WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE SZKOLNE Z JĘZYKA POLSKIEGO (SP) 1
Sprawności KLASA IV Uczeń Otrzymuje ocenę dopuszczającą, gdy: Otrzymuje ocenę dostateczną, gdy: Otrzymuje ocenę dobrą, gdy: Otrzymuje ocenę bardzo dobrą, gdy: I. Odbiór odpowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań słucha uważnie nauczyciela i uczniów określa temat tekstu zna pojęcia autor, narrator, czytelnik, słuchacz rozpoznaje tekst literacki rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia, ogłoszenie, przepis) wydobywa z tekstu wskazane informacje wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost rozumie treść pytań, poleceń i nieskomplikowanych informacji zna pojęcie prawda, fałsz zna pojęcie tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie korzysta ze słownika ortograficznego potrafi odnaleźć wskazane hasło w encyklopedii zna pojęcie podmiot, orzeczenie, określenia zna pojęcie zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte czyta poprawnie tekst, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne słucha uważnie całości nauczyciela i uczniów określa główną myśl tekstu odróżnia autora od narratora rozpoznaje tekst informacyjny odróżnia formy gatunkowe porządkuje informacje z tekstu odczytuje informacje wyrażone wprost rozumie dosłowne znaczenia wyrazów określa prawdziwość informacji dotyczącej tekstu zna pojęcie akapit zna budowę słownika ortograficznego wyszukuje hasła w encyklopedii rozpoznaje podmiot i orzeczenie w zdaniu, wyodrębnia związek główny odróżnia zdanie od czyta płynnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa nawiązuje do innych we własnej pracy samodzielnie wydobywa z tekstu istotne informacje określa relacje autor narrator czytelnik (słuchacz) odróżnia tekst literacki od informacyjnego zna funkcje różnych form gatunkowych odróżnia informacje ważne od drugorzędnych dostrzega w tekście treści wyrażone wprost i pośrednio rozumie proste przenośne znaczenia wyrazów wyodrębnia przesłanki w tekście wyodrębnia w tekście cząstki kompozycyjne korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych korzysta z informacji zawartych w encyklopedii rozróżnia wyrazy określane i określające rozpoznaje w tekście zdanie czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści wykorzystuje wysłuchane we własnej pracy twórczo wykorzystuje informacje z tekstu wyjaśnia funkcję autora i narratora w tekście określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych hierarchizuje informacje odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od prostych znaczeń przenośnych wyciąga wnioski z tekstu określa funkcję wstępu, rozwinięcia, zakończenia określa funkcje słowników korzysta z różnych źródeł informacji wyjaśnia funkcję orzeczenia, podmiotu i 2
wie, na jakie pytania odpowiada rzeczownik, czasownik, przymiotnik i przysłówek rozpoznaje w tekście formy liczb odmiennych części mowy odczytuje proste znaki i piktogramy wypowiedzenia bez czasownika rozpoznaje w ach rzeczownik, czasownik, przymiotnik i przysłówek rozpoznaje w tekście formy czasów i rodzajów gramatycznych rozpoznaje emocje na podstawie wyrazu twarzy pojedyncze rozwinięte oraz nierozwinięte i rozumie ich funkcje odróżnia rzeczowniki własne od pospolitych rozpoznaje w tekście formy osób rozpoznaje emocje wyrażane gestami i postawą określeń w zdaniu wyodrębnia równoważnik zdania w tekście wskazuje różnice między rzeczownikiem, czasownikiem, przymiotnikiem i przysłówkiem określa funkcje form liczb, czasów, rodzajów i osób w nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury komentuje sytuację bohatera posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do postaci wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla literatury i filmu określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej wypowiada się na temat elementów fantastycznych w utworach współczesnych objaśnia funkcje językowych środków stylistycznych używa pojęć wiersz ciągły, II. Analiza i interpretacja tekstów kultury nazywa reakcje czytelnicze wypowiada się na temat sytuacji bohatera literackiego i filmowego wypowiada się na temat postaci literackiej odróżnia dzieło literackie od filmu zna pojęcie fikcja literacka wymienia prawdopodobne (realistyczne) elementy świata przedstawionego zna pojęcie epitet, porównanie, przenośnia rozpoznaje wers, zwrotkę i refren, wskazuje rymy w wierszu posługuje się terminami scena, aktor w kontekście widowiska teatralnego przedstawia wybrane fakty dotyczące historii kina opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich określa sytuację bohatera literackiego i filmowego wskazuje pozytywne i negatywne cechy bohatera rozpoznaje różne teksty kultury odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości wymienia nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata przedstawionego odróżnia uosobienie od ożywienia odróżnia wiersz ciągły od stroficznego i rymowy od wiersza bez rymów posługuje się terminami kostium, rekwizyt w kontekście opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury porównuje sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami prezentuje swój pogląd na temat bohatera odróżnia prozę od poezji odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości wypowiada się na temat fantastyki w baśniach wskazuje w tekście literackim epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienia i ożywienia) określa rolę rymów w wierszu wyodrębnia różne elementy składające się na widowisko teatralne rozpoznaje poszczególne plany filmowe wyjaśnia różnicę między filmem 3
III. Tworzenie odróżnia film od programu informacyjnego wyodrębnia wydarzenia w tekście wie, że bohater jest jednym z elementów świata przedstawionego w utworze identyfikuje opowiadanie, komiks, baśń, przysłowie odczytuje teksty literackie na poziomie dosłownym używa pojęcia przesłanie w odniesieniu do baśni posługuje się pojęciami dobro zło w odniesieniu do treści baśni czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego udziela poprawnych i logicznych odpowiedzi na pytania przedstawia się w kilku zdaniach formułuje poprawnie pytania podczas rozmowy widowiska teatralnego posługuje się pojęciami związanymi z filmem (aktor, reżyser, kadr, plan filmowy) rozpoznaje wybrane gatunki filmowe omawia wydarzenia w tekście krótko prezentuje najistotniejsze informacje o bohaterze odróżnia wiersz od innych tekstów kultury odbiera różne teksty kultury na poziomie dosłownym wie, że obecność przesłania jest jedną z cech baśni rozróżnia pozytywne i negatywne zachowania bohaterów literackich czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony krótko wypowiada się na podany temat związany z otaczającą rzeczywistością dostosowuje sposób przedstawiania do sytuacji komunikacyjnej animowanym a innymi gatunkami filmowymi analizuje przebieg zdarzeń wypowiada się na temat uczuć i przeżyć bohatera wymienia cechy opowiadania, komiksu, baśni tradycyjnej i współczesnej odczytuje przenośne sensy utworu opartego na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych odczytuje przesłanie baśni zestawia wartości i ich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki wypowiada się logicznie na podany temat związany z poznanymi tekstami kultury stosuje formy grzecznościowe w ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia SMS) stroficzny, rymowy, bezrymowy podczas analizy wiersza rozpoznaje środki wyrazu charakterystyczne dla pantomimy określa właściwości i funkcje poszczególnych planów filmowych nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk) stosuje słownictwo określające następstwo zdarzeń określa motywy działania bohatera wyjaśnia funkcję przysłowia odczytuje proste symbole i alegorie formułuje samodzielnie przesłanie baśni odczytuje wartości i antywartości wpisane w teksty kultury czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je połączeniu z kontekstami świadomie porządkuje i komponuje treść swoich dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu 4
tworzy wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, podziękowanie, przepraszanie redaguje według podanego wzoru użytkowe formy : list prywatny (tradycyjny i e-mail), kartkę z pozdrowieniami, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, przepis kulinarny, proste notatki w różnych formach redaguje według podanego wzoru opowiadanie odtwórcze, opis przedmiotu, opis miejsca, wydziela margines i dba o estetykę tekstu sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy słucha z uwagą uczestników rozmowy czytając głośno, uwzględnia kropkę znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń wygłasza tekst z pamięci rozróżnia wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące buduje logiczne zdania stara się przestrzegać poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych formułuje logiczne pytania do tekstu stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu redaguje samodzielnie użytkowe formy redaguje samodzielnie opowiadanie odtwórcze, opis przedmiotu i miejsca wyróżnia istotne treści w tekstach użytkowych sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy mówi na temat, uczestnicząc w rozmowie czytając głośno, uwzględnia przecinki w wypowiedzeniach recytuje tekst poetycki używa świadomie wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc o nieskomplikowanej strukturze językowej używa przymiotników i przysłówków we właściwych formułuje pytania o zróżnicowanej budowie posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności redaguje użytkowe formy, stosuje odpowiednie słownictwo redaguje opowiadanie twórcze oraz rozwinięty opis przedmiotu i miejsca tworzy zgodne z cechami kompozycyjnymi danej formy stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego włącza się do rozmowy w kulturalny sposób czytając głośno, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze i złożone stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych uwzględnia w ach różne natężenie cech i właściwości stosuje w większości wyrazów formułuje pytania o charakterze uogólniającym podkreśla intencje pozawerbalnymi środkami porozumiewania się redaguje użytkowe formy, stosując środki językowe podkreślające intencję redaguje charakteryzujące się bogactwem językowym opowiadanie oraz opis przedmiotu i miejsca rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach notatek dba o zwięzłość w zapisie planu ramowego reaguje na innych rozmówców czytając głośno, przekazuje intencję tekstu głosowo interpretuje tekst zapisuje poprawnie wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe przekształca zdanie pojedyncze w równoważnik zdania i odwrotnie ze świadomością celu poprawnie stosuje w wyrazy o trudnej odmianie 5
tworzy przysłówki od przymiotników zna zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne kontekstach stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń tworzy rodziny wyrazów zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów stosuje poprawnie kropkę w zapisie dat odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami wielką i małą literą ą i ę i po spółgłoskach w podanym zestawie ortogramów poprawnie używa różnych znaków interpunkcyjnych stosuje świadomie w swoich ach związki frazeologiczne Ocena niedostateczna Otrzymuje uczeń, który nie opanował podstawowych umiejętności i wiadomości z fleksji, składni, słownictwa i ortografii oraz w zakresie redagowania poznanych form. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia wszystkie wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz wśród otrzymanych w ciągu semestru stopni przeważają oceny celujące. 6
KLASA V Sprawności Uczeń Otrzymuje ocenę dopuszczającą, gdy: Otrzymuje ocenę dostateczną, gdy: Otrzymuje ocenę dobrą, gdy: Otrzymuje ocenę bardzo dobrą, gdy: I. Odbiór i wykorzystanie czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne czyta poprawnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa czyta płynnie tekst, podkreślając odpowiednią modulacją nastrój i emocje bohaterów czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści zawartych w nich informacji słucha uważnie nauczyciela i uczniów słucha uważnie wszystkich nauczyciela i uczniów nawiązuje do innych we własnej pracy wykorzystuje wysłuchane we własnej pracy określa temat oraz kategorie dotyczące podstawowych elementów świata przedstawionego tekstu wydobywa istotne informacje z tekstu samodzielnie wydobywa z tekstu wiele informacji twórczo wykorzystuje informacje z tekstu zna pojęcia: autor, narrator, czytelnik, słuchacz, nadawca, odbiorca odróżnia autora od narratora oraz nadawcę od odbiorcy określa relacje autor narrator czytelnik (słuchacz) oraz nadawca odbiorca wyjaśnia funkcję nadawcy i odbiorcy w odniesieniu do różnego typu rozpoznaje tekst literacki oraz tekst informacyjny rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia, gratulacje, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję) porządkuje informacje z tekstu odróżnia tekst literacki od informacyjnego odróżnia formy gatunkowe odróżnia informacje ważne od drugorzędnych porównuje wybrane elementy tekstów literackich i informacyjnych zna funkcje różnych form gatunkowych hierarchizuje informacje określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych ocenia wpływ porządkowania informacji na proces zapamiętywania wyszukuje w tekście dostrzega w tekście treści wyszukuje w tekście treści odczytuje treści wyrażone 7
informacje wyrażone wprost wyrażone wprost i pośrednio wyrażone pośrednio wprost i pośrednio rozumie treść pytań, poleceń oraz prostych informacji zna pojęcia prawda i fałsz zna pojęcia: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity rozumie dosłowne i niektóre przenośne znaczenia wyrazów w określa prawdziwość informacji dotyczącej tekstu wyodrębnia w tekście cząstki kompozycyjne rozumie przenośne znaczenia wyrazów w wyodrębnia przesłanki w tekście określa relacje między częściami składowymi odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów przenośnych w wyciąga wnioski z tekstu określa funkcje części składowych korzysta ze słownika ortograficznego zna budowę słownika języka polskiego oraz słownika wyrazów obcych korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych, słownika języka polskiego oraz słownika wyrazów obcych określa funkcje różnych słowników wyszukuje hasła w encyklopedii zna budowę hasła encyklopedycznego korzysta z informacji zawartych w encyklopedii korzysta z różnych źródeł informacji rozpoznaje podmiot i orzeczenie w zdaniu zna pojęcia: przydawka, dopełnienie, okolicznik sposobu, okolicznik czasu, okolicznik miejsca rozpoznaje podmiot gramatyczny, szeregowy, towarzyszący oraz orzeczenie czasownikowe i orzeczenie wyrażone wyrazami typu można, warto z bezokolicznikiem wyjaśnia funkcję orzeczenia, podmiotu, przydawki, dopełnienia i okolicznika w zdaniu odróżnia zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zna pojęcia zdanie pojedyncze i zdanie złożone rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zdanie pojedyncze i złożone, odróżnia zdanie i wypowiedzenie bez osobowej formy czasownika rozpoznaje równoważnik zdania, określa typy zdań złożonych współrzędnie określa funkcję zdań współrzędnie złożonych różnego typu rozpoznaje w ach rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki oraz niektóre liczebniki i przyimki rozpoznaje w tekście liczebniki oraz przyimki wskazuje różnice między różnymi częściami mowy określa funkcje różnych części mowy w wypowiedzeniu rozpoznaje w tekście formy liczb, rodzajów gramatycznych, czasów odmiennych części mowy odróżnia czasowniki w formie osobowej i nieosobowej oraz niektóre czasowniki dokonane i rozpoznaje rzeczowniki żywotne i nieżywotne, osobowe i nieosobowe oraz formy przypadków określa funkcje różnych form gramatycznych odmiennych części mowy w 8
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury odczytuje proste znaki, w tym emotikony nazywa reakcje czytelnicze wypowiada się na temat sytuacji bohatera literackiego i filmowego wypowiada się na temat postaci literackiej, wskazuje pozytywne i negatywne cechy bohatera odróżnia dzieło literackie od innych tekstów kultury niedokonane rzeczownika i przymiotnika wypowiedzeniu rozpoznaje emocje na podstawie wyrazu twarzy opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich określa sytuację bohatera literackiego i filmowego prezentuje swój pogląd na temat bohatera rozpoznaje różne teksty kultury rozpoznaje emocje wyrażane gestami i postawą opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury zestawia sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami ocenia bohatera literackiego odróżnia prozę od poezji nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury komentuje sytuację bohatera posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do postaci wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla różnych tekstów kultury zna pojęcie fikcja literacka odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej wymienia prawdopodobne (realistyczne) elementy świata przedstawionego wymienia nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata przedstawionego wypowiada się na temat fantastyki w mitach i legendach wskazuje różnice między elementami świata przedstawionego mitu, legendy, baśni zna pojęcia: epitet, porównanie, przenośnia (w tym uosobienie i ożywienie), wyraz dźwiękonaśladowczy, neologizm rozpoznaje w tekście niektóre epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienie i ożywienie), wyrazy dźwiękonaśladowcze, neologizmy wskazuje w tekście literackim epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienia i ożywienia), wyrazy dźwiękonaśladowcze, neologizmy objaśnia funkcje językowych środków stylistycznych rozpoznaje wers, zwrotkę i refren, wskazuje rymy w wierszu, zna pojęcie rytm odróżnia wiersz ciągły od stroficznego i rymowy od wiersza bez rymów rozpoznaje wiersz wolny, zna pojęcia: rymy męskie i żeńskie oraz dokładne i niedokładne używa funkcjonalnie pojęć: wiersz ciągły, stroficzny, rymowy, bezrymowy, wolny oraz rymy i rytm podczas analizy wiersza 9
posługuje się terminami: lalki, kostium, rekwizyty, dekoracja w kontekście widowiska teatralnego posługuje się terminami związanymi z teatrem lalkowym, zna pojęcie znaki teatru wyodrębnia różne elementy składające się na widowisko teatralne, określa funkcje znaków teatralnych rozpoznaje znaki teatru i środki wyrazu charakterystyczne dla teatru lalkowego posługuje się pojęciami związanymi z filmem: aktor, reżyser, scenariusz filmowy wie, jak zbudowany jest scenariusz filmowy posługuje się ze zrozumieniem terminem ujęcie określa właściwości i funkcje różnych elementów dzieła filmowego odróżnia film od programu informacyjnego wymienia cechy programu telewizyjnego o charakterze konkursowym wyraża opinię na temat programów telewizyjnych o charakterze konkursowym nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk) wyodrębnia wydarzenia w tekście omawia wydarzenia w tekście, używa pojęć wątek i akcja analizuje przebieg zdarzeń w ujęciu przyczynowo-skutkowym stosuje bogate słownictwo określające następstwo zdarzeń prezentuje najistotniejsze informacje o bohaterze identyfikuje opowiadanie, powieść podróżniczą, baśń, legendę, podanie, klechdę, mit, fraszkę, wiersz, przysłowie, komiks odbiera teksty literackie na poziomie dosłownym używa pojęcia przesłanie w odniesieniu do legendy i mitu posługuje się pojęciami: dobro zło, przyjaźń wrogość, prawda kłamstwo, pokój wojna w odniesieniu do treści omawianych utworów wypowiada się na temat uczuć i przeżyć bohatera odróżnia mit i legendę od baśni odbiera niektóre teksty kultury na poziomie metaforycznym odczytuje przesłanie niektórych legend i mitów rozróżnia pozytywne i negatywne zachowania bohaterów literackich przedstawia opinię na temat bohatera wymienia cechy charakterystyczne różnych gatunków literackich odczytuje przenośne sensy utworów opartych na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych odczytuje przesłania legend i mitów zestawia wartości i ich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu określa motywy działania bohatera omawia funkcję mitów i legend odczytuje proste symbole i alegorie formułuje samodzielnie przesłanie legendy i mitu odczytuje wartości i antywartości wpisane w teksty kultury czyta większość wymaganych czyta większość wymaganych czyta wszystkie wymagane czyta wszystkie wymagane 10
lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony lektury w całości i interpretuje wybrane wątki lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami III. Tworzenie udziela poprawnych i logicznych odpowiedzi na pytania krótko wypowiada się na podany temat związany z otaczającą rzeczywistością wypowiada się logicznie na podany temat związany z poznanymi tekstami kultury świadomie porządkuje i komponuje treść swoich rozpoznaje oficjalną i nieoficjalną sytuację komunikacyjną dostosowuje sposób wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej stosuje formy grzecznościowe w ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia, gratulacje) dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu formułuje poprawnie pytania podczas rozmowy formułuje logiczne pytania do tekstu formułuje pytania o zróżnicowanej budowie formułuje pytania o charakterze uogólniającym tworzy wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, radę, podziękowanie, przeprosiny stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności podkreśla intencje pozawerbalnymi środkami porozumiewania się redaguje według podanego wzoru użytkowe formy : list, kartkę z pozdrowieniami, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie, życzenia, gratulacje, instrukcję, proste notatki w różnych formach redaguje samodzielnie użytkowe formy redaguje użytkowe formy, stosuje odpowiednie słownictwo redaguje użytkowe formy, stosując środki językowe podkreślające intencję redaguje według podanego wzoru opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie redaguje samodzielnie opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie redaguje rozwinięte, poprawne stylistycznie opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie redaguje poprawne, charakteryzujące się bogactwem językowym, opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie wydziela margines i dba o estetykę tekstu wyróżnia istotne treści w tekstach użytkowych tworzy zgodne z cechami kompozycyjnymi danej rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych 11
formy formach sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy i szczegółowy sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy i szczegółowy stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego i szczegółowego dba o zwięzłość w zapisie planu ramowego i szczegółowego słucha z uwagą uczestników rozmowy, mówi na temat, uczestnicząc w rozmowie włącza się do rozmowy w kulturalny sposób reaguje na innych rozmówców prezentuje własne stanowisko w rozmowie czytając głośno, uwzględnia kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń czytając głośno, uwzględnia przecinki w wypowiedzeniach czytając głośno, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne czytając głośno, przekazuje intencję tekstu wygłasza tekst z pamięci recytuje tekst poetycki artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji odróżnia wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące buduje logiczne wypowiedzenia pojedyncze i złożone stara się przestrzegać poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych tworzy przysłówki od przymiotników zna zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, używa świadomie wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze i złożone przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc o nieskomplikowanej strukturze językowej używa przymiotników i przysłówków we właściwych kontekstach stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni: używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji przekształca wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika w zdania i odwrotnie stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych uwzględnia w ach różne natężenie cech i właściwości stosuje w większości wyrazów zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, głosowo interpretuje tekst zapisuje poprawnie wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe przekształca zdanie pojedyncze w równoważnik zdania i odwrotnie ze świadomością celu poprawnie stosuje w wyrazy o trudnej odmianie używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni: rz, ż, ó, u, h, ch, 12
przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych rz, ż, ó, u, h, ch, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami, wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach stara się przestrzegać zasad dotyczących oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń, zna zasady dotyczące użycia przecinka w zdaniach pojedynczych i złożonych odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych, tworzy rodziny wyrazów przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami, wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami, wielką i małą literą, ą i ę, i po spółgłoskach, końcówek -i, -ii, -ji, końcówek -em, -om, przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach zna wybrane zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych stosuje w większości wyrazów zasady oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach stosuje we wszystkich wyrazach zasady oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach stosuje we wszystkich wypowiedzeniach poznane zasady użycia przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką, znakiem zapytania lub wykrzyknikiem stosuje w większości wypowiedzeń poznane zasady użycia przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach frazeologizmów używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach archaizmów i neologizmów 13
Ocena niedostateczna Otrzymuje uczeń, który nie opanował podstawowych wiadomości z fleksji, składni, słownictwa, ortografii, w zakresie redagowania poznanych form oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawą programową w klasie piątej, Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który w zakresie swych kompetencji polonistycznych spełnia wszystkie wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz wśród otrzymanych w ciągu semestru stopni przeważają oceny celujące. 14
15