załączniki 3 znajdują się w osobnych plikach. 2
PROGRAM KSZTAŁCENIA 1. nazwa kierunku Fizyka 2. poziom kształcenia pierwszy 3. profil kształcenia ogólnoakademicki Efekty kształcenia 4. opis zakładanych efektów kształcenia załącznik nr 1 5. opis zakładanych efektów kształcenia związanych z kwalifikacjami uprawniających do wykonywania zawodu nauczyciela 6. opis zakładanych efektów kształcenia prowadzących do uzyskania kompetencji inżynierskich 7. wzorcowe efekty kształcenia Program studiów 8. związek kierunku studiów ze strategią rozwoju, w tym misją uczelni 9. forma studiów 10. liczba semestrów 11. liczba punktów ECTS konieczna dla uzyskania kwalifikacji odpowiadających poziomowi studiów kierunek zgodny z przyjętą strategią rozwoju Instytutu Fizyki oraz Uniwersytetu Śląskiego stacjonarne 6 180 ECTS 12. obszar (albo obszary kształcenia), do którego kierunek jest przyporządkowany 13. procentowy udział liczby punktów ECTS dla każdego z obszarów kształcenia do którego odnoszą się efekty kształcenia w łącznej liczbie punktów ECTS 14. dziedziny nauki lub sztuki i dyscypliny naukowe lub artystyczne, do których odnoszą się efekty kształcenia 15. tytuł zawodowy 16. specjalności 17. opis modułów kształcenia (wraz z przypisaniem do każdego modułu zakładanych efektów kształcenia i liczby punktów ECTS oraz sposobami weryfikacji zakładanych efektów kształcenia osiąganych przez studenta) 18. plan studiów 19. warunki wymagane do ukończenia studiów z określoną specjalnością 20. organizacja procesu uzyskania dyplomu 21. procentowy udział liczby punktów ECTS uzyskiwanych 30 % 3 obszar nauk ścisłych 100% dziedzina nauk fizycznych; dyscyplina: fizyka dziedzina nauk matematycznych; dyscyplina: matematyka licencjat fizyki - fizyka ogólna załącznik 2 załącznik 3 załącznik 3a załącznik 4
w ramach wybieranych przez studenta modułów kształcenia w łącznej liczbie punktów ECTS 22. łączna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów 23. łączna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć z zakresu nauk podstawowych 24. łączna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć o charakterze praktycznym, w tym zajęć laboratoryjnych i projektowych 25. minimalna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać, realizując moduły kształcenia oferowane na zajęciach ogólnouczelnianych lub na innym kierunku studiów 26. minimalna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać na zajęciach z wychowania fizycznego 27. wymiar, zasady i forma odbywania praktyk 28. minimum kadrowe 29. proporcje minimum kadrowego do liczby studentów 166 ECTS 135 ECTS 45 ECTS 0 2 załącznik 5 załącznik 6 1 : 7 Informacje dodatkowe 30. ogólna charakterystyka kierunku Stacjonarne studia I stopnia na kierunku Fizyka trwają 6 semestrów (3 lata), kończą się zrealizowaniem pracy dyplomowej i uzyskaniem tytułu licencjata fizyki. Studenci studiują i zaliczają zajęcia z przedmiotów kierunkowych i specjalistycznych z różnych dziedzin fizyki i matematyki, astronomii, elektroniki, informatyki. Po drugim roku studiów odbywają obowiązkowe praktyki (160 godz.). Absolwenci kierunku Fizyka posiadają podstawową wiedzę z zakresu fizyki i jej zastosowań oraz z matematyki. Potrafią zastosować treści fizyczne przy rozwiązywaniu problemów i mają opanowany niezbędny aparat matematyczny. Na studiach na kierunku Fizyka przygotowywani są wykwalifikowani specjaliści na potrzeby różnych działów gospodarki oraz jej zaplecza naukowego. Absolwenci mogą podejmować pracę w laboratoriach naukowych szkół wyższych, placówkach PAN i zaplecza naukowo-technicznego przemysłu. Posiadają umiejętności ustawicznego uczenia się i efektywnego wykorzystania posiadanej wiedzy. Ponadto uzyskują wystarczające przygotowanie do pracy w firmach komputerowych oraz placówkach wymagających praktycznej znajomości obsługi sprzętu komputerowego. Wiedza i umiejętności praktyczne zdobyte podczas zajęć informatycznych mogą być wykorzystane we wdrażaniu, obsłudze i modernizacji oprogramowania komputerowego używanego w przedsiębiorstwach bez względu na ich zakres działania oraz wielkość. Absolwenci potrafią wykorzystywać w praktyce zdobytą wiedzę, a także nowoczesne narzędzia multimedialne. Mają opanowane techniki gromadzenia, 4
przetwarzania i przekazywania informacji. Posiadają umiejętność samodzielnego pogłębiania wiedzy fizycznej i chemicznej. Absolwent powinien znać język angielski na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Kształcenia Językowego Rady Europy. Absolwent jest przygotowany do kontynuacji nauki na studiach drugiego stopnia na kierunku Fizyka i kierunkach pokrewnych. 31. ogólna charakterystyka specjalności j.w. 32. matryca efektów kształcenia (pokrycie kierunkowych przez modułowe) 33. opis działalności badawczej wydziału w odpowiednim obszarze wiedzy (dla studiów II stopnia i jednolitych studiów magisterskich) 34. sposób uwzględnienia wyników monitorowania karier absolwentów 35. sposób uwzględnienia wyników analizy zgodności zakładanych efektów kształcenia z potrzebami rynku pracy 36. sposób wykorzystania wzorców międzynarodowych 37. sposób współdziałania z interesariuszami zewnętrznymi 38. opis wewnętrznego systemu jakości kształcenia 39. [opcjonalnie:] opis warunków prowadzenia kształcenia na odległość 40. [opcjonalnie, zwłaszcza dla studiów II stopnia:] opis osiągniętych na wcześniejszym etapie studiów efektów kształcenia wymaganych od kandydata do przyjęcia na kierunek załącznik 7 załącznik 8 załącznik 9 załącznik 10 załącznik 11 załącznik 12 załącznik 13 załącznik 14 załącznik 15 5
Efekty kształcenia dla: nazwa kierunku Fizyka poziom kształcenia pierwszy profil kształcenia ogólnoakademicki Kod efektu kształcenia (kierunek) Efekty kształcenia Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia o profilu ogólnoakademickim na kierunku studiów Fizyka absolwent: 6 Efekty kształcenia obszaru (-ów), do których odnosi się kierunek WIEDZA KF_W01 rozumie cywilizacyjne znaczenie fizyki i jej zastosowań X1A_W01 KF_W02 zna podstawowe pojęcia i twierdzenia z wybranych działów matematyki wyższej; posiada znajomość technik obliczeniowych X1A_W02, KF_W03 KF_W04 KF_W05 KF_W06 zna podstawowe prawa i wzory wybranych działów fizyki i astronomii posiada podstawową wiedzę z poszczególnych działów fizyki klasycznej obejmującą: mechanikę, elektryczność i magnetyzm, optykę i budowę materii, termodynamikę z elementami fizyki statystycznej posiada podstawową wiedzę z mechaniki klasycznej, relatywistycznej, mechaniki kwantowej i elektrodynamiki zna podstawowe zagadnienia z fizyki atomowej i molekularnej, fizyki fazy skondensowanej, fizyki jądrowej, fizyki cząstek elementarnych oraz astrofizyki X1A_W04 X1A_W03 X1A_W03 X1A_W03, X1A_W04 X1A_W03, X1A_W05 KF_W07 zna i rozumie podstawowe teorie i procesy fizyczne X1A_W03 KF_W08 zna formalizm matematyczny przydatny w konstruowaniu i analizie modeli fizycznych oraz rozumie jego ograniczenia X1A_W02, X1A_W03, X1A_W04 KF_W09 zna podstawy statystyki i analizy danych X1A_W02, KF_W10 KF_W11 KF_W12 KF_W13 KF_W14 KF_W15 zna podstawy technik obliczeniowych i programowania, wspomagających pracę fizyka i rozumie ich ograniczenia ma podstawową wiedzę w zakresie elektroniki, potrafi czytać schematy ideowe, zna podstawy fizyczne i zasadę działania poszczególnych elementów elektronicznych i prostych układów zna budowę i zasadę działania podstawowych urządzeń pomiarowych oraz aparatury naukowej zna i rozumie prawne, ekonomiczne i etyczne aspekty działalności naukowej. zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego ma podstawową wiedzę dotyczącą tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości X1A_W04 X1A_W04 X1A_W05 X1A_W05 X1A_W07 X1A_W08 X1A_W09
KF_W16 zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy X1A_W06 UMIEJĘTNOŚCI KF_U01 potrafi w sposób zrozumiały, w mowie i piśmie przedstawić podstawowe teorie fizyczne i twierdzenia X1A_U08, X1A_U06, X1A_U09 KF_U02 umie zastosować aparat matematyczny do rozwiązania prostych problemów fizycznych X1A_U01, X1A_U02 KF_U03 umie wyjaśnić na gruncie praw fizyki podstawowe procesy fizyczne X1A_U01 zachodzące w otaczającym go świecie KF_U04 umie wyjaśnić na gruncie praw fizyki działanie podstawowych X1A_U01 urządzeń mechanicznych, elektrycznych i elektronicznych KF_U05 potrafi przeprowadzić różnego typu pomiary i eksperymenty X1A_U03 fizyczne KF_U06 umie dokonać analizy i interpretacji wyników pomiarów X1A_U02 KF_U07 potrafi wykorzystać narzędzia i metody numeryczne do rozwiązywania wybranych zagadnień analizy danych fizycznych i do X1A_U02, X1A_U04 opracowywania wyników pomiarów KF_U08 potrafi zaprojektować i zbudować proste układy elektryczne X1A_U03 i elektroniczne KF_U09 potrafi użyć formalizmu matematycznego do analizy modeli X1A_U01 fizycznych KF_U10 na gruncie zdobytej wiedzy umie opisać podstawowe mikro- X1A_U01 i makroskopowe właściwości materii KF_U11 potrafi napisać samodzielnie prosty program komputerowy X1A_U04 KF_U12 potrafi uruchomić i testować programy komputerowe X1A_U04 KF_U13 potrafi przygotować opracowanie zawierające analizę i dyskusję X1A_U05, KF_U14 KF_U15 KF_U16 KF_U17 KF_U18 KF_U19 KF_U20 KF_U21 otrzymanych wyników eksperymentalnych potrafi pracować indywidualnie i w zespole; potrafi oszacować czas potrzebny na realizację zleconego zadania potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych i innych źródeł; potrafi integrować pozyskane informacje i dokonywać ich interpretacji, wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie posługuje się językiem angielskim w stopniu wystarczającym (poziom B2) do czytania ze zrozumieniem literatury fachowej, instrukcji obsługi urządzeń i narzędzi informatycznych potrafi w zrozumiały sposób przedstawić problem/punkt widzenia zarówno specjaliście jak i laikowi potrafi przygotować typową pracę pisemną dotyczącą zagadnień szczegółowych z fizyki, z wykorzystaniem podstawowych modeli teoretycznych posiada umiejętność przygotowania i przedstawienia prezentacji ustnej w języku ojczystym i angielskim, stosując nowoczesne techniki multimedialne posiada umiejętność samokształcenia się m.in. w celu podnoszenia kompetencji zawodowych posiada umiejętności językowe z języka angielskiego na poziomie średniozaawansowanym zgodnie z wymaganiami dla poziomu B2 7 X1A_U08 X1A_U03, X1A_K02, X1A_K03, X1A_U03, X1A_U07 X1A_U10 X1A_U06 X1A_U08 X1A_U09 X1A_U07 X1A_U10 ESOKJ KOMPETENCJE SPOŁECZNE KF_K01 zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego X1A_K01,
KF_K02 KF_K03 KF_K04 KF_K05 KF_K06 KF_K07 KF_K08 KF_K09 kształcenia potrafi precyzyjnie formułować pytania służące pogłębianiu własnego zrozumienia danego tematu lub odnalezieniu brakujących elementów rozumowania umie pracować w grupie przyjmując w niej różne role; rozumie podział zadań i konieczność wywiązania się jednostki z powierzonego zadania rozumie potrzebę podnoszenia kompetencji zawodowych i osobistych rozumie i docenia znaczenie uczciwości intelektualnej w działaniach własnych i innych osób; postępuje etycznie rozumie społeczne aspekty stosowania zdobytej wiedzy i umiejętności oraz związaną z tym odpowiedzialność; potrafi wysłuchać innego zdania i podjąć merytoryczną dyskusję nad danym zagadnieniem potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania potrafi myśleć i działać w kategoriach przedsiębiorczości (koszty, efekty ekonomiczne, rachunek zysków i strat, opłacalność) X1A_K05 X1A_K01, X1A_K02, X1A_K02 X1A_K05 X1A_K04 X1A_K06 X1A_K02, X1A_K03 X1A_K03 X1A_K07 8
Załącznik 3a Warunki wymagane do ukończenia studiów ze specjalnością fizyka ogólna Warunkiem ukończenia studiów jest: zaliczenie wszystkich modułów przedmiotów określonych planem studiów na kierunku fizyka ze specjalnością fizyka ogólna, odbycie praktyk oraz zdanie wymaganych egzaminów, napisanie i obrona pracy dyplomowej przed komisją egzaminacyjną uzyskanie wymaganej planem studiów liczby punktów ECTS. 9
Załącznik 4 Organizacja procesu uzyskania dyplomu. 1 Niniejszy regulamin wewnętrzny jest uszczegółowieniem 31, 32, 33, 34, 35 obowiązującego w Uniwersytecie Śląskim Regulaminu studiów, uchwalonego przez Senat UŚ w dniu 25.04.2006 r. wraz z późniejszymi zmianami. 2 1. Po złożeniu przez dyplomanta, przyjętej przez promotora, pracy dyplomowej, promotor i recenzent opracowują recenzję w terminie najpóźniej 3 dni przed wyznaczonym terminem egzaminu dyplomowego. 2. Recenzje zawierają propozycje ocen pracy. 3. Recenzje są udostępnione dyplomantowi w celu zapoznania się z zawartymi w nich uwagami. 3 1. Egzamin dyplomowy składa się z dwóch części: (a) obrony pracy dyplomowej, (b) odpowiedzi dyplomanta na pytania. 2. Obrona pracy dyplomowej rozpoczyna się autoreferatem dyplomanta. Następnie dyplomant ustosunkowuje się do uwag dotyczących pracy zawartych w recenzjach; po czym członkowie komisji formułują dodatkowe pytania i uwagi dotyczące pracy. Odpowiedzi dyplomanta kończą obronę pracy dyplomowej. 3. W drugiej części egzaminu dyplomant otrzymuje pytania egzaminacyjne. Pytania dotyczą przedmiotów z zakresu podstaw fizyki (mechanika, elektryczność i magnetyzm, optyka i budowa materii, termodynamika z elementami fizyki statystycznej) oraz podstaw fizyki kwantowej. Zakres egzaminu z danego przedmiotu pokrywa się z treściami programowymi odpowiednich wykładów zamieszczonymi w Katalogu przedmiotów ECTS. 4. Na zakończenie egzaminu: (a) Promotor i recenzent podają swoje ostateczne oceny pracy, biorąc przy tym pod uwagę przebieg obrony pracy dyplomowej. Obydwie oceny są odnotowane w protokole egzaminacyjnym. (b) Komisja ustala cząstkowe oceny odpowiedzi na poszczególne pytania egzaminacyjne. (c) Komisja ustala według zasad określonych w 35, ust. 2 Regulaminu studiów końcową ocenę pracy dyplomowej i ocenę końcową na dyplomie. 5. Bezpośrednio po ustaleniu ocen komisja ogłasza je dyplomantowi. 10
Załącznik 5 Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk Wymiar praktyk: 120 godzin praktyk zawodowych po 4 semestrze studiów Zasady i forma odbywania praktyki Praktyka zawodowa na kierunku fizyka ma służyć pogłębieniu wiedzy w obsłudze nowoczesnej aparatury oraz stosowaniu nowoczesnych technologii, technik badawczych i pomiarowych głównie w szeroko rozumianym przemyśle oraz placówkach badawczorozwojowych. Studentów przygotowuje się do pracy m.in. w laboratoriach naukowych i zapleczach naukowo-technicznych przemysłu oraz w naukowo-badawczych zespołach interdyscyplinarnych. Taki sposób realizacji praktyk zawodowych oraz duża swoboda tematyczna daje studentom możliwości zaprezentowania swojej wiedzy i wykazania się u potencjalnego pracodawcy. Ponadto, gdy student jest zainteresowany dodatkową praktyką zawodową po wykonaniu obowiązkowej oraz przy zgodzie Dziekana/Prodziekana, istnieje możliwość wykonania dodatkowych bezpłatnych praktyk w wybranej placówce, co również zostaje potwierdzone w suplemencie wydawanym jako załącznik do dyplomu. Za wykonanie praktyki zawodowej student otrzymuje 4 punkty ECTS na piątym semestrze studiów. 11
Załącznik 6 Wykaz osób stanowiących minimum kadrowe realizujących zajęcia dydaktyczne w roku akademickim 2012/2013 na kierunku Fizyka, pierwszy poziom kształcenia Tytuł/ stopień naukowy Imię Nazwisko prof. dr hab. Marek BIESIADA prof. dr hab. Aleksander BRÓDKA prof. dr hab. Henryk CZYŻ dr hab. Henryk DUDA dr Łukasz HAWEŁEK prof. dr hab. Karol KOŁODZIEJ dr Agnieszka LEONARSKA prof. dr hab. Jerzy ŁUCZKA prof. dr hab. Krystian ROLEDER dr hab. Elżbieta STEPHAN prof. dr hab. Jacek SZADE prof. dr hab. Andrzej ŚLEBARSKI 12